4 Verslag van de handelingen van de gemeenteraad van Leeuwarden van Woensdag 12 December 1951
Verslag van de handelingen van de gemeenteraad van Leeuwarden van Woensdag 12 December 1951. 5
door het college vaak is beweerd). Er is daar industrie,
die op het ogenblik practisch nog geen weg heeft. Hij
vindt de situatie daar ten enenmale hopeloos en in strijd
met het streven van de gemeente om in de toekomst
meer bedrijven aan te trekken. Hij heeft meermalen be
toogd en hij gelooft, dat hij in goed gezelschap is,
want de directeur van de Maatschappij voor Handel
en Nijverheid heeft in deze zaal precies hetzelfde be
weerd dat, wil men slagen op het gebied van indus
trialisatie, men er zo spoedig mogelijk voor moet zorgen,
terreinen klaar te hebben en tevens, dat er wegen zijn.
Ook in verband met de onderhavige investeringen blijft
spr. bij die mening. Soms denkt hij, dat men hier de
kans voorbij heeft laten gaan. Het college zegt: wij
kunnen de industrie niet verder helpen, daar rekening
gehouden moet worden met de mening van de inves
teringscommissie. Nu zou spr. kunnen zeggen, dat hij
het betreurt, dat men door de centralisatieziekte deze
vrijheid zo langzamerhand ook weer kwijtraakt. Door
het college is echter toch altijd gezegd: Als de industrie
wil bouwen, laat ze haar gang gaan: is ze gereed met
bouwen, dan zullen wij zorgen, dat ook de weg klaar
is. De raad heeft verleden jaar spr. meent in October
de verkoop van grond aan de door spr. bedoelde in
dustrie goedgekeurd. In December is men begonnen te
bouwen, in April te draaien en nu, in December, is er
nog geen weg. Dat is voor deze industriëlen een zeer
onprettige toestand. Spr. heeft zelf meegemaakt, dat
machine-onderdelen en andere goederen naar de fabriek
moesten worden gebracht. Dat gaf ontzettend grote
moeilijkheden. Deze industriëlen zijn niet enthousiast
en zij klagen: Hadden wij dit eerder geweten, dan
hadden wij ons in een andere plaats gevestigd. Spr.
meent in dezen wel degelijk te moeten waarschuwen.
Nu kan men veel over deze dingen praten de raad
heeft dat gedaan; er is ook een interpellatie over ge
houden maar gaat men ze in Leeuwarden niet anders
aanpakken, dan trekt men hier geen industrie aan. Voelt
de raad daar niet voor, goed, maar dan ook geen grote
investeringen. Voelt hij er wel voor, dan moet het
anders dan nu. Spr. denkt hier aan het Motorwalsen-
bedrijf en de N.V. Internationale Transportmaatschappij
Pax.
Mevr. UijthofMiedema zou iets willen zeggen over
de Harlingertrekweg. Zij heeft daar persoonlijk mee te
maken; zij zou willen, dat ook hiermee de grootst moge
lijke spoed werd betracht. Als het regent, ontstaat er
zo'n modderpoel, dat de bewoners niet fatsoenlijk in
de stad kunnen komen.
Het allerlastigste is echter, dat men hier al 5 jaar zit
met het probleem, dat de huizen zullen worden afge
broken. Er is gezegd: jullie moeten er uit. En dan weer:
het duurt nog zo en zo lang. Wat is daarvan het gevolg?
Dat de huisjes zijn uitgesloerd. Zij neemt direct aan,
dat het niet anders heeft gekund. In de oorlog kon er
niets aan gedaan worden en na de oorlog deed men er
niets aan, omdat ze op het punt stonden, afgebroken te
worden. Thans vernemen de bewoners, dat ze weer
kunnen blijven zitten, men kan wel aannemen voor ge
ruime tijd. Nu vraagt spr., of er ook iets op te vinden
is, dat de huizen, die door de gemeente zijn overgeno
men, in behoorlijke staat worden gebracht. Ze zijn niet
zo. dat ze moeten worden afgekeurd.
De hear A. Witteveen freget oan B. en W„ oft,
nou't de gemeente fan hegerhan oplein is, dizze bisu-
niging troch to fieren, dit ek ta gefolch hawwe sil, dat
it wegenplan ek net trochgiet. Spr. bidoelt spesiael de
wei, dy't ek op it ütwreidingsplan leit: noard-süd, tus-
ken de Harnzertrekfeart en it spoar fan Ljouwert nei
Harns. Dy wei is tige fan bilang, ek foar eventuele
yndustry, dy't dêr neffens eltsenien yn dizze rie komme
moat. De hear Pols hat der al op wiisd, dat dizze nije
wei ek fan great bilang wêze soe foar de yndustryen,
dy't der al binne, westlik fan de Swette; spr. bidoelt
dy fan Overmeer, de kalk-ounen en de N.V.B. Dy
binne nou alhiel isolearre en hawwe dochs tige bilang-
rike yndustryen west en hja binne dat op 't heden noch
foar Ljouwert. Hja bihearre offisjeel ünder Menaldu-
madiel, mar praktysk hearre hja by Ljouwert. Nou't it
Van Harinxmakanael der komd is, binne hja öfsletten
en alhiel op Ljouwert oanwiisd. It is net allinnich fan
bilang foar dy yndustryen, mar ek foar de eventuele
nije, dat dy wei der komt. Spr. soe B. en W. freegje
wolle, oft der ek in kans is, dat dizze wei binnen net
al to lange tiid oanlein wurdt. Mocht dat net it gefal
wêze, dan soe hy yn it bilang fan de yndustry west.' k
fan de Swette der op oanstean wolle, de Snitsertrekwei,
dy't yn in tige minne tastan forkeart, to forbetterjen.
By de hear Santema is troch it lézen fan dit stik in
gefoel fan soarch opkommen oer it feit, dat it bidrach,
dat oarspronklik üttrutsen is, ünderwilens mei in heal
miljoen is formindere. Hwant dit is ek in kwesje, dy't
it kanael, de tagongspoarte ta de stêd, rekket. Nou is
it Van Harinxmakanael op it eagenblik praktysk klear.
Men sjocht tsjintwurdich alle dagen mear skippen it
kanael trochfarren en ek sjocht men al faker de coast rs
de stêd passearjen. As dit plan, dat Gem.wurken nou
wer opsteld hat, trochgiet, hat spr. der in bytsje need
mei, oft dy ynfalspoarte dat is dus it kanael, c at
oansluting jowt oan de yndustry yn it westen en ek
yn it easten wol foldwaende wêze sil om de greate
skippen, dy't mear en mear de greate kanalen nei Gr ns
ta brüke, gelegenheit to jaen om feilich de stêd binnen
to kommen. It liket spr. in bilang fan de earste oar et
ta, dat dêryn forsjoen wurdt en nou fortrout hy Ge n.-
wurken wol, dat men derfan makke hat hwat der an
makke wurde koe, mar as der gjin forbreding fan de
Harnzertrekfeart wêze sil, is it dan ek mooglik, dat ïar
dan op den dür greate forkearsswierrichheden to wei ter
foardwaen sille?
Spr. hopet, dat de wethalder him in antwurd jaen
kin, dat syn soarch weinimme sil.
De heer Geerts (weth.) zou willen beginnen, met de
heer Santema te antwoorden, omdat die in zorg zit en
spr. die zorg graag wil wegnemen.
De heer Santema vreest, dat coasters na de gen ige
verbreding, die op het ogenblik voorgenomen is, de :ad
niet binnen kunnen komen. Als de plannen worden ïit-
gevoerd, zoals thans voorgesteld, kan echter aan de
Harlinger- of de Snekertrekweg een schip van 1000 :on
aan de wal liggen en een ander schip van 1000 :on
passeren, niet full speed, maar toch zonder strubb; lin-
gen. Ook in het oosten, waar baggerwerkzaamhe ien
moeten gebeuren en aan zwaaiplaats en brug gew rkt
wordt, kunnen zeer grote schepen voor de wal koi.en,
o.a. bij Koopmans.
De heer Pols begon met B. en W. het verwi; te
maken: Waarom maken jullie niet voort? Dit is geen
reclame voor industrievestiging. Er gebeurt niets."' Spr.
weet niet. hoe de heer Pols aan die woorden komt Als
hij de raadsbrief goed gelezen had, had hij precies op
genoemd gevonden welke moeilijkheden hier liggen Hij
zou dan ook geweten hebben, waarom de plannen niet
zijn kunnen worden uitgevoerd, zoals B. en W dat
hadden willen doen. De heer Pols noemt bepaald- be
drijven, zoals het Motorwalsenbedrijf, die geen weg
hebben. Inderdaad. De gemeente heeft echter, zoets de
heer Pols ongetwijfeld heeft gezien, pas 31 Octob r j.L
goedkeuring op de onderhavige plannen gekregc e"
B. en W. komen nu met het voorstel bij de raad on het
werk uit te voeren, zoals het door de investeringscom-
missie is goedgekeurd. B. en W. hebben niet stil ge eten
en hebben hun plannen niet met de gedachte ingest, urd:
nu zal er wel eens bericht van Den Haag of van Ged.
Staten komen. Integendeel. Spr. is persoonlijk in de loop
van Augustus bij de secretaris van de investeringscom-
missie geweest om over het plan te praten. En toen
Minister Wemmers hier op bezoek is geweest, hebben
B. en W. geprobeerd, hem mee naar het betreffende
terrein te krijgen, maar dat gelukte niet. B. en W. heb
ben toen diezelfde dag een foto laten maken om aan te
tonen, hoe slecht de toestand is, alleen maar om dit
geval te bespoedigen. Nu is het dan zover, ten minste,
ais de raad het voorstel aanneemt, dat begonnen kan
worden met de aanleg van de weg, tenzij weers- of
andere omstandigheden dit niet toelaten. Het door de
heer Pols genoemde bedrijf zal dus niet lang meer be
hoeven te wachten; alleen zal de weg in plaats van 9 m
6 m breed worden.
De heer A. Witteveen, die pleitte voor de aanleg van
een parallelweg zuidelijk van de Harlingertrekvaart,
rn.ar de spoorbaan, evenwijdig aan de Sneekertrekvaart
antwoordt spr., dat een plan daartoe inderdaad in voor
bereiding is. B. en W. kunnen echter voor de uitvoering
op dit moment nog geen goedkeuring van de investe
ringscommissie krijgen. Zij zijn intussen zelfs zover
gegaan, dat zij een begroting hebben opgemaakt en die
al ast, zonder een raadsbesluit af te wachten, ter goed
keuring aan genoemde commissie hebben ingezonden.
Deze vraagt nu nog: „Waarvoor leggen jullie een weg
aan; er is daar nog geen industrie." Spr. kan de raad
echter wel mededelen, dat er op het ogenblik onderhan
delingen gaande zijn om een vrij groot terrein (7100
m aan een bepaalde industrie te verkopen. Gaat deze
ve koop door, dan zullen B. en W. ongetwijfeld toe-
ste nming krijgen om een parallelweg aan te leggen en
de Sneekertrekvaart te verbreden tot Sneekerhaven.
^oor de industrieën, die in Menaldumadeel liggen,
is iet op het ogenblik inderdaad een lastige toestand.
Zi zijn heel moeilijk te bereiken, maar het is van de
ge aeente Leeuwarden niet te verwachten, dat zij de
Snekertrekweg op dit moment verbetert, terwijl de mo-
ge ijkheid bestaat, dat de gehele trekweg daar wegge-
ba,,gerd zal moeten worden. De industrieën zullen zich
du voorlopig moeten behelpen.
p de vraag van mevr. Uijthof, of het mogelijk is
er, je verbetering aan te brengen aan die huizen, die
al jaar op nominatie staan om afgebroken te worden
en daardoor niet het onderhoud krijgen, dat zij verdie
nen antwoordt spr., dat het grootste deel van deze
hui en gemeente-eigendom is en dat hij bereid is na te
laten gaan, of bepaalde voorzieningen, die in verhou-
din tot de betrekkelijk korte tijd, dat deze huizen nog
zullen staan, niet al te duur zijn, aangebracht kunnen
worden.
heer Pols is het met de wethouder eens, dat er
op het ogenblik niets meer aan de slechte toestand te
doen is. Spr. heeft niets anders willen zeggen dan wat
hij reeds twee jaren geleden zeide: Maakt U alstublieft
voor,; Later lukt het niet meer. Hij is van mening, dat
men hier in dezen de boot heeft gemist, wat hij heel
erg ;ndt. Toen deze industriëlen zich indertijd in Leeu
warden gingen vestigen, had men hun moeten zeggen:
U kan wel kapitaal in industrie investeren, maar U
moe; jaren wachten op een weg. Dan hadden zij zelf
kunnen beslissen, of ze al of niet wilden komen. De
Spoorwegen brengen de voor deze industrieën bestemde
goederen tot daar, waar de verharde weg ophoudt en
dan moet men van de fabriek met krachtwerktuigen
komen om ze op te halen. Spr. kan zich dan ook leven
dig oorstellen, dat deze mensen mopperen. Hij zal niet
dieper op andere moeilijkheden ingaan, maar vraagt,
of er ook een mogelijkheid is om hen te helpen,
i de winter invalt, kan het wel April worden, voor
g er komt. Er moet ook riolering worden aange-
Spr. wilde deze mensen voor de winter nog zo
mogelijk geholpen zien. Om ongelukken te voor-
komen, zou hij ook willen, dat er verlichting wordt aan
gebracht.
5e hear Van der Meer seit, dat der fan de oardel
oen, dy t de plannen earst kostje moasten, nou 5 a
tüzen öfgiet, mar dat yn dy tuskentiid alles djürder
wurden is. Men kin dus miskien hast sizze, dat nou
sahwat de helte fan it oarspronklike wurk dien wurde
kin. It earste plan sil lykwols net to lükse west hawwe,
hwant dat mocht de gemeente doe ek al net barre. Hwat
men doe oannommen hat, hat fansels nedich west en
hwat doe nedich wie, kin nou net mear. Der moast bi-
snoeid wurde. It plan, dat nou ütfierd wurde sil, is fan
sels lang sa goed net as it oare. Nou soe spr. wol ris
witte wolle, hwat nou eigentlik de skea is, dy't der yn
sit. As der in wei oanlein wurdt fan 6 m breedte, dy't
9 m breed wêze moat, liket dat spr. wol eat, hwer't men
noch lang yn 'e takomst mei sitte sil.
Spr. syn fraech is nou: hwat binne de foardielen fan
it oarspronklike plan boppe dat hwat nou ütfierd wurde
sil?
De heer Geerts (weth.) zal proberen de vraag van
de heer V. d. Meer i.z. de voordelen van het vorige en
de nadelen van het thans voorgestelde plan te beant
woorden.
Een nadeel van het laatste plan is in de eerste plaats,
dat de Snekertrekweg 6 m in plaats van 9 m breed
wordt. Zolang er alleen industrie aan de Snekertrekweg
gevestigd is, zal deze wegbreedte wel voldoende zijn.
De weg is 6 m breed, plus trottoir. Op de plaatsen, waar
industrie gevestigd is, zal een losgelegenheid komen.
Deze weg is voorlopig wel voldoende. Maar het eerste
plan had natuurlijk belangrijke voordelen, omdat het
berekend was op de toekomst. Een weg van 9 m breedte
zou voldoende geweest zijn als toevoerweg voor het
gehele industrieterrein. Verder zou volgens dat plan de
loswal helemaal aangelegd worden. Maar of deze nu
of later wordt aangelegd, brengt niet zo heel veel
schade mee. Een andere bezuiniging is, dat de verbre
ding van de Sneekertrekvaart tot Sneekerhaven niet
doorgaat. Spr. weet echter niet, of het aanleggen van
deze haven later duurder zal zijn dan op het ogenblik.
Het enige bezwaar is, dat de gemeente geen industrie
terrein klaar heeft, dat ze niet iets heeft om ,,in de
etalage te leggenzoals de heer Pols dat wil. De ge
meente kan alleen het volgende aanbieden: ,,wij zijn
van plan een haven en een parallelweg aan te leggen
en daartussen in zal het industrieterrein liggen", maar
dit alles ligt er nog niet.
Ook is een bezuiniging, dat het gedeelte kanaal tussen
de spoorbrug en het Van Harinxmakanaal niet uitge
baggerd zal worden. Het voetpad echter langs het aan
te leggen kanaal zal wel helemaal aangelegd worden.
Dat niet-uitbaggeren van dit gedeelte levert natuurlijk
nadeel op, omdat het goedkoper is, het baggerwerk in
één keer te doen dan in twee keren. Er is een aanbe
steding van het baggerwerk gehouden en wel een voor
het geheel, dus ook voor het westelijke plan (uitbag
geren tussen spoorbrug en Van Harinxmakanaal en uit
baggeren van de Sneekertrekvaart), subsidiair van een
uitbaggering, zoals die nu uitgevoerd moet worden.
B. en W. zijn, zoals gezegd, in onderhandeling met
een industrie over verkoop van een groot industrieter
rein. Lukt dit, dan zal alsnog de Sneekertrekvaart wor
den uitgebaggerd en de zwaaikom gemaakt, die nodig
is om van het Van Harinxmakanaal in de Sneekertrek
vaart te komen. Spr. kan niet met cijfers aantonen welke
financiële nadelen uitvoering in twee fazen voor de ge
meente zal opleveren. Het heeft natuurlijk ook enkele
voordelen, bijv., dat, zoals men in de wijziging van de
begrotingsposten heeft kunnen zien, dit aan rente en
afschrijving de eerste jaren 30.000,bezuiniging zal
geven. Niettegenstaande dat zouden B. en W. echter
niets liever willen dan laten uitvoeren wat oorspronke
lijk door de raad is aangenomen.
De heer Pols vroeg, of er verlichting kan worden
aangebracht en of er iets aan de weg kan gebeuren.
Spr. durft geen enkele toezegging te doen over ver
betering van de weg. B. en W. hebben tot dusverre
gedaan wat zij konden. Er zijn kapitalen uitgegeven
