I stel van Burgemeester en Wethouders in te gaan
I op zijn adres d.d. 6 October 1917, betreffende her-
8 ziemng van de jaarwedden der ambtenaren ter
secretarie, enz.
46 Verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden van Dinsdag 26 Februari 1918.
meester en Wethouders door overleg met de eigena
ren kunnen bewerken, dat het veranderen van
woonhuizen in pakhuizen wordt uitgesteld. Zij blij
ven dan langer bewoonbaar.
Het andere dat wordt gevraagd, betreft de uit
breiding der Huurcommissiewet. Er zou evenwel
aanleiding zijn om, gezien de aanhangige Huurcom
missiewet, op spoed aan te dringen. Door eene
spoedige behandeling zal de nood eenigszins be
perkt worden. Spreker wil hierop de aandacht van
Burgemeester en Wethouders vestigen.
De heer de Haan heeft van verschillende kanten
mededeeling gekregen over de behoefte aan wo
ningen op 12 Mei. Vele gezinnen worden dan dak
loos. Het bezit van een woning is een levensbehoef
te, vooral voor de mensehen, die hier in de gemeente
hunne betrekkingen hebben. Het is niet uit te ma
ken of de klachten, welke spreker ter oore zijn ge
komen de eenige zijn en het is niet na te gaan hoe
veel dakloozen er zullen komen. Het is, meent spre
ker, een zaak van de overheid om dat eens te onder
zoeken. Spreker zou Burgemeester en Wethouders
in overweging willen geven een staat te maken van
allen, die op 12 Mei geen woning hebben, met ver
melding van de grootte van het gezin, de huur, die
verwoond wordt, de reden waarom ze moeten ver
huizen.
De voorgestelde uitbreiding der Huurcommissie
wet zal nog wel eenigen tijd op zich laten wachten,
daar er nog eerst een paar belangrijke wetsontwer
pen aan de orde zijn gesteld, die nog al wat tijd
zullen vorderen. Zij, die op 12 Mei moeten verhui
zen zullen daar niet veel voordeel van hebben. Nu
zal men spreker kunnen tegenvoeren, dat de mees
ten van hen, die op 12 Mei dakloos worden, wel bij
de vereeniging van huurders zijn aangesloten, en
dat die vereeniging wel genegen zal zijn om aan
Burgemeester en W ethouders de noodige inlichtin
gen te verstrekken, maar dan ontbreekt toch de
zekerheid of men wel de gegevens van allen ver
krijgt. Als ieder ingezetene in de gelegenheid
wordt gesteld opgave te doen, ontstaat er een be
trouwbare statistiek ten opzichte van de behoefte
aan woningen en komt men op de hoogte hoeveel
er te kort komen. Als dat bekend is, kunnen maat
regelen worden beraamd om in den nood te voor
zien.
De Voorzitter doet opmerken, dat hij van overleg
van Burgemeester en Wethouders met hen, die van
hunne woningen pakhuizen willen maken, buiten
gewoon weinig verwacht. Een paar weken geleden
toch hebben Burgemeester en Wethouders eene ad
vertentie in dien geest geplaatst en zij hebben daar
op slechts twee brieven ontvangen. Spreker gelooft
niet dat het initiatief van het gemeentebestuur erg
veel resultaat heeft. Waarom wendt de vereeni
ging, die thans met een onmogelijk verzoek bij den
Raad komt, zich niet tot de eigenaren dier panden?
Wat hier ter bestrijding van den Woningnood
wordt gedaan, doet bijna uitsluitend de gemeente.
Op alle mogelijke manieren heeft zij getracht 'zij
heeft o.a. eene regeling betreffende de tweede hy
potheek gemaakt het bouwen aan te moedigen.
Men durft het risico niet aan. De Woningvereeni-
ging zelf ook niet. De eenige, die gebouwd heeft,
is de gemeente, ondanks de dure materialen en de
hooge loonen. Het eenige, wat deze vereeniging
doet, is aan de bel van het stadhuis trekken en
zeggen: zorg voor woningen. Waarom, vraagt spre
ker, heeft de vereeniging zelf geen overleg ge
pleegd met de eigenaren van panden, die voor pak
huizen zullen worden ingericht? Burgemeester en
Wethouders zullen niets bereiken. Wat het denk
beeld van den heer de Haan betreft, om eene tel
ling te houden van dakloozen, dat is een verbazend
werk. Er komt een groot aantal opgaven van men
schen, die dakloos denken te zijn op 12 Mei. Maar,
wat heeft men aan de wetenschap van het juiste
getal Ook zonder die wetenschap kunnen maatre
gelen worden genomen om in den nood te voorzien.
Of er nu zooveel of. meer dakloozen zijn, dat doet
er zooveel niet toe. Wat er noodig is, dat zijn wo
ningen, anders niets en geen statistiek. Binnenkort
is een voorstel te wachten tot het bouwen van bur
gerwoningen.
Ook komt er een voorstel van de Wouingver-
eeniging. Bouwen blijft de boodschap. Een statis
tiek is daarvoor niet noodig, want er kan niet te
veel worden gebouwd. Bovendien zal de statistiek
onbetrouwbaar zijn. Als er toch een advertentie
wordt geplaatst stroomt het brieven, terwijl ten
slotte nog niet 1/10 deel dakloos is. Het vorig jaar
waren er zeer velen ingeschreven. Op 12 Mei echter
waren ze er niet. Wanneer de betrokkenen zich zelf
moeten opgeven, zullen allen, die maar eenigszins
vreezen op 12 Mei dakloos te zullen worden, zich
aanmelden. Maar dan heeft men hoegenaamd geen
waarborg, dat al die menschen op 12 Mei werkelijk
dakloos zullen zijn. Er moet gebouwd worden en de
gemeente moet op het ergste gewapend zijn.
De heer van Weideren baron Rengers heeft den
Voorzitter liooren zeggen dat alleen de gemeente
heeft gebouwd. De Woningvereeniging is, tegelijk
met de gemeente, aan het Cambuursterpad begon
nen te bouwen. Het is echter niet mogelijk geble
ken om het plan voor 130 woningen voor de verga
dering van heden gereed te hebben. Er moesten
nog eenige berekeningen worden veranderd. Bin
nen een week zullen ze waarschijnlijk gereed zijn.
Do Voorzitter: ,,ik had de woningen aan het Cam
buursterpad vergeten".
De heer Tiemersma kan zich wel voorstellen, dat
de menschen aan de bel van het stadhuis trekken,
/ij weten wel, dat hun invloed lang niet zoo groot
is als die van Burgemeester en Wethouders. Als
iemand een pakhuis noodig heeft, dan geeft een
verzoek van Burgemeester en Wethouders, om de
verbouwing nog wat uit te stellen, meer, dan van
de vereeniging van huurders. Dat er alleen door de
gemeente is gebouwd, is te wijten aan de omstan
digheid, dat particuliereu niet kunnen bouwen.
Waar nu de speculanten de menschen het mes op
de keel zetten en zeggen: het huis koopen of geen
dak, zou spreker gaarne zien, dat Burgemeester en
Wethouders hun invloed aanwendden om de uit
breiding der Huurcommissiewet te besjmedigen.
De Voorzitter zal dit denkbeeld van den heer
Tiemersma aan Burgemeester en Wethouders in
nadere overweging geven.
Met algemeene stemmen wordt besloten afwij
zend op het adres te beschikken.
12. adres van het algemeen Pensioencomité om
aan het gepensioneerde gemeentepersoneel, wedu
wen en wrnezen en aan de op wachtgeld gestelden
een bijslag op het pensioen te verleenen, groot 25
van den pensioensgrondslag, waarnaar het pen
sioen is vastgesteld, met een algemeen minimum
van 150.
Wordt in handen gesteld van Burgemeester en
Wethouders ten fine van prae-advies.
13. adres van de afdeeling Friesland van den
Nederlandsehen Bond van Gemeenteambtenaren,
waarbij wordt verzocht in afwijking van het voor-
Verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden van Dinsdag 26 Februari 1918. 47
Zal bij de betrekkelijke stukken worden gevoegd.
14. adres van het comité van actie inzake de
duurtetoeslag voor gepensioneerden in Friesland,
om ook een duurtetoeslag toe te kennen aan gepen-
I s ioneer den c.s., die hun pensioen uit de gemeente
kas betrekken.
Wordt in handen gesteld van Burgemeester en
Wethouders ten fine van prae-advies.
15. adres van de anti-kermiscommissie te Leeu
warden om de kermis in plaats van met één dag
met meerdere dagen te verkorten, met verbod tot
verkoop van alcoholhoudende dranken gedurende
den kermistijd, enz. met adhaesiebetuiging van den
Kerkeraad der Evang. Luthersche gemeente alhier,
Van dien der Christelijk Gereformeerde gemeente
en van dien der Gereformeerde Kerk, e.a.
Zal bij punt 5 der agenda voor heden worden
behandeld.
16. dat Burgemeester en Wethouders:
aan F. Kroon op zijn verzoek, met ingang van
16 Maart a.s. wegens zijne benoeming tot hoofd-
I commies aan de provinciale griffie te Utrecht,
eervol ontslag hebben verleend als commies-redac
teur ter gemeente-secretarie en hem hebben ont
heven van de aanwijzing om den secretaris bij on
gesteldheid, afwezigheid of ontstentenis te vervan
gen;
met ingang van 1 Februari 1918 hebben benoemd
tot adjunct-commies 2e kl. ter secretarie J. Siino-
riides, thans tijdelijk als zoodanig werkzaam;
hebben benoemd tot directeur der centrale keu-
ken Ph. Ivessler, alhier, (vacature mej. J. M. de
a Visser).
bij openbare aanbesteding hebben gegund de
4 uitvoering van sommige perceelen van verfwer-
i ken aan eenige gebouwen en eigendommen der
I gemeente (bestek no. 12, dienst 1918), en wel:
perceel 2 aan G. de Beer, voor 216.
perceel 3 aan A. van Schagen, voor 174.
perceel 6 aan P. Hendriks voor 295.
allen alhier;
bij openbare inschrijving aan S. Polak en J.
Hoeben, firma Dwinger en firma Cohen volgens
door hen ingeschreven eenheidsprijzen hebben ver
kocht diverse oude materialen;
aan S. de Vries alhier, onder intrekking van het
s aan hem bij hun besluit van 8 Augustus 1917 afge
?i staan gedeelte, in erfpacht hebben uitgegeven
een gedeelte van Blok C der bouwterreinen gele
gen tusschen Oostersingel en Cambuursterpad, ter
grootte van ongeveer 338 M2., tegen een jaarlijk-
sehe erfpachtsom van ongeveer 60.84.
Wordt voor kennisgeving aangenomen.
17. dat met 1 Maart a.s. de gemeentelijke ver
strekking van voedsel aan kinderen drie dagen per
week in plaats van zooals tot heden, eiken dag zal
iplaats hebben.
De heer Schoondermark (Wethouder) zegt dat
den Raad is toegezegd, dat hij op de hoogte zou
worden gehouden van de kindervoeding. Tot nu
toe zijn de kinderen eiken dag gevoed. De vraag
rijst nu de voeding kan 6 of 7 weken duren of
jhet niet beter is de voeding gedurende de laatste
twee of drie weken, om den anderen dag te ver
strekken, want het geld raakt op. Dan wordt de»
[overgang geleidelijker en ook uit praktisch oog
punt verdient het aanbeveling. De gemeente toch
wordt bij de kindervoeding geholpen door St. An-
thoon, die eiken dag 300 porties levert. Dat houdt
nu met 16 Maart op. Dan komen die 300 porties
ook voor de gemeente en wordt de Centrale keu
ken te klein. Nu zal men kunnen zeggen dat de
capaciteit ook te klein is als de kinderen om den
anderen dag worden gevoed, maar het ligt in de
bedoeling van Burgemeester en Wethouders om de
eene helft der kinderen den eenen, en de andere
helft den anderen dag te voeden. Met de kindervoe
ding erbij is de Centrale keuken te klein.
De heer Tulp vraag t of Burgemeester en Wet
houders ook pogingen hebben aangewend om de
hulp van St. Anthoon ook na 16 Maart te verlen
gen. Wat de financiëele kwestie betreft, de Wet
houder zegt dat het geld op raakt. Is er nu geen
aanleiding voor Burgemeester en Wethouders, als
zij overtuigd zijn dat de voeding moet doorgaan,
om den Raad te vragen of deze niet genegen is,
meer geld daarvoor disponibel te stellen.
De heer Schoondermark (Wethouder) zegt dat
Burgemeester en Wethouders geen poging hebben
gedaan bij St. Anthoon om den termijn verlengd te
krijgen. Als iemand toch iets cadeau geeft, dan
gaat het niet aan te zeggengeef als 't u blieft nog
wat meer. De inrichting van St. Anthoon laat het
ook niet toe langer te helpen.
Wat de tweede vraag" van den heer Tulp betreft,
er is van Burgemeester en Wethouders geen voor
stel te verwachten het subsidie aan te vullen. Zij
hebben de vaste gedachte gehad dat de voeding
voor korten tijd zou zijn. Er zijn eenige berekenin
gen gemaakt en er is gezegd: als de gemeente de
voeding 7 weken volhoudt, doet zij nog al wat. Bur
gemeester en Wethouders zullen uit zich zelf niet
komen met een verzoek om het subsidie te verhoo-
gen. De Raad zou kunnen zeggen: had dat dan da
delijk gevraagd.
De heer Hiemstra (Wethouder) meent dat de
heer Schoondermark de zaak niet juist heeft uit
eengezet. Er was een voorstel van de heeren Collet
c.s. om 25.000.uit te trekken voor school voe
ding. Burgemeester en Wethouders zyn gekomen
met een voorstel om 12.000.te geven. Men
kende het aantal deelnemers niet en het is dan ook
onjuist dat er gerekend is op een termijn van 0 a 7
weken. Er is niet rekening gehouden met een be
paalden termijn. Wanneer toch de deelname kleiner
was geweest, had de verstrekking langer kunnen
duren. De Raad wist niet hoever hij kon komen.
Dat kan men het best beoordeelen als het op het
eind loopt. Het gaat echter niet aan, meent spre
ker, om nu na 4 weken, reeds te gaan aftakelen.
Spreker zou nu eerst wel willen zien hoever men
kan komen en als het zoover is, kan de Raad be
oordeelen of het crediet moet worden aangevuld.
Waar het evenwel mogelijk is dat de post niet tot
de volgende vergadering strekt, zou de Raad aan
Burgemeester en Wethouders een blanco crediet
kunnen geven. Er is geen reden om halverwege op
te houden. Dat lag ook niet opgesloten in het voor
stel van Burgemeester en Wethouders.
De heer Tulp heeft den wethouder Schoonder
mark 'liooren zeggen, dat het moeilijk gaat om
iemand, die een cadeau geeft, te vragen om meer.
Zoo iets is waar, als men voor zich zelf vraagt. Het
is wel bekend, dat St. Anthoon wel wil meehelpen.
Spreker weet niet of St. Anthoon het kan doen,
maar hij zou gaarne zien dat het gemeentebestuur
officieel aan St. Anthoon vroeg den termijn te ver
lengen. Dat de keuken niet over voldoende capaci
teit beschikt, is te voorzien. Maar, vraagt spreker,
zijn er geen inrichtingen, b.v. het Diaconie- of het
Armhuis, die zouden kunnen en willen bijspringen?
De heer Schoondermark (Wethouder) is het niet
eens met zijn collega Hiemstra. In het voorstel van
