Verslag van de handelingen van de gemeenteraad van Leeuwarden van Woensdag 29 Augustus 1951.
rept is over het feit, dat het in Leeuwarden mogelijk is
de gastarieven, minstens 2 cent lager te stellen dan in
andere gemeenten en dit is, zo zegt spr. tot de heer
Beuving, het voornaamste voor de mensen, die deze
meent te vertegenwoordigen. Overigens liggen ook de
electrieiteitstarieven J41 cent lager dan de maximum
toegestane. Op deze dingen mag waarlijk wel even
worden gewezen. Wanneer men enkel de aandacht
vestigt op de verhoging van het ruimte dubbel-tarief,
wekt men de indruk, alsof het gemeentebestuur van
Leeuwarden een bepaalde groep verbruikers wil kaal
plukken.
Spr. wil de verhoging van het ruimte dubbel-tarief
illustreren met een voorbeeld, dat een deskundige hem
voorhield. Gesteld, dat men voor de oorlog een reep
chocolade kocht voor 5 cent en een boterham voor 1
cent. Als deze prijzen nu met 2 cent worden verhoogd,
dan zegt men: nu willen wij de dure boterham niet, maar
de chocolade wel. Dan lopen de verhoudingen scheef.
Dit voorbeeld toepassende op het ruimte dubbel-tarief,
meent spr., dat het ogenblik van verhoging thans is
aangebroken. Tot nu toe is dit tarief onverantwoord
laag gebleven. Daarop slaat de zinsnede in de bijlage,
waarbij de mening van B. en W. wordt weergegeven,
n.l. ,,dat het aanbevelipg verdient om de verhouding
tussen het ruime dubbeltarief en het ruime enkel-tarief
te herzien." Overigens moge spr., waar hier zoveel
critiek is geleverd, er even op wijzen, dat het aantal
uren hoogtarief, doordat het nachtstroomtarief in plaats
van om 10 uur om 9 uur ingaat, van 758 op 576 wordt
teruggebracht. Dit betekent een correctie van 25
Welke invloed dit zal hebben op het percentage, be
rekend door de heer De Jong, zou hij graag vernemen, j
De heer Geerts (weth.) zegt, dat het, zoals de heer
De Jong ook al zeide, inderdaad de bedoeling van het
gemeentebestuur is, om de prijzen van gas en electrici- i
teit zo laag mogelijk te houden. Dat blijkt uit het voor
stel tot verhoging van de gasprijs met J4 cent: immers,
de gemeente had deze met 1 cent mogen verhogen. Zij
vraagt echter niet meer dan J4 cent, omdat dit haar
nog precies met de hakken over de sloot brengt. Het
zal een winst opleveren van ongeveer 0,3 cent per m3.
Er kunnen natuurlijk fouten aan deze berekening kle- j
ven, omdat niet alle factoren bekend zijn, maar het is
toch de marge, die men nodig heeft. Niettegenstaande
deze verhoging is Leeuwarden belangrijk beneden de
prijs, die in andere plaatsen wordt gevraagd. N.a.v.
een vraag in de commissievergadering is een onderzoek
ingesteld in plaatsen, die even groot of groter zijn dan
Leeuwarden. Het is voor de raad misschien wel interes
sant te vernemen, welke resultaten het heeft opgeleverd.
(De prijzen betreffen de eerste 20 m3 per maand).
Schiedam vraagt na 1 Augustus 1 cent verhoging: de
prijs wordt dan 20J4 cent.
Groningen vraagt 19J4 ct.
Arnhem vroeg tot 1 Augustus 17J4 ct., maar er is
een voorstel in behandeling om de prijs op 18)4 ct. te
brengen.
Apeldoorn vroeg 17 ct. en laat het op 17 ct.
Zwolle vroeg 16)4 ct., maar voorgesteld wordt de
prijs tot 17)4 ct. te verhogen.
Alkmaar verhoogt de prijs van 16)4 tot 17)4 ct.,
Leiden eveneens.
Utrecht vroeg 15)4 ct. en dit wordt 16)4 ct. en
Dordrecht handelt desgelijks.
Spr. gelooft, dat het wel duidelijk is, dat Leeuwarden,
dat 15 ct. vraagt, niet hoger gaat dan strikt noodzakelijk
is.
Hetzelfde, wat bij de gasprijzen voorzit, geldt ook
voor de electrieiteitstarieven. Het spijt spr. eigenlijk,
dat bij de pan de raadsleden ter kennis gebrachte stuk
ken niet een nadere, met cijfers gestaafde, toelichting
was gevoegd. Het blijkt nu wel, dat de sobere toelichting
met slechts enkele cijfers tot een verkeerde voorstelling
aanleiding heeft gegeven.
De heer De Jong heeft becijferd, dat deze tariefs
verhoging voor het bedrijf een winst oplevert van
92.000,Spr. kan diens berekening nipt controleren,
maar hij kan wel zeggen, dat ze fout is. De tariefs
verhoging brengt inderdaad enige winst. Het voordelige
verschil bedraagt n.l. ongeveer 9.071,Er worden
10 millioen kWh afgeleverd, zodat dit verschil per
kWh ongeveer 0,1 cent bedraagt, een bedrag, dat niet
in de tarieven is te verwerken. Het kan dus niet juist
genoemd worden, dat deze tariefsverhoging een ver
hoogde opbrengst voor de gemeente betekent.
Nu de tarieven stuk voor stuk in hun onderlinge ver
houding. De heer De Jong zegt, dat het ruimte dubbel-
tarief te sterk wordt verhoogd. De heer Kamstra meent
hetzelfde van de dubbeltarieuen, want hij betrekt hierbij
ook het gewone dubbeltarief, waarvan het hoogtar ef
van 29 op 31 cent is gebracht, en het piektarief. Uit
de spr. ter beschikking staande cijfers blijkt wel, dat
de verhoging niet zo sterk is, als de heren denken. Er
moet n.l. ook nog rekening worden gehouden met de
verkorting van de spertijd met één uur; de invloed hier
van hebben zij niet kunnen berekenen, maar spr. heeft
dat wel kunnen doen. Voor het enkel-tarief bedraagt
de verhoging 1 cent. De enkeltarief-verbruikers zijn de
mensen met de smalste beurs, de kleinverbruikers dus.
Aangezien deze eep verhoging van 1 cent per kWh
moeten betalen, moet deze voor de andere verbruikers
ook tenminste ongeveer gelijk zijn. Dat is gemiddeld ook
het geval. Het piektarief krijgt een verhoging van 2
cent. maar in werkelijkheid is dit 0,7 cent, dus minder
dan de verhoging van het enkel-tarief. Dit is een ge
volg van het feit, dat de spertijd verkort is en van 4
op 3 uur is gebracht. De verhoging van het hoogta ief
van het dubbel-tarief bedraagt 0,87 cent, terwijl ogen
schijnlijk lijkt, dat het met 2 cent wordt verhoogd. Het
ruimte dubbel-tarief wordt werkelijk verhoogd met 1,3
cent en het ruimte enkel-tarief met 0,5 cent.
Spr. wil zich thans bepalen tot het ruimte dub iel-
tarief en het ruimte enkel-tarief, omdat verschillende
raadsleden menen, dat hier iets scheef getrokken wordt.
Er zijn op het ogenblik 4.000 afnemers van het ru- nte
dubbel-tarief en 400 van het ruimte enkel-tarief. Dit in
antwoord op een vraag, door de heer Leffertstra ge
steld. Het zijn de cijfers, die spr. deze week van de
directeur der Lichtbedrijven heeft gekregen.
Het ruimte dubbel-tarief is dus met 1.3 cent omhoog
gegaan, maar niet alleen doordat de meters duu der
zijn geworden. Het is inderdaad de bedoeling, hie: nee
de tarieven recht te trekken, die kennelijk scheef lagen.
Dat is niet uit een exacte berekening op te ma ten;
electrieiteitstarieven zijn niet uit exacte gegevens te
berekenen. Reeds in de vergadering van 25 April beeft
spr. gezegd, dat deze tarieven moeilijk te berekenen
zijn, omdat niet alleen de hoeveelheid electriciteit die
afgenomen wordt, van invloed is, maar vooral ook de
tijd, waarop een bepaalde hoeveelheid afgenomen
wordt. Dp spertijd -in het algemeen de tijd van hoog
tarief -is voor de gemeente geen voordelige. Di wil
zij zo enigszins mogelijk beperken, omdat de prijs, die
zij moet betalen, ook afhankelijk is van de piek, die zij
mag hebben. Spr. zal dit met een voorbeeld illust eren.
In November van het afgelopen jaar werd het op ekere
dag om een uur of 3 plotseling erg donker; alle scholen
en kantoren en ajle huismoeders staken de lam; op.
waardoor een piek van hoogtarief ontstond, die c ge
meente 15.000,heeft gekost. Met het hoog'arief
moet dus voorzichtig gehandeld worden.
Dat het ruimte dubbel-tarief voordelig was, 'leek
wel uit het feit, dat de overgang naar dit tarief zo over
stelpend groot was. Dat de mensen hierop overg tgen,
was hun niet kwalijk te nemen. Op het kantoor der
Lichtbedrijven werd voor elk geval een berekenirg ge'
maakt en daar werd uitgemaakt wat voor de b trok-
Verslag van de handelingen van de gemeenteraad van Leeuwarden van Woensdag 29 Augustus 1951. 5
kene het voordeligst was. Het feit echter, dat dit tarief
zo voordelig was. was voor B. en W. een waarschu
wing, dat ze er mee moesten oppassen en dat het wel
licht niet uit kon.
Het ruimte dubbel-tarief is nu niet met 2 ct. en niet
met 1)4 ct-' maar met 1.3 cent verhoogd. Spr. kan zich
voorstellen, dat de heer De Jong de verhouding wil
laten, zoals ze is en ook het ruimte dubbel-tarief wil
verhogen met 1 cent. Dat zou mogelijk zijn door het
hoogtarief niet met 2 cent, maar met minder te ver
hogen. Wil men uit het ruimte dubbel-tarief echter
toch het benodigde bedrag halen, ondanks dat de
tariefsverhoging met 0.3 cent verlaagd zou worden,
dan zou het hoogtarief niet met 2 maar met \]/2 cent
verhoogd moeten worden. Bij het ruimte dubbel-tarief
wordt J4 deel in hoogtarief afgenomen en van het
totale verbruik !/5 deel in hoogtarief. Maar dat is het
juist, wat men niet moet hebben. Het hoogtarief moet
meer verhoogd worden.
Als alle tarieven slechts met 1 cent werden verhoogd,
zouden B. en W. niet tot het bedrag komen, dat zij er
uit wensen te halen. En de minder draagkrachtigen,
d tot de groep van de enkeltarief-gebruikers behoren,
willen zij niet zwaarder belasten.
Spr. gelooft dan ook, dat het voorgestelde volledig
verantwoord is.
De heer W. M. de Jong zal thans doen wat hij
eigenlijk in eerste instantie had moeten doen, n.l. wijzen
op de nuttige functie van ieder dubbeltarief. Ook
de wethouder heeft hierover een opmerking gemaakt.
Die nuttige functie spr. verzuimde inderdaad daarop
in zijn eerder betoog te wijzen betreft de kern van de
hele historie. Hij is het volkomen met de wethouder
eens, dat het hoogtarief niet voordelig is; overbelasting
moet worden voorkomen. De wethouder heeft een
voorbeeld ter illustratie genoemd. In dat geval liep het in
de papieren, maar met dit voorbeeld is niet goed te rij
men de opmerking van de wethouder, dat dit tarief terug
gedrongen moet worden. Dat zovelen er om verzoeken,
is oen bewijs, dat het ruimte dubbel-tarief voordelig is
>r de verbruikers; dat heeft spr. de vorige keer ook
a betoogd, maar ook heeft hij er op gewezen, dat de
verbruikers juist zullen trachten veel stroom in de goed
kope tijd af te nemen. En zo bezien, is het tarief dus
ook voor de gemeente voordelig. Het is de hele opzet
var le verbruikers, om juist buiten de spertijd veel elec-
ti :he stroom af te nemen. Gemiddeld wordt ongeveer
600 kWh in het laagtarief afgenomen en nog geen 150
in het hoogtarief. Het eigenbelang van de ge-
bru ers is ook het belang van het bedrijf. Spr. heeft
her met mensen, die er verstand van hebben, hierover
gek d. Daarom acht hij het argument van de wethou
der omdat dit tarief voordelig is, moet men het tegen-
(wat eigenlijk het voornaamste argument is) niet
juist.
Hij gelooft, dat men deze kwestie wel zonder senti-
kan behandelen. Hij zou de heer Tiekstra er aan
v'i) n herinneren, dat hij met instemming over de gas-
tat even heeft gesproken. Hij is in dezen overtuigd door
^gumenten. Hij had er ook de lof van kunnen zin-
9S maar hij vindt het een doodgewone zaak.
ligt het bij de electrieiteitstarieven eigenlijk zo,
dat ,a.v. één tarief uit de lijst van tarieven, n.l. het
e dubbel-tarief, een uitzondering wordt gemaakt
ond van argumenten, die spr. beslist niet kan delen.
1 aij meent, dat het van belang is naar voren te bren-
9' dat hier iets gedaan wordt wat niet juist is. Er is
verschil van mening mogelijk, maar spr. gelooft,
dit met al of niet waardering voor het college totaal
nif :s te maken heeft.
iet argument van de inkorting van de spertijd is
v verschillende kanten ter sprake gekomen. Spr. had
d een beetje verwaarloosd; het is ten slotte zo, dat
v< de 1.500.000 kWh, die in het piektarief gebruikt
worden, 150.000, dus 10 in spertijd wordt afge
nomen. Het ruimte dubbel-tarief vertoont in dit'opzicht
een ongunstiger beeld, want van de 2.650.000 kWh, die
hiervan in totaal gebruikt worden, wordt 650.000 (bijna
een vierde gedeelte) in spertijd afgenomen. Spr. heeft
dus verondersteld, dat inkrimping van de spertijd hier
j maar minimale invloed zal hebben. Hij meent, dat hier
in de regel al wel wat speling bestaat.
Het spijt hem, dat de wethouder en hij het over de
berekening niet eens zijn. Het is de moeilijkheid van de
uitoefening van het raadslidmaatschap om tot de juiste
cijfers te komen. Men kan hier uit den treure over
spreken, maar spr. is bereid en hij hoopt, dat de
wethouder het ook is over die zaak later nog eens
met hem een onderhoud te hebben, om een eventueel
misverstand op te heffen.
Spr. blijft overwegend bezwaar tegen de veranderde
tarievenpolitiek hebben. Hij acht de verandering t.a.v.
het ruimte dubbel-tarief niet gemotiveerd en meent, dat
het heel goed anders kan. Het lijkt hem zeer wel mo
gelijk nog uit te komen, als dit tarief minder wordt ver
hoogd.
Spr. zal straks werkelijk tot zijn spijt tegen dit voor
stel stemmen.
De heer Kamstra kan na hetgeen de heer De Jong
heeft gezegd, heel kort zijn.
De wethouder is begonnen met te zeggen, ter moti
vering van het standpunt van het college, dat in andere
plaatsen de verhoging der tarieven ongunstiger is dan
j in Leeuwarden. Hij heeft eerst de gasprijzen opgesomd,
j maar ook de electrieiteitstarieven gunstig genoemd.
Spr. meent, dat men hier in de eerste plaats met de
tarieven voor Leeuwarden te maken heeft. Nu gaat het
hier niet tegen verhoging der tarieven, maar in hoofd
zaak tegen de ongelijkheid in behandeling der ver
schillende tarieven. De wethouder heeft geprobeerd de
verhoging van het ruimte dubbel-tarief een beetje te
verzwakken door te berekenen, welke invloed de ver
korting van de spertijd op deze verhoging heeft. Ook
de heer W4ersma meende, al voordat de wethouder
sprak, iets dergelijks te moeten zeggen. Spr. zou er
daartegenover op willen wijzen, dat buiten de speruren
niet die apparaten gebruikt worden, welke de meeste
stroom vragen. De wethouder zegt, dat het enkel-tarief
J door mensen met een smalle beurs wordt afgenomen,
maar spr. zou toch even willen opmerken, dat heel wat
mensen, die het ruimte dubbel-tarief hebben, zeer voor-
J zichtig moeten zijn met het uitgeven van de dubbeltjes;
zij gebruiken verschillende electrische apparaten, omdat
ze geen hulpkrachten kunnen krijgen. Zo gezien, schuilt
er wel een onbillijkheid in de meerdere verhoging van
het ruimte dubbel-tarief.
De heer Leffertstra is blij met de berekening, die de
wethouder heeft gegeven. Daaruit blijkt, dat het ene
uur minder spertijd dus een uur minder hoogtarief
een beduidende invloed op het tarief uitoefent.
Dan nog dit. Spr. heeft gevraagd, hoevelen er aan
gesloten zijn op het ruimte enkel-tarief. Als hij het
goed begrepen heeft, zijn het er 400. Dit noemt hij een
zeer verblijdend feit, want nu behoeft men niet ongerust
te zijn over het grote aantal ruimte dubbel-tarief-meters,
dat aangeschaft zal moeten worden; het kunnen er dus
slechts 400 zijn. Dat motief kan men dan wel een beetje
minder zwaar laten gelden.
De heer Geerts (weth.) zal beginnen met de heer
Leffertstra te antwoorden, die meent, dat er maar 400
verbruikers zijn, die van tarief zouden willen veran
deren. Zo is het niet. Men behoeft niet het ruimte enkel
tarief te hebben om op het ruimte dubbel-tarief over te
gaan; ook van het gewone enkeltarief (waarvan 14.000
afnemers zijn) kan men dat doen. Er liggen op het
ogenblik 1000 aanvragen te wachten.
