8
9
van de capaciteit bracht de bouw van vele schakel
stations met zich mee. De openbare verlichting is ver
beterd. Toen U begon, was er nog een groot aantal
gaslantaarns. Het lijkt nu al ver in het verleden te
liggen. Ons elektriciteitsbedrijf vierde in 1962 zijn 50-
jarig bestaan, met o.a. de tentoonstelling in de Beurs.
De Energiebedrijven hebben al jaren een afdeling voor
lichting, waar adviezen worden gegeven o.a. i.z. de
verwarming met aardgas. Ook de reiniging is ingrij
pend gereorganiseerd gedurende Uw ambtsperiode. De
toenemende vervuiling en de grotere hoeveelheden op
te halen huisvuil hebben duidelijk een stempel gezet
op de ontwikkeling van de Reinigings- en Ont-
smettingsdienst. Het aantal huisvuilauto's is geleide
lijk aan gestegen tot 14. Twee zelf opnemende opveeg-
auto's deden hun intrede. Zo ook de kraakpersauto voor
huisvuil enz. Toch zijn er gelukkig ook zaken bij, die
onder Uw ambtsperiode belangrijk zijn teruggelopen en
dan denk ik met name aan een onderwerp, dat in Leeu
warden de laatste tijd nogal eens in het nieuws is ge
weest: de tonnenophaaldienst. Het is gelukkig, dat ge
durende Uw ambtsperiode zulke belangrijke stappen
gezet zijn om hier een eind aan te maken. Er zijn
in die periode tussen de 3.000 en 4.000 tonnen opge
ruimd en het verheugende is, dat de laatste tijd de
opruiming in een versneld tempo plaatsvindt, zodat we
ongetwijfeld van dit probleem binnen afzienbare tijd
zullen worden verlost. Een belangrijk punt op Uw ge
bied was de gereedkoming van de Frieslandhal met de
grote tentoonstelling Frisiana, die gehouden is ter ge
legenheid van de opening. U hebt een groot aandeel ge
had in de totstandkoming van dit miljoenen-project. Zo
ook in de uitbreiding en modernisering van het Openbaar
Slachthuis, waaraan thans nog gewerkt wordt. U hebt
in de jaren van Uw Wethouderschap in het College en
ook in de Raad wel vaak en zeer zakelijk en com
mercieel element vertegenwoordigd. Een nodig en
waardevol element, vooral tegenover de vaak ambte
lijke aanpak, die zo gemakkelijk met gemeentediensten
gepaard gaat. Wij hebben daar vaak van geprofiteerd
bij het afsluiten van contracten. Contracten met de
vee-afzetvereniging en de verbintenissen met de per
manente gebruikers van de Frieslandhal. Daarbij was
ook Uw persoonlijke omgang en de omgang met func
tionarissen van de verschillende diensten prettig. U
liet ze enerzijds een grote vrijheid, maar anderzijds
hield U de lijn in het oog, waarlangs het bedrijf zich
moest ontwikkelen. U hebt de eerste paal geheid voor
het Slachthuis en U bent zelfs met dokter" aange
sproken, toen het Openbaar Slachthuis werd geopend
en U daar temidden van andere witgejaste heren
rondliep. Bovendien hebt U een historische ontwikke
ling afgesloten door het laatste stadsgas persoonlijk
te produceren. Ik neem ook van U afscheid. In het
College zullen wij nog nader de gelegenheid krijgen om
van de beide Wethouders afscheid te nemen, dus ik
wil hier nu verder niets meer van zeggen, maar ik wil
U hartelijk danken voor Uw werk in het belang van
onze gemeenschap.
Tenslotte dit is eigenlijk nog belangrijker dan al
deze persoonlijke zaken bent U allen lid geweest
van de Gemeenteraad van Leeuwarden. U hebt daar
mee een stuk verantwoordelijkheid in ons democratisch
staatsbestel vervuld. De laatste tijd komen de oorlogs
jaren nogal eens aan de orde en we weten allen, dat,
toen de Duitse bezetting hier was en het fascisme
over ons land kwam, één van de eerste maatregelen
was, de Gemeenteraden op te heffen. De vrije Gemeen
teraden moesten toen onmiddellijk wijken, omdat men
hierin kennelijk een bedreiging zag voor het stel
sel van het fascisme en alles wat daarbij hoorde. U
bent alle 15 dragers geweest van deze democratische
verantwoordelijkheid. Dat is niet altijd gemakkelijk en
men is vaak aan veel kritiek onderhevig. Dat brengt
dit ambt nu eenmaal mee, maar U hebt die moeiten
gedragen. U hebt getracht, allen op eigen wijze, een
positieve bijdrage tot dit geheel te geven. U hebt mee
gewerkt aan het in stand houden van de democratie
door de discussies in de Raad, door het werk in de
commissies en fracties op alle mogelijke terreinen. U
hebt daarmee een stuk verantwoordelijkheid gedragen.
Ik wil U daarvoor allen bijzonder bedanken. Ik zou
dat willen doen door één Uwer te vragen hier te ko
men. Mijnheer Kamstra, als waardering voor Uw werk
gedurende Uw lange ambtsperiode, heeft het College
besloten aan U toe te kennen de erepenning van de
gemeente Leeuwarden. Ik geloof, dat wij er allen van
overtuigd zijn, dat deze erepenning niet gemakkelijk
op een betere plaats terecht had kunnen komen. De
erepenning wordt verleend aan hen, die trouw en goed
aan de gemeenschap Leeuwarden hun medewerking
verlenen. Ik wil U nu graag deze penning aanbieden, U
de bijpassende oorkonde overhandigen, en, in U, allen
van wie wij vandaag afscheid nemen, hartelijk danken
voor het vele werk dat zij in het belang van onze Ge
meente hebben verricht.
De heer Van Balen Walter: In een zo belangrijke
raadsvergadering wil ik namens de Raad een enkel
woord spreken. Ik heb gemerkt, dat ik helaas in de
bijzondere omstandigheid verkeer, dat deze eer mij te
beurt valt. Ik ben na het vertrek van onze nestor van
de Raad geroepen om in zijn plaats namens de Raad
een enkel woord te spreken. Het is inderdaad m.i. een
zeer bijzondere raadsvergadering die wij hedenavond
besluiten. Het zal niet zo heel vaak voorkomen, dat
2/5 van een Raad vertrekt. Wanneer ik bedenk, dat
wij praktisch al onze vrouwelijke raadsleden, de nestor
van onze Raad, de voorzitter van onze grootste raads
fractie, de voorzitter van onze belangrijke straatna-
mencommissie, waar hier in deze Raad zoveel mee te
doen is geweest, verliezen, dan is het toch zeker geen
wonder, dat ik spreek over een bijzondere raadsver
gadering. Wij, achterblijvende raadsleden, zullen een
zeker gevoel van verlatenheid hebben, wanneer zovele
van de ons bekende mede-raadsleden, mede-bestuur
ders van onze gemeente, ons gaan verlaten. Wij heb
ben, de één meer, de ander wat minder, zoveel jaren
met elkaar om de 3 weken in deze zaal gezeten. Wij
hebben natuurlijk verschillende malen van mening ver
schild en elkaar wel eens in het haar gezeten, maai'
ik meen toch, dat wij met elkaar het is een uit
drukking van onze Wethouder Pols getracht hebben
het fijn te houden. Ik geloof, dat dat wel gelukt is.
De heer De Jong bevestigt dit. Hij heeft daar onge
twijfeld aan meegewerkt, want zijn pittige interrupties
zullen wij straks zeker missen. Ze getuigden altijd
van wijze humor en verwekten steeds een zeer goed
aardige lach. Wij hebben dit altijd bijzonder op prijs
gesteld. Ik geloof zeker, dat wij achterblijvenden wel
een zeker heimwee zullen hebben naar wat wij heden
gaan verliezen. Natuurlijk zullen de plaatsvervangers
ook met ons trachten de belangen van de grootste zaak
te behartigen, want zo mag men een Raad zien:
het bestuur van de grootste zaak in onze gemeente.
Wij zullen ook in de nieuwe samenstelling m.i. er goed
aan doen, om minder naar de politieke tegenstellingen
te zien en meer naar de zaken, die bij het besturen
van de Gemeente naar voren moeten komen. Het lid
maatschap van de Raad is toch eigenlijk veel meer op
zakelijke leest geschoeid dan b.v. het lidmaatschap van
een Tweede Kamer, waar de politiek hoogtij viert. In
de Raad behoort dit m.i. niet zoveel voor te komen.
Je bent wat dichter bij de zaken en je kunt ook deze
zaken m.i. op een iets andere manier behartigen dan
wanneer je in de hogere politieke sfeer verkeert.
Nogmaals wil ik namens de blijvende raadsleden onze
dank uitspreken voor datgene wat onze vertrekkende
mede-raadsleden hebben gepresteerd en ik wil na
mens onze gehele Raad onze nestor heel hartelijk ge
lukwensen met de zeer verdiende onderscheiding, die
hem door de Burgemeester is verleend. Mijnheer Kam
stra, het verheugt mij buitengewoon, dat Uw verdien
sten in de Raad op deze wijze zijn erkend. Nogmaals
mijn hartelijke gelukwensen. Ik zou als nederig raads
lid natuurlijk nog enkele woorden kunnen richten tot
de hoogmogenden in dit gezelschap, n.l. de twee ver
trekkende Wethouders. Maar wij als raadsleden zien
natuurlijk tegen de Wethouders zo hoog op, dat ons
niet anders past dan aan het werk, dat deze beide Wet
houders hier in de gemeente Leeuwarden hebben ge
presteerd, de beste herinnering te bewaren. Ik voeg
mijn dank voor wat zij hebben gepresteerd gaarne bij
de Uwe, mijnheer de Voorzitter.
De heer Bootsma: Mijnheer de Voorzitter, U heeft
straks gezegd, dat dit een bijzondere raadsvergadering
is en dat kan met recht gezegd worden. Toen ik hier
vanavond naar toe ging, had ik niet de gedachte, dat
ik ook nog het woord zou voeren bij het scheiden van
de markt. Ik rekende er eigenlijk op, dat, zoals te doen
gebruikelijk, de nestor van de Raad dit zou doen, maar
bij het binnentreden van deze zaal werd ik door deze
aangeklampt met de woorden: Wij zijn van mening,
dat vanavond niet ik, maar jij, als voorzitter van de
grootste fractie en bovendien als lid van de fractie,
waarvan het grootste aantal leden deze Raad gaat ver
laten, in dezen het woord zult moeten voeren namens
de scheidenden. Ik heb gezegd: Je schuift me daar
wel even wat in mijn schoenen. Een voordeel is, dat ik
me van te voren niet behoefde te prepareren. Ik zal daar
om niets van een papiertje aflezen, maar ik stel het wel
op prijs, dat ik hierdoor de gelegenheid krijg om in de
allereerste plaats namens de scheidende raadsleden een
woord van dank te spreken. U zult deze volgorde van
mij billijken, want in de wet staat, dat aan het hoofd
van de gemeente de Raad staat. Dat is hier vaker ver
kondigd. Ik zou willen beginnen met een woord van
dank aan de Raad en aan de afzonderlijke leden
voor de ontegenzeglijke prettige samenwerking,
die wij in deze periode met elkaar gehad heb
ben. Er zijn inderdaad wel eens verschillen geweest,
waardoor wij elkaar soms in de haren gezeten heb
ben. Ik geloof, dat het interessant zou zijn om van de
nu nog behaarden en minder behaarden een foto te
leggen naast een foto uit de periode toen wij beginne
lingen waren om dan te bekijken hoeveel haren er nog
van zijn overgebleven. Dit zal niet gebeuren, het zal
wel een vrome wens blijven, maar ik wil toch nadruk
kelijk onderstrepen, dat er in deze Raad een bijzondere
geest van samenwerking heeft geheerst, die bevorder
lijk geweest is voor het werk, dat moest gebeuren, en
die bovendien voor ons allen zeer leerzaam is geweest.
Daarvoor dus een woord van dank aan de Raad.
Vervolgens zou ik een woord van dank willen
richten tot de Voorzitter van deze vergaderingen
en dan is het ook een bijzonderheid, dat het nu ook
juist een nieuwe burgemeester is, die nog maar vrij
kort in deze gemeente is. Wij allen hebben de langste
periode van ons raadslidmaatschap doorgebracht o.l.v.
burgemeester Van der Meulen. Hij is hier niet, maar
ik wil over Uw hoofd heen ook hem dank brengen voor
de medewerking en de wijze lessen, die wij ontvangen
hebben. En ik wil U, mijnheer de Voorzitter, danken
voor de wijze, waarop U ons allen heeft gekenschetst.
Uiteraard heeft U daarvoor de nodige hulp gehad
het spreekt vanzelf maar toch heb ik gemeend te
beluisteren, dat U niet domweg bent afgegaan op dat
gene, wat U voorgeschoteld is, maar dat U zich ook zelf
terdege hierin heeft verdiept en dus van ons allen die
nu heengaan, ook een schets heeft gegeven. En ik zou
mij daar graag bij willen aansluiten. Onmiddellijk op
U volgt het College van Wethouders, w.o. twee schei
dende Wethouders zijn en voor zover zij behalve Wet
houder ook raadslid zijn, neem ik aan, dat ik ook na
mens henzelf spreek tot henzelf. Het kan niet anders
in dit geval. Wij hebben, waar nodig, niet alleen in de
raadsvergaderingen, maar ook in de commissieverga
deringen en soms in een privé-gesprek van hen
steeds dié inlichtingen gekregen die wij wensten, waar
door een vlotte gang van zaken steeds verzekerd is
geweest. U zou misschien denken, dat ik daarmee
aan het eind van het rijtje ben, maar dit is
niet het geval, want ik meen toch, dat het zeer
zeker op zijn plaats is, dat ik namens ons, die nu deze
Raad gaan verlaten, ook een zeer welgemeend woord
kan richten tot de ambtenaren, die steeds hebben ge
werkt aan het voorbereiden van de stukken, die ons
hebben moeten bereiken. Er zat ook wel een en
kele keer een foutje in, maar wie werkt maakt fouten
en dat moet vergeven kunnen worden. Ik wil in het
woord van dank van de scheidende raadsleden mede
betrekken alle ambtenaren, zowel hier op het Stadhuis
als van de diverse diensten, die ons steeds de nodige
inlichtingen hebben verschaft, wanneer wij die noodza
kelijk achtten. Aan het eind komen dan nog een paar
bijzondere mensen, waarbij ik zeker niet wil bedoelen,
dat die op de laatste plaats zouden staan. Dat zijn dan
de raadsdienaren en de dames van het raadsverslag,
die bij al onze vergaderingen, hoelang wij ze soms ook
mochten maken, mee er voor hebben gezorgd, dat deze
vergaderingen verliepen zo ze behoorden te verlopen.
Ik meen, dat wij ook tot deze mensen wel een apart
woord van dank mogen spreken.
Ik ben dan bijna aan het eind van onze dankbetui
gingen. Ik wil niet ingaan op alle hoedanigheden van
de scheidenden afzonderlijk. Het woord van dank is
niet alleen gericht tot deze scheidenden en tot de zit-
tenblijvenden, maar in zijn algemeenheid tot de Raad,
ook in zijn samenstellingen in de loop der jaren. Er
zijn diverse mensen, gedwongen of niet gedwongen, om
verschillende redenen uit ons midden weggegaan. Er
zijn er bij, die hun positie hebben kunnen verbeteren.
Er zijn er ook die verder gegaan zijn op het politieke
pad naar de Kamer, de Prov. Staten of het College van
G.S. Er zijn ons raadsleden ontvallen door over
lijden. Persoonlijke omstandigheden hebben sommige
leden genoopt de Raad te verlaten. Ook zij
hebben bijgedragen tot datgene, wat in deze
jaren gedaan moest worden en wat in de gemeente tot
stand is gebracht. Er wordt vaak gezegd: Wat gebeurt
er nu in Leeuwarden? Dit gebeurt niet en dat wacht
al zo lang. U heeft, toen U de Wethouders in het bij
zonder toesprak, zelf een opsomming gegeven van heel
wat projecten, die tot stand gekomen zijn. Het zou niet
goed zijn wanneer er niets meer te wensen overbleef.
Het is nog altijd zo, dat een ideaal ophoudt een ideaal
te zijn, zodra het werkelijkheid is geworden. Een mens
zonder idealen is geen mens meer. Ik geloof, dat wij ons
niet ongerust behoeven te maken, dat de nieuwe Raad
straks niets meer te doen zal hebben. Ik wens de
nieuwe raadsleden van harte toe, dat zij ook, misschien
door ervaring die zij uit anderen hoofde hebben opge
daan en mede onder Uw leiding datgene zullen weten
te bereiken wat voor onze gemeente niet alleen de
stad maar ook de omringende dorpen met alles wat
daarbij behoort nodig is. Regeren is nog altijd voor
uitzien en niet teveel achterom zien. Wij moeten dit
vanavond toch wel even doen, maar wij gaan heen en
er komen anderen in onze plaats. Er is ook een ander
gezegde, n.l. nieuwe bezems vegen schoon. Dit is niet
helemaal een nieuwe bezem, maar het is een bezem,
die ongeveer voor de helft voorzien is van nieuwe bor
stels. Met de steel wil ik U, mijnheer de Voorzitter,
dan min of meer vergelijken. De steel is ook vrij
nieuw. Ik neem aan, dat die het ook lang uit zal kun
nen houden. Ik wens U, met de nieuwe Raad, toe, dat
U allen werkzaam zult mogen zijn in het belang van de
gemeente Leeuwarden.
De heer Kamstra: Ik hoop niet, dat het een in
breuk is op de gemaakte afspraken, maar niemand
had eigenlijk kunnen verwachten, dat dit hier zou
gebeuren. Hoe dan ook, ik mag U toch wel hartelijk
dankzeggen voor deze gegeven onderscheiding en
voorts allen, die daaraan hebben meegewerkt. Ik ben
U bijzonder erkentelijk. Ik dank ook de heer Van Balen
Walter en de heer Bootsma, die namens U allen heb
ben gesproken. Het is inderdaad zo, als de heer
Bootsma zopas naar voren heeft gebracht. We moe
ten de politiek zien als gezamenlijk werken voor
de gemeenschap. We zitten hier als leden van
de Raad van de gemeente Leeuwarden en niet voor
een bepaalde groep. Wij willen met elkaar proberen
iets te doen in het belang van de gemeenschap en nu
weet ik heel goed, dat hetgene wat ik heb kunnen
doen, maar een klein beetje was, maar niemand kan
meer geven dan hij bezit. Zo heb ik geprobeerd van
het kleine beetje, wat ik bezat iets te geven aan de
gemeente Leeuwarden. Er is erkenning voor gevonden
en ik ben er zeer mee ingenomen.
De Voorzitter sluit de vergadering om 22.25 uur.
