Provincie FRIESLAND.
B'^Mc i
24
mar wol der by sizze, dat it gjin aerdichlieitsje fan
him is; as men syn taek serieus opfettet, moat der
sa'n kaert wêze. Dêr kinne B. en W. en ek de rie net
buten.
De Voorzitter zegt, dat B. en W. van de ernst van
de heer Witteveen in dezen overtuigd zijn. Zij nemen
het voorstel tot zich en de raad zal dan moeten af
wachten wat hij zal ontvangen.
Volgno. 58 wordt onveranderd vastgesteld.
Volg no. 06. Bevolkingsregisters en huis-
nummering 91.180,
De hear Visser seit, dat liy c.s. yn de seksje- en
bigreatingsgearkomste fan forline jier derop wiisd
hawwe, dat de hüsnümering yn sommige doarpen fan
de gemeente en binammen dy yn Wurdum en Wyt-
gaerd frijlnvat to winskjen oerlit. Hoewol 't it har
ren oanstiet, dat men oer de nümering yn beide doar
pen gear is, liket it, dat de oplossing, dy't soeht wurdt,
harren net alhiel bifredigje sil. Earst al net, omdat
de oare doarpen fan de gemeente net neamd wurde,
hoewol't it yn Goutum mei de nümering ek net eariik
doocht. Yn Himpens, Lekkum en Miedum hawwe hja
dêr sasear gjin weet fan. Wol witte hja, dat de toer
fan Miedum nuodlike bryk bigjint to hingjen en hja
nimme nou har trekken waer om B. en W. oan to
trunen om it bisykjen fan Lekkum om dy toer wei-
geef to krijen, to stypjen. De toer sil wol gjin histoa-
ryske wearde hawwe, mar spr. c.s. wolle him yn it
lanskipsbyld leafst net misse.
Hwat nou dy nümering oangiet, wol men, sa't it
liket, Wurdum en Wytgaerd aparte nümers jaen.
Mar as der net mear hart as dat, sil bitizing net üt-
bliuwe. Byhwannear't beide doarpen inkeld aparte
nümers krije, sil dat, salang Wytgaerd einliken offi-
sieel net bistiet, fan dy gefolgen wêze, dat Wurdum
twa nümers 1, ien yn Wurdum en ien yn Wytgaerd,
krijt, en ek twa nümers 2, ensfh.; dat sil dus sünder
mis bitizing jaen. It komt spr. c.s. dêrom foar, dat it
better is en doch it i'uort mar goed: bisykje fan Wyt
gaerd in doarp op him seis to meitsjen. Wurdum
sil dêr wol neat op tsjin hawwe. Boppedat soe it in
goed ding wêze en liz ien en oar oer mei Doarps-
bilang üt de forskillende doarpen, byg. de fraech, ol't
der strjitnammen komme moatte of net.
De hear Santema seit, dat der yn it seksjerapport
stiet: „Een ander lid informeerde naar de mogelijk
heid van een vaste stads-(wijk-)indeling, die meer op
historische gronden gebaseerd is." En dêr hawwe
B. en W. op antwurde: „Onze gemeente kent geen
wij kindeling, zodat de hier bedoelde mogelijkheid
niet aanwezig is." Dit is in punt, dat spr. yn 'e seksje
taljoehte liat. As hy nou it andert sjocht fan B. en W.
lea ut hy net, dat hja en spr. elkoarren goed bigrepen
hawwe. It is yndied wier, dat der hjocd-de-dei gjin
wykyndieling bistiet, mar wol is der yn 1943 in stêds-
diel bykommen yn it suden en ek ien yn it noarden.
Spr. bidoelt dan it stêdsdiel, dat it aide doarpsgebiet
fan Huzum omliemet en it doarpsgebiet fan Lekkum.
Men hat hjir todwaen mei in him aloan utwreidzjen-
de stêd en geandewei wurdt der mear lan oanmakke
foar bouterrein. Soe it dan net sin hawwe, ek omdat
men yn dizzen de takomst wol in bytsje yn it each
liable mei, in stêdsdiel sa as dat oan de oare kant fan
de spoarlyn stasjon-rjochting Grins leit. in histoa-
ryske namme to jaen, lyk as de namme Lekkum. Dat
bistiet noch as selsstannich doarp, mar nou't it sta-
dichoan ynboud wurdt, soe men dochs de namme
Lekkum billable kinne. Oare dielen fan de stêd soenen
ek foar histoaryske nammen in oanmerking komme.
Men soe hjirmei in kontinuïteit bitrachtsje, dy' ek
yn 'e takomst noch biwarre bliuwe koe. Foar in av
gefallen binne de feiten dus al oanwêzich,. mar oare
leiten soenen noch ünder eagen sjoen wurde kir ue.
B. en W. soenen har byg. yn forbining stelle ki iae
mei de archivaris, dy't yn dizzen fan foarljocln mg
tsjinje kin.
De heer Geerts (weth.) antwoordt de heer Visser,
die bij dit punt ook de scheve toren van Miedum ter
sprake heelt gebracht, dat bij het gemeentebest iur
geen verzoek is binnengekomen om steun te verlenen
voor herstel van de toren te Miedum, wèl bij de iVo-
vinciale Staten.
Verder sprak de heer Visser over de huisnumitie-
ring te Wirdum. In de mem.v.a. is medegedeeld, dat
plannen voor een nieuwe huisnummering in een ver
gevorderd stadium van voorbereiding verkeren. In
derdaad is het de bedoeling in Wirdum een aparte
nummering aan te brengen en aan bepaalde straten
namen te geven, waarbij het niet in het voornemen
ligt nieuwe namen te bedenken, maar de reeds be
staande te handhaven, zoals b.v. de War gaster weg.
Het plan is om de grens tussen Wirdum en Wij tg aid
te trekken langs de spoorlijn. Voor Wijtgaard best aan
gelijke plannen als voor Wirdum. Er komt geen dub
bele nummering, want er komt Wirdum no. J en
Wijtgaard no. 1 of Wijtgaard, Rijksstraatweg n 1.
Practise!) komt de nieuwe regeling er op neer. dat
Wijtgaard tot dorp wordt verheven. In officiële stuk
ken zal ook van Wijtgaard worden gesproken. Vt dei-
ligt het in de bedoeling t.a.v. Goutum op gelijke wijze
te handelen.
De heer Santema sprak in de sectie over de vijk-
indeling. Het blijkt nu, dat spr. hem toen kennelijk
niet heeft begrepen. Spr. meende, dat hij de stad wer
kelijk in wijken wilde verdelen en elke wijk een be
paalde naam wilde geven. In een nu reeds bestaande
eenheid, ook als het betreft een economische eenheid,
zal geen scheiding worden gemaakt. Een-naam als
Lekkum wil het college stellig niet laten vefv; llen.
Er zal altijd een zekere scheiding blijven met de
stad en daardoor zal deze' naam vanzelf bewaard
blijven.
De hear Santema bidoelt, dat Lekkum Lekkum
bliuwe moat, dat it doarp Huzum, dat nou praktysk
al in stêdsdiel- wurden is, net wei wêze sil. Dêr giet
spr. syn biswier tsjin. Ut histoaryske oer wegingen
wol hy dy aide nammen yn alle gefallen bistean bliu
we litte. Ek yn oare stêdden binne bipaelde aide
doarpskearnen oergien ta stêdsdielen. Dêr bistiet gjin
biswier tsjin. Omdat it net allinnich in histoaryske.
mar ek in administrative kwesje is, soe. sünder mis
foaral ek foar de bilêstingtsjinst en foar de post it
bistean bliuwen fan de aide nammen in foardiel wêze.
Ek lit dy oerwegingen soe spr. it dochs wol tige oan
bi fel je wolle.
De hear Visser moat nei oanlieding fan liwat de
wethalder opmurken hat oer de toer fan Miedum-
ünderstelle, dat Doarpsbilang fan Lekkum bisik t om
dy toer wcr rjoclit to setten. Spr. wit net oer hokker
middels dy foriening biskikt, mar dy sil net by steal
wêze it allinnich to dwaen. Dan sil men it wol opjaeo
moatte. Hy mient to witten, dat de tastan sa wurdt.
dat dizze toer gefaer fan omf allen- oplever je kin.
Volgno. 66 wordt onveranderd vastgesteld.
Volgno. 84. Kleding en uitrusting der
politie f 45A95>-
De heer Pols wil niet speciaal over de kleding vau
de politie spreken, maar wel over de uitrusting. Hel
gaat over de wieldrukmeter. Hij heeft in de sectie
gezegd, dat hij het zeer overdreven vond om zo'n duur
apparaat aan te schaffen, omdat de rijkspolitie der
gelijke instrumenten al heeft. Hij weet wel, dat, als
men een bedrijf heeft met meer dan één werkplaats
en de ene werkplaats krijgt een bepaald instrument,
de andere hier dan direct ook om vraagt.
In de mem.v.a. staat: „Indien een goede controle
op de naleving van de wettelijke voorschriften plaats
zal vinden, is het aanschaffen van een wieldrukmeter
noodzakelijk." Spr. meent echter, dat de gemeente
deze controle best aan de rijkspolitie op de buiten
wegen kan overlaten. Men maakt het het wegverkeer
al lastig genoeg. Spr. acht het niet juist het verkeer
in de stad weer op te houden.
De Voorzitter zou de heer Pols willen antwoorden,
dat het hier stellig niet een zeker perfectionisme in
de uitrusting van de politie betreft, door haar van
alle mogelijke instrumenten te voorzien. Bij de stuk
ken was een overzicht dit wordt ook in de mem.v.a.
genoemd, waarin men heeft kunnen vinden, dat t.a.v.
16 punten uit de nieuwe Wegenverkeerswet en het
Wegenverkeersreglement door de politie controle
moet worden uitgeoefend. Zou men de politie niet de
nodige instrumenten geven, dan zou men haar een
voudig niet in staat stellen haar taak te verrichten
of haar noodzaken de wagens, waarvan zij veronder
stelt, dat ze niet aan de eisen voldoen, mee te nemen
naar de weegbrug, maar dat berokkent de betrokke
nen veel extra oponthoud en kosten. Het kan niet aan
de rijkspolitie worden overgelatendeze heeft hier geen
taak, alleen de gemeentepolitie heeft hier die taak.
Het eigenlijke stadsgebied heeft over een vrij grote
lengte binnen de gemeentegrenzen ook buitenwegen,
de z.g. B-wegen. Die zouden door te zware wagens uit
elkaar gereden kunnen worden, zoals met de Lekku-
merweg al het geval is. Het is niet enkel het naleven
der wettelijke bepalingen, maar ook een kwestie van
economie van de gemeente om haar wegen niet door
te zware voertuigen te laten stukrijden.
Spr. moge herhalen, dat, waar nu eenmaal bij deze
nieuwe verkeersregeling een verzwaarde taak aan de
politie is opgedragen, de gemeente haar ook in staat
behoort te stellen, die taak uit te voeren. Dit kan in
casu het best geschieden door middel van de gevraag
de wieldrukmeter. De auto's rijden op dit instrument;
dit geeft heel weinig tijdverlies. Zonder dit instru
ment zou de politie bepaalde wagens moeten aanhou
den en naar de weegbrug brengen. Men zal toch van
haar niet kunnen verlangen, dat ze haar taak in de
zen niet uitvoert.
De lieer Pols zegt, dat de Voorzitter hem tot zijn
spijt niet heelt kunnen overtuigen. Wat de rijkspoli
tie in dezen doet is meer dan voldoende. Het aantal
controles langs de weg is zo groot, dat het niet mooi
meer is. De rijkspolitie controleert de wieldruk vrij
intensief, ook op B-wegen. Spr. is eens op een reis
van Leeuwarden naar Den Haag door rijks- en ge
meentepolitie zes keer aangehouden om het rijbewijs
en andere papieren. Dat kost ontzaglijk veel tijd.
Spr. kan zijn stem niet aan dit voorstel geven.
De Voorzitter kan alleen herhalen, wat hij zo pas
heeft gezegd. Er zal genoteerd worden, dat de heer
Pols tegen deze post is.
Volgno. 84 wordt onveranderd vastgesteld, met aan
tekening, dat de heer Pols tegen is.
Volgno. 98. Bijzondere verkeersmnat-
™gelen f 4,860.-.
Mevr. Vondeling-Van 't Hof zou op de kwestie van
25
de verkeersborden terug willen komen. Bijna had spr.
gezegd de „verkeerde" borden!
Zeker twee derde van de mensen, die Leeuwarden
bezoeken, zeggen, dat ze „nei Ljouwert gean" en is
liet dan geen onzin op de verkeersborden daar niet
van te getuigen? Spr. wil in dit verband enkele woor
den aanhalen, door de Commissaris der Koningin ter
gelegenheid van verkeersverbetering, n.l. de electrifi-
catie van de lijn LeeuwardenZwolle, gesproken.
„Friesland stelt prijs op zijn eigen cultuur en zijn
eigen taal, en wenst zoveel mogelijk zijn eigen boon
tjes te doppen. Maar Friesland wil dit doen in zo
groot mogelijke samenwerking en harmonie met de
andere delen van ons land, waarbij liet er op rekent,
dat de rest van Nederland de Friezen de vrijheid zal
laten, steeds krachtig en openhartig voor eigen be
langen en eigen cultuur op te komen."
Spr. heelt het dan ook zeer op prijs gesteld, dat
B. en W. het verzoek van de Ried om tweetalige ver
keersborden te plaatsen, niet direct van de hand heb
ben gewezen als „overdreven Fries gedoe." Zij durft
te veronderstellen, dat B. en W. van Leeuwarden
bel enige zodanige college in Friesland vormen, dat
t.a.v. dit verzoek afwijzend heeft beschikt met gede
gen juridische in plaats van met al of niet bewuste,
min of meer gevoelsargumenten.
Het is natuurlijk mogelijk, dat deze tweetalige of
twee eentalige borden verkeersovertreders op uit
vluchten zouden brengen. In een vorige vergadering
heeft spr., B. en W. kennende, om twee eentalige bor
den verzocht, doch blijkbaar heeft zij, in haar ijverig
navorsen van het Wegenverkeersreglement een zin
snede over het hoofd gezien, waarbij bet ook niet ge
oorloofd is, borden dicht bijelkaar te plaatsen, als hun
opschriften verwarrend zouden kunnen werken op de
weggebruikers. Bij de stadsingang zouden echter
tweetalige borden mogelijk zijn, daar bij de hoofd
plaats van de gemeente, wanneer de naam van de
hoofdplaats eensluidend is met die van de gemeente,
geen aparte vermelding der gemeente nodig is. Daar
zouden dus op bet bord twee namen kunnen staan in
letters van de aangegeven maat.
Trouwens, „verwarrend werken" is voor tweeërlei
uitleg vatbaar. En om dat als argument tegen borden
in twee talen te gebruiken is voor bet college van
B. en W. van Leeuwarden wel zeer aanvechtbaar.
Men zie slechts naar de borden-aanplant in de
Schrans, verwarrend en lachwekkend door overmaat
aan duidelijkheid. En is voor vreemdelingen-wegge
bruikers juist ook de officiële tekst niet verwarrend
bij Wijtgaard, gemeente Leeuwarden? Waar zijn we
nu? zullen zij zich daarbij afvragen. Het is inderdaad
mogelijk, dat de verkeersovertreder, wijzend op een
tweetalige of op de beide ééntalige borden, z.i. „on
wettig" de dans zou ontspringen, omdat de kom der
gemeente niet duidelijk zou zijn aangegeven. Maar
dit is een kwestie ter competentie van de rechter.
B. en W. hebben tenslotte slechts de aanwijzingen van
het Wegenverkeersreglement uit te voeren. Spr. per
soonlijk is er gans niet van overtuigd, dat zij dit niet
op de juiste wijze zouden doen. als zij een tweetalig
bord plaatsen, zoals dat in andere landen van Europa
wel gebruikelijk is. Het Verkeersreglement is ten
slotte een uitvloeisel van een internationale afspraak,
dat ieder land op eigen wijze zal uitvoeren, als het
ware een voorloper van een federalistische wetgeving.
En indien de raad zou voorstellen B. en W. te ver
zoeken terug te komen op hun besluit en alsnog twee
talige borden te plaatsen, zou spr. er als juriste zon
der enig bezwaar haar stem aan geven. Immers, het
zal ieder duidelijk zijn, dat de wet zeker naar haar
bedoeling goed is uitgevoerd, al is het niet zuiver
