8
9
wachtende mensen van te maken. We zitten nu in de
zomer, ze hebben er nu geen behoefte aan misschien,
maar wel in de winter. Soms staan er wel een paar
honderd mensen op het perron te wachten en dat is
ïijiet best. Dan staan ze daar in weer en wind. We
hebben een paar jaar geleden ook van de kant van de
vakbeweging reeds geattendeerd op een beschutting.
De Kamer van Koophandel heeft daar een brief over
geschreven naar de Ned. Spoorwegen. Wij hebben daar
verder helemaal niets meer over gehoord; het schijnt
de heren ook niet erg te zinnen om er wat aan te doen.
Het interesseert hun niet, zij behoeven er niet te staan.
Voor de komende winter zal het wel niet meer klaar
kunnen komen, maar laat het dan voor de toekomst
zijn. Het is ook in het belang van de bedrijven zelf.
Het personeel komt uit de warme bedrijven en staat
dan in de kou te wachten. Nu kan men zeggen: Ze
moeten dan maar een winterjas aantrekken, maar dat
soort mensen is een beetje ruig; dat doen ze vaak niet.
Ze kunnen een bekleuming opdoen en uiteindelijk gaat
ziekte van het personeel ten koste van de bedrijven.
Het zou zelfs misschien klanten voor de sociale werk
plaats kunnen opleveren en dat willen we graag voor
komen.
De hear Miedema: Der hawwe al hiel hwat rieds.
leden oer dit stik praten en in hiele bult yn negative
sin; de iene wol dit oars hawwe en de oare dat. En ik
wie wol net fan plan om hwat to sizzen, mar ik woe
dit dochs noch wol opmerkeIt sa gau mooglik
meitsje, sa't it yn dit ütstel stiet en yn in sa koart
mooglike tiid. Ik leau, dat de Gemeente dêr it béste
mei tsjinne is. Wy kinne nou wol oer dy tunnel prate
en as dy realisearre wurde koe, dan wie dat wol moai,
mar foardat wy mei dat hiele spoarweifraechstik bi-
gjinne, woe ik earst it struktuerplan ek wolris sjen.
Wy moatte foar dy tiid de greatst mooglike forbette-
ring mei it minst mooglike jild sjen to krijen en dat
sit hjir wol yn.
De heer Kamstra: Wat ik wil zeggen, behoort fei
telijk meer bij het volgende punt, maar beide punten
zijn heel erg dik familie van elkaar en nu toch ver
schillenden hebben gesproken over de tweede Kanaal-
brug de heer Miedema heeft mij een hart onder de
riem gestoken durf ik ook. Vanmorgen ben ik uit
nieuwsgierigheid daar eens naar toe geweest, om te
zien hoe ver het eigenlijk met de noodbrug bij de Alma
Tademastraat was, maar er was nog niets. Toen heb
ik een tijdlang bij de tweede Kanaalbrug gestaan en
nu moet ik zeggen, dat het daar levensgevaarlijk is,
want die brug is veel te nauw en er is een druk ver
keer over. Wanneer straks deze straten worden ver
beterd, dan wordt het, dunkt mij, nog intensiever en
dan geloof ik, dat het van het grootste belang is, voor
zover het College de mogelijkheid daarvoor heeft, met
de meeste spoed te zorgen, dat die tweede Kanaalbrug
er komt. Hier wordt echter op het ogenblik alleen
over straten gesproken.
De heer Weide: Ik wil de woorden van de heren
Miedema en Kamstra ondersteunen. Het is werkelijk
sinds de opening van het zuidelijke gedeelte van de
rondweg op dit gehele traject van een paar honderd
meter een onhoudbare situatie geworden. Er staan
elke morgen, middag en avond twee of meer agenten
het verkeer te regelen; er doen zich steeds opstoppingen
voor, telkens zit het verkeer op bruggen vast, enz. enz.
Ik geloof, dat we er goed aan doen dit voorstel te
aanvaarden en het maar zo gauw mogelijk te reali
seren.
De hear Van der Schaaf (weth.): De hearen San-
tema en Boomgaardt en miskien ek noch wol inkele
oaren hawwe sein: Dit is goed en wol en (alteast de
hear Santema)Wy binne hjir wol mei ynnommen,
mar it is spitich, dat der direkt gjin tunnel komt. Ik
leau, dat wy it yn dy spyt wol iens wêze kinne. Ik
soe it leaver sa sizze: It soe hiel moai wêze, as wy yn
1965 derta oergean koene hjir in tunnel to bouwen,
mar sa is de situaesje net. En dêrom is it hiel réalis-
tysk opmurken fan de hearen Miedema, Weide en Kam
stra, dat it forstannich is hjir nou mar ta to slaen en
net al to djip mear op de oare problemen dy't hjir
noch by helle wurde kinne, yn to gean.
De hear Santema hat sein, dat hy der bliid mei is,
dat hjir in bydrage van f 40.000,komt fan de N.S.
en hy jowt üs yn bitinken dit nije lüd mar to forsterk-
jen, üs dêroan to halden en der in argumint fan to
meitsjen sa bidoelt de hear Santema it dochs
foar folgjende gefallen om der dêrfoar ek üt to heljen
hwat der yn sit. Wy wolle dy oanspoaring wol graech
ta herte nimme, hoewol wy der net fan oertsjüge
binne, dat dy nedich wie.
De hear Boomgaardt seit: Litte wy nou ris it slimste
gefal nimme: IV2 jier foar dizze oerwei, lVz jier foar
de strjitte en 2 jier foar de brêge. Nou kin ik it noch
wol slimmer bitinke as Jo. (Yn de wenningbousaken
hiene Jo it altyd slim foar, mar wiene wy hwat op-
timistysker)Stel, dat der in ekonomyske krisis komt
fan trije jier, dan binne wy op sawn jier en dan is
alles mis. Sa moatte wy net riddenearje. Wy freegje
oan de Rie machtiging om dit kredyt sa gau mooglik
to bisteegjen èn foar de oergong èn foar de Juliana-
strjitte. Wy probearje der sa folie mooglik subsydzjes
foar to krijen. Foar de brêge is in prinsipe.subsydzje
tasein üt de ynfrastruktuerpot. Dat is in situaesje,
dy't bipaeld net it pessimisme wettiget, dat de hear
Boomgaardt hjir toant. En ik soe sizze: Litte wy it
ütstel nou oannimme en lit it dan oan it Kolleezje oer
om der efteroan to gean, dat it ek ta ütfiering komt.
Hwant ik soe der bipaeld op tsjin wêze de bislissing
ek mar ien gearkomste üt to stellen om üs noch neijer
deroer to birieden, hwant der sit hiel hwat oan fêst om
de tunnel yn '65 ré to krijen. Dat bitsjut in stik wurk.
Ien fan de sprekkers hat sein, dat wy de N.S. porre
moatte om dit wurk oan to gean. De technyske buro's
fan de N.S. hawwe steapels wurk lizzen en dy kieze
der üt hwat nei harren bitinken it meast urginte is.
Wy moatte dus earst porre om in plan to meitsjen,
dan moatte wy de finansiéle middels opbringe, om dat
plan ta ütfiering to bringen (ü.o. opheging fan de
spoarbaen oer in greate lingte) en dat sil mei alle
oare bykommende wurken in saek wêze net fan 1 of 2
miljoen, mar fan in oantal miljoenen. Dêr binne wy nou
noch net oan ta. En dêr kinne wy nou net op wachtsje,
omdat üs stelsel fan rounwegen oan it klearwurden ta
is. Soene Jo, as ik it nou ris puntich stel en dat
mei ik binammen tsjinoer Jo dwaen de situaesje
akseptearje wolle, dat de Pieter Stuyvesantwei en it
stik noardlik fan de brêge klear is, mar dat hjir neat
oan dien wurdt? Ik tink, dat alle kranten ek de
krante, dêr't Jo mei to meitsjen hawwe to lyts
wêze soene om de ynstjürde stikken op to nimmen
en dat der sein wurde soe: Dat kin sa net. Yn de situ
aesje, sa't dy anno '64 yn Ljouwert is, dan freget, dan
ropt, dan skreaut dizze saek om öfmeitsjen en elke
oare oplossing is net yn to tinken. Dêrmei wol ik net
sizze, dat it produkt fan it tinken fan de hear Boom
gaardt, dat wy hjir heard hawwe, sünder wearde is,
mar ik leau, dat hy der to djip op yngien is; men moat
ek net altyd to djip nei de dingen grave. De ienige
praktyske oplossing, dy't hjoed foarhannen is, is, dat
dit wurk nou sa gau mooglik dien wurdt, opdat sadré
der gebrük makke wurde kin fan üs rounwei, der
ek fatsoenlik en goed gebrük fan makke wurde kin.
Wy kinne net alles tagelyk. Immen dy't alles tagelyk
under hannen hat, dy komt neat üt'e hannen. By in
gemeentebistjür is dat ek sa. Dêrom, wy steane der
sterk op, dat it ütstel oannommen wurdt.
De hear Boomgaardt freget: As wy dizze forbette-
ring nou oanbringe, forspylje wy dan ek it subsydzje
dat wy krije soene by in definitive oplossing mei in
tunnel? Hy rekkenet himsels dêryn riker as hy is.
Hwant wy hawwe net in rjocht, net in oanspraek op
85 pet. subsydzje yn de kosten fan in tunnel by de
Pieter Stuyvesantwei. En wy witte net, oft de pot foar
de ynfrastruktuerforbetterjende wurken yn 1968 noch
wol bistiet. Dus alle reden mynhear Engels seit ek,
dat it moat om alles der oan to dwaen hwat ik der
oan dwaen kin. Ik soe it sa stelle wolle: As wy nou
dit dogge en der subsydzje foar krije, dan hoege wy
net bang to wêzen, dat letter, as wy it oare dogge,
üs dit werom frege wurdt. En dat, soe ik sizze, moat
de hear Boomgaardt ek foldwaende wêze. Stel, dat wy
dit nou ris net dwaen soene en de pot soe yn '65 leech
wêze, dan doarst ik hjir net to kommen.
De heer Kingma heeft gezegd, dat hij tegen de
ahobs is in een stadsweg, niet in een buitenweg. Het
College acht deze gekozen oplossing verantwoord en
dat is m.n. ook gegrond op ervaringen uit andere plaat
sen. In de steden kunnen de ahobs het ook goed doen.
Nu zegt de heer Kingma: Een spoorweg moet com
pleet afgesloten zijn. Een betere oplossing en alle
sprekers zijn het daarover met het College eens - is
de onderdoorgang. Die is echter vandaag niet bereik
baar. Het kan niet zo blijven, ergo moet dit gebeuren.
Die ahobs beschouwen wij bepaald als een verbetering
en als een zeer aanvaardbaar compromis tussen de
eisen van het snellere en vele verkeer op de rondweg
en de veiligheid, die een spoorwegovergang nu eenmaal
vraagt.
De heer Venema heeft aangedrongen op een over
dekking van dit tweede perron. Dat is een punt, waar
ik nu geen „ja" op kan zeggen en zeker geen „neen"
op wil zeggen, zodat ik wel moet volstaan met de op
merking, dat ik dit nog wel eens in overweging wil
nemen.
De hear Miedema bin ik tankber foar de steun dy't
hy op sa'n koarte en treflike wize jown hat.
De heer Kamstra heeft van de noodbrug nog niet
veel gezien en heeft dus op urgentie aangedrongen.
(De heer Kamstra: Voor de definitieve brug.) Ik zou
zeggen: Kijkt U binnenkort nog eens.
De Voorzitter: Ik schors de vergadering voor de
koffiepauze.
De Voorzitter: Ik heropen de vergadering.
De hear Santema: It liket my wol nedich, dat wy oan-
geande de oerwegen in hiel wisse koerts halde, sjoen
it lijen, dat wy yn de léste tiid hawn hawwe mei de
oerwei yn de Skrans, dêr't de bomen noch folie fre-
kwinter iepene wurde as by de oerwei, dy't nou ütsteld
wurdt. It liket my dochs it béste ta, om nou oer to gean
ta it meitsjen fan in tunnel op dat plak. Inkele rieds-
leden hawwe sein, dat it soms sa'n bitiisde tastan is,
byg. hwannear't it sperüre is, as ü.o. de fabriken üt-
komme. Dan moatte der twa aginten stean om it for-
kear to regeljen. Wie de rounwei op dat plak foarsjoen
fan in tunnel, dan soe ek dit biswier fansels forfalle
En wy moatte der dochs wol tige sterk oan tinke, dat
it hiele bilied ek oangeande de rounwei sa wêze moat,
dat wy it forkear dêr ek sünder hinder pleats fine litte.
As wy dêr nou aensen ek in oerwei krije, dy ik siz
it jitris net sa frekwint iepen wêze sil as dy fan de
Skrans, dan krije wy dêr dochs likegoed wer opünt-
hüld. En hwannear't wy aensen byg. oer in oar bi-
langryk krüspunt prate sille, dat yn'e Feansterstrjit-
wei, dan sille wy ek wol tige bitinke moatte, oft dat
in oergong boppegrouns of ündergrouns wêze sil. Yn
elts gefal sille wy yn it stadium fan it forkear fan de
léste tiid tinke moatte oan de meast radikale oplossing.
En fierders bin ik it ek mei de hear Boomgaardt iens,
hwannear't hy seit, dat in partiële oplossing fan it hiele
fraechstik fan brêge, Julianastrjitte en oerwei (hwan
near't it dus yn dielen ütfierd wurde sil), kostbere for-
traging bitsjutte sil foar it totale ta st&n kommen
fan dit plan.
En ik woe it Kolleezje yn earnstige oerweging jaen,
hwannear't der noch in mooglikheit is om dit to birik-
ken, dit yn elk gefal dan noch yn it forban fan it ge-
hiel to réalisearjen.
De hear Boomgaardt: Ik kin wol mei it ütstel fan
it Kolleezje meigean, mar dat is dan dochs wol mei
ienich biswier. Dat kin men allegearre op dizze joun,
nou't dit punt hjir oan de oarder is, net oanhelje, dat
wol ik ek net. Ik wol al sizze, dat dit nou in saek is,
dy't men nedich inkele jierren forlyn bisjen moatten
hie, hwant wy wisten allegearre, dat wy hjiroan ta
kamen. Nou komt der dus by de hear Van der
Schaaf, wethalder, hat dat ek goed sein dat wy
gjin rjocht hawwe op'e ütkearing fan it Ryk üt de pot
fan de ynfrastruktuerforbetterjende wurken, mar as
wy nou it tunnelplan al op tafel lizze koene, dan hiene
wy dy konklüzje mei ik der dochs wol üt lüke
mear kans om der in flinke bydrage üt to krijen foar
dizze tunnel as miskien it gefal wêze sil, as de saek
oer sawn of acht jier oan de oarder komt. Dat is miskien
neikaerten, mar yn it kader fan it bilied, dat dan dochs
yn haedsaek leit by B. en W., dy't ek de tarieding fan
de ütstellen oan de Rie forsoargje, hie dizze saek al
inkele jierren lyn düdliker pland wurde kinnen. Doe al hie
men sizze kind: De ünderste stien boppe, it sil dan en
dan klear wêze moatte. En ik nim ek wol oan, dat it
Kolleezje der nou al lang tsjin oan sit to skoppen, om
it subsydzje foar de twadde Kanaelbrêge los to krijen,
mar dat it net los komt. Dat is in ellindige saek en
ik fyn ek, dat dat fan de kant fan it Kolleezje wol ris
yn it iepenbier sein wurde mei. Ik soe wol witte wolle,
hwat deroan dien is, mar dan mei der ek wol ris in
wurd fan protest komme tsjin de gong fan saken, dy't
de oarsaek is, dat wy nou noch altyd sitte mei de aide
twadde Kanaelbrêge, wylst de situaesje fan it forkear
wurklik slim is.
De heer Kingma: Als het mogelijk is, zou ik hier
graag een onderdoorgang zien; is het niet mogelijk,
dan vind ik nóg toepassing van deze ahobs buiten
de bebouwde kom mogen ze dan aanvaardbaar zijn
absoluut onaanvaardbaar in een zeer kinderrijke stads
wijk. Natuurlijk staan we, als een tunnel niet mogelijk
is, een verbreding van dit kruispunt voor, maar dat
zal ook mogelijk zijn met dubbele, normale bomen.
B. en W. hebben bijv. toch ook niet voorgesteld alleen
aan de rechterkant van de brug in de Tesselschade-
straat maar een boom te maken en de linkerkant vrij
te laten, met de kans, dat men het water inrijdt en
de kinderen in het water vallen. En dat is nog
lang niet zo erg als onder een rijdende trein te komen.
Toch heeft men hier een dubbele afsluitboom nodig ge
acht en ik acht bij een spoorweg ook een totale af
sluiting nodig. Bovendien, op dit oostelijke rondweg
gedeelte zijn al drie ernstige ongevallen gebeurd. Dat
is, meen ik, toch wel genoeg.
De heer Heidinga: Ik onderschrijf de woorden die
de heer Boomgaardt gesproken heeft. Men hoort deze
tegenwoordig uitspreken door verschillende mensen,
die 's avonds in de verkeerschaos zitten. Dan hoor je
wel eens zeggen: „Nou, daar had de Gemeente toch
oek in fersien mutten. Nou is de rondweg so fer klaar
en nou stik je hier in die overgang en die brug". Ten
dele zit daar ook wel iets in van wat de heer Boom
gaardt zegt. Regeren is tenslotte vooruitzien. Maar
stellig heeft niemand destijds kunnen veronderstellen,
dat het verkeer zo'n vlucht zou nemen. Dat wil ik
hier toch ook wel even zeggen. Maar zou het nu niet
mogelijk zijn, dat de Raad geïnformeerd wordt over het
gehele vraagstuk van de spoorweg? De heer Santema
spreekt over de tunnel in de Schrans. We hebben hier
nu vanavond lang en breed gesproken over de vraag:
tunnel of overweg bij de Condens? Daartussen in heb
ben we nóg een spoorwegovergang en dan krijgen we
bovendien in september bij leven en gezondheid de even
tuele doorbraak bij de Kanaalstraat en de „Kuiper"-
weg. Als het mogelijk was, dan zou ik het persoonlijk
erg op prijs stellen, dat tijdig een nota betreffende het
gehele vraagstuk ter beschikking van de Raad wordt
gesteld, zodat deze weet: die en die mogelijkheden
zijn er, dat en dat is bereikbaar bij de Spoorwegen.
Dan kan hij zich ook een beetje beter oriënteren.
De hear Van der Schaaf (weth.)Ik wol noch ris
mei klam üt namme fan it Kolleezje sizze, dat dit
ek op it stanpunt stiet, dat der nei dizze maetregel sa
gau mooglik in ündertrochgong komme moat yn it
tracé fan de rounwei. Oer dat punt bistiet tusken
sprekkers üt de Rie, dy't dat bipleite hawwe, en it
Kolleezje gjin forskil.
Oangeande de fortraging, dêr't de hear Santema op
doelde, kin ik sizze: Wy binne mei dit ütstel en mei
de oare ütstellen op de wei nei de réalisearring en bet
ter biwiis, dat it üs tinken is, kin ik dêr net fan jaen.
Tsjin de hear Boomgaardt soe ik sizze wolle: Pro-
testearje is soms in nuttige beusichheit; dat hat faek
de funksje fan stoom öfblaze. Mar hwat is it karakter
fan it protest yn dizze matery? Wy hawwe hjir to
dwaen mei in pot, dy't de Regearing biskikber stelt op
de bigreating fan Ekonomyske Saken en dy't bistimd
is foar de ynfrastruktuerforbetterjende wurken yn de
probleemgebieten. Dy pot wurdt uteraerd fordield. Dy
hat in limyt en hwat derüt komme kin, is biheind. Wy
yn Ljouwert hawwe der lykwols it ien en oar fan mei-
