12
Ofcdti
13
De hear Santema: Mei tige folie bilangstelling haw
ik de wurden fan de Wethalder en de Foarsitter heard.
As wy as riedslid de eed öflizze, dan ünthjitte wy, dat
wy foar de bilangen fan Ljouwert ynstean sille. Mar
dêr mei men dochs ek dizze konklüzje üt lüke, dat
men, al hat men net it gefoel foar de histoarje, lyk
as ik persoanlik byg., dochs ek de skiednis fan de
Gemeente hoedzje sil. Hjir moat wol ünderskieden
wurde it persoamike stanpunt, dat men tsjin de skied
nis oer ynnimt, en it stanpunt, dat men as riedslid
heart yn to nimmen. Der binne nou ienkear dingen
dat sille wy elk as riedslid ünderfine yn'e rin fan'e
tiid dêr't wy net con amore efter steane, mar dy't
wy dochs, omdat wy tasein hawwe, dat wy it béste
foar de Gemeente sykje, dwaen moatte. It punt „ticht-
smiten Fliet" heart presiis yn dat ramt thus. En ik
soe winskje, dat dyjingen fan üs, dy't dat net sjen
kinne, dit dochs wol biseften. Troch histoarysk bisef
kin it folk himsels forrykje en dérom is it sa bilang-
ryk, dat de gemeente Ljouwert byg. kommen is ta de
ütjefte fan it moaije boek „Rondom de Oldehove", dêr't
wy de lijn fan de histoarje fan de üntjowing fan Ljou
wert yn folgje kinne.
Ik soe freegje wolle, nou't de kommisjes fan bystan
fan Finansjes en fan Iepenbiere Wurken hjir in hiel
posityf lüd op hearre litten hawwe en it Kolleezje as
ien man efter dit ütstel stiet: Hawwe B. en W. byg.
ek de steddeboukundige öfdieling fan Iepenbiere Wur
ken hjiryn rieplachte? En hawwe hja üs foarijochter
op dit gebiet, de hear Baart, ek heard? Dat achtsje
ik dochs wol hiel bilangryk. Yn it riedsbrief lés ik dêr
neat fan en ek by de taljochting net. Allinnich it
„Bond Heemschut" en it „Friesch Genootschap" haw
we in posityf oar lüd hearre litten.
De Wethalder seit, dat der yndied dia's makke wur
de sille fan de tastan fan hjoed-de-dei, hwerby hy mar
wer it byld üt 'e wei giet, dat yn it foarige it Fliet
ütmakke. Hwerom is dat der net by oanhelle? Yn üs
stêdsarchyf binne ommers forskillende ófbyldingen fan
it Fliet yn'e fleur. Hwerom binne dy hjir net ris
toand? Hwerom hinget der joun efter de tafel fan
B. en W. net in kaert, hwer't de situaesje goed düdlik
op ütskildere wurdt De gemeentlike tsjinsten bi-
skikke oer dat materiael.
Kin it circuit fan it wetter foar it P.E.B. net troch
it Fliet laet wurde, sadat der in trochstreaming oan-
ien-wei moogiik is? Soe it ek noch mooglik wêze it
meast eastlike diel ticht to smiten en it diel fan de
Cammingha- oant de Boomsbrêge to bihalden, sadat
dêr ek noch de mooglikheit is foar skippen om foar
de wal to lizzen, hwat in kaei sa opfleuret? It Fliet
soe dan fanüt de stêdsgrêft birikber bliuwe. Men soe
sa it moaiste diel miskien mei de minste kosten sparje
kinne.
De Wethalder hat yn syn biantwurding hielendal net
praet oer de wei, dy't op de kaert fan it struktuerplan
yn it forlingde fan de wei nei Cambuer mei in brêge
oer de stêdsgrêft rint. Dat is dochs ek in üntsluting.
Ik krij suver hast de yndruk, dat de dimping fan
it Fliet gelyksteld wurde moat mei in operaesje fan
de bline term. Wy hawwe n.l. it Fliet, de foarstêd fan
Ljouwert, dat yn alle gefallen in bistean fan fjouwer
ieuwen efter him hat, yn de skiednis altiten bisköge
sjoen as in diel, dat der by en der ek wer net by
heart. Nou wolle B. en W. it hielendal denaturearje
of better: amputearje. Is dat nou in oplossing dy't wy
tsjinoer de skiednis forantwurdzje kinne Moatte wy
dizze dimping net oan üs neiteam efterlitte as in wre
de yngreep yn de moaijens fan üs stêd? It fait my
óf, dat ien fan de fordigeners fan dy moaijens, de
Foarsitter, ta it bislüt kommen is, dat it Fliet mar
tichtsmiten wurde moat. Ik leau, dat Piter Luitjes
van der Meulen yn de achttjinde ieuw nea pleage is
mei dit probleem en it liket my uterst gefaerlik ta,
jin yn 1965 to stellen yn de skuon fan immen dy't
him dêr nea oer bitocht hat en dêr dus ünmooglik oer
oardielje koe. Dit stanpunt fan de Foarsitter kin him
miskien wolris in nachtmerje bisoargje. Wy moatte
oer dizze saek dus ridlik tinken bliuwe en üs dizze
fraech stelle: Meije wy de moaijens fan üs stêd oan-
taeste en kinne wy it bislüt fan hjoed-de-dei forant
wurdzje foar de takomst? Ik kin dy forantwurdlik-
heit net op my nimme. Jitris: Ik kin nou wol sizze,
dat ik aensen stimming freegje sil.
De heer Van der Veen: Er is m.i. in de debatten
van vanavond nogal wat langs elkaar heen gepraat en
er kwam hier en daar een misverstand voor.
De technische belangstelling betreft de toegang uit
het oosten naar de binnenstad, die deze weg tot stand
zal moeten brengen. En ik betwijfel, of de winst die
daarmee geboekt zal moeten worden, zo groot is als
wordt voorgesteld, en of die een motief kan vormen
voor opoffering van het Vliet, indien dat op zichzelf
waardevol zou zijn. Nu heeft de Voorzitter dit argu
ment ook niet gebruikt. Zijn hoofdargument is, dat
de buurt op zichzelf geen toekomst meer heeft, omdat
er geen levensmogelijkheid meer in zit. Niet de verbin
dingsweg is hèt argument, maar de sanering. En voor
dat argument zou ik veel eerder bezwijken dan voor
dat van de noodzaak van de toegangsweg; dat spreekt
mij weinig aan. M.i. hebben de heren Bootsma, De
Jong en Klijnstra niet geheel het juiste idee over wat
hier zou kunnen gebeuren. Het ene stuk van het Vliet
is volgens mij meer van belang dan het andere, van
daar dat ik dus het ene zou willen behouden en bereid
zou zijn het andere eventueel dat moet nader be
keken worden op te offeren. Ik zou me dit als op
lossing kunnen voorstellen. Dat is niet inconsequent.
Ik zou niet graag altijd het laatste woord aan de
historie willen geven. Alles wat oud is, is niet deswege
waardevol en het behouden waard. Iets kan best al zo
bedorven zijn, dat er niets meer te redden valt of het
kan wel nooit zoveel karakter gehad hebben, dat het
nu nog bewaard moet blijven. Toch behoeft ook niet
alles wat oud is te verdwijnen om ruim baan te maken
voor de toekomst. Nu mag het voorste stuk van het
Vliet tussen de Boomsbrug en de Cammingha brug dan
al niet florissant zijn, het heeft bepaald nog wel ka
rakter en sfeer. Moet het, als het behouden zou blijven,
hersteld worden in de toestand van enige eeuwen te
rug, zoals blijkbaar enige raadsleden menen Natuur
lijk niet. Volgens de heer K. J. de Jong zou ook dat
stuk bij niet-demping aan verpaupering zijn overge
leverd. Het tijdschrift van de Bond Heemschut geeft
vrij regelmatig foto's van een miserabele gribus elders
en van wat er door hedendaagse architecten van ge.
maakt is om de buurt weer bewoonbaar en leefbaar
te doen zijn, maar met ontzag en begrip voor karakter
en sfeer. Juist daardoor kan men er iets van maken
wat minder aan verpaupering onderhevig is dan de
slums, die we nu al bezig zijn te maken met de hoge
kazernes zonder karakter die we links en rechts neer
zetten.
Het dichtgooien van alle mogelijke waterlopen is een
mentaliteit, die thuishoort in de vorige eeuw, toen men
lukraak ook andere grachten heeft dichtgegooid. En
dan tart ik toch ieder hier in de Raad om mij een
plaats te noemen, waar ook in Nederland, waai het
dichtgooien van water een aanvaardbaar resultaat
heeft gehad. Het Vliet is niet het belangrijkste; de
stadsgracht dat ben ik volledig met U eens - is
belangrijker. Maar ik verzet me toch tegen de gedach.
tengang van de Wethouder, dat de consequentie van
het dempen van het oostelijk deel mee zal brengen het
dempen van het westelijk deel. Ik kan dan n.l. niet zijn
redenering begrijpen, dat de Tuinen en de Voorstreek
zo overtuigend waardevol zouden zijn, dat die wèl be
houden zouden moeten blijven. Ik zie ook niet in, dat
er bijv. langs de Tuinen zoveel waardevollers te vinden
is dan langs het westelijk deel van het Vliet. Verder
dempen zou trouwens ook logisch in de gedachtengang
van B. en W. passen, want het verkeer kan nu eenmaal
niet blijven staan bij Booms- of Vlietsterbrug. Maar wat
is dan nog de waarde van de Tuinen En dan gaat
men ook verder en dempt de gracht tot aan de Leeu
warder Courant. De ene stap brengt onherroepelijk de
volgende met zich mee. Men moet ergens een streep
zetten.
De Raad begrijpt wel, hoe ik over dit probleem denk
en dat ik heel erg aarzel met het voorstel van B. en W.
mee te gaan.
De heer Spiekhout: Als het op een gegeven moment
nodig en zinvol is, ben ik niet zo bang een bepaald stuk
gracht te dempen. Bij een vorige gelegenheid is dat wel
gebleken. En het is voor mij steeds een afwegen van
voor. en nadelen en dat heb ik ook hier getracht te
doen. Men kan de historische argumenten natuurlijk
verschillend gewicht toekennen. Ik zou het bepaald niet
op de wijze van de heer Santema willen doen, dat is
me iets te zwaar. Overigens zou het in de lijn van de
historie liggen, als we nu het Vliet maar aan kant
deden. Er is kennelijk al heel lang geprobeerd het
in een hoek te drukken en nu zou dat dan eindelijk
gelukken.
Ik heb in eerste instantie gezegd, dat deze demping
niet de oplossing is voor een verbinding tussen het
oosten en het centrum, maar daar heb ik van de Wet
houder niet veel op gehoord. Het enige wat hij zei was:
„Wat wij hier voorstellen is het meeste wat er uit te
halen is." Bedoelt hij daarmee, dat hij het eigenlijk
ook onvoldoende vindt Dan zou hij toch wel een erg
zwak argument voor demping aanvoeren en was het
verstandiger geweest maar een goede andere oplossing
voor de verbinding te zoeken. Over de Emmakade als
verbindingsweg behoeven we op dit moment niet veel
te zeggen. Ik heb wel begrepen, dat dat niet meer een
haalbare kaart is, hoezeer ook een ongelijkvloerse krui
sing bij de Emmakade een heel mooie oplossing voor
de te zware belasting van de zuidoosthoek van het
wegenvierkant zou kunnen zijn.
De heer K>. J. de Jong: Wat hier is gezegd over de
Financiële Commissie zou ik even willen aanvullen.
Er is destijds een voorstel in die commissie geweest
om de walmuren tussen de Cammingha. en de Poppe.
brug te herstellen en toen is daar opgemerkt: Zouden
we dit nu wel doen, terwijl we weten, dat het College
een binnenstadsplan samenstelt Is het dan niet beter
eerst te weten, of de demping van het Vliet voorgesteld
wordt? Dan kunnen we een beslissing nemen, die daar
beter bij aansluit. En voor die beslissing staat de Raad
nu vanavond.
De heer Van der Veen zou het oostelijke deel wel en
het westelijke niet willen dempen. Als hij dat dan zo
zwaar neemt, dan zou hij een voorstel daartoe kunnen
doen. Ik heb wel begrip voor dat standpunt, maar ik
zou het niet kunnen steunen. Daarmee zou het idee
van een verbindingsweg van het oosten, ook van het
toekomstige oosten van de stad met de binnenstad ra
dicaal aan kant geschoven worden, zonder dat er een
andere oplossing tegenover gesteld wordt.
De oplossing Emmakade is niet een haalbare kaart.
Ik ben wel genegen het voorstel van B. en W. te
volgen.
De heer Kingma: Ik heb van de Wethouder niet
kunnen beluisteren, dat er absoluut geen andere op
lossing mogelijk is. Ik heb bepaald niet zeer krachtige
argumenten voor demping gehoord. Toen de Wethou
der zei, dat „het belangrijkste is een goede verbinding
met het oosten der stad „over dit oude water?", dacht
ik: Hij bedoelt natuurlijk per raceboot en dan laat hij
het Vliet intact, maar daar ben ik mis in geweest. Ik
heb niet de indruk, dat ooit over de andere mogelijk
heden: langzaam verkeer langs beide zijden van het
Vliet en eventueel snelverkeer langs de Emmakade (ik
wil niet zo rigoureus zijn te zeggen: door het Nieuwe
Kanaal) of door de Wijbrand de Geeststraat of even
tueel door de Willem Loréstraat en het Molenpad, ge
dacht is. Bij het Molenpad heeft men ook ruimte voor
een vrij groot parkeerterrein, dat dus aan de rand van
het centrum zou liggen.
De heer Weide: Ik wilde gaarne mijn stem moti
veren voor het geval we straks zullen stemmen. Ik
schaar mij niet achter mijn fractievoorzitter, maar sta
volkomen achter het voorstel van B. en W.
De hear Van der Schaaf (weth.): B. en W. hawwe
yndied rieplachte mei de ynstansjes fan Iepenbiere
Wurken en mei de hear Baart. De hear Baart hat him
ütsprutsen tsjin de dimping. Dat hat ek wol bliken
dien üt syn advys oer it binnenstêdsplan. De steddebou
kundige ófdieling fan de tsjinst fan Iepenbiere Wurken
fynt it ek needsaeklik, dat it Fliet dimpt wurdt yn
forban mei it argumint dat ik neamd haw: de forbi-
ning mei it eastlik diel fan de stêd en de takomstige
nije wiken. De wei dy't troch it Cambuersterpaed en
dan oer it terrein fan it gasfabryk giet, fine wy net
yn it earste plak fan great bilang foar it autoforkear
mar foar it mear stadige forkear fan fytsers en brom
mers, dat dêrlans óffloeije kin. It breedteprofyl fan dy
route is to biheind.
De hear Santema mient, dat it koelwettercircuit troch
de stêdsgrêften laet wurde kin en dan ek noch it
foardiel fan trochspieling opleverje soe. De kapasiteit
fan it koelwettercircuit nei it westen is ünfoldwaende;
dat is krekt de reden, dat men it siket yn de rjochting
fan it easten. Mei it bigryp „bline term-operaesje"
binne miskien wol goed de proporsjes fan dizze saek
oanjown. Yn it minsklik lichem is it forlies fan de bline
term net fan sa great bilang en de pine, dy't mei de
operaesje anneks is, is fan tige biheinde omfang.
Mijn hoofdargument voor de demping zou zijn de
verbetering van de toegangsmogelijkheid van de stad
in het oosten en dat van de Voorzitter de sanering van
het Vliet. Ik wil even releveren, dat op blz. 1 van
het raadsvoorstel wordt gesteld: Als voornaamste re
den beschouwen wij de verbinding. Volgende argument:
kostenbesparing. Vervolgens: de sanering, en tenslotte:
er is reeds een dam. (De heer Van Balen Walter: Dat
argument zou niet gebruikt worden; dat is geen af
spraak.) Neen, maar we konden dat toch niet ver
zwijgen; we konden niet zeggen, dat het besluit in
getrokken wordt. Wij herinneren de Raad eraan. (De
heer Van der Veen: Motto: Je weet nooit, hoe een koe
een haas vangt.) Zou de Raad dan de haas zijn? (Ge
lach)
Men zou het wel aan de architecten van vandaag
kunnen overlaten iets bruikbaars en waardevols van
deze buurt te maken. Maar dan zullen die architecten
ook wel iets goeds weten te maken van een gedempt
Vliet. Demping van het Vliet alleen tussen Cammingha.
en Poppebrug lijkt mij echt niet aanbevelenswaardig.
Dat de Tuinen ook gevaar zou lopen bij demping van
het Vliet tot aan de Boomsbrug, zie ik helemaal niet
in, althans kan een dergelijk voorstel van dit College
niet tegemoet worden gezien. (De heer Van der Veen:
Misschien van het volgende.)
Of ik deze oplossing wel voldoende acht Ik heb
met mijn antwoord in eerste instantie bedoeld te zeg
gen, dat wij de capaciteit van de toegangsweg, zoals
wij ons die denken, bestaande in een gedempt Vliet met
zijn verschillende rijstroken, de weg over het Cam-
buursterpad, zoals het binnenstadsplan die aangeeft,
alsmede de Groningerstraatweg, voldoende achten en
voor de verwezenlijking daarvan wordt nu de eerste
stap gezet.
Kunnen we het Molenpad als toegangsweg gebrui
ken Ik ben ervan overtuigd, dat dat niet voldoende is.
De parkeerruimte die in die omgeving is te maken,
zullen we echt wel nodig hebben. Die zal daar bij de
acnvaarding van dit plan ook wel gemaakt moeten
worden.
De Voorzitter: Ik heb een voorstel ontvangen, on
dertekend door de heren Van der Veen, Van Balen Wal
ter, Santema en Kingma, dat het voorstel van B. en W.
aldus amendeert, dat in plaats van „Boomsbrug" moet
worden gêlezen: „Camminghabrug". Daar dit voorstel
een wijziging van het voorstel van B. en W. beoogt, zal
het eerst in stemming moeten komen, als er tenminste
stemming wordt verlangd.
De heer Van der Veen: Het voorstel van B. en W.
strekt het verste. Dat zal eerst in stemming moeten
komen.
De Voorzitter: Art. 28 van het reglement van orde
luidt: „Ieder lid heeft het recht wijziging op en splitsing
van de in beraadslaging gebrachte voorstellen voor te
dragen. Deze wijziging of splitsing, mits behoorlijk ge
formuleerd en door ten minste één lid ondersteund,
wordt het eerst in beraadslaging en stemming ge
bracht". Dat is volkomen duidelijk. (De heer Van der
Veen: Het is niet logisch.) Het reglement van orde
luidt aldus. (De heer Van der Veen: Het behoeft niet
in de vorm gegoten te worden van het ingediende voor.
stel. We kunnen ook het voorstel doen om dat bepaal
de gedeelte te dempen.) Maar het blijft toch een wijzi
ging van het voorstel van B. en W. (De heer Van der
Veen: Ik zou U nu een voorstel willen doen.) De be
raadslagingen zijn gesloten. (De heer Van der Veen:
Ik wilde een nieuw voorstel doen.) Ik meen, dat wij aan
deze formele zaak niet veel tijd behoeven te verliezen.
