30
31
de stêd en de doarpen yn üs gemeente stiet, ek in pear
strjitten krige, dy't in Fryske namme fiere.
De heer Van der Schaaf (weth.) meent met betrek
king tot de suggestie, die de heer Pols doet uit naam
van mevr. Blanksma, dat het de vraag is, of de heer
Pols maar zo openlijk mag zeggen, dat hij ruggespraak
heeft gehouden. Spr. verzoekt hem aan mevr. Blanksma
over te brengen, onder bijvoeging van de beste wensen
voor haar herstel, dat haar verzoek in overweging
wordt genomen. Er wordt aan gedacht de namen van
beroemde vrouwen niet als met een peperbus over de
stad te strooien, maar er een speciale wijk voor te be
stemmen.
De hear Santema hat eigentlik mear yn krityske
toan sprutsen, spesiael yn syn konklüzje. Hy riedt it
kolleezje oan, foardat it oan nije strjitten nammen jowt,
it advys fan de archivaris to freegjen. Spr. moat sizze,
dat altyd al, yn elts gefal al jierren lang, gjin nammen
jown wurde, sünder dat it advys fan de archivaris
frege is. Spr. freget de hear Santema der wol nota
fan to nimmen, dat, as it advys fan de archivaris foar
in bipaelde wyk frege is, dit net hieltiten herhelle hoecht
to wurden.
Hy hat it der al faker oer hawn, sei hy, en dat ski-
mert spr. ek sa'n bytsje.
De hear Santema hat inkelde nammen sa üt it
strjitteboekje de revue passearje litten en hy hat der
opmerkingen by makke, dy't eigentlik hiel geskikt wiene
op in doarpsjoun. Dat nimt net wei, dat B. en W. fan
hwat hy hjir oanfierd hat de nota nimme, dy't it for
tsjinnet. Spr. wol noch wol efkes sizze, dat it fordwi-
nen fan bipaelde nammen, dy't yn it eardere Huzum
foarkamen, net sünder wichtige reden bard is. Der
wiene bipaelde doublures yn it stêdsdiel fan it eardere
Ljouwerteradiel en de stêd Ljouwert. Om hwat to nea-
men: yn Huzum wie in Raadhuisstraat en yn Ljouwert
it Raadhuisstraatje. Doe is it léste it Auckamastraatje
wurden, ek wer in béste Fryske namme, dy't üt it
archyf opdükt is en sadwaende is dit wol yn oerien-
stimming mei de gedachten fan de hear Santema. Spr.
wol in oar foarbyld neame. B. en W. hawwe oan de
strjitte, dêr't de yndustriehallen oan boud wurde, de
namme jown fan Zwettestraat, dy't ek wer yn oerliz
mei de archivaris ütsocht is. Sa is dus de wurkwize,
dy't B. en W. hjir tapasse. Der wurdt in ündersiik yn
de archiven ynsteld en de risseltaten dêrfan, foar sa-
fier B. en W. har dermei forienje kinne, komme dan op
it nammebuordtsje to stean. Eigentlik bigrypt spr. net,
dat de hear Santema dér noch wer oer bigjint. B. en W.
dogge har uterste bést om in histoaryske namme, dy't
forban haldt mei de stêd Ljouwert en de skiednis dêr
fan to siikjen; dêr wurdt dus al it mooglike oan dien.
Sa is it byg. ek mei in oantal strjitten yn Huzum, dy't
nammen krige hawwe fan grietmannen fan Ljouwer
teradiel om ek yn de nammen fan de strjitten it oan-
tinken fêst to halden yn dat diel fan de gemeente, om
dat dit eartiids by Ljouwerteradiel heard hat. Spr. leaut
dus, dat oan hwat de hear Santema winsket al sa folie
mooglik de han halden wurdt. Fierder stelt hy noch
foar in nammejowingskommisje yn to stellen, bisteande
üt leden fan it Toponymysk Wurkforban fan de Fryske
Akademy, riedsleden, ensfh. Spr. leaut net, dat soks
folie sin hat. Foar de ynljochtings, dy't nedich binne,
witte B. en W. de wei wol to finen en hja sille dêr dus
gebrük fan meitsje, mar dat it tsjintwurdige belied
oangeande it jaen fan nammen oan de strjitten fan de
stêd foar bipaelde reedlike krityk bleatlizze moat,
kinne hja tajaen.
De hear Santema freget it wurd.
De Voorzitter vraagt hem, wel kort te willen zijn,
want als er over één onderwerp een half uur gesproken
wordt, komt men niet klaar.
De hear Santema konstatearret, dat de wethalder
him net antwurde hat op syn fraech, oft hjir yn Ljou
wert ek Fryske nammen ynfierd wurde kinne. Spr. soe
dêr dochs noch graech in antwurd fan him op hawwe
wolle. Der binne wol ris in pear histoaryske nammen
jown spr. neamde seis al de Schieringerweg en de
wethalder hat der noch de Zwettestraat by neamd
en dy sille wol ütsocht wêze troch de archivaris, mar
as men sjocht, dat der nammen komme lyk as byg.
yn it Easten de „Boksdoornstraat", dan twivelet spr.
der tige oan, oft sokke nammejowing wol in taek is
fan de archivaris. Dochs wol spr. oannimme, dat dit
yndied sa is. Mar as de archivaris dan yn dizzen al in
pear advizen jown hat, dan fornimt men dêr yn 'e
praktyk net folie fan, hwant by al de nije strjittenam-
men, dy't yn de léste tiid hjir ütsteld binne en oannom-
men troch B. en W., is mar in hiel inkelde, dy't bi-
tsjutting hat, ek yn forban mei it gea, dêr't Ljouwert
midden yn leit. Spr. wol graech, dat dizze saek as
sadanich ris op 'e nij bisjoen waerd. Hwant men moat
net forjitte, dat op it eagenblik yn de plattelansrieden
om Ljouwert hinne, dy fan Wünseradiel, Gaesterlan,
Barradiel, Smellingerlan, Tietsjerksteradiel, it jaen fan
nammen yn folie sitting mei elkoar bihannele wurdt. En
dan is it foar de gemeente Ljouwert min ofto mear bi-
skamsum, dat men der hjir yn de rie hast net in müle
oer iepen dwaen kin.
Spr. fynt it foar de uterlike forskiningsfoarm fan de
stêd fan bilang, dat men hjir mei forantwurde namme
jowing komt.
De hear Van der Schaaf (weth.) seit, dat it jaen fan
Fryske nammen oan de strjitten in punt is, dat hjir by
syn witten oan't nou ta noch net tige urgint west hat.
B. en W. hawwe de gewoante om nei ófrin fan de bi-
greatingsbihanneling alle punten nei to gean om to
sjen, oft hja in punt fan bisprek ütmeitsje sille. Dêr
soe dus fan komme kinne, dat men in stik as 10 strjit
ten net mear „straat", mar „strjitte" neame soe (al
binne dêr noch gjin plannen ta), mar spr. kin him
yntinke, dat men net alle „straten" mar „strjitten"
neame kin. Dat binne dingen, hwer't it kolleezje noch
net oer to set west hat. By gelegenheit sil dit punt
dus de revue wol passearje. Dat if kolleezje in biskam-
sume halding oannommen hat, moat spr. fan him smite.
De kwesje leit hjir hiel oars as op de doarpen. De hear
Santema kin dat net forgelykje. Hwannear't hy dat
biskamsum fynt tsjin lju üt Smellingerlan oer, kin spr.
dat allinnich om him bigreatsje, mar mear kin hy der
net oan dwaen.
Volgno. 68 wordt z.h.st. vastgesteld.
Volgno. 100. Bijzondere verkeersmaatregelen
f 8.100,
De heer W. M. de Jong brengt het markeren van de
grachten op gevaarlijke punten, zoals bij de Baljee-
straat en de Lange Marktstraat, te berde. De toestand
op die punten is hoogst gevaarlijk en spr. vindt het van
zelfsprekend, dat daar een beveiliging wordt aange
bracht. Blijkens de mem.v.a. echter achten B. en W.
uitbreiding van de markering niet doeltreffend. Maar
het is toch hoogst noodzakelijk, dat het gebeurt. Spr.
vindt het onverantwoordelijk geen maatregelen te tref
fen. De gemeente kan zich hier niet vrij van maken.
Het verbaast hem eigenlijk zeer, dat er niet meer on
gevallen plaats vinden, vooral bij de Baljeestraat, waar
de Zuiderstraat vlak tegenover ligt en het net lijkt,
dat de straat daar doorloopt. Eerlijk gezegd is een aan
eengesloten afscheiding ongewenst, maar de afsluiting
kan ook geschieden met palen, waarop reflectoren zijn
aangebracht. Wanneer spr. hiervoor verantwoordelijk
heid moet dragen, dan meent hij, dat het minste wat
gedaan moet worden het plaatsen van palen is. Ook op
de andere in het sectieverslag genoemde plaatsen is het
aanbrengen van een beveiliging absoluut noodzakelijk.
Met deze dringende verklaring wil spr. volstaan. Hij
wil niet aandringen op wijziging van de onderhavige
post. Misschien kan bij een begrotingswijziging een be
drag worden opgenomen om de door hem bedoelde voor
zieningen te treffen.
Over de overweg bij de Schrans is door andere raads
leden al gesproken op een wijze, waar spr. het volkomen
mee eens is. Het tempo, waarin aan deze zaak wordt
gewerkt, is wel erg traag. Hoe staat het er nu mee?
Het rapport over de verkeerstelling is er nog niet eens,
terwijl maanden en maanden geleden die telling al is
gehouden. Spr. had gedacht, dat dit veel vlugger was
gegaan. Het is dringend gewenst, dat nu eens een ze
kere voortgang bij het zoeken naar de oplossing van
dit moeilijke probleem valt te bespeuren en dat enig
tastbaar bewijs wordt geleverd, dat er aan deze zaak
wordt gewerkt. Kunnen eventuele vorderingen niet wat
meer zichtbaar voor de raad worden gemaakt?
De hear Van der Meer kin him tige oanslute by hwat
de hear De Jong sein hat oer it markearjen fan 'e
grêften. „Uitbreiding hiervan is niet doeltreffend", seit
it kolleezje yn 'e mem.v.a.. Spr. bidoelt it hielendal net
skerp, mar as in soarte fan „woordspeling", as er seit:
As der in auto ynrydt, dan is it grif wol „doeltreffend".
Hy is it mei de hear De Jong iens, dat hjir hwat oan
dien wurde moat. rt kolleezje forwiist nei de biantwur-
ding fan de bigreating 1954. De wethalder hat, sa
mient spr., doe antwurde, dat it noch ris neijer bisjoen
wurde soe, oft der hwat oan dien wurde koe.
De heer Pols meent, dat bij deze post de kwestie van
de verkeerscommissie aan de orde kan komen, waar
over vele leden in de sectie hebben gesproken. Dit is
ook een punt, dat practisch ieder jaar ter sprake komt.
In verschillende steden in ons land kent men een der
gelijke commissie en zij werkt daar uitstekend. Spr.
kan zich niet indenken, welke de bezwaren zijn, die B.
en W. er van weerhouden zo'n commissie in te stellen.
Hij is er van overtuigd, dat zij een nuttig adviesorgaan
voor het college zal kunnen zijn. Het gaat niet in de
eerste plaats om het plaatsen van het een of andere
bord, maar om het aangeven van de grote lijn in het
gehele verkeersspel in de toekomst. Het verkeer neemt
steeds toe en zal zeer zeker blijven toenemen. Dit
vraagt bijzondere voorzieningen; planning is daarbij
noodzakelijk. Men neme b.v. het bouwen van een nieuwe
brug. Daarbij moet men zich de vraag stellen, of de
plaats waar de oude brug ligt de goede is, of dat het
beter is de nieuwe brug op een andere plaats te leggen.
Deze en andere zijn zaken, die studie vereisen en het
is van zeer groot belang, dat een verkeerscommissie
zich met deze dingen gaat bezighouden. Er worden
rondwegen ontworpen om het verkeer in de binnenstad
te ontlasten, maar wanneer wij, aldus spr., zien naar
de grote steden, dan is het duidelijk, dat het verkeer
in de binnenstad toch niet onmogelijk mag worden
gemaakt. De kwestie van de parkeerruimte is ook in
studie. Ook dit is een niet op zich zelf staand vraagstuk.
Al met al meent spr., dat er ontzettend veel problemen
zijn, die met het verkeer samenhangen en waar op
korte termijn een oplossing voor moet worden gevon
den. In verband met de coördinatie zou een bijzondere
verkeerscommissie hierbij van groot nut kunnen zijn.
In de sectievergadering is ook gevraagd, of onder
zocht zou kunnen worden, of de invalswegen tot voor
rangswegen zouden kunnen worden verklaard. B. en W.
achten het beter van niet. Spr. is heel nieuwsgierig naar
de gronden, waarop hun mening is gebaseerd. Hij zou
daarover graag iets willen vernemen. In andere plaat
sen in het land, b.v. Den Haag, is een drukke traverse
door de stad, waarvan o.a. de Laan van Meerdervoort
deel uitmaakt, geheel tot voorrangsweg verklaard. Se
dertdien beweegt het aantal ongelukken aldaar zich in
dalende lijn. In Groningen en andere plaatsen komt het
ook voor. Bovendien gedraagt het verkeer bij de grote
invalswegen zich, alsof het voorrangswegen waren. Het
verkeer, dat uit de zijstraten komt, laat niet alleen het
verkeer van rechts voorgaan, maar wacht ook op dat
van de andere kant. Het is daarom beter er ook maar
een voorrangsweg van te maken; dat zou de moeilijk
heden aanzienlijk beperken.
Wat de verkeerslichten bij de Beursbrug betreft, wil
spr. er op aandringen, dat deze niet anders worden ge
bruikt dan in de spitsuren. Hij weet niet, of het daar
toegepaste drempelsysteem niet goed werkt, maar er
is nog al eens wat met deze stoplichten. Dat is heel
jammer, want op de drukke dagen vallen ze soms uit,
terwijl men op stille tijden weer onnodig lang staat te
wachten. Is het verkeer niet zo druk, dan kunnen ze
rustig buiten werking worden gesteld. Spr. is van
mening, dat in het algemeen het verkeer niet moet
worden belemmerd, als het niet strikt nodig is. Komt
men uit het Zuiden, dan moet men eerst de overweg
passeren en dan de Beursbrug, met kans op vertra
ging, vervolgens de verkeerslichten bij Amicitia en
ten slotte nog die bij de Peperstraat. Hierdoor ontstaan
telkens opstoppingen. Het is veel beter het verkeer
rustig zijn gang te laten gaan. Spr. dringt er daarom
nogmaals op aan de verkeerslichten alleen op de spits
uren te laten werken.
De heer Kamstra merkt naar aanleiding van wat de
heer Pols gezegd heeft over het buiten werking stellen
van de verkeerslichten bij Amicitia buiten de spitsuren
op, dat hij niet graag zou willen, dat dat doorging. Spr.
moet dit kruispunt ook enkele malen per dag passeren
en hij heeft ondervonden, dat het hem niet noemens
waardig ophoudt. Als hij op zijn fiets tussen
het drukke verkeer in zit, als de stoplichten niet wer
ken, dan voelt hij zich wel heel erg onzeker. Het valt
dan niet mee veilig tussen de auto's door de overzijde
te bereiken. Hij meent, dat deze lichten niet uitge
schakeld moeten worden, ook al werken ze niet altijd
feilloos. Dat kan verbeterd worden.
In de sectievergadering is ook gesproken over de
moeilijke verkeerssituatie bij het kruispunt Raadhuis
straat-Schrans. B. en W. achten het niet wenselijk daar
een verkeersspiegel te plaatsen. Misschien zijn hier
inderdaad bezwaren aan verbonden, maar het is wel
nodig, dat er iets gebeurt, om de toestand op dit ge
vaarlijke punt te verbeteren.
De heer Slaterus sluit zich, wat de verkeerslichten
bij Amicitia betreft, bij de heer Kamstra aan. Het is
ook zijn ervaring, dat het, wanneer die lichten niet
werken, op bepaalde momenten zeer gevaarlijk is.
En dan heeft spr. nog een grief, die het vorige jaar
ook naar voren is gekomen. Hij ergert zich speciaal aan
de bestelauto van de fa. Schweigmann, die bij de stop
lichten op de hoek Wirdumerdijk-Nieuwestad geregeld
geparkeerd staat.
De heer Rutkens zegt, dat er reeds bij de algemene
beschouwingen door vele leden over de overweg in de
Schrans is gesproken en ook wij, aldus spr., zouden het
op prijs stellen, indien B. en W. het uittrekken van
een bedrag voor het opstellen van een plan met be
trekking tot dit vraagstuk onder ogen zagen. Wij ach
ten deze maatregel, mede in verband met de bestrijding
van de werkloosheid, noodzakelijk, gezien ook het feit,
dat de Commissie voor de Productieve Werkgelegen
heid als één van haar punten in haar onlangs versche
nen rapport heeft opgenomen om dergelijke werken in
het kader der werkloosheidsbestrijding uit te voeren.
In het sectieverslag mist spr. één punt, dat wel door
hem in de sectievergadering aan de orde is gesteld, n.l.
demping der grachten. Hierop zou hij thans nog even
de nadruk willen leggen, omdat het ook in het door hem
genoemde rapport noodzakelijk wordt geacht, dat een
plan gecreëerd wordt, beogende het dempen van stads
grachten, in het bijzonder van de Voorstreek. Wij kun
nen ons bij deze gedachtengang aansluiten en wij wil
len dan ook gaarne, dat een dergelijk plan ontworpen
wordt.
Voorts zou spr. willen opmerken, dat het hem ge
bleken is, dat de verkeerslichten op de Oostergrachts-
wal, aan de kant van de le Kanaalbrug hij komt daar
de laatste weken enige malen per dag langs wel
rijkelijk dicht bij de hoek van de Wijbrand de Geest
straat staan. Is het mogelijk, deze iets meer naar ach
teren te plaatsen? Het rijwielverkeer, dat van de Oos-
terbrug komt en de Oostergrachtswal op moet rijden,
ondervindt van deze verkeersinstallatie vrijwat hinder
bij het nemen van de bocht, mede in verband met het
feit, dat het daar nogal eng is.
Spr. wil er ten slotte de nadruk op leggen, dat nu
eindelijk eens een streep gezet moet worden onder het
vele praten over de noodzakelijkheid van het maken
van een tunnel t.b.v. de overweg en van het dempen
van de grachten. Men moet nu eindelijk eens tot be
paalde concrete dingen overgaan.
De hear Santema soe allinnich nei oanlieding fan
hwat de hear Pols opmurken hat, sizze wolle, dat hy
bitwivelet, oft it wol goed is yn 'e Skrans
foar auto's in ünbiperkte feart ta to stean. Spr. hat
it al forskate kearen sjoen, dat byg. op 'e hoek fan
de Huzumerleane de lytse forkearspolysje sa sil hy
har mar neame yn libbensgefaer forkeart fanwegen
