5
die nu door de kleuterschool wordt ingenomen, be
stemd zou worden voor de Openbare Leeszaal. Het
lijkt op het ogenblik allemaal niet zo best, omdat de
stadssanering nog niet ver genoeg is. Het onderhavige
gebouw komt daar in de „Butterhoek". Over een heel
klein aantal jaren is daar een prachtige brede ver
keersweg; dan is de bebouwing, die daarnu nog on
symmetrisch en half wild door elkaar staat, geheel ver.
dwenen en dan hebben we daar een prachtige straat-
wand, met die open stukken daartussen die uitkomen
in de Prinsentuin. En dan geloof ik, dat de plaats, die
gedacht was voor de Openbare Leeszaal, minstens zo
goed, misschien zelfs beter is, dan die plaats op het
plein daar vlak tegenover de Kerkstraat. Het wordt
praktisch een nauwe sleuf vanuit de Kerkstraat naar
het Oldehoofsterkerkhof. Ook daarnaar gezien, lijkt er
ons eigenlijk geen reden aanwezig, om dit gebouw van
plaats te doen wisselen. Wat bij ons ook behoorlijk
zwaar weegt, is het laatste rapport, dat uitgebracht is
door de ontwerper van het binnenstadsplan, Ir. kui
per, die ook ontraadt om het gebouw daar te plaat
sen. Ik persoonlijk heb het meeste respect voor de ont
werper van het binnenstadsplan. Hij heeft dat met
zorg overwogen. Een factor, die van invloed zou kun
nen zijn, om de andere richting uit te gaan, dus om
het voorstel van de meerderheid van B. en W. te vol
gen, is de tijdsfactor. Het zou dus mogelijk zijn, dat
de Openbare Leeszaal nog in geen jaren gebruik zou
kunnen maken van de plaats waar zij is gedacht. Ik
vraag mij in de eerste plaats af, of wij er werkelijk
goed aan doen wanneer dat zo is om die tijds
factor zo zwaar te laten wegen. Want dit gebouw
wordt niet gebouwd voor tien of vijftien jaar, maar
zeer waarschijnlijk voor enige generaties. En dan valt
die tijdsfactor van nu 2 of 3 jaar -volkomen weg.
Misschien zou het mogelijk zijn, om die beide gebou
wen te verwisselen, zodat het Rijksarchief, dat nu ge
dacht is als middengebouw, naar deze hoek wordt ver
plaatst en dat de Openbare Leeszaal op die plaats
komt, dus ongeveer waar nu de barak van de Belas
tingdienst is gevestigd. Ik dacht, dat dit er ook wel
kon staan, zonder dat die barak wordt aangetast. Het
gebouw van de Provinciale Bibliotheek is, naar mijn
mening, vrij pompeus uitgevallen Het is een fors blok,
evenals het gebouw van het Rijksarchief. Het zou naar
mijn mening helemaal niet zo verwerpelijk zijn, om de
Openbare Leeszaal, die wat kleiner is, te plaatsen waar
nu het Rijksarchief is gedacht, en het Rijksarchief op die
hoek neer te zetten. Als we dat in overweging nemen,
speelt ook de tijdsfactor helemaal geen rol meer. Dus
ik geloof, dat wij het altijd met enig schikken en
plooien van diverse belanghebbenden, zo kunnen krij
gen, dat de bebouwing van het Oldehoofsterkerkhof
verantwoord is en dat we de pleinen waar we van hou
den in de stad, ontzien en voltooien, zodat we ook wer
kelijk pleinen houden, waar we mee voor de dag kun
nen komen.
De heer Van Balen Walter: Ik stel het op prijs,
dat wij door de aanhouding van dit voorstel in de
vorige vergadering, nu in de gelegenheid zijn, om een
beter inzicht te krijgen in de ruimtewerking van dit
hele plan. Ik geloof met de heer Heidinga, dat het
waarschijnlijk beter zal zijn om dit gebouw te laten
ruilen met het Rijksarchief. Ik ben van mening, dat
het gebouw daar een betere plaats gaat innemen, dan
op het plein. Het is naar mijn mening zonde om dat
mooie plein, door een zo fors gebouw te laten breken
en eigenlijk te laten bederven. Verlopig ben ik van
mening, tenzij wij overtuigende argumenten van Uw
kant horen, dat dit plan, zoals het ons is voorgelegd,
niet moet doorgaan.
De hear San tenia: De hear Kuiper, in treflik man,
hat üs in goed plan jown foar de struktuer fan de
binnenstêd, mar as wy syn plan alhiel folge hiene, dan
hie de Sudergrêftswal ticht west. De trochbraek fan
it Saeilan nei de Nijstêd hie dan in feit west. Seis de
greaten kinne har forsinne. Oer dizze kwestje hawwe
wy yn de léste fjouwer wiken üs tinzen gean litte
kinnen. De foarige kear doe't myn fraksjegenoat, dy't
eilaes net mear lid fan de Rie wêze kin, der syn mie-
ning oer sei, kaem der in lüd üt de c.h. fraksje nei
foaren, dat net gelikens is oan it lüd dat ik hjir op
it stuit heare lit. Op oare aide stêdspleinen yn Neder-
lan of yn it bütenlan fynt men soartgelikense for-
skynsels as hwat hjir op it Aldehouplein pland is,
sünder dat it skea docht oan it gehiel. Dit gebou yn
de südeastlike hoeke fan it plein is neffens my en
nou bin ik fansels gjin stêddeboukundige dochs wol
sa moai delset, dat it lykwicht fan it plein eigentlik
net forsteurd wurdt. De beamgroep dy't oan de süd.
kant fan dit plein projektearre is, slüt prachtich oan
by it to plannen gebou fan de iepenbiere lêsseale. Der
bliuwt noch in hiele iepen romte oer, dy't net neilit,
syn gunstige wurking jilde to litten op it hearskjende
punt yn dit plein: de Aldehou. It byld fan Piter Jelles
komt der heechtwjerskynlik ek noch better troch üt.
Dizze oplossing is fan boukundige, fan ethetyske kant
bisjoen, neffens my ek noch net hielendal wei to
smiten. Prof. Ir. Tauber, in oer-kundich man, dy't sa
njonkenlytsen troch hiele Nederlan en seis yn de yn-
ternasjonale wrald bikend wurden is, is de üntwerper
en de bouwer fan de nije Provinsiale Bibliotheek.
Op de situaesjetekening, sjoen fanüt dy bibliotheek
yn de rjochting fan de beammegroep. en it nije gebou
fan de iepenbiere bibliotheek, is dizze oplossing esthe.
tysk folslein forantwurde. De minder moaije hoeke, de
südeasthoeke, fan it Aldehouplein wurdt dêrmei fol
slein kamouflearre. En wy sette beammen op de süd-
wand fan it plein hwer't ü.o. it rekréaesjegebou fan
de „Algemeene Friesche" stiet, dat nou just net yn de
smaek fait. Dat is dan ek hwat kamouflearre. De
noardwand mei in nije Provinsiale Bibliotheek en in
nij Ryksarchyf sil hiel moai wurde mei prachtige troch.
kykjes nei de Prinsetün. Ik wol der efkes by sizze,
dat it fan great bilang is, dat it needgebou fan de bi-
lêstingen dér sa gau mooglik weikomt, hwant dat is
op it eagenblik in sterk steurende faktor. Fierders
liket it my dochs ek wol fan bilang ta, dat twa yn-
stellingen foar boeke-ütliening sa ticht mooglik by
elkoar binne. It is in oanwinst fan bitsjutting, dat de
niisneamde ynstellingen harren gebouwen op dit plein
stiftsje, hwer't se aensen harren nuttige tsjinsten üt-
oefenje kinne. En hjir sille ek noch wol oare faktoaren
in rol meispylje, lyk as yn it oanbiedingsbrief fan
B. en W. stiet: It subsydzje fan f250.000,foar de
nije foriening kin gefaer rinne. En wy binne der alle-
gearre wol fan oertsjüge, dat it bistjür fan de iepen
biere bibliotheek dochs wol fan de kansen gebrük
meitsje moat, dy't de Provinsje har op it eagenblik
biedt. Ik moat tastimme, dat de Rie hjir eigentlik yn
in twangposysje steld wurdt, mar ik soe sizze: Lit üs
foardat wy dit öfstimme, it dochs mei elkoar iens
wurde oer it feit, dat it hjir om in hiel wichtige saek
giet. Net allinnich dus om it plein, mar ek om de bi-
steansmooglikheden fan de iepenbiere bibliotheek. Mei
tige folie bilangstelling haw ik de wurden oanheard
fan de foargeande sprekkers en ik hoopje, dat ek de
sprekkers dy't nei my komme, noch meihelpe sille ta
it bi palen fan myn ein.oardiel.
To'n earsten hald ik it meast fan it ütstel fan de
mearderheit fan it Kolleezje.
De heer Engels: Onze fractie, voor zover aanwezig
vandaag, heeft geen uitgesproken mening over dit
voorstel. Ik moet zeggen, dat ik de redenering, dat
het esthetisch verantwoord is, echt wel kan volgen en
dat ik met de heer Santema ook echt overtuigd ben
van de betrekkelijkheid van de advisering van Ir. Kui
per, die ons een stadsplan heeft voorgelegd, wat wij
toch aanmerkelijk hebben gewijzigd, voordat het in de
Raad is aangenomen. Hadden wij dat stadsplan, zoals
het ons was voorgelegd, aangenomen, dan hadden we,
naar mijn stellige overtuiging, een groot onrecht aan
gedaan aan deze stad en aan de verdere ontwikkeling
van deze stad, ook in esthetisch opzicht. Het oordeel van
deze deskundige heeft dus voor mij persoonlijk een
betrekkelijke waarde. Overigens ben ik van mening,
dat we ons niet moeten vastleggen op eventuele con
troverses in esthetisch opzicht. Het gaat er om, dat
dit gebouw een zo goed mogelijke plaats krijgt. Als
het mogelijk is d.m.v. verschuivingen, zoals die door
b.v. de heer Heidinga voorgesteld zijn, nog een betere
oplossing te verkrijgen, dan moeten we die zeker over
wegen. Voor mij en voor onze fractie zijn een paar
belangrijke punten deze. Er is een alternatief plan ge
geven, dat kan dus in de suggestie-Heidinga ook ge
wijzigd worden. Hoe staat het, in reëele tijdsduur ge
zien, met de verwezenlijking van dat plan? Ik zou
het bijzonder op prijs stellen op een jaar af te weten,
hoe lang het zal duren. En daar mag men voor mijn
part zich één jaar mee vergissen. Ik vind n.l. tegen
over de betrekkelijke waarde van esthetische palavers
over deze zaak een andere keiharde factor deze, dat
er op dit moment f 500.000,toegezegd is aan dit to
tale project. En voor mij zijn dan ook twee belangrijke
vragen, hoelang die toezegging van de Provincie van
f250.000,— en de toezegging van de bijzondere rijks
subsidie geldt. Die rijkssubsidie is ter sprake gebracht
in een andere vergaderzaal, door de betrokken be
windsman en is één van de beleidsinstrumenten, die
op dit moment worden gehanteerd in het kader van
de bevordering regionale industrialisatie, tot het jaar
1967, waarna de betrokken beleidsinstrumenten zullen
worden herzien. M.a.w. deze subsidiekwestie, weder
om f 250.000,is een factor die aan een tijdslimiet
gebonden is. De zaak van da mede-financiering aan dit
project wordt dus door bepaalde omstandigheden een
heel belangrijke zaak, omdat wij op dit moment nu
eenmaal met een subsidieregeling zitten, waardoor wij
als Gemeente staan voor de kosten van de hele zaak,
wanneer we deze subsidiemogelijkheden niet kunnen
verwezenlijken. Ik acht het van groot belang van U
te horen, hoe de termijnen zijn gesteld to.v. die mede
financiering en op de tweede plaats binnen hoeveel
jaar hetzij in het plan-Heidinga, hetzij in het plan vol
gens deze maquette, een instituut, dat overigens ook
om ruimte zit te springen en dat al deze jaren uitstel
niet kan hebben, zal kunnen bouwen. Antwoord op die
vragen zal in heel belangrijke mate het eindoordeel
van onze fractie moeten bepalen.
De heer Kingma: Aan alles wat er gezegd is heb ik
niet veel meer toe te voegen. Het zou mij spijten, als
een deel van het Oldehoofsterkerkhof verloren ging.
Ik vind het juist geweldig mooi, wanneer men
zo uit de Grote Kerkstraat ineens op dat ruime
plein komt, mooier dan wanneer men deze „nau
we sleuf" nog wat gaat verlengen door dit ge
bouw. Ik kan dat niet waarderen. Hier moet in elk ge
val een andere plaats voor komen. Naast de Provin
ciale Bibliotheek lijkt mij wel ideaal, omdat een kleiner
gebouw het daar wel goed zou doen. Beter dan het
gebouw van het Rijksarchief. Met rijksinstellingen is
het echter moeilijk onderhandelen, dus ik weet niet of
dat mogelijk is. de consequenties moeten evenwel heel
groot zijn, wanneer we gaan kiezen voor het project
zoals het nu is gedacht op het plein. Ik vind dat
esthetisch absoluut niet verantwoord. Leeuwarden is
per slot van rekening niet zo rijk aan pleinen, dat men
ze maar kan vol bouwen! Het kan er eens van komen.
Ik ben er toch een beetje bang voor, wanneer men een
maal begonnen is, dat men zegt: „Dit sluit aardig aan,
of straks zoals al is geopperd er maar een ver
dieping bovenop. Zo'n studiezaal kan misschien wel
wat hoger." Men gaat vast nog wel een keer de lucht
in, denk ik, of op zij. En daar gaat ons plein. Ik zou
graag horen wat B. en W. hierop te zeggen hebben.
De heer Spiekhout: Formeel hebben we hier alleen
maar aan de orde een aanvraag om uitgifte van een
stukje grond in erfpacht. Het lijkt simpel, maar wij
verdiepen ons natuurlijk in het gebouw, dat daar moet
komen. Er zijn ook bij mij wel bezwaren tegen de
plaats op het plein. Het is alleen zo moeilijk. De Open
bare Bibliotheek moet toch ergens een plaats hebben.
Je zou dan eigenlijk een alternatief willen stellen en
de alternatieven, die hier genoemd zijn, hebben ook
allemaal hun bezwaren. Die kwestie van die kleuter
school speelt er ook een rol bij. Je moet dan de be
langen tegen elkaar afwegen. Ik wilde graag, te mij
ner informatie, een paar vragen stellen, die een heel
ander aspect betreffen. Wij gaan er van uit, dat de
Openbare Leeszaal bij de Provinciale Bibliotheek, in
het centrum van de stad, moet komen. Is dat nu wel
zo? De Provinciale Bibliotheek en de Leeszaal hebben
allebei met boeken te maken, dus men is geneigd te
zeggen: „Die moeten bij elkaar." Ik zou willen weten,
of dat nu inderdaad zo is. Hoe zijn die contacten? Wat
voor belang is erbij, dat ze dicht bij elkaar komen? Ik
zie wel, dat er contact is tussen deze bibliotheken, wat
betreft de aanschaf van boeken en het soort boeken,
dat men heeft. Men wenst te voorkomen, dat men van
bepaalde boeken beide een exemplaar bezit en van an
dere geen van beide. Dat is van belang, dat zie ik wel
in, maar dat is niet aan afstand gebonden. Kan men
mij concreet zeggen uit de praktijk van elke dag, of
er werkelijk naar de plaats gezien zodanige con
tacten zijn, dat ze vlak bij elkaar moeten zitten? Want
als wij niet gebonden zouden zijn aan deze plaats, ko
men er veel meer mogelijkheden. Ik dacht, dat het zo
was, dat de Leeszaal de kant op ging van een centraal
gebouw met filialen. Men wil de boeken bij de men
sen brengen, maar dan moet men de boeken in de
woonwijken brengen en niet in het centrum van de stad
waar de ontvolking doorgaat. Ik dacht, dat de taak
van het centrale gebouw in belangrijke mate was om
te dienen als een soort depot en voorts als een orga
nisatorisch centrum. Maar dan is men niet zo gebon
den aan het centrum van de stad. Dan zou men zich
best kunnen voorstellen, dat men een gebouw zet in
één van de buitenwijken, dat aan de ene kant diende
als filiaal en aan de andere kant ook ruimte had voor
het centrale gebouw. Dan combineert men bovendien
twee gebouwen. Dat is nog goedkoper ook. De be
slissing zou daardoor veel gemakkelijker worden. Ik
wilde op deze vragen graag een antwoord hebben, al
vorens ik moet kiezen tussen deze twee moeilijke din.
gen: het grote gebouw, waardoor een gedeelte van
ons plein verloren gaat en het andere geval, waar
mee die kleuterschool wordt aangetast. Als er nu een
derde weg zou zijn, zou me dat bijzonder aangenaam
zijn.
De hear Miedema: As Rie hawwe wy oant nou ta
war dien dit plan öf goed óf óf to karren. De leden
dy't it öfkard hawwe, hawwe ek probearre in oar plak
to sykjen en dat is tige to wurdearjen. Dy't öfkarret
moat der ek eat posityfs tsjinoer sette. Mar wy sitte
mei de swierrichheitHoe stiet it bistjür fan de lés.
seale hjir tsjinoer? Dat is eigentlik net fierder gongen
as dit plak oan to freegjen en it leit dus net op üs wei,
it in oar plak oan to wizen. Der wurdt üs oars net
frege as oannimme of öfwize. En nou kin ik my slim
foarstelle, dat it Kolleezje yn it hiele oerliz mei it bi
stjür nea ris oer de oare plakken dy't der neamd wur
de, praet hat en ek net in yndruk hat, hoe't it bistjür
fan de lêsseale dér tsjinoer stiet. Soe it bistjür fan de
lêsseale it probearje wolle njonken de Provinsiale Bi
bliotheek op it plak fan it Ryksarchyf As wy dat
witte, soe dat miskien op üs bislissing ynfloed hawwe
kinne en dêrom is myn fraech: Kin it Kolleezje hjir
ek eat oer sizze?
De heer Van der Schaaf (weth.)De tijdsfactor
speelt hier een minder grote rol dan door de meerder
heid van het College wordt gesuggereerd. Op grond
van informaties kan ik mededelen, dat de rijksgoed
keuring voor de verbouwing van de Arendstuinschool
te verwachten is in het eerste kwartaal van 1966. De
heer Achterhof heeft mij medegedeeld, dat met de ver
bouw kan worden aangevangen in april 1966 en dat
dan die verbouw voltooid kan zijn aan het eind van
dat jaar. Dan zou dus de huidige b.l.o.-school kunnen
worden ontruimd en dat is uiteraard ook de bedoeling.
Na het gereedkomen van de Arendstuinschool als b.l.o.-
school komt de Prinsentuinschool vrij. Dan zouden de
twee of drie klassen, die op het ogenblik van de kleu
terschool gebruik maken, kunnen worden overgebracht
naar de b.l.o.-school als een tijdelijke oplossing en dan
zou in het eerste kwartaal van 1967 de kleuterschool
aan het Toumooiveld kunnen worden geamoveerd,
waarmee het bouwterrein voor de Openbare Bibliotheek
vrij is. Gedurende het jaar 1966 moet een groot ge
deelte door de ontwerper van het gebouw worden ge
bruikt voor het besteksklaar maken, terwijl hij ook
nog moet wachten op de rijksgoedkeuring. Ik schat
dit ongeveer op het eerste halfjaar van 1967, zodat
van een tijdsverlies nauwelijks sprake is. Dit in ant
woord op de exacte termijnen die de heer Engels heeft
gevraagd en die dus op exacte informaties berusten.
(De heer Engels: Als ze nu in 1967 beginnen te bou
wen, laten we dan zeggen september 1967). Nee, het
begin van het tweede kwartaal 1967, d.w.z. dan zou
het bouwterrein vrij kunnen zijn. Wanneer gebouwd
