78 Verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden van Woensdag 13 Maart 1940.
weten, niet vast staat, meent deze, dat kan worden vol
staan met nieuwe plafonds op de bestaande hoogte. Het
is merkwaardig, dat hij dezen goedkoopen weg aan
beveelt en B. en W. dat hier voorstellen. Is de bestem
ming der school werkelijk niet zeker? Blijft het gebouw
een school, dan zag spr. liever, dat de plafonds lager
werden aangebracht, omdat die meerdere lasten er in
een paar jaar weer uitgehaald zijn door lagere verwar-
mingskosten, te meer als deze plafonds ook weer 25
jaar moeten zitten, zooals de bestaande.
De heer Meek vindt het ook onjuist, dat Gem.werken
schoolbanken fabriceert. Deze zijn juist zeer geschikt
voor particuliere nijverheid. Hij wil niet tornen aan de
berekening van Gem.werken van 25.31 en weet ook
niet, welke modellen het zijn. Rijksmodel banken worden
particulier geleverd voor 22.50, franco Leeuwarden.
Hij sluit zich aan bij den heer Praamsma en zag
gaarne, dat alsnog offertes worden gevraagd, opdat de
Raad zich nog nader kan beraden.
De heer de Boer (weth.) antwoordt, dat het voor
bereiden van het Uitbreidingsplan, waaraan vrij regel
matig wordt doorgewerkt, geld kost. De heer Meek wil
een adviseur of adviesbureau inschakelen, maar dan
worden de kosten zeker wel tweemaal zoo hoog en spr.
begrijpt niet, waarvoor dat noodig is.
Bij de begrooting. toen ook over de schoolbanken is
gepraat, heeft spr. een kostprijsberekening overgelegd,
waaruit bleek, dat een bank, bij Gem.werken gemaakt,
21.75 kostte. Niet uit principe maakt men de banken
thans zelf. Hier geldtwat is op zeker moment het be
lang der gemeente. Het belangrijkste is, dat men ge
schikt materiaal heeft, droog. Amerik. grenen hout
dan kan een goede timmerman de banken wel maken.
Daaraan behoeft heusch niet een meubelmaker te pas
te komen. Juist tegenwoordig kunnen openbare lichamen
veel beter verschillende dingen in eigen beheer uit
voeren om te ontkomen aan allerlei buitengewone
bepalingen, bij aanbestedingen thans geldende. Bij den
verbouw van het Gymnasium is dit ook gebleken, daar
verschillende buitengewone bepalingen in het bestek
moesten worden opgenomen.
De Dir. van G.W. meent niet, dat Gem.werken een
bankenbedrijf moet zijn, maar dat het nu beter is de
banken zelf te maken, als men het gewenschte goede
materiaal kan krijgen. In Sept. j.l. is aan de hand van
de offertes, door spr. toen voorgelezen, gebleken, dat
Gem.werken ze goedkooper kan maken dan particu
lieren, en dan is het toch taak der gemeente den voor-
deeligsten weg te kiezen. De banken van school 4
niet door de gemeente gemaakt zijn totaal ongeschikt
en slap; maakt de gemeente ze, dan zijn ze beter en
steviger. Spr. begrijpt dan ook niet wat er tegen is, dat
de gemeente ze zelf maakt. Dit is geen kwestie van
beginsel, maar van voordeel. Zonder nader bewijs heeft
men niet veel aan wat de heer Praamsma zegt. In Sept.
heeft men toch offerte bij verschillende fabrieken ge
vraagd en bleek Gem.werken met 21.75 per bank,
25 bedrijfskosten inbegrepen, goedkooper.
De heer Rom Colthoff: Boven dit bedrag komen toch
nog 25 alg. kosten. In dit bedrag zijn alleen begrepen
de bedrijfskosten.
De heer J. de Boer (weth.): De alg. kosten zijn de
bedrijfskosten. Spr. merkt nog op, dat men bij Gem.
werken de banken niet eens graag maakt, want men
weet. dat zulks in den Raad weer last geeft. Als het
niet goedkooper was, moest men toch niets hebben van
den rompslomp van materialen aanschaffen, enz. en
bovendien allerlei opmerkingen uit den Raad
Er is sprake van geweest, enkele lokalen van de
bewaarschool aan het Tournooiveld bij de school voor
B.L.O. te trekken. Of dit doorgaat, is een andere
kwestie. Ook is ter sprake geweest, dat de militairen
de school moesten hebben. Daardoor kwam de bestem
ming der school wel wat op losse schroeven. De pla
fonds dreigden echter naar beneden te komen en het
leek B. en W. het beste, de goedkoopste oplossing hier
toe te passen.
De heer Rom Colthoff vraagt, of, nu vast staat, dat
de school wel school zal blijven voor het B.L.O. of
bew.sch.onderwijs doet er niet toe B. en W. niet
voor de duurdere oplossing voelen. Die 500.meer
dere kosten heeft men er zóó uit door de mindere ver-
warmingskosten.
De Voorzitter doet lecture van een voorstel, onder
teekend door de heeren Praamsma en Meek, luidende
,,Ondergeteekenden stellen voor het maken en
leveren van de aan te schaffen schoolbanken voor
school 4 ondershands aan te besteden.".
De heer Praamsma wenscht niet met weth. De Boer
te debatteeren over de berekening van Gem.werken.
Hij vernam met vreugde, dat Gem.werken niet graag
de banken maakt en de drukte heeft van houtinkoop,
enz. De heer De Boer kan verzekerd zijn, dat spr. in
het algemeen belang spreekt. (De heer J. de Boer
(weth.); Ja, ja
Als spr. overtuigd is, dat iets niet in het belang der
gemeente is, zegt hij er hier wat van. Het maken der
banken is dus maar een last voor Gem.werken, maar
gebeurt, omdat het goedkooper is. De heer Meek heeft
vanmorgen telefonisch den prijs van Oregon Pine ban
ken, Rijksmodel, gevraagd, welke 22.50 bleek te zijn.
De heer De Boer behoorde die cijfers ook te weten.
Laten B. en W. het voorstel van den heer Meek en spr.
overnemen en van die aanbieding gebruik maken, wat
voordeeliger is.
De Voorzitter: Welke nos. waren het
De heer Meek: Ik heb den prijs gevraagd van Rijks
model 7 en 8.
De heer Posthuma zegt, dat, als het voorstel-Praam-
sma-Meek wordt aangenomen, deze begrootingswijzi-
ging niet wordt aanvaard met de toelichting van B. en
W., maar met de uitspraak, dat de banken niet door
Gem.werken worden gemaakt. Als dat zoo is, spijt het
spr., dat dit voorstel zoo omlijnd is gesteld en hij had
liever, dat de heeren Praamsma en Meek voorstelden,
dit punt drie weken aan te houden en eerst prijsopgave
te vragen. De banken voor de U.L.O.-school zijn van
grooter formaat en de vraag is dus gewettigd, of de
door den heer Meek verstrekte opgave voor deze ban
ken geldt. Daar dit niet zeker is en bij allen voorzit,
deze zaak zoo goed mogelijk te behartigen, geeft spr.
den voorstellers in overweging, dit voorstel in te trekken
en B. en W. te doen onderzoeken, voor welken prijs
de fabrieken deze banken kunnen leveren, en over drie
weken een nieuw voorstel te doen.
Spr. heeft met belangstelling de vraag van den heer
Rom Colthoff beluisterd. Waarom brengt men de pla
fonds niet lager aan Het antwoord van den wethouder
heeft spr.'s gedachte bevestigd, dat dit eigenlijk moest
gebeuren. Spr. weet niet, of deze zaak in de Bewaar-
schoolcomm. is geweest; hij was den laatsten keer niet
aanwezig. Als haar oordeel was gevraagd, zou zij zeker
geadviseerd hebben lagere plafonds aan te brengen,
waardoor de school zeer veel zou verbeteren, in het
belang der kinderen. En al zou de school bij de B.L.O.-
school komen, dan had het nóg zin. Het betreft hier een
verbetering, die jaren mee kan, en daar de oplossing
niet zooveel extra behoeft te kosten, sluit spr. zich aan
bij den heer Rom Colthoff, om het direct goed te doen,
zoodat de school er ten volle profijt van zal hebben.
De heer IJtsma gelooft, dat, als de school toch voor
onderwijs zal moeten worden gebruikt, bedacht moet
worden, of men bij plafondverlaging de zekerheid heeft,
dat men dan ontkomt aan vernieuwing der verwar
mingsinrichting. Zoo ja, dan moeten B. en W. toe
zeggen, alsnog te overwegen wat in dezen het beste
is. Misschien kan de Raad dit voorstel zoo wel aan
nemen en kunnen B. en W., na onderzoek, met een
plan komen.
T.a.v. de banken moet men niet vragen: wat wil men
Verslag van de handelingen van den gemeenteraad van Leeuwarden van Woensdag 13 Maart 1940.
79
liever, ze particulier laten maken of van gemeentewege?
Het gaat hier zuiver om de vraag: hoe krijgen wij de
beste banken voor den billijksten prijs Ook de heeren
Praamsma en Meek moeten zich op dat standpunt stel
len. Laat men zich er toe bepalen, nogmaals prijsopgave
te vragen en dan B. en W. geheel vrij te laten, in het
voordeel van de gemeente te handelen. Nu men zoo
vakkundig en zakelijk hoort spreken, merkt spr. op,
hoewel hij niet weet, of dit voor een groot aantal ban
ken zal kunnen gelden, dat men aan een bedrijf als
Gem.werken ook wel eens spreekt van „stopwerk".
Spr. weet niet, of het thans billijker is, de banken in
eigen beheer uit te voeren, maar misschien wil men ook
hierbij nog eens overwegen, wat in dezen het werke
lijke belang der gemeente is.
Het zal toch wel voorkomen, dat het personeel van
Gem.werken af en toe eens in de werkplaats werkt en
niet altijd buiten noodig is. Overigens heeft men daar
nu eenmaal niet van minuut tot minuut werk voor het
personeel.
De Voorzitter deelt mede, dat de heeren Praamsma
en Meek intusschen hun voorstel hebben ingetrokken
en een nieuw voorstel ingediend, luidende
„Ondergeteekenden stellen voor offerte te vragen
voor de aanschaffing van 153 schoolbanken ten be
hoeve van school 4.".
Mevr. Van DijkSmit meent, dat men nog hinkt op
twee gedachten: het plafond hoog laten of lager maken,
maar dat toch niet zoo zonder meer is uit te maken, wat
het beste is. Wat is de gewone hoogte van schoollo
kalen Zij veronderstelt ongeveer 5.50 m. Welke ver
warming wordt in deze school gebruikt? Zij voelt er
niet veel voor, in te gaan op iets, wat men niet kan
beoordeelen.
De heer Buiël: Er is aan de orde wijziging der be
grooting. Als de Raad nu een amendement krijgt, dient
hij de begr.wijziging, welke toch geen haast heeft, aan
te houden. Anders kan men toch niet over dezen post
stemmen
De Voorzitter: Laat de Raad eerst dezen post maar
aannemen; daarna kan nog offerte gevraagd worden.
De heer Posthuma wil gaarne weten, welke de hoogte
van schoolplafonds is.
De heer Molenaar is wat meer bekend met deze
kwestie. Toen het plafond zich begaf, vluchtten de kin
deren de school uit, de dienst van Gem.werken stelde
een onderzoek in en bevond, dat het plafond oogenblik-
kelijk hersteld moest worden, welken maatregel B. en
W. deden uitvoeren, en het plafond zit er al in. Had
nu eerst de Bewaarschoolcomm. geraadpleegd moeten
worden? Er moest ingegrepen worden, opdat het on
derwijs door kon gaan; anders was de school ontruimd
moeten worden. B. en W. hebben besloten tot het goed
koopste en dat is gebeurd de hoogte van het plafond
is gelijk gebleven. Spr. waardeert het juist in B. en W.,
dat zij zoo snel hebben ingegrepen.
De heer Posthuma had het kunnen billijken, als B.
en W. gezegd hadden: wij hebben die zaak al in orde
gemaakt: dit echter is geen manier van doen. Er was
immers een rapport, dat wees in de richting van even-
tueele verbetering van een schoollokaal. De Raad had
in dit geval in besloten vergadering ingelicht kunnen
worden. Spr. wilde een vraag beantwoord hebben, maar
hoort nu van den heer Molenaar, dat het plafond in
middels al gerestaureerd is; deze is wellicht op de hoog
te, doordat hij in een fractie met twee wethouders zit.
De heer Molenaar: Mijn dochter is op die school
onderwijzeres.
De heer J. de Boer (weth.): Als in een schoollokaal
een plafond naar beneden dreigt te komen, dan moet
onmiddellijk ingegrepen worden.
Mevr. Van DijkSmit: Had dat dan dadelijk ge
zegd
De heer J. de Boer (weth.) zegt, dat het hier gaat
om een, door den Raad goed- of af te keuren, begroo-
tingswijziging, waarbij stukken van Gem.werken lagen.
Spr. weet zeer goed, dat men met de plafonds bezig
was. Het doet er echter weinig toe, of dit werk al ge
beurd is of niet; het moest gebeuren. De plafonds zijn
op de goedkoopste manier in orde gebracht.
De schoolbanken (Rijksmodel) worden particulier
voor 22.50 per stuk geleverd, zegt de heer Meek. Bij
de begrooting noemde spr. 21.75 als prijs van een
Rijksmodel bank, op Gem.werken gemaakt. Hier gaat
het evenwel om grootere banken, die iets duurder zijn.
Die banken kunnen echter niet gemaakt worden in den
tijd, dat het personeel eens voor een paar uren werk
moet hebben. Gem.werken heeft wel enkele machines;
in welke timmerwerkplaats vindt men die tegenwoordig
niet? En die kunnen benut worden voor het maken van
schoolbanken. Het is vroeger gedaan en zal ook in de
toekomst kunnen gebeuren. De prijs, dien Gem.werken
per bank berekent, ligt zeer zeker lager dan die, te
betalen voor banken volgens het voorstel Praamsma-
Meek.
De Voorzitter wil het voorstel van B. en W. in
stemming brengen.
De heer Buiël wil eerst over het voorstel-Praamsma-
Meek stemmen, als tenminste de banken ook al niet
klaar zijn
De Voorzitter: Is het de bedoeling den post aan te
houden
De heer Posthuma: Ja.
De heer IJtsmaDe voorstellers willen dezen post
toch niet aanhouden, maar doen onderzoeken, welke de
voordeeligste wijze van fabricatie is
De heer Praamsma heeft er persoonlijk niet het minste
bezwaar tegen 4491.56 als maximum op de begrooting
te zetten, daar de banken noodig zijn. Maar voordat
tot uitvoering wordt overgegaan, zag spr. gaarne, dat
nog offerte gevraagd wordt, waarna dan het werk op
de voordeeligste wijze kan worden uitgevoerd.
De Voorzitter verklaart, dat B. en W. het voorstel-
Praamsma-Meek overnemen.
Met alg. stemmen wordt besloten overeenkomstig
de voorstellen van B. en W.
Punt 14 (bijl. no. 30).
Mevr. BusscherSjerp heeft na hetgeen van V.D.
zijde bij de begrooting over dit onderwerp is gezegd,
aan dit voorstel eigenlijk niet veel meer toe te voegen.
Het verheugt haar, dat B. en W. t.a.v. deze zaak zeer
voortvarend zijn geweest. Zij is het geheel met hen
eens, waar zij zeggen, dat, wil men werkelijk goed be-
waarschoolonderwijs in stand houden, het noodig is,
dan ook te beschikken over deskundig opgeleid per
soneel. Kan de cursus op 1 Sept. a.s. weer geopend
worden, dan zal men, gezien de resultaten, welke deze
cursus altijd heeft opgeleverd, in de toekomst inderdaad
weer over goed personeel kunnen beschikken. Spr. c.s.
stemmen dan ook van harte voor dit voorstel.
De heer Algera verklaart, dat zijn fractie niet het
standpunt van mevr. Busscher deelt. De meening van
spr. c.s. t.a.v. het gemeentelijk bew.sch.onderwijs is hier
bekend en daarom juichen zij het toe, dat dit onderwijs
een verdwijnende figuur is. Hier ligt geen taak voor
de gemeente. Spr. c.s. willen en hebben dat hier
dikwijls betoogd het bew.sch.onderwijs in handen
zien van particuliere vereenigingen, door gem.subsidie
in staat gesteld haar taak zoo goed mogelijk te ver
richten; zoo krijgt men een school van de ouders. (De
heer Molenaar: En liefst op Christelijken grondslag!).
Het gaat thans niet over de liefde voor het Chr. of
gem. onderwijs. Als die vraag aan de orde was, zou
spr. de kwestie geheel anders stellen. Dan zou men zich
niet alleen moeten beperken tot het vragen van offers
van de gemeenschap, maar ook persoonlijk offers
moeten brengen, geruggesteund door de gemeenschap.
Spr. ging slechts even dezen kant uit, omdat bij de be
oordeeling van het voorstel van B. en W. rekening
gehouden moet worden met de omstandigheid, dat het
