258 Verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden van Dinsdag 8 October 1918.
aandringen de loonen dier menscthen eens met zorg
na te gaan. Zy verkeeren in een beroerden toestand,
omdat zij aan tekorten lijden. De belooning is, voor
al in dezen tijd, veel te laag.
Wat betreft den toeslag, wil spreker dit in het
midden brengen. De schoonmaaksters zijn in ge
meentedienst. Zij treffen het verbazend ongelukkig,
dat zij den Eijkstoeslag krijgen, n.l. ƒ120. Zij krijgen
geen toeslag van de gemeente. Ten gevolge van de
'barmhartigheid van het Rijk, worden de mensehen
onbarmhartig 'behandeld. Spreker zou willen voor
stellen dat de gemeente hun een bijslag geeft gelijk
aan het verschil tusschen den gemeente- en den
Rijksoeslag.
De Voorzitter doet opmerken, dat het eerste ge
deelte van het door den heer Zandstra gesprokene de
salarisregeling betreft. Burgemeester en Wethou
ders zullen de opmerking van den lieer Zandstra in
overweging nemen. Wat den toeslag betreft, spreker
wil er den Raad op attent maken, dat hij daarmee
voozichtig moet zijn. De schoonmaaksters toch val
len, evenals de onderwijzers onder den Rijkstoeslag
en als aan de schoonmaaksters nu wordt toegestaan
wat zij vragen, komen de onderwijzers ook. De Raad
'begeeft zich dan op een gevaarlijk terrein. Spreker
herhaalt dan ook dat het verzoek moet worden afge
wezen.
De heer Schaafsma voelt iets voor het door den
voorzitter gesprokene. Hij meent evenwel dat dit te
ondervangen is, door als Burgemeester en Wethou
der de loonen hebben nagegaan, en tot de overtui
ging zijn gekomen, dat zij moeten worden verhoogd,
te bepalen, dat die loonsverhooging wordt geacht te
zijn ingegaan met den datum, waarop de duurtetoe-
slag voor de andere ambtenaren is ingegaan. Dan
gaat de Raad niet buiten het besluit van de vorige
vergadering. Spreker wil dit denkbeeld bij Burge
meester en Wethouders aanbevelen.
De Voorzitter zegt dat het, gehoord de besprekin
gen, het beste is afwijzend op het verzoek te beschik
ken. Hij zal de verschillende opmerkingen van de
leden bij Burgemeester en Wethouders ter sprake
brengen.
Met algemeene stemmen wordt besloten overeen
komstig het voorstel van Burgemeester en Wethou
ders.
9. adres met memorie van toelichting van de afd.
Leeuwarden van den Bond van Nederlandsche On
derwijzers, ter aanvulling van een reeds in Juni 1.1.
ingezonden adres, betreffende wijziging van de
daarbij gevraagde periodieke verhoogingen van de
jaarwedden der onderwijzers bij het openbaar lager
onderwijs alhier.
Zal bij de stukken worden gevoegd.
10. adres van het hoofdbestuur van den Neder-
landsehen Bond van Vakschoolleeraren en leerares-
sen, houdende verzoek om, indien de besturen van
ambachts-, middelbaar technische, industriescholen
enz. de medewerking van den gemeenteraad inroe
pen, om de salarissen van het onderwijzend perso
neel te verbeteren, deze adressen zoo mogelijk in te
willigen.
Wordt voor kennisgeving aangenomen.
11. adres van M. J. van der Meulen te Marssum
om verlenging van de huur van de kadastrale per-
ceelen gemeente Leeuwarden sectie (1. nos. 3656 en
3660.
12. adres met memorie van toelichting van het
bestuur der Sociaal Democratische Yrouwenelub te
Leeuwarden om een gemeentelijke waschinrichting
in het leven te roepen, bij welk adres tevens worden
overgelegd adhaesiebetuigingen.
13. schrijven van het bestuur van het Nieuwe
'Stadsweeshuis, waarbij wordt verzocht voor 1919
een_subsidie toe te staan, gelijk aan het tekort over
1917, ten bedrage van 3609.26.
14. adres met bescheiden van het bestuur der
Leeuwarder Industrie en Huishoudschool om het
gemeentelijk subsidie te verhoogen met 1800.
De stukken 1114 worden in handen gesteld van
Burgemeester en Wethouders om prae-advies.
15. de begrooting van ontvangsten en uitgaven
van het Nieuwe Stadsweeshuis, dienst 1919.
ordt gesteld in handen van de hoeren Zandstra,
Koopmans en de Vos om onderzoek en rapport.
16. schrijven van de centrale commissie van het
steuncomité, waarbij zij, naar aanleiding van de in
de raadsvergadering van 10 September 1.1. aange
nomen motie omtrent de reorganisatie van de steun-
verleening aan crisiswerkloozen mededeelt, dat zij
hare taak neerlegt, met verzoek spoedig te mogen
vernemen aan wie zij haar taak kan overdragen.
Wordt behandeld onder punt 7 der agenda.
17. dat Burgemeester en Wethouders, met wij
ziging van hun vroeger besluit, waarbij de langs
den spoorweg ten Zuiden van het 2e kanaalpand ge
legde straat na gedeeltelijk opheffing van den Ka-
naalweg Zz. mede kan worden genoemd Kanaalweg
Zz., die straat voor zoover gelegen in het verlengde
van de Willem Lodewijkstraat, alsmede het gedeelte
van dat verlengde nabij den weg Achter de Hoven,
den naam hebben gegeven van Tvnjestraat.
18. dat gedurende de vacature van Burgemeester
wethouder Berghuis zich heeft belast met de voor
bereiding der zaken de distributie van levensmidde
len betreffende.
De mededeelingen 17 én 18 worden voor kennisge
ving aangenomen.
IV. Wordt ter tafel gebracht:
1. Voorstel van Burgemeester en Wethouders
om aan (1. Postma alhier gedurende 1919 op te dra
gen het onderhoud van kachels enz. in scholen en
andere gemeentegebouwen.
2. Praeadvies van Burgemeester en Wethouders
op ligt voorstel van den heer Terpstra in zake den
toeslag op de werkloozenuitkeeringen.
3. Voorstel van Burgemeester en Wethouders tot
vaststelling van de 'balans en de winst- en verlies
rekening der gemeentegasfabriek en het gemeente
lijk electrieiteitbedrijf, dienst 1917.
De stukken 13 hebben ter visie gelegen om nog
heden te worden behandeld.
4. Alsvoren tot wijziging der verordening tot
regeling van het lager onderwijs (gemeenteblad
1911 no. 23, zooals dat nader is gewijzigd) in ver
band met de invoering van een 7e leerjaar aan scho
len van openbaar lager onderwijs.
5. Alsvoren, om jaarlijks een som beschikbaar te
stellen tot dekking van het tekort der door het fonds
Wijckerheld Bisdom in het leven geroepen vaktee-
kensohool voor volwassenen.
6. Alsvoren tot reorganisatie van het onderwijs
aan schipperskinderen.
De stukken 4 en 6 zullen worden gedrukt als bijlage
tot het raadsverslag, bij de leden rondgezonden en te
zijner tijd behandeld.
7. Alsvoren om hun een crediet te verleenen voor
de oprichting van een barak voor tijdelijk daklooze
personen.
8. Alsvoren om aan S. van der Kaars een perceel
gemeentegrond aan het Noordvliet in koop af te
staan, ten behoeve van de verbouwing van zijn
woonhuis, Noordvliet nos. 173, .175,177, enz.
9. Alsvoren tot verhooging van de inkomens
Verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden van Dinsdag 8 October 1918 259
grens, tot welke door dt gemeente bijslag op het pen
sioen van voormalige gemeente-ambtenaren wordt
verleend, tot 1500.
De stukken 5, 7-9 zullen in eene volgende vergade
ring worden behandeld.
10. Alsvoren tot het aangaan van een definitieve
geldleening van 1.160.000.
11. Praeadvies van Burgemeester en Wethou
ders op het adres van het hoofdbestuur van de Ned.
Maatschappij ter behartiging der belangen van
vrouwelijke verloskundigen in Nederland om ver
betering der arbeidsvoorwaarden van de verloskun
digen, belast met armenpractijk.
De stukken 1011 zullen worden gedrukt als bij
lage tot het raadsverslag, bij de leden rondgezonden
en te zijner tijd behandeld.
12. Alsvoren inzake het adres van de voormalige
onderwijzeres aan bewaarschool no. 5, mej. A. K.
van der Wonde betreffende de uitbetaling van haar
verhoogd salaris.
Zal in eene volgende vergadering worden behan
deld.
13. Aanbeveling voor de benoeming van tijdelijke
leeraren aan de burgeravondschool.
De aanbevelingen luiden als volgt:
voor Nederlandsche taal en natuurkunde: P. van
der Molen;
voor vakteekenen: A. Jansen;
voor vakteekenen: B. J. van der Wal.
Benoeming na punt 2 der agenda voor heden.
14. Voordracht voor de benoeming van een on
derwijzeres aan elk der gemeentescholen nos. 8 en
11, vacatures mej. (1. Leopold en mej. H. de Wyn.
1 >e voordrachten luiden als volgt
school 8
1. A. Westra te St. Anna Parochie.
2. (1. Zuidema te Oude Leije.
3.
school 11:
1. (1. Zuidema te Oude Leije.
2. A. Algera te Franeker.
3. A. van Dijk te Noordwolde.
Zal in eene volgende vergadering worden behan
deld.
15. Voorstel van Burgemeester en Wethouders
tot aankoop van acht perceelen weiland aan het Kal-
verdijkje enz. kad. bekend sectie F nos. 2933 en
1283—1287, samen groot 9.03.12 H.A., voor de som
van 109.222.50 of per c.A. 1.20.
Met algemeene stemmen wordt besloten overeen
komstig het voorstel van Burgemeester en Wethou-
ders.
17. Alsvoren om, ingevolge het verzoek van De-
deputeerde 'Staten bij circulaire no. 122 van 1918,
den onbezoldigden adjunct-keurmeester bij den pro
vincialen keuringsdienst J. Dijk te benoemen tot
onbezoldigd gemeentelijken keurmeester.
Benoeming na punt 2 der agenda voor heden.
V. De Voorzitter deelt mede, dat de heer Pele-
tier verlof heeft gevraagd de volgende vraag te
mogen richten tot Burgemeester en Wethouders.
Zijn Burgemeester en Wethouders bereid mee te
deelen, welke maatregelen zij hebben genomen om
uitvoering te geven aan het raadsbesluit van -.1 No
vember 1916, waarbij aan Burgemeester en V ehou-
ders is opgedragen na te gaan de wensohely Hieit
van eventueel voorstellen te doen tot de oprich
ting van een daghandelsschooll?
Spreker stelt voor den heer Peletier het gevraag
de verlof te verleenen na afhandeling fier agenda.
Met algemeene stemmen wordt dienovereenkom
stig besloten.
VI. De heer Hiemstra (wethouder) zegt dat in de
A. Algera te Franeker.
vorige vergadering aan Burgemeester en Wethou
ders ter afdoening is gezonden een adres van den
Ohristelijken Besturenbond', waarin in de eerste
plaats werd aangedrongen om te willen bevorderen,
dat er op den prijs der kleiaardappelen een toeslag
wordt gegeven. De heer Zandstra heeft toen een
voorstel aangekondigd om bij de regeering aan te
dringen op verlaging van den prijs der kleiaard
appelen. Er is veel voor te zeggen, dat het Rijk de
prijzen verlaagt, dat toch is beter in staat de benoo-
digde gelden er voor te krijgen dan de gemeente, ter
wijl de gemeente dan het 1/10 deel in de kosten be
taalt. En als de gemeente nu toeslag geeft wordt de
kans, dat het Rijk iets doet, geringer.
Burgemeester en Wethouders hebben nog geene
beslissing genomen. Er moet worden afgewacht wel
ken invloed het besluit zal hebben op 'het voorstel,
door den heer Zandstra aangekondigd.
Wat liet tweede gedeelte van 'het adres betreft, de
uitbreiding der te werkstelling van werklooze arbei
ders, het is den Raad bekend, dat hier eene commis
sie tot beteugeling van de werkloosheid bestaat,
waarvan de eerste ondergeteekende lid is. Deze com
missie houdt zich bezig met de werkverschaffing.
Dit is een van de moeilijkste vraagstukken. Burge
meester en Wethouders hebben zich tot de spoor
wegmaatschappij gewend, met het verzoek om de
ontworpen spoorweghaven nu aan te leggen. De
maatschappij heeft geantwoord wel genegen te zijn
met het werk te beginnen, maar dan moest de ge
meente op de totale kosten van 141.000, een toeslag
geven van 66.000, zoodat de gemeente de geheele
risico op zich moest nemen van de duurdere mate
rialen werltloonen etc. En daarvoor is liet college
eenigszins huiverig. Er zal echer worden gepoogd,
tot een vergelijk te komen. Als echter dergelijke
eischen worden gesteld wordt het onmogelijk.
In overleg met de commissie pogen Burgemeester
en Wethouders werk te verschaffen door het om
spitten van greide. De proef is genomen en het ge
volg er van zal zijn, dat zij wel niet zal worden
voortgezet. Als de arbeiders toch een behoorlijk loon
zullen verdienen, komt het omspitten op 180 per
pondemaat, terwijl het geploegd op 70 komt te
staan. Dat omspitten zou dus van de gemeente een
toelage vorderen van 110 per pondemaat.
Een werkverschaffing, die zoo enorm duur is, is
op den duur onmogelyk. Spreker heeft een en ander
willen zeggen, om te doen voelen hoe moeilyk het is,
werk te verschaffen, dat productief is.
De commissie is echter diligent tn Burgemeester
en Wethouders willen wel meewerken, zooals geble
ken is uit den brief aan de Staatsspoor.
Verder heeft spreker geen nadere mededeelingen
te doen.
De 'heer Zandstra heeft in de vorige vergadering
een voorstel aangekondigd, om zich tot de regeering
te richten met het verzoek om den aardappelprijs te
verlagen. Sedert die vorige vergadering evenwel is
er in de distributie nogal het een en ander veran-
derd. De nieuwe Minister van Landbouw, Handel en
Nijverheid heeft nieuwe maatregelen aangekondigd
en wat vooral sprekers aandacht heeft getrokken,
dat is de verhooging van den prijs van het witte
brood. Spreker is dan ook overtuigd, dat het niet by
een verzoek om verlaging van den aardappelprijs zal
kunnen blijven, maar dat er meer artikelen in moe
ten worden betrokken. Spreker zal dan ook zoo
spoedig mogelijk met een voorstel komen en er den
Raad zoo spoedig mogelijk van m kennis stellen.
De 'heer Tiemersma heeft een klacht, die luer wel
niet bij behoort, maar die 'hij meent 'hier gevoegelijk
