12
maar mag er nog geen budgetaire bestemming aan
geven. Het mag dus niet gebruikt worden voor af
schrijving op tekorten of voor het dekken van kapi
taalsuitgaven. Er zal nog worden beslist welke
bestemming aan deze gelden mag worden gegeven.
Het tegoed over 194!) zal gedeblokkeerd worden ten
behoeve van het uitvoeren van werkverruimings
objecten. Zes weken geleden zijn enige van zulke
objecten in de raad behandeld. Over het ter hand
nemen van deze werken is in de secties een vraag
gesteld. Spr. kan mededelen, dat hem telefonisch is
bericht, dat binnenkort toestemming zal worden ge
geven, waarbij voorkeur moet worden verleend aan
het uitdiepen van de Sneekertrekvaart en het aan
leggen van een weg evenwijdig aan deze vaart en aan
de plannen omtrent de vergroting van de begraaf
plaats. Den Haag wil, dat vervolgens aan de beurt
zullen komen het herstel van de walmuren aan Vliet
en Tuinen en de verbetering van de Tontjepijp.
Gedeputeerde Staten hebben nog wel enkele bezwa
ren, maar die zijn niet groot, zodat binnenkort de
goedkeuring dezer plannen wel zal afkomen. Goed
keuring van de plannen tot verbetering van het Har-
lingerplein en de Harlingerstraatweg zal nog uit
blijven, omdat men van mening is, dat de gemeente
te veel objecten ter hand wil nemen. De beslissing
omtrent deze plannen zal worden opgeschort tot het
najaar. Tegen de winter, wanneer groter werkloos
heid te verwachten is, zullen deze plannen opnieuw
worden hekeken.
Het is zeer belangrijk, dat de plannen tot verbete
ring van de Sneekertrekvaart en het aanleggen van
een parallelweg goedkeuring hebben gekregen, om
dat met de uitvoering dezer werken de industrie
terreinen volkomen ontsloten zullen worden. Dit is
wel nodig, want er zijn in de laatste jaren verschil
lende aanvragen om industrieterrein binnengeko
men, die gelukkig alle gehonoreerd konden worden,
maar het college verwacht, dat deze aanvragen door
zullen gaan en er zal dus getracht moeten worden
te bewerkstelligen, dat ook aan deze aanvragen kon
worden voldaan. Spr. meent, dat dit tevens een ant
woord kan zijn op de vragen van de heer Vellenga
over wat er gebeurt t.a.v. de bevordering van de
industrie.
In de mem.v.a. is daar in het kort op geantwoord,
omdat B. en W. in de veronderstelling verkeerden,
dat de raad op de hoogte was met wat er was gebeurd.
Per slot heeft hetgeen op dit gebied is gedaan geresul
teerd in een voorstel aan de raad. Maar misschien
kan het geen kwaad, dat een overzicht wordt gegeven
van hetgeen daar is gebeurd. Aan de Ned. Mij. v.
Handel en Nijverheid is 0111 te beginnen een platte
grond verstrekt, waarop de beschikbare industrie
terreinen en de binnenkort beschikbaar komende in
kleuren zijn aangeduid.
Met enkele vertegenwoordigers van de Kamer van
Koophandel, het E.T.I.F. en van het particuliere be
drijfsleven zijn oriënterende besprekingen gehouden
over industrievestiging in verband met de industriali
satie in Leeuwarden. Die hadden al plaats gevonden,
voordat de interpellatie-Vellenga verleden jaar in de
raad was gehouden. Ze hebben B. en W. aanleiding
gegeven 0111 op 17 Mei 1951 vertegenwoordigers van
de Kamer van Koophandel, het E.T.I.F. en van een
40-tal grote bedrijven bijeen te roepen; in deze bijeen
komt hebben de heren D. Witteveen en Van der Vlis
aan de hand van kaarten een toelichting bij de indus
trialisatieplannen gegeven, waarop een bespreking
volgde met de aanwezigen. Dit is van groot nut ge
weest, omdat van weerskanten vele misverstanden
zijn opgehelderd; de industrie heeft daar van de moei
lijkheden aan de zijde van de gemeente gehoord en
het gemeentebestuur heeft ook iets geleerd omti nt
de moeilijkheden van de industrie, waardoor i. en
die beter zal kunnen opvangen.
Er is verder een bezoek gebracht aan de directeur-
generaal voor de Industrialisatie; er is daar op de
mogelijkheden, die Leeuwarden biedt ais vestigings
plaats voor industrie, gewezen. Er is kaartenmater ia!
overgelegd en er zijn ook gegevens verstrekt t. .v.
de tarieven van gas en electriciteit en alle mogel ke
andere gegevens, die men nodig zou kunnen hebben
voor industriebevordering in Leeuwarden.
Voorts is in hot Octobernummer van het maandl lad
„Nederlands Fabrikaat" een artikel geplaatst over
Leeuwarden als vestigingsplaats voor industrie, net
een kleine plattegrond van de gemeente, waaro; de
ligging van de industrieterreinen is aangegeven
In het mededelingenblad van de Vereniging voor
Metaalindustrieën is de aandacht gevestigd op de
mogelijkheden, die Leeuwarden biedt als vestigi av
plaats voor metaalindustrieën.
Voor het adresboek van handel en industrie /.ij;i
uitgebreide gegevens verstrekt over de geme ute
Leeuwarden en over de mogelijkheden voor Indus rio-
en. Deze gegevens zullen in dat boek worden opgeno
men met een plattegrond van de gemeente, ïïa 011
de beschikbare industrieterreinen zijn aangeduid
O'p de omslag van het boek „Friesland Toen, Nr en
Straks" zal een grote advertentie voorkomen voor
vestiging van industrieën in Leeuwarden.
In het speciale nummer van de Nieuwe Rotter
damse Courant, dat op 15 Mei ter gelegenheid va de
electrificatie van Noord-Nederland is verschenen, is
een advertentie geplaatst.
In September 1951 is een tentoonstelling gehou leii.
genaamd „Uw Industrie". Deze tentoonstelling
trachtte de belangstelling van de bevolking voo- de
nijverheid te verhogen. Daaraan is ook door de ge
meente Leeuwarden meegewerkt. Uiteindelijk hel hen
deze dingen geresulteerd in het feit, dat de gemeente
Leeuwarden een belangrijke oppervlakte industrie
terrein heeft verkocht. Het is alle raadsleden bek nd,
omdat deze zaken in de raad behandeld zijn, maar
een recapitulatie is misschien wel gewenst. Daarom
zal spr. deze verkopen even noemen.
De N.V. Shell Nederland heeft een terrein gekoekt
van .74.70 ha ten noorden van de Harlingertvek-
weg; de machinefabriek Dost ma en Feenstra een ter
rein van .08.40 ha ten oosten van de Greunsweg; de
N.V. voorheen A. Kingma en Zoon een terrein van
.23.20 ha ten oosten van de Dokkumer Ee; de X.V,
Internationale Transportmij. „Pax" te Groningen
terreinen van totaal .21 ha ten zuiden van de
Snekertrekwegde Coöperatieve Condensfabriek
Friesland te Leeuwarden terreinen van ongeveer 2 lm
totaal ten zuiden van de Greunsweg en ten oosten
van de Franklinstraatde C.A.F. Leeuwarden een
terrein van 0.40.80 ha ten oosten van de Snekertrek-
vaart en de N.V. I.W.G.L. een terrein van 1.11.40 lm
ten zuiden van de Snekerrtrekweg. Er is dus een
gezamenlijke oppervlakte van 5 lia verkocht tegen
een totaalprijs van ruim ƒ321.000,Spr. geloolt,
dat dit bewijst, dat Leeuwarden toch wel aantrek
kingskracht voor de industrie heeft.
Er ziju verder door verschillende sprekers woorden
gewijd aan de autonomie van de gemeente, inderdaad
een belangrijk goed. Op de vergadering van de Ver
eniging van Nederlandse Gemeenten, die verleden
week in Den Haag werd gehouden, werd gezegd dal
de gemeente bij de verdediging van de democratie in
de eerste linie staat en zo is het inderdaad. Maai het
is ook waar, dat de autonomie niet mogelijk is, als er
Provincie FRIESLAND.
geen financiële autonomie is, dus zonder dat de ge
meente voldoende armslag heeft om te doen wat zij
denkt, dat nodig is. Hoe die financiële autonomie
te verwezenlijken'? Dit is lieel moeilijk. Verschillende
leden hebben er de aandacht op gevestigd, dat de
gemeenten een eigen belastinggebied zullen moeten
hebben. Dat lijkt inderdaad heel aantrekkelijk, maar
men moet de gevaren ook niet onderschatten. Een
eigen belastinggebied brengt waarschijnlijk, zoals
men vroeger ook heeft gezien, de kwestie van de
vluchtheuvel mee. Voor degenen, die er op vluchten,
is deze misschien wel prettig, maar in het algemeen
beleid t.o.v. de belastingpolitiek mag hij toch niet
voorkomen. Vandaar, dat die leuze niet zonder meer
aanvaard kan worden. Het is bekend, dat er in de
commissie-Oud naar gestreefd wordt de gemeenten
een eigen belastinggebied te geven en wel in deze
vorm, dat in plaats van de afgeschafte ondernemings-
belasting aan de gemeenten ten goede zullen komen
de hoofdsom van de personele belasting en die van
de grondbelasting, waarvan zij thans alleen de op
centen krijgen.
Nu zou spr. tct beantwoording van enige vragen
willen overgaan.
De lieer Van der Schaaf heeft, sprekende over de
verpachting van landerijen voer één jaar, verteld,
dat het in sommige gemeenten gewoonte is, dat lan
derijen, die jaarlijks op deze wijze vrij van pacht
worden, aan anderen, die een wettelijke aanspraak
op schadevergoeding kunnen doen gelden, worden
verpacht, 0111 aan schadeloosstelling te ontkomen.
Die methode is in Leeuwarden, voor zover spr.
bekend, nooit gevolgd en het is ook niet de be
doeling, dit alsnog te doen. En al zou dit wel de be
doeling zijn, dan zou het niet gelukken, omdat de
instelling van de Pachtkamer voor Friesland wel
zodanig is, dat dit slimmigheidje niet zou opgaan.
De heer Van der Schaaf vroeg ook, of de gemeente
geen grotere prioriteit kon geven aan de kwestie van
het carillon. Deze kwestie blijft moeilijk en is, zoals
spr. liet zieh onverbrekelijk verbonden met die van
de archiefruimte. De zolder van het stadhuis is zo
zwaar belast met het archief, dat het onmogelijk is,
de last nog met het carillon te verzwaren. Als het
archief van de zolder verdwijnt, zon het mogelijk zijn
het carillon op zijn oude plaats aan te brengen, dus
in de toren van het stadhuis.
De lieer Van der Veen heeft gevraagd, of het niet
mogelijk was een urgentieprogram op te stellen voor
de verschillende openbare werken. Dat is inderdaad
mogelijk en ook wenselijk, omdat het grote aantal
werken, dat op uitvoering wacht, zulke belangrijke
investeringen zal vragen, dat het niet mogelijk is,
deze binnen zeer korte tijd uit te voeren.
De heer Van der Veen vestigde er de aandacht op,
dat de particuliere bouw meer mogelijkheden gege
ven moeten worden. Dit is ook een heel moeilijke
kwestie. De bouw van woningen vcor de verkoop is
voor particulieren op het ogenblik ongeveer mogelijk
met de premie, die daarvoor door het rijk beschik
baar wordt gesteld. Nu is de gedachte al uitgespro
ken, dat het door eeu te verwachten huurverhoging
van 15% binnen kortere of langere tijd voor particu
lieren mogelijk zal zijn meer te bouwen en dit zou een
reden voor de gemeente moeten zijn om meer bouw
grond voor particulieren beschikbaar te hebben. Dat
is echter niet zo eenvoudig.
Spr. stelt zich voor, dat, wanneer er een huurver
hoging komt, een onmiddellijk gevolg zal zijn, dat
te piemie verlaagd wordt, waardoor de houw weer
precies uit kan.
13
Dat men uog kan bouwen, blijkt wel uit het vol
gende:
Kort geledeu kwam een aanvrage van een bouw
ondernemer binnen om 48 woningen te bouwen; deze
zouden voor de verkoop aan particulieren bestemd
zijn. Tot dusverre is het nog altijd mogelijk geweest
om aan aanvragen van particulieren te voldoen. Of
het ook altijd mogelijk zal blijven, is een tweede
vraag, want particulieren wensen over het algemeen
geen flatwoningen te bouwen, maar ééngezinswonin
gen en die kan men hier in de stad niet in een heel
groot aantal hebben. Zou dit wel het geval zijn, dan
zou de stad een dergelijke uitbreiding krijgen, dat
dit heel hoge kosten zou meebrengen, ook aan bouw
terreinen. Spr. noemt als voorbeeld de kostenbereke
ning vcor bouwterrein voor een groot complex in het
westen der stad. Berekend worden de kosten van aan
leg van straten, de kosten, die besteed moeten worden
aan recreatie, actieve recreatie, plantsoenen, sport
terreinen en eventueel speeltuinen. Al deze kosten
worden bij elkaar opgeteld en gedeeld door het aantal
vierkante meters, dat voor woningbouw overblijft.
Zo komt men aan de gemiddelde vierkantemeter-
prijs. Zou men voor particuliere bouw deze bereke
ning klakkeloos volgen, dan zou de prijs veel te hoog
worden. Vandaar ook, dat door Wederopbouw ver
schillende indicaties worden vastgesteld. Voor hoog
bouw wordt meer per vierkante meter grond betaald
dan voor laagbouw.
Spr. herhaalt, dat particuliere bouw, hoewel de
grondprijs nog zeer hoog is, toch mogelijk is.
De heer Van der Veen wees er voorts op, dat de
objecten voor werkverruiming, die eventueel aange
pakt zullen worden, in de eerste plaats geschikt moe
ten zijn om de productiviteit te verhogen. Indien
mogelijk, moet dit inderdaad het geval zijn. In het
college leeft dan ook de gedachte, dat, wanneer nieu
we werkverruimingsobjecten kunnen worden uitge
voerd, aan industrieterreinen en aan verschillende
verkeersverbeteringen de voorkeur moet worden ge
geven.
De heer Kamstra wees op de kwestie Wijtgaard. In
de aanbiedingsbrief is gezegd, dat deze kwestie nog
in onderzoek is. Het heeft inderdaad lang geduurd,
maar dat is niet helemaal de schuld van B. en W.
Zij hebben verleden jaar een plan opgemaakt vcor
W ijtgaard. Toen dit klaar was, bleek, dat de Rijks
waterstaat ook plannen koesterde 0111 aan de west
zijde van de weg een fietspad aan te leggen. Het plan
van Gemeentewerken is omgewerkt moeten worden
en op het ogenblik zijn onderhandelingen met de
Rijkswaterstaat gaande over de vraag, welk aandeel
deze eventueel zal willen nemen in de kosten van dit
object. De kosten van verbetering van de toestand
in Wijtgaard zijn niet gering. Demping van de haven,
wat oorspronkelijk gevraagd is, zal ƒ16.000— moeten
kosten. Een voetpad aa.11 de oostzijde en een rijwiel-
Pad aan de westzijde van de weg over de gehele lengte
van het dorp kosten 30.000,—, totale kosten dus
J 46.000,—Spr. kan niet zeggen, met welke plannen
1>. en W bij de raad zullen komen, omdat hierover
nog niet in het college gesproken is.
Hij gelooi t, thans de gestelde vragen te hebben be
antwoord. Misschien zal er bij de verschillende posten
nog op teruggekomen kunnen worden.
De heer J. K. Dijkstra (weth.) zou eeu heel kort
woord willen spreken. De heer Van der Schaaf heeft
een kenschetsing gegeven en heeft dat in gracieuze
lijnen gedaan van het door B. en W. gevoerde be-
leid met betrekking tot de subsidiëring van liet kleu
teronderwijs. Hij heeft van waardering daaromtrent
blijk gegeven. Hij heeft ook, als spr. goed geluisterd
