14
het enthousiasme gediend wordt, dan met deze nuchtere
beredenering. Volgens de economische wijsheid, die de
heer Van der Veen gebruikt heeft, blijkt het aantal
wensen onbeperkt te zijn, maar onze fantasie schiet
meestal te kort om een ontwikkeling van 20 jaar te
voorzien.
De hear Santema: Ik kin net neilitte de hear wet-
halder myn tige waerme ynstimming to bitsjügjen mei
de wurden, dy't hy hjir sein hat. As men de hear Van
der Veen heart, dan tinkt men by jinsels: Hwat is dat
dochs in foarsichtich man. En hwat is hy forskriklik
objektyf. De wurden, dy't hy hjir sein hat, koe hy like-
goed ek yn Maastricht sizze of yn De Haech, of yn
Arnhim of yn Grins, of soksahwat. Ut dizze wurden
krige ik al hielendal de yndruk, dat de hear Van der
Veen hiel tafallich yn Ljouwert wennet, en dat hy hast
sa'n kosmopolyt is, dy't yn Ljouwert, hwer't hy dan
tafallich wennet, eigentlik hielendal net in taek hat. Ik
leau wol, dat dit stanpunt fan de hear Van der Veen
mei de wierheit oerienstimt. Wy hawwe nammentlik
ek wol Steate-gearkomsten hawn, hwer't, hwannear't it
oer spesjael Fryske kulturele bilangen gyng, de hear
Van der Veen krekt sa'n soarte fan stanpunt ynnom-
men hat. Jo moatte it my net kwea-óf nimme, witten-
skip is fansels in saek fan it forstan, mar it is ek in
saek fan it gefoel, in saek fan it herte. En ik woe wol,
dat de hear Van der Veen by sokke saken, dêr't hy
middenyn stiet en dêr't hy aensens yn hegere kolleezjes
ek foar sprekke moat, hwat mear syn hert sprekke
liet. Hy hat it oer dy greate pot yn De Haech, hwer't
wy it allegearre fan hawwe moatte. It is in bikend
feit, dat ek de gemeente Ljouwert bydraecht ta dy pot.
Mar it is ek in bikend feit, dat, as de gemeente pleitet
foar in hegere ütkearing, hja dan faeks it lid op 'e
noas kriget. As der greate dingen yn it westen barre
moatte, dan streame de miljoenen dêr samar hinne. Ik
hoech yn dit forban allinnich mar to wizen op de
Deltaplannen en de Lauwerssé-aksje. It sil dan wol
düdlik wêze, dat yn dizzen de kaerten foar üs net sa
bjuster gunstich lizze. It soe foar my fanselssprekkend
wêze om, as ik yn de gelegenheit wie om de bilangen
to bipleitsjen fan it gebiet, hwêr't ik tafallich wenne,
dat net oergean to litten en myn hiele hert der efter to
setten. Prof. Brouwer hat op de léste jieigearkomste
fan de Fryske Akademy de folgjende pro-arguminten
neamd foar it stiftsjen fan in universiteit yn Fryslan.
Hy seach alderearst, dat der mear studinten üt Frys
lan yn 'e gelegenheit steld waerden. Dan dat der troch
de greatere kansen mear Fryske öfstudearden yn Frys
lan bliuwe, tred, dat der mear Fryske deskundigen en
spesjalisten om de eigen folksmienskip mei op to bou
wen üt foart komme soene; dat it in forbettering fan
it wenklimaet bitsjut en dat it wittenskiplike en kul
turele peil fan Ljouwert en de hiele provinsje Fryslan
der troch forhege wurdt; dat der in ideëel sintrum yn
Fryslan komt en dat Fryslan dêr in great ekonomysk
profyt fan hawwe sil. Dizze treflike gearfetting fan de
bilangen fan in Fryske universiteit hoech ik net neijer
to bisprekken. En foaral net, nou't de hear wethalder
it niis ek sa hiel düdlik nei foaren komme litten hat.
Ik bigryp net, dat der Ljouwerters binne en tominsen
riedsleden fan Ljouwert, dy't net mear fiele foar in
tradysje, dy't der yn Fryslan is en dy't wy net ünt-
kenne kinne, nammentlik, dat der hjir yn Fryslan ien
kear in universiteit west hat, dy't ek troch it kearen
fan subsydzjes nei de ündergroun rekke is. Dat is ek
al in ünrjocht, dat hjoed-de-dei nedich hersteld wurde
moat. En op groun dêrfan kinne wy, soe 'k sizze, ek
net oars dwaen as foar datjinge to wêzen, hwat b. en w.
üs hjir ütstelle. It is in prinsipebislüt, mar in uterst
wichtich prinsipebislüt. It is in bislüt, dat it foar de
Ljouwerters mooglik makket om de minsken wei- yn
de eagen to sjen. As Ljouwert dit net dwaen soe, dan
koe men üs forwite, dat wy üs plicht yn dizzen net
neikommen wiene. It is mear bard, dat troch in bislüt
fan de Ljouwerter gemeenterie de eagen yn oare ge
meenten ek iepen gien binne. Dit bislüt sil yn alle ge-
fallen foar üs fan histoaryske bitsjutting wêze. Mear
wol ik der net fan sizze.
De heer B. P. van der Veen: Ik weet eigenlijk niet
wat ik verder nog zeggen moet. De heer Santema rede
neert wel met het hart en het gevoel, maar blijkbaar
zonder rede. Het is toch wel bijzonder moeilijk om el
kaar zo te verstaan. Wanneer het de heer Santema zo
zeer aan het hart gaat, hoe het hier in Leeuwarden
komen zal, dan moet hij proberen de zaken, waar hij
achter wil staan, met zakelijke argumenten naar voren
te brengen en niet op de manier, waarop hij het nu
doet. Want dingen, die elders beslist moeten worden en
waar wij zelf helemaal niets over te vertellen hebben,
bereikt men niet door alleen maar op de emotionele
kern te wijzen; op die wijze zal men geen voet aan de
grond krijgen. Dat geldt even hard voor Maastricht en
voor Deventer en voor Zwolle en voor wat voor plaat
sen men verder maar wil opnoemen. Wanneer Leeuwar
den een reële kans wil hebben om iets te bereiken, dan
zal Leeuwarden met reële argumenten moeten komen.
Mijn bezwaar is, dat ik die argumenten in het rapport
niet vind. Ik vind, dat dit rapport het zich te gemak
kelijk maakt. Er staan inderdaad reeksen cijfers in
over de jaren tot en met 1984 of 1992, maar dat is alle
maal toekomstmuziek. Het verleden, waarop men zich
baseert, begint bij 1954. Het is mij bekend, dat in alle
mogelijke sectie-rapporten gewezen wordt op het be
trekkelijk stationaire karakter van de bevolking in
Friesland en dat geklaagd wordt over ontvolking van
deze provincie. Dat komt allemaal door het ontbreken
van een universiteit, zegt de heer Santema. Natuurlijk,
dat kan er ook nog wel bij. Het is me wel duide
lijk, ik voel dit argument wel. Maar als we nu
ook nog met woordspelingen beginnen, komen we
er helemaal niet meer uit. Wanneer wij hier een
inrichting voor hoger onderwijs krijgen, dan willen
we ook graag een inrichting hebben, die mee kan doen;
wij willen niet een tweederangs inrichting, maar een
inrichting, die inderdaad een reële levenskans heeft.
Ik betreur het, dat dit rapport daarvoor niet meer
materiaal aanvoert. De wethouder heeft gezegd, dat
men met cijfermateriaal alle kanten uit kan. Dat is
inderdaa d een feit. Cijfermateriaal en speciaal d i t
cijfermateriaal kan van het ene op het andere jaar een
volkomen andere blik op de toekomst geven. Het is
precies, zoals de heer wethouder zegt, het is met wat
fantasie te raden wat er over 20 jaar gebeurt, maar
er zijn geen gronden genoeg om met enige zekerheid
te bepalen, hoe het er dan uit zal zien. Maar daar is
de fantasie ook niet voor bestemd. Dit is helemaal niet
bedoeld als een verwijt aan het adres van de wethouder.
Ik heb ook gezegd, dat de commissie alleen maar een
negatief argument aan de cijfers ontleent. Het voorstel
zegt, dat er op grond van deze cijfers geen reden is om
het niet te doen. Maar al die andere vragen zijn daar
mee niet beantwoord. De wethouder zegt, dat het
tweede rapport binnenkort komt, maar ik heb de over
tuiging, dat we het tweede rapport nooit zullen zien.
Als er enige grond is voor de veronderstelling van de
wethouder, dat het tweede rapport binnenkort komt,
laat ons daar dan op wachten. Dan weten we misschien
wat we doen. Nu weten we het niet. Tegen de heer
Santema, die heeft verteld, dat het Friese volk een
emotioneel volk is, wil ik nog zeggen, dat het daar
dan bijzonder gemakkelijk is om achter een dergelijk
voorstel te staan. Dat is ook het geval geweest met
verschillende zaken, die in de Staten besproken zijn.
Ik meen, dat, ook als ik weet, dat ik op tegenstand zal
stuiten en dat de kranten morgen allemaal onaangename
stukjes zullen schrijven, dit mij niet mag beïnvloeden
bij de wijze, waarop ik mijn oordeel zal vormen.
Ik mag dan volstaan met vast te stellen, dat ik be
treur, dat ik in dit rapport geen argument kan vin
den, dat voldoende is om dit voorstel voor mij accep
tabel te maken.
De heer K. J. de Jong: Ik heb ook een ogenblik ge
had, dat ik zou kunnen gevoelen voor de gedachten-
gang, die bij de heer Van der Veen leeft. Het stichten
van een universiteit is op zichzelf een heel groot ding.
Maar is het ook van belang om eerst het onderzoek,
dat er aan vooraf dient te gaan, meer af te ronden, op
dat men een beter georiënteerd en gedocumenteerd voor
stel kan doen? Het is beter om nu een krediet van
f 250.000,voor verder onderzoek beschikbaar te stel
len en daarna te bezien, of de mogelijkheden in concreto
aanwezig zijn om nog f 250.000,uit te trekken. Maar
ik ben toch tot de overtuiging gekomen, dat, mede gelet
op het karakter van het principebesluit en op grond
15
van het feit, dat de vraag, of de stichting van een uni
versiteit in Leeuwarden mogelijk en wenselijk is, in po
sitieve zin is beantwoord, wij toch van harte voor dit
voorstel kunnen stemmen. Dit is mijn standpunt en ook
dat van mijn fractie. Dat wil echter niet zeggen, dat
wij, wat rechtsvorm en wat richting van deze toekom
stige universiteit betreft, ons niet alle mogelijke vrij
heid wensen voor te behouden. Het zal dus mogelijk
kunnen zijn, dat wij na verloop van tijd, als wij met de
conclusies van bepaalde rapporten worden geconfron
teerd, moeten zeggen: hier kunnen wij niet mee akkoord
gaan, dus moeten wij onze stem er aan onthouden.
De heer Van der Veen zal nu kunnen vragen, of het
niet beter is, dat we die rapporten dan eerst bezien en
dat we daarna beslissen. Ik geloof, dat, als we deze
zaak rond willen hebben, er iets voor te zeggen is om
maar vast te beginnen met een fonds van f 250.000,
te vormen. Indien later nog bepaalde feiten in afwijking
van de conclusie van het eerste rapport moeilijkheden
zouden opleveren, dan heeft men altijd nog de vrijheid
om zijn stem voor te behouden ten aanzien van voor
stellen, die hieromtrent later zullen volgen. Ik geloof,
dat datgene wat de heer Van der Veen wil toch niet on
mogelijk is. Hier komt nog een verder onderzoek. Dit
is niet het enige rapport, waar deze zaak op gebaseerd
mag worden. En daarom zou ik zeggen, dat de heer
Van der Veen gerust voor dit voorstel kan stemmen.
Het zou prachtig wezen, wanneer wij unaniem konden
besluiten om deze zaak te bevorderen, zij het dan ook,
dat er nog tal van vragen bij ons leven. Wanneer na
een verder onderzoek onverhoopt zou blijken, dat be
paalde omstandigheden de stichting van een universi
teit in de weg staan, dan kunnen we altijd nog zeggen:
dit hebben we niet voorzien, dus hier kunnen we onze
stem niet aan geven. Wanneer we het zo stellen, dan
is het gevoel van de heer Van der Veen bevredigd, en
tevens de zaak, die ons zo na aan het hart ligt, er mee
gediend.
De heer Tiekstra weth.Ik kan in deze laatste
korte discussie weinig nieuws meer zeggen en ik ge
loof, dat ik niet veel vragen meer behoef te beantwoor
den. De heer Van der Veen is even emotioneel gewor
den. Ik weet niet, of dit een werkelijke emotie was, of
een opzettelijke, min of meer kunstmatige, maar ik zou
mij wel graag willen aansluiten bij hetgeen de heer De
Jong heeft gezegd. Wanneer deze actie voor de stich
ting van een Friese universiteit zal slagen, dan moet ze
gedragen worden door het gehele Friese volk. Dat wil
ook zeggen, dat, wanneer het raadsbesluit zijn volle
effect zal hebben, dit moet worden gedragen door de
gehele raad. De heer Van der Veen zegt dan: Wanneer
er gegronde redenen zijn om aan te nemen, dat het
tweede rapport spoedig is te verwachten, laten we daar
dan op wachten. Ik zou willen zeggen: wanneer dit
tweede rapport verschijnt, kan de raad opnieuw met
deze aangelegenheid worden geconfronteerd en kan de
raad alsnog beoordelen, of inderdaad een verdere uit
voering aan het nu te nemen besluit zal worden ge
geven. Door de zaak zo te stellen, is er, geloof ik, geen
enkel beletsel om als raad geheel achter dit voorstel
te staan. En dat is op dit moment het enige, wat aan
de orde is. Ik kan en dat zal de heer Van der Veen
mij ten goede houden moeilijk gaan discussiëren over
hetgeen bekend is geworden over het werk van secties
van een commissie, die is ingesteld door de Gedepu
teerde Staten van Friesland.
De Voorzitter: Ik geloof, dat er wel genoeg over
dit voorstel is gesproken en ik zou met Uw toestem
ming de beraadslagingen willen sluiten.
Z.h.st. wordt daarna besloten overeenkomstig het
voorstel van b. en w.
De heer mr. B. P. van der Veen wenst te zien aan
getekend, dat hij geacht wil worden tegen dit voorstel
te hebben gestemd.
Punt 18 (bijlage no. 283).
De heer Balt: De zaak, die hier aan de orde komt,
is al jaren geleden aan de betrokkenen, die in dat kleine
gebied wonen, bekend geworden. In de raadsbrief wor
den verschillende punten genoemd, op grond waarvan
het van belang is, dat dit gebied bij Leeuwarden komt.
Nu ontbreken daar nog wel enkele dingen aan. Ik zou
bijv. willen noemen de toegangsweg naar dit gebied,
die eigenlijk onbegaanbaar is. Verder het feit, dat de
mensen daar al enige maanden zonder water zitten
en dat de gemeentereiniging daar niet bekend is. Het
is een achtergebleven gebied, dat straks tot de ge
meente zal behoren, waar men een universiteit wil
stichten. De juiste verhouding is dan natuurlijk zoek.
Ik hoop, dat, wanneer de goedkeuring van de Kroon
op het te nemen raadsbesluit zal zijn verkregen, de
bevolking in dat gebied niet in haar verwachtingen zal
worden teleurgesteld.
De Voorzitter: Ik geloof, dat t.a.v. hetgeen de heer
Balt hoopt door het college op het ogenblik geen ant
woord behoeft te worden gegeven. Het gaat nu enkel
over het voorstel, zoals het in de raadsbrief is om
schreven. Wat daarna komt, is een kwestie van latere
zorg.
Z.h.st. wordt besloten overeenkomstig het voorstel
van b. en w.
Hierna sluit de Voorzitter de vergadering.
