54 Verslag van de handelingen van de gemeenteraad van Leeuwarden van Woensdag 19 Mei 1948.
opdat dit niet een dergelijke politiek in de toekomst
zal gaan voeren, maar met een up-to-date inrichting
efficient zal werken.
De heer Geerts (weth.) zegt, dat naar aanleiding
van een desbetreffende vraag in de sectievergadering
een kostprijsvergelijking van de beide gasfabrieken is
overgelegd. Nu maakt de heer Schootstra de opmerking,
dat er 60 prijsverschil bestaat tussen het door deze
fabrieken gemaakte gas. Dat is echter niet geheel waar.
Het overzicht is misschien niet volledig genoeg geweest.
Vergeleken wordt het steenkoolgas van de fabriek in
Huizum met het menggas van de fabriek aan het
Hoeksterend. Nu moeten de fabrieken voor een be
paalde prijs gas leveren van 4000 calorieën. Het z.g.
menggas van de fabriek aan het Hoeksterend bestaat
uit watergas en koolgas. En watergas is veel armer aan
calorieën dan koolgas. Op het ogenblik moet zelfs gas
van 4800 calorieën, dus volwaardig gas, gemaakt wor
den. Zo is het betrekkelijk grote verschil in kostprijs
te verklaren. Verder zijn de ovens aan het Hoeksterend
veel ouder dan die in Huizum. Dat is dus niet een
kwestie van te zuinig beheer. De eerstgenoemde ovens
zijn zo gebouwd, dat er tweemaal vijf rug aan rug
staan. Daardoor kunnen ze niet mechaniscb geledigd
worden. Hier moeten de ovens van tijd tot tijd met een
trekhaak leeggehaald worden, waar veel werkloon mee
gemoeid is. Destijds kende men n.l. het model oven
nog niet, dat in Huizum gebruikt wordt. B. en W.
hebben als tijdelijke oplossing gedacht van de 10 ovens
er 5 weg te doen nemen. De 5 overgeblevene willen
zij dan zo laten maken, dat ze doorgestoken en mecha
nisch geledigd kunnen worden.
De heer Van den Akker wil n.a.v. de inkomsten
graag enkele opmerkingen maken. Hij is het volkomen
eens met het standpunt, dat, hoewel een kleine prijs
verhoging van het gas het tekort zou kunnen wegwer
ken, hiertoe voorlopig niet moet worden overgegaan.
Het is nog lang niet zover, dat aan prijsverhoging ge
dacht moet worden. Wanneer er helemaal geen andere
mogelijkheden meer zouden zijn om voortaan zonder
tekorten te werken, dan zou in overweging moeten
worden genomen, of tot prijsverhoging dient te worden
overgegaan. Er zijn in het bedrijf echter genoeg moge
lijkheden aanwezig om de tekorten weg te werken.
B. en W. wijzen er in de M.v.A. op, dat het Direc
toraat-Generaal van de Prijzen toestemming zou moeten
geven. Verder komt in de M.v.A. de zinsnede voor:
,,Het moet bovendien niet uitgesloten worden geacht,
dat ten gevolge van een te verwachten verhoogde om
zet voor 1948 geen of een lager tekort zal optreden".
Deze opmerking heeft spr. in de war gebracht, want
in de begroting van de gasfabriek voor 1948 is een
toeneming van het gasverbruik gecalculeerd van 10
maar het tekort is 7 X zo groot geraamd als voor 1947.
Hier blijkt uit, dat toeneming van het verbruik het
tekort niet wegwerkt, maar integendeel groter maakt.
De gasfabriek kan op het ogenblik moeilijk rendabel
worden gemaakt. Allerlei oorzaken, die heel langzaam
en moeilijk verdwijnen, zijn hiervoor aan te wijzen. Ten
gevolge van de krappe materialenpositie kunnen nood
zakelijke voorzieningen niet of slechts ten dele worden
uitgevoerd en moeten dure noodvoorzieningen worden
getroffen, die wel binnen het bereik van de mogelijk
heden liggen.
Het gasverlies is tamelijk hoog, twee maal te hoog.
Het normale verlies, hetwelk, naar spr. meent, vroeger
werd geleden, is 3 In 1947 was het 6,41 Dit
verlies zou momenteel teruggebracht kunnen worden.
In de M.v.A. wordt hier ook op gezinspeeld. Hier
noemen B. en W. een vermoedelijke oorzaak. Zij weten
dus nog niet, waar precies de oorzaak van het abnor
male gasverlies ligt. Het wordt dus tijd een onderzoek
daarnaar in te stellen. Het moet toch binnen het bereik
van de mogelijkheden liggen om het gasverlies tot een
normaal percentage van 3 a 3J/£ terug te brengen.
Zou dit gelukken, dan zou hiermee precies het tekort
op de begroting zijn opgeheven. Het is dus wel de
moeite waard. Spr. zou de wethouder willen verzoeken
de bedrijfsleiding aldus te instrueren.
Spr. vestigt er nog de aandacht op. dat, hoewel ge
zegd wordt, dat maatregelen worden overwogen om
aan het te hoge gasverlies een einde te maken, uit de
begroting blijkt, dat men er weinig vertrouwen in heeft,
dat deze maatregelen binnenkort effect zullen hebben.
In de begroting wordt n.l. met een groter gasverlies
gerekend, dan er in de jaren van 1941 af ooit is ge
weest, n.l. met 6 of 7 Men verwacht dus schijnbaar
weinig uitwerking van de te nemen maatregelen.
Spr. verzoekt de wethouder met aandrang op de
resultaten toezicht uit te oefenen en de bedrijfsleiding
er opmerkzaam op te maken.
De heer Geerts (weth.) is, evenals de heer V. d.
Akker, tegenstander van prijsverhoging bij de gas
fabrieken. Zolang het verlies niet hoger is dan op het
ogenblik, zou spr. niet tot prijsverhoging willen over
gaan, ook al zouden B. en W. daarvoor machtiging
krijgen van het Directoraat-Generaal voor de Prijzen.
Deze begroting is ongeveer 1 September van het vorige
jaar opgezet en is door de omstandigheden gedeeltelijk
achterhaald. Toen is gerekend op een gasverkoop van
V/2 millioen m3 gas. Naderhand is de gasrantsoenering
wel niet opgeheven, maar toch werden de bepalingen
soepeler gehanteerd en het gasverbruik is dan ook be
langrijk hoger dan waarop gerekend was. Dat brengt
niet mee, dat er een groter aantal werklieden moet zijn,
maar wel, dat er meer materiaal, als steenkool en olie,
gebruikt moet worden. Spr. is er van overtuigd, dat,
j nu het verbruik groter geworden is hij schat het op
9 millioen m3 het verlies, dat thans op de begroting
geraamd is, op het ogenblik reeds is achterhaald.
Het gasverlies was voor de oorlog 3 in 1947 6.41
en op de nieuwe begroting wordt het weer iets hoger
geraamd. Het zal echter weer tot 3 teruggebracht
moeten worden. Men weet niet precies, waar het veel
te grote gasverlies van thans aan ligt. Men veronder
stelt slechts, dat het buizennet niet voldoende is nage
keken. De nieuwe directeur heeft op een vraag van
B. en W. toegezegd te zullen trachten het verlies te
beperken. Spr. heeft daar het volste vertrouwen in.
Nadat de volgnos. der baten en lasten van de gewone
dienst en die der kapitaalsinkomsten en -uitgaven
onveranderd worden vastgesteld, wordt de gehele
ontwerp-begroting z.h.st. aangenomen.
Aan de orde is de ontwerp-begroting der GE
MEENTEREINIGING.
Mevr. VondelingVan 't Hof wil de betrokken wet
houder dank zeggen voor het feit, dat er na de vraag
van enige leden in de sectievergadering i.z. de huisvuil
ophaaldienst prompt een advertentie in de krant kwam
te staan en in haar buurt heeft dat al goede gevolgen
gehad.
Spr. zou gaarne een paar opmerkingen maken over
iets, dat zij pas na de sectievergadering aan de wee
is gekomen. Zij verlangt dan ook geen antwoord var
de wethouder. Het betreft de ontsmettingsdienst. Vai
een paar kanten hebben spr. klachten bereikt over he
volgende feit. Als iemand in zijn huis last van wand
luizen heeft en de ontsmettingsdienst waarschuwt, dai
komt hij op een wachtlijst te staan en moet ongevee
drie maanden wachten, voordat hij aan de beurt is
Spr. kent op het ogenblik een zodanig geval in Huizum
dat dus in Augustus wel eens aan de beurt zal komen
Gedurende al die tijd leeft de familie gescheiden, door
dat deze bij anderen is ondergebracht. Spr. weet, dat
er weinig personeel is, maar misschien is aan dergelijke
gevallen toch iets te doen.
Verslag van de handelingen van de gemeenteraad van Leeuwarden van Woensdag 19 Mei 1948.
55
Zij zag voorts tot haar bevreemding op de begroting
van het Stadsziekenhuis een volgno. voor „tonnengeld".
Zij belde het ziekenhuis op en vernam, dat dit een ton
betreft voor de barak voor besmettelijke ziekten. Deze
is speciaal nodig voor typhus-patiënten. En nu doelt
spr. in het geheel niet op het mopje van de tonnenbe-
zorger, die boos wordt en een ton „laat vallen", als
zij hier opmerkt, er met schrik aan te denken, dat zo
emand toch een ongeluk kan hebben. Daarom acht zij
een paar privaten met aparte beerput in dit geval te
prefereren.
Spr. dankt B. en W. voor de voortvarendheid t.a.v.
de aanschaffing van gemeentewege van uniforme em-
iiers voor de huisvuilophaaldienst.
Zij heeft ten slotte nog een korte opmerking. In som
mige buurten bestaat n.l. naast de vuilnisophaaldienst
een vuilnisu/fhaaldienst. Daar draven n.l. een paar man
netjes met handkarren voor de vuilnisman uit en zoeken
rit de vuilnisemmers wat van hun gading is. Misschien
kunnen in die wijken surveillerende agenten hier aan
dacht aan schenken.
De heer V^itteveen (weth.) antwoordt, dat de vraag,
de sectievergadering gesteld, of een advertentie ge-
aatst zou kunnen worden om wijzigingen in de dienst,
i n gevolge van feestdagen, bekend te maken, aan de
recteur werd doorgegeven. Vroeger werden derge-
<e advertenties ook wel geplaatst, maar de practijk
1 eft toen uitgewezen, dat de lezer er vaak niet vol-
i ende aandacht aan schonk. Volgens de directeur is
t zeer de vraag, of het thans het gewenste effect zal
sorteren.
Wat de tonnen betreft, die staan nog op vele plaat-
n. waar men ze liever niet meer hebben zou. Spr.
ndt het door mevr. Vondeling genoemde geval van
het ziekenhuis zeer vreemd en B. en W. zullen een
onderzoek instellen. Misschien zal het mogelijk zijn hier
op een eenvoudige manier verandering aan te brengen.
B. en W. zitten op het ogenblik nog met het grote
oobleem van 13.000 tonnen in de stad en daar zal op
orte termijn geen oplossing voor te vinden zijn.
Wat de cyaneringsdienst betreft, de ontsmettings-
erkzaamheden mogen slechts uitgevoerd worden door
n gediplomeerde kracht. Die opleiding is vrij kostbaar
en niet heel eenvoudig. De gemeente beschikt over één
"diplomeerde cyaneerder. Het is de bedoeling, dat er
een tweede bij komt. Deze kwestie heeft de volle aan
dacht van B. en W. Het geval, dat mevr. Vondeling
pporteerde. was spr. niet bekend, hij noemt het hoogst
ongewenst. Er moet, als wandluizen geconstateerd wor
den, op korte termijn ingegrepen worden. Spr. wist niet,
dat het zo stroef ging bij de cyaneringsdienst: B. en W.
uilen trachten daarin verbetering te brengen.
Mevr. Vondeling—Van 't Hof vraagt, of deze kwestie
ook provinciaal geregeld kan worden. De Leeuwarder
:yaneringsdienst werkt voor de gehele provincie. De
directeur der Gem.reiniging vertelde spr.. dat de ont-
smetter bijv. ook naar Lemmer ging.
De heer Witteveen (weth.) meent, dat bij een zo
geringe bezetting de eigen gevallen toch voor moeten
gaan. B. en W. zullen naar deze onbevredigende gang
van zaken een onderzoek instellen.
De volgnos. der baten worden onveranderd vastqe-
steld.
olgnos. 21 t/m 54 (lasten) worden eveneens onver
anderd vastgesteld.
olgno. 55. Aanschaffing dienstkleding f 500,
De heer De Groot heeft reeds in de sectievergadering
opgemerkt, dat deze post hem vrij laag voorkomt. De
lonen van de gemeentewerklieden zijn niet zo, dat ze
gemakkelijk bedrijfskleding kunnen kopen. Het zou een
tegemoetkoming zijn om de daarvoor in aanmerking
komende mensen bijv. een of twee nieuwe overalls per
jaar te verschaffen. In Almelo wordt 2500,uitge
trokken voor overalls en klompen.
In de M.v.A. is spr.'s vraag niet bevredigend be
antwoord: Zodra de textielpositie dit toelaat, zal aan
dacht aan dit punt worden besteed. Spr. is van mening,
dat deze positie wel levering van overalls toelaat. In
de particuliere bedrijven werd collectief textiel verstrekt
en dit verliep daar vrij vlot.
Spr. zou deze post tot 1000,verhoogd willen
zien.
De heer Witteveen (weth.) zegt, dat deze kwestie
ook in de dienstcommissie ter sprake is gekomen en
de heer De Groot zal zich herinneren, dat de directeur
zeide: „Ik kan geen textiel krijgen, maar mocht er in
derdaad in de loop van het jaar gelegenheid bestaan
om nog werkkleding te bezetten, dan is er nog vol
doende gelegenheid tot verstrekking." Als spr. zich
niet vergist, is dit ook in de M.v.A. tot uitdrukking
gebracht. Het peil van voor de oorlog is ook t.a.v. de
werkkleding nog niet bereikt, hoewel verleden jaar
reeds belangrijk meer is gekocht dan waarvoor op de
begroting een post was uitgetrokken. Ziet de directeur
kans om werkkleding te bemachtigen voor de daarvoor
in aanmerking komende werklieden, dan doet hij dat
zeer zeker. Persoonlijk zou spr. er enerzijds geen be
zwaar tegen hebben deze post tot 1000,te ver
hogen, maar aan de andere kant ziet hij er de nood
zakelijkheid ook weer niet van in.
De Voorzitter zegt, dat verhoging van een enkele
post, ook met slechts een klein bedrag, begrotingstech
nische moeilijkheden meebrengt. Verandering van der
gelijke posten werkt door in de gemeentebegroting. Het
veroorzaakt dus buitengewoon werk, dat eigenlijk nut
teloos is. B. en W. immers zijn bereid, wanneer de
situatie zo wordt, dat meer werkkleding aangeschaft
kan worden, de directeur daartoe machtiging te geven
en, evenals wegens andere uitgaven wel geschiedt, de
raad een begrotingswijziging voor te leggen.
Spr. zou de raad willen vragen met deze toezegging
genoegen te nemen en de betreffende post niet te
veranderen.
De heer De Groot is gaarne bereid met deze toe
zegging genoegen te nemen, daar hij overtuigd is, dat
aandacht aan deze zaak geschonken zal worden.
De heer De Jong zou intussen kunnen vertellen, dat
de wethouder in de sectievergadering zelf heeft gezegd:
„Ik voel er wel voor om deze post tot 1000,;te ver
hogen." En toen waren de technische moeilijkheden er
toch ook al!
Volgnos. 55 t/m 73 worden onveranderd vastgesteld,
evenals de volgnos. der kapitaalsinkomsten en -uitgaven
waarna de gehele ontwerp-begroting z.h.st. wordt aan
genomen.
Vervolgens wordt, nadat de volgnos. der baten en
lasten en kapitaalsinkomsten en -uitgaven zijn vastge
steld, de ontwerp-begroting van het OPENBAAR
SLACHTHUIS z.h.st. aangenomen.
Aan de orde is de ontwerp-GEMEENTEBEGRO-
TING.
Uitgaven.
Volgnos. 187 t/m 197 worden onveranderd vastge
steld.
Volgno. 198. Druk- en bindwerk f 14.846,
De Voorzitter is van oordeel, dat bij deze post ter
sprake kan komen het late verschijnen van het verslag
der handelingen van de gemeenteraad. Het betreft hier
een klacht, waarvan B. en W. de juistheid erkennen;
in de M .v.A. heeft men kunnen zien, dat van de zijde