w
I
m
2 Verslag van de handelingen van de gemeenteraad van Leeuwarden van Woensdag 31 October 1951.
I
|:>r
En de straat èn de trottoirs zijn op het ogenblik in een
zodanige toestand, dat de Emmakade wel mede tot de
slechtste straten van de stad behoort. Spr. wil er dan
ook met klem bij B. en W. op aandringen, dat er bin
nen korte tijd iets gebeurt. Wat voor 1949 bij de be
groting al werd voorgesteld: asfalteren en nieuwe trot
toirs, zou wel afdoende zijn, maar uit financieel oog
punt zal dit waarschijnlijk moeilijkheden opleveren. Spr.
zou B. en W. echter toch in overweging willen geven
een oplossing te bevorderen en de straat op korte ter
mijn enigszins te verbeteren. Hij gelooft wel, dat de toe
stand zo onhoudbaar is.
De Voorzitter zal de heer Pols kortheidshalve zelf
even antwoorden.
De toestand van de Emmakade is ook het college
sinds jaren bekend en ook al enige jaren bestaan er
plannen tot verbetering, die echter tot dusverre om
financiële redenen niet uitgevoerd konden worden. Die
redenen gelden voorlopig ook nog. De post, die er voor
op de gemeentebegroting staat, laat voorlopige ver
betering niet toe. B. en W. stellen zich voor, dat deze
zaak begin volgend jaar, althans bij de vaststelling van
de begroting voor 1952, nader onder het oog zal moeten
worden gezien.
Spr. moge herhalen, dat deze zaak sinds geruime tijd
de zeer stellige aandacht heeft en zodra het B. en W.
mogelijk is haar af te doen, zal dit zeker gebeuren.
Overeenkomstig het voorgestelde wordt besloten.
De Voorzitter kan ten slotte de mededeling doen,
dat, nu de officiële termijn voor de inschrijving op de
woningbouwlening is afgelopen, volgens de laatst ont
vangen opgave, ingeschreven is voor een bedrag van
2.254.600,De chef van de afd. Financiën ter secre
tarie maakt daarbij de notitie, dat inmiddels weer en
kele duizenden guldens zijn ontvangen. Dit is nog niet
de 3 millioen, die de raad heeft gevraagd en ondanks
het feit, dat de termijn voor inschrijving is afgelopen,
zal het goed zijn, dat eventueel nagekomen inschrij
vingen nog door het gemeentebestuur in ontvangst
worden genomen. Toch betekent dit bedrag, dat bij
ontvangst van die nagekomen inschrijvingen de ge
meente in 1952, zoals B. en W. hadden gehoopt, zal
kunnen bouwen wat het bouwvolume in dat jaar toe
laat, althans het overgrote deel. Spr. kan verklaren,
dat het B. en W. grote voldoening heeft gegeven en
hij meent, dat het thans de tijd en de plaats is om dank
te brengen aan de zeer velen, die met bijzonder grote
toewijding hebben medegewerkt tot het bereiken van
het verkregen resultaat. Hij zou de volgende catego
rieën medewerkers met name willen noemen: de directie
en het personeel van de plaatselijke bankinstellingen
en het gemeentepersoneel. Ook zou hij een woord van
dank willen richten tot de raadsleden, die het hunne
hebben gedaan en voorts tot de pers en haar mede
werkers. En ten slotte natuurlijk ook tot allen, die op
de lening hebben ingeschreven. Het is gebleken, dat de
inschrijvers behoren tot alle lagen van de bevolking.
Naast zeer grote bedragen dit zijn trouwens maar
enkele komen vele kleine bedragen voor. Ook de
besturen van allerlei plaatselijke instellingen hebben tot
grote vreugde van het gemeentebestuur meegedaan. Het
is gebleken, dat deze zaak onder de gehele bevolking
heeft geleefd en nog leeft. Het beroep van het ge
meentebestuur op haar burgerzin heeft dus wel een zeer
krachtig antwoord gekregen. Door een werkelijk ge
meenschappelijke inspanning en zonder gebruik van
middelen, waarop elders critiek werd geleverd, is dit
prachtige resultaat bereikt, waarop wij allen, aldus spr.,
trots kunnen zijn en waarvoor B. en W. en uiteraard
ook de raad zeer dankbaar zijn.
Spr. zou, wat de lening betreft, met deze enkele
mededeling willen volstaan.
Punt 3.
Benoemd wordt de heer W. M. de Jong, met 26
stemmen (mevr. Uijthof-Miedema 2 stemmen en de
heren K. de Jong, Pols en D. Witteveen elk 1 stem
en 1 bilj. blanco).
Punt 4.
Benoemd wordt de heer K. de Jong, met 25 stemmen
(de heer Beuving 2 stemmen en de heren W. M. de
Jong, Pols en D. Witteveen elk 1 stem en 2 bilj,
blanco)
Punt 5 (bijl. no. 182).
De aanbevelingen van B. en W. luiden als volgt:
a. leraren in het Nederlands:
F. Hoekstra, R. van der Noord en J. van der Wal:
b. leraar in het Nederlands en de Handelswetenschap
pen:
J. Kooistra;
c. leraren in het Engels:
D. Bergstra, P. Bilstra en M. Steunebrink:
d. leraren in het Duits:
H. Smedes en C. Vermeer;
e. leraar in het Duits en de Handelswetenschappen:
J. Oostra;
f. leraren in de Handelswetenschappen:
A. de Boer, A. van Engen, J. H. de Jager, P. van
Kuik en R. H. Woldring.
De hear Van der Meer freget, hwer't it oan leit, lat
de rie earst hjoed oer dit punt stimme sil. De lear-
krêften yn kwesje binne al in wike of hwat oan it wurk.
Men komt hjir mei it salt as it aei op is. Dat liket spr.
net it oansjen fan e rie to forheegjen. Hy soe wol wolle,
dat men tonei oer dizze dingen stimt, as it noch tiid is.
Mocht dat om de ien of oare reden net kinne, dan soe
dy reden yn elts gefal yn it riedsbrief neamd wurde
moatte (dat is by in folgjend punt wol dien en dat -.tiet
spr. c.s. wol oan). As hy it skerp stelt, soe hy mei di ze,
theoretyske, fraech komme wolle: As aensens mea as
de helte fan de riedsleden blanko stimme soe, hokkei
gefolgen soe dat dan foar de learkrêften en foar it ol-
leezje hawwe?
De hear J. K. Dijkstra (weth.) wol it foarkomme,
dat de hear V. d. Meer op 't heden docht, hwat hy foar-
hinne net wend wie to dwaen: hy sjit mei in kanon
fan swier kaliber op mosken. As hy dizze kear sa or-
nimstich west hie as hy by oare gelegenheden wol toand
hat to wezen, dan soe de bistudearring fan de data fan
de brieven, dy't by de stikken lizze, him wol ta it yn-
sjoch brocht hawwe, dat it net it kolleezje is, dat yn
dizzen yn forsom is. De learkrêften kinne net e; eer
bisjoen wurde figuerlik sprutsen as hwannear t
it fêststiet, hoefolle learlingen de kursus folgje sille. Oan
komme de fakansjes en nei de fakansjes bigjint de
kursus wer. Dan binne de ljue, dy't it foarige jiei' les
joegen, wer, frijwol wis fan in nije bineaming, oan it
wurk tein. En sa heart it ek. Der giet in brief fan it
stedhüs nei de kommisje fan taforsjoch op it middelber
ünderwiis en ien nei ynspekteur Westerveld en dan
hoecht it net sa lang mear to duorjen, dat de rie de
bineaming to ,,bikrêftigjen" krijt. As dy it yn e olie
krije soe, om as protest tsjin in manear fan dwaen dyt
net oars kin) foar mear as de helte blanko to stimmen,
dan soe dat in moai nijtsje foar de kranten wêze.
Ljouwert hat nou sa'n goede namme troch de wenning-
bouliening, mar dan soene se skriuwe kinne: „Nou trekt
üs om dyselde Ljouwerters de klomp!"
Benoemd worden de aanbevolenen, met alg. stem
men.
Verslag van de handelingen van de gemeenteraad van Leeuwarden van Woensdag 31 October 1951. 3
Punt 6 (bijl. no. 183).
De aanbevelingen van B. en W. luiden als volgt:
n. leraar in de Nederlandse taal en letterkunde:
C. J. J. A. Morsch;
lerares in de Franse taal en letterkunde:
Mevr. J. A. C. M. Bakker-Maks;
c. leraar in de Aardrijkskunde:
J. D. Metzlar;
d. leraren in de Wiskunde:
K. de Bruin en R. Palsma;
e. leraar in de Natuurkunde:
H. C. van den Bos;
f leraar in de Scheikunde:
F. F. Leupen;
leraar in het Boekhouden:
A. de Boer.
Benoemd worden de aanbevolenen, met alg. stemmen.
ünt 7 (bijl. no. 185).
De aanbevelingen van B. en W. luiden als volgt:
leraar in de Engelse taal en letterkunde:
J. Grijpma;
leraar in de Natuurkunde:
P. A. J. Scheelbeek;
leraar in de Biologie en de Scheikunde:
A. Salverda;
leraar in de Wiskunde:
P. Kwist.
enoemd worden de aanbevolenen, met alg. stemmen.
'anten 8, 9, 10, 11, 12, 13 en 14 (bijl. nos. 179, 180,
190, 188, 189, 181 en 184).
Z.h.st. wordt besloten overeenkomstig de voorstellen
an B, en W.
nt 15 (bijl. no. 186).
3e hear A. Witteveen is B. en W. tige tankber foar
ütstel. Dat in ürke fakultatyf Frysk jown wurdt, is
ai, mar as men der efkes by stilstiet, is it dochs o
'i bytsje en dêrom soe spr. der tige op oanstean wolle
dit, sa gau as der gelegenheit foar is, üt to wreidzjen.
akultatyf" is in ünnoazel bytsje. Dat moast eigentlik
irs. Der wurde alle jierren miljoenen ütjown foar it
ierwiis en dochs binne de bern yn Fryslan foar in
I cat diel „analfabeet". Dat mei net sa bliuwe. As in
n om ütens giet, soldaet wurdt byg., dan is er net
steat in Frysk brief nei syn alden te skriuwen. Dat
is fansels net yn oarder.
3êrneist wol spr. op it folgjende wize.
Der binne yn Ljouwert folie minsken, dy't gjin Frie
zen binne en ek mannich Ljouwerters, dy 't it Frysk
net brüke; ek foar dy ljue soe it in skoan ding wêze,
dat har bern op de skoallen alteast mei de tael fan de
bifolking, hweründer hja tahalde, yn 'e kunde komme.
Spr, leaut sünder mis, dat dy minsken it op priis
stelle sille. Dan moat it Frysk lykwols net fakultatyf
jown wurde, mar as gewoan fak op it lesroaster stean.
Hoe alder spr. wurdt, hoe mear hy bigrypt, hwat men
foarhinne en nou by üs ünderwiisstelsel mist hat. Hy
soe <n birop op alle riedsleden dwaen wolle, derfoar to
soargjen, dat de neiteam letter oan dizze generaesje net
ror yt, hwat dy fan hjoed-de-dei mei rjocht oan de
foarige forwite kin.
As de hear J. K. Dijkstra (weth.) goed harke hat
en hy hat alteast muoite dien goed to harkjen wienen
der twa arguminten, hwer't de hear Witteveen op del
komt. It earste is, dat hy op ütwreiding üt wol fan it
tal üren dat fakultatyf les jown wurde sil. En yn it
twadde plak wol hy wol fan dat „fakultatyf" öf.
Spr. kin folstean, mient er, mei op beide punten yn
dizze sin to antwurdzjen, dat hjir it wurd earst en
meast oan de alden is. Hy soe der net foar fiele, om
fan oerheitswegen foar to skriuwen, dat tsjin it sin fan
de alden mear üren Frysk jown wurde soene. Moat it
ünderwiis yn it Frysk fakultatyf of imperatyf wêze? Dy
dingen moatte groeije. Men is hjir folie fierder op dit
stik fan saken as byg. tsien jier forlyn en it is spr.
syn fêste oertsjüging, dat men nei forrin fan tsien jier
wer folie fierder wêze sil. Mar for yngripen yn dizzen
en fan foarskriuwen en imperatyf stellen fan eat, dêr't
it folk noch net ryp foar is, fielt spr. alteast net folie.
Z.h.st. wordt besloten overeenkomstig het voorstel
van B. en W.
Punt 16 (bijl. no. 187).
Doe t de hear Santema dit ütstel lies, krige hy as
fansels in foarstelling fan in learling, dy't üt namme
fan it haed fan de skoalle der op ütstjürd wurdt om foar
master noch hwat op to heljen, byg. in bril; dy jong-
keardel rint oer de strjitte en de pelysje, dy't opdracht
krige hat op groun fan dizze forordening de learplich-
tige bern, hwerfan hja tinkt, dat hja oan 't „spijbelen
forsomjen of skoaltsjesküljen binne, nei skoalle to brin-
gen, sil op sa'n jonge tagean en sizze: „Kom hjir ris,
maet; dou hearst net op 'e strjitte." "Ik mei fan master",
seit dy jonge dan, mar dat jowt him neat en nettsjin-
steande syn protest wurdt er dan nei skoalle brocht.
As nou dit ütstel in feit wurdt en it skynt nedich
to wezen dan krijt men aensens it forskynsel, dat
sa'n jonge in soarte fan sauve-garde fan it haed fan 'e
skoalle mei krije moat om in boadskip to dwaen. Dizze
dingen bistean op it eagenblik noch allinnich mar yn
forbylding, mar hja binne sikerwier yn 'e takomst yn
to tinken, ja, sille har aensens sünder mis foardwaen.
Hja freegje op dit stuit it omtinken; al dyjingen, dy't
mei gauwens mei de ütfiering fan dizze forordening bi-
lêstige wurde, sille de uterste soepelheit tapasse moatte.
Men taest hjir in soarte fan gewoanterjocht oan, dat
yn 'e praktyk bistiet en dêrom soe spr. op de wurden
yn it riedsbrief „mits met beleid en soepel toegepast"
tige de klam lizze wolle.
Hy hopet, dat de pelysje mei de uterste takt to wurk
gean sil.
De heer Van der .Schaaf zegt, dat de heer Santema
het voorstelt, alsof hier eigenlijk sprake zou zijn van
een zeker ingrijpen in een wat hij noemt -soort
gewoonterecht. Misschien is het zijn bedoeling om hier
een lans te breken voor het recht van de ouders in
schoolzaken of t.a.v. het onderwijs.
Uiteraard heeft dit punt ook in spr.'s fractie de bij
zondere aandacht gehad. Hij c.s. zijn tot de conclusie
gekomen, dat zij dit voorstel zeer wel kunnen steunen.
Hier wordt n.l. niet in de rechten van de ouders t.a.v.
het onderwijs ingegrepen. Immers, in de Leerplichtwet
wordt reeds het wettelijk beginsel gesteld, dat de kin
deren op een bepaalde leeftijd leerplichtig zijn.
Wat de raad hier thans voor zich heeft, is eigenlijk
niet een nieuw principe, dat wordt ingevoerd; er wordt
alleen op doelmatige wijze effect gegeven aan het ar
tikel, dat de leerplicht voorschrijft. Hier wordt gezegd,
dat degenen, die in overtreding zijn van de leerplicht
voorschriften, langs deze weg gebracht worden tot het
nakomen daarvan. Daarom heeft dit punt de instem
ming van spr. c.s. Hij kan niet inzien, dat hier wordt
ingegrepen in een soort gewoonterecht. Beter zou men
dan nog kunnen spreken van: in een „gewoonte-onrecht
matigheid".
De heer Beuving kan accoord gaan met hetgeen hier
wordt voorgesteld t.a.v. onwettig schoolverzuim.
Toch zou spr. nog graag een vraag willen stellen be
treffende artikel 2, Hierin wordt gesteld, dat de Corn-
