wenten dy't neffens myn skatting altyd wol op sa'n
heale ton komme sille. Ik freegje my dêrom of, oft
hjir net in pear dingen meiinoar yn striid binne. Ik
kin my foarstelle, dat men der wol hwat foar oer hat
om buten to wenjen, mar oft men der nou f 50.000,
foar oer hawwe sil? Letter sil men ta de konklüzje
komme, dat men dér yn in tichtbiboud stik sit, dat
fan eftergevel nei eftergevel pieatslik mar 16 m is en
dat dêr mar hiel lytse eftertunen binne, dy't boppedat
ek noch biskade wurde troch garaezjes, dy't der tus-
kenyn plakt binne en dy't it gehiel noch in binauder
aspekt jowe. Men kin jin óffreegje sa as altyd by
in stêd en ek by in doarp Moatte wy stribje nei in
lichte of nei in sterke differinsiaesje yn de opbou fan
de bifolking? En dan haw ik it each op in differin
siaesje nei ynkommen, nei wolfeartsnivo. Wy moatte
der foaral foar soargje, tinkt my, dat wy it doarp ün-
gefear yn syn gearstalling fan hjoed-de-dei fuortbi-
stean litte kinne en dat wy der net in al to swier stik
fan greate en djüre bungalows en in ek noch wer
djüre frijsteande bibouwing yn it sintrum fan it plan
oan ta heakje. Dit binne lykwols mar fragen, dy't ik
stel. Büten de bungalows en it sintrale part yn it su-
den bliuwe der neffens it tal wenten, dat opjown is,
noch sa'n lytse 200 oan rigelebou oer. Ik freegje my
of, oft dy 200 der wol yn sitte, hwant dan komt men
op in frij smelle gevelbreedte en ik haw yn de foar-
skriften lézen, dat dy 6 m wêze moat. Ik tocht, dat it
yn 'e buert fan 'e 150 of 160 siet. Yn dat forban soe
ik üt namme fan üs fraksje freegje wolle, hoe't it
stiet mei de kansen fan wenningwetbou yn dit plan.
It is net allinnich in winsk fan üs kant, mar wy achtsje
it ek in twingende needsaek, dat ek oan wenningwet
bou bihoarlike mooglikheden yn dit doarp oanwêzich
wêze sille. En wol om in pear redenen: Wy binne bang,
dat, as der allinnich mar bitreklik djüre keapwenten
of wenten mei in öfgryslik hege hier binne, in part
fan de eigen ynwenners, dy't foar in diel yn in wen-
ningbistan sitte, dat net al to bést is (men sjocht dat
yn alle doarpen yn Fryslan), net oan bar komme sil.
Wenningwetbou achtsje wy yn it algemien fan bi-
lang, mar binammen ek hjirre, omdat wy miene, dat
de bifolking oars hwat to iensidich fan gearstalling
wêze sil. It liket üs fierder ta, dat it ek foar wurk-
nimmers yn Ljouwert in plezierige mooglikheit wêze
kin om yn Goutum wenje to kinnen.
It sintrum fan it plan is op himsels net ünaerdich
fan opset, mar ik haw wol in pear opmerkingen dêr-
oer. Ik wit wol, dat de middenstan sterk yn biweging
is, mar dochs liket it üs ta, dat it lytse rigeltsje win
kels foar de deistige foarsjenning wolris hwat to min
wêze koe foar in totael ynwennertal fan 2000 en dêr
moat men dochs op rekkenje, as men der 367 wenten
by bout en yn it each haldt, dat Goutum nou rom 600
ynwenners hat.
Hjir is wol plak ornearre foar bisündere gebouwen,
mar wy freegje üs óf, oft der foar skoallen wol ge-
nóch plak is. By in ynwennertal fan 2000 kin men der
fan ütgean, dat men njonken in iepenbiere legere ek
in bisündere legere skoalle hawwe moat. Is wol in
twadde skoalle yn dit plan opnommen? Wy twivelje
der in bytsje oan, oft dêr wol genöch plak foar is. Men
kin sizzeDe aid skoalle is ek oanjown as bisünder
gebou; dy bliuwt der wol stean, mar ik leau net, dat
dat in goed ütgongspunt is. Wy soene de skoalle dy't
dêr sa flak by dat tsjerkhöf stiet, hwat ek by bigraf-
fenis ensfh. tige syn biswieren hat, graech nei in oar
plak hawwe wolle, noch öfsjoen fan it feit, dat dy
boutechnysk net mear fan sa'n béste kwaliteit is. Hjir
mis ik wer it greate gehiel: Hwat komt hjir noch fier
der omhinne troch ütbou oan de südkant fan Djouwert
Hwant men kin ek sizze: Ien seisklassige skoalle fan
hokker rjochting dan ek, is wol genöch; wy fine foar
in folsleine legere skoalle fan in oare rjochting wol
plak yn ien fan de oare wen-ienheden. Hoe hat men
dit tocht?
It sintrum fan it plan liket üs wol aerdich fan opset
ta; as ik ien ding graech misse woe, dan binne dat de
wentsjes oan de noardwestside fan de tsjerke. Ik kin
my foarstelle, dat men dy stean litten hat; se binne
noch fan in frij goede kwaliteit; ik hie lokwyls earne
en dat hie miskien op dit plak kinnen graech in
stik grien hawwe wollen yn it hert fan dit plan, dat
byg. in boartersplak wêze kinnen hie, hwant soks misse
wy dochs wol hjiryn. De moderne tiid hat yn safier
wol tige it omtinken krige, dat men frijhwat garaez
jes yn it plan delset hat. Der stiet: „garageboxen". Ik
haw my öffrege: hwat foar dingen binne dat? Binne
dat nou boksen dêr't garaezjes yn moatte of garaez
jes, dêr't boksen yn moatte? Ik woe it mar halde op
autoboksen of garaezjes. It is plezierich, dat men dy
yn it algemien tocht hat as in kombinaesje by in bi-
paeld groepke fan wenten. Frjemd fyn ik it, dat dat
oan de noardkant by de bungalows net trochset is;
dêr hat elk wer syn eigen garaezje. Ik tocht, dat soks
swierrichheden joech. Strak sille der ek minsken wêze
dy't de garaezje yn it gehiel fan de bungalows op-
nimme wolle. Dêr jowe de bistimmingsfoarskriften ek
de mooglikheit ta en ik achtsje dat een folie aksepta-
beler oplossing as dizze aparte garaezjes. Aensen om-
mers sil da iene him hjir hawwe wolle en de oare dêr.
Opfallend is fierder, dat men tige konsekwint kea-
zen hat foar in systeem fan hofkes. Der binne talie-
dende strjitsjes en dy einigje praktysk oeral yn dy
hofkes. Is dit wol in goede kar In tal minsken sille
dat wenjen wol plezierich fine, mar oaren sille har op
dizze manear net sa bot mear opnommen fiele yn it
biweech en it gedoch fan alledei; dy wolle graech hwat
forkear sjen. It giet hjir mar om doarpsforkear, dus
dat hoecht foar nimmen in great biswier to wêzen.
Troch dat hofkesysteem sil de kommunikaesje yn it
doarp ek wol hwat yn it gedrang komme en ik soe
yn elts gefal pleitsje wolle, as dit plan sa trochgiet,
foar kuijerpaden. Yn dat opsicht haw ik ek noch bi-
paeld in winsk, hwat de Wurdumerfeart oangiet. Dêr
grinzgje allegearre bungalows oan en dat is op him
sels prachtich, mar hie it nou net moai west foar de
Goutumers yn it miene, dat men har de mooglikheit
jown hie, om fia in kuijerpaed dêr ek lans to kinnen?
Oer de foarskriften haw ik ek noch in pear opmer
kingen. Yn art. 4 (oer iengesinshuzen), sub 4, stiet,
dat de skuorkes by de wenten mar 8 m-' wêze meije.
Ik fyn dat in bihyplike mjitte. In frij great tal mins
ken ommers hat ien of oare hobby, meije thüs graech
ris hwat prutse; dat moat dan yn sa'n tige biheinde
romte barre. As it mooglik wêze soe, soe ik graech dy
mjitte hwat opfierd hawwe, byg. oant 12 m-'.
Yn art. 10 stiet ünder a, dat it forbean is „om af
te graven tot een diepte van meer dan 1 m boven
F.Z.P.". Ik leau, dat dit in bytsje bitizing jaen kin.
Bidoeld sil wêze, dat men net djipper gean mei as ta
1 m boppe F.Z.P. In redaksjewiziging is faeks wol op
syn plak.
Dan woe ik noch efkes de biswierskriften by lans.
G. Veenstra en J. Stienstra hawwe biswier, dat har
ütsicht bilemmere wurde sil en dat de situaesje flak
by de aide tsjerke en toer minder moai wurde sil. B.
en W. anderje, „dat de toekomstige situering van de
onderhavige woning gunstig is te noemen, wanneer
bedacht wordt, dat de afstand tussen de achtergevels
van deze woningen en die van de te bouwen eenge
zinshuizen resp. 20 m en 40 m zal bedragen." Dat mei
op himsels wier wêze, ik achtsje dy 20 m net iens sa'n
geweldich royale mjitte, tominsten net yn forgeliking
mei de tsjintwurdige situaesje. Ik soe der dêrom foar
pleitsje wolle, dit plan-ünderdiel op 'e nij to bisjen. Mis
kien kin men dan ek noch hwat mear oerhalde fan it
aide stikje terp. Ik woe hjir noch oan ta heakje, dat ien
fan dizze beide en ik nim oan, dat it Buorren 15
wêze sil de tagong ek allinnich mar oan de foar-
side hat en dêr wurdt nou in wenningblok foar set.
Dan kin men sizze: Dat is wol oars to regeljen, mar
ik fyn it dochs wol in biswier. Ik woe dêrom graech,
dat de boustrook op 'e hoeke efkes südlik fan de
tsjerke, yn oansluting op it boublok dêr't de winkels
yn projektearre binne, op 'e nij bisjoen waerd. Ut de
biswierskriften blykt, dat yn it doarp de winsk libbet
om de singel de Buorren, sa't it, mien ik, offisieel
hjit hwat mear yn syn hear en fear to biwarjen.
Ik wit net, oft dat mooglik is, mar ik soe graech yn
oerweging jaen wolle dat punt nochris to bisjen. Men
kin hjir tsjin yn lizze, dat it forkear der lans moat en
dat men dêrom in breedte fan 7 m ha moat, mei 2 m
oan wjerssiden. Kin de dyk dy't nei Teams en Himpens
rint, net lans de noardkant fan it plan lutsen wurde en
op ien of oare manear oansluten wurde op de provin-
siale wei?
Biswierskrift nr. 3 is fan in tal minsken, dy't oan
de eastkant fan de tsjerke wenje. Sy sizze: Wy wurde
der net better fan, as dit plan ütfierd wurde sil. Ik
kin der yn komme. Oan de oare kant kin ik bigripe,
dat B. en W. yn har antwurd skriuwe: Der is net oan
to üntkommen, dat wy by dit nije plan dochs in part
fan har tunen hawwe moatte. Dat nimt net wei, dat
ik graech woe, dat ek dat plan-ünderdiel nochris op 'e
nij bisjoen wurdt.
It wol my dochs foarkomme, dat der faeks noch wol
in krüm mear mei dy biswieren rekken halde wurde
koe as dien is. Binammen bin ik it net iens mei it kon-
sept-antwurd fan B. en W. op it biswierskrift fan de
hear Kimsma. Dy hat in timmerbidriuw yn dit plak.
Ik lês: „Overwegende t.a.v. de bezwaren van Kimsma,
dat de afstand van het meest zuidelijke punt van zijn
werkplaats tot de geprojecteerde garageboxen plm.
4 m bedraagt, waardoor ook grote vrachtwagens vol
doende ruimte houden om het achterterrein van zijn
bedrijf te bereiken; dat aan het aangevoerde bezwaar,
dat de te bouwen garageboxen een uitbreiding van zijn
bedrijf in de weg staan, voorbij kan worden gegaan,
omdat meer dan een bescheiden uitbreiding van dit
bedrijf in deze woonbuurt uit stedebouwkundig oog
punt onaanvaardbaar is te achten." Ik wit net, hoe
great de ütwreiding dy't de hear Kimsma him foar-
stelt is; in feit is, dat dêr in timmerbidriuw stiet en
my tinkt, dat dit de nedige romte halde moat. Ik bin
it der net mei iens, dat dy romte opoffere wurdt oan
in tal „garaezjeboksen" en dêrom freegje ik: Wol dy
hoeke dêr nochris bisjen en lit dan sa'n bidriuw dat in
bipaelde funksje yn it doarp hat, noch hwat mear oan
syn trekken komme as it gefal wêze soe by ütfiering
fan dit plan. Der stiet ek noch, „dat voorts met de
belangen van reclamant bij aankoop of onteigening
van een gedeelte van zijn perceel voldoende rekening
kan worden gehouden". Hweroan de hearen dat „kan
worden gehouden" üntliene, is my op dit stuit net alhiel
düdlik. As dizze man dêr graech sitten bliuwe wol mei
de mooglikheden dy't er dêr hat, dan leau ik, dat men
dat sa net stelle kin. Dat sil dan allinnich finansieel
wêze, mar dy kant praet ik net oer. Dizze man seit:
Ik haw biswier, dat dy garaezje dêr komt. En dat kin
ik my skoan yntinke.
Der binne ek biswieren tsjin de wizigingen yn it
byld fan de aid singel. Ik woe dochs noch ris tige yn
it omtinken jaen, oft it net mooglik is fia in oare struk-
turearring fan dit plan de singel mear yn syn wearde
to litten as by it nou foarlizzende ütstel. In opmerking
yn dit kader is, dat „met name het open karakter van
de gedachte randbebouwing in het plan duidelijk ac
centueert, dat het plan voorziet in een landelijke woon
kern bij een stedelijk gebied." Dat is natuerlik bitrek
lik, sjoen it feit, dat yn dizze selde kearn in hiel tichte
bibouwing foarkomt.
De biswierskriften fan it bistjür fan Doarpsbilang
hannelje oer it doarpshüs en de iisbaen.
It doarpshüs rint fuortendaliks gjin gefaer; dat bin
ik my wol biwust. It stiet fan datoangeande op in frij
gaedlik plak, op in grienstrook yn dit plan, it sil net
daelks fuort hoege. Dochs woe ik yn dizze gearkomste
graech fêstlizze, dat wy it tige op priis stelle, dat by
de fuortgong dy't der miskien strak by de réalisaesje
fan dit plan wêze sil, troch it Gemeentebistjür alle
meiwurking jown wurde sil oan it bistjür fan „Dorps
belang Goutum" en de „Stichting voor Sociaal en Cul
tureel Werk te Goutum" om ta it oprjochtsjen fan in
nij doarpshüs to kommen. Dêrby moat ek net üt it
each forlern wurde, dat de doarpsmienskip yn it bi-
steande doarpshüs al hiel hwat yn de rin fan de jier-
ren ynvestearre hat.
Mei de iisbaen, dy't yn dit en ek yn de oare biswier
skriften neamd wurdt, is men wiis yn Goutum. En ik
kin my dat yntinke. De kombinaesje „iisbaen-doarps-
hüs" is ek finansieel, tominsten as it winter is, bi-
paeld net min. Dochs leau ik net, dat de iisbaen op'en
dür yn it sintrum fan in plak as Goutum to hanthaven-
jen is. Mar oan de oare kant hie ik graech sjoen, dat
yn in greatere omfieming direkt al socht wie nei-
en in plak oanjown waerd foar in iisbaen. Nou tinkt
men: Wy moatte mar öfwachtsje, oft wy wer in nijen
ien krije kinne. Us fraksje achtet it needsaeklik, dat
it Kolleezje him op koarte termyn biriedt oer it plak
foar in nije iisbaen yn Goutum.
Der is ek noch in biswierskrift fan de tsjerkfalden
dy't oansteane op de forgreating fan it tsjerkhöf. B.
en W. achtsje dat minder winsklik en wy kinne dat
wol bigripe. Oan de oare kant soene wy wolle, dat
nochris bisjoen waerd, oft de mooglikheit der yn sit.
Wy binne it der wol mei iens, dat in tsjerkhöf net
mear sa goed past yn in wenbibouwing fan hjoed-de-
dei. Mar dy bigraefpleats is der nou ienris en üs tocht,
dat foar in forgreating miskien noch in mooglikheit
oan de westkant fan it tsjintwurdige tsjerkhöf is. Dan
lit men it gegeven, dat dochs wol moai is mei de beam-
merige om de tsjerke hinne, safolle mooglik yntakt en
dan soe men dus de aide skoalle op dat plak forfalle
litte moatte. Soe der dan net in sekere öfrouning fan
it tsjerkhöf yn sitte Oan de oare kant binne wy it
mei B. en W. iens, dat wy yn dizze tyd, hweryn ek
de kremaesje mear it omtinken kriget en mear oan-
furdige wurdt, net nei in al to greate omfang fan it
tsjerkhöf ta moatte.
Yn de wet stiet, dat de Rie oer de fêststelling fan it
plan trije moanne neidat de „tervisieligging" öfroun is,
bislisse moat. Dat is net bard; dêrom hie de Rie op
dat momint neffens my wol in fordagingsbislüt nimme
moatten. Ik soe dus aensen wol graech witte wolle,
hwerom dat net bard is. Mooglik fanwegen de nijich-
heit fan de foarskriften fan de Wet Romtlike Oarde-
ring? Ik lês yn de mem. fan taljochting, dat de Rie
dêrmei syn foech ta de fêststelling net forliest, mar
dochs hiene wy it tiidskoft, dat wy nou oer de termyn
hinne binne, bikoartsje kinnen.
Wy fine fierder, dat wy wier to koart de tiid hiene
mar in wike om in forantwurde oardiel oer dit
plan to jaen. Wy soene it tige op priis stelle en
faeks is it foar de biantwurding ek wol noflik, mar
dat is myn saek net dat wy de bislissing oer dit
plan yn de folgjende gearkomste nimme koene.
De Voorzitter schorst de vergadering voor de koffie
pauze.
De Voorzitter heropent de vergadering.
De heer Rijprna: Bij de beoordeling van dit bestem
mingsplan voor het nieuwe dorp Goutum ben ik er van
uitgegaan, dat dit een landelijk dorp moet blijven. M.i.
is de enige mogelijkheid om deze landelijkheid te be
reiken: de eengezinsbouw en speciaal de vrijstaande
eengezinsbouw een vrij royale kans te geven. Doet men
dit niet, dan ben ik bang, dat zo'n dorp dan al heel
gauw gaat lijken op een niet geslaagde buitenwijk van
een grote stad, zoals wij die overal in den lande in vor
men van grote gelijkmatigheid aantreffen. En ik kan
mij voorstellen, dat, als men dus niet tot blokkenbouw
kan komen, omdat men een zekere openheid en een
zekere dorpsheid prefereert, er dan niet een al te grote
vrijheid is in de situering en in de verhouding van de
verschillende typen woningen.
In dit plan zijn 100 bungalows. Ik neem aan, dat wie
een bungalow wil bouwen, dat wel uit eigen middelen
zal moeten bekostigen. Ik weet niet, hoe dat staat met
de vrijstaande woningen. Bij de vrijstaande eengezins
woningen heb ik een vraagteken gezet en mijzelf af
gevraagd: Is dit nog een categorie die in de premie-
bouw kan vallen Of moeten die woningen ook uit
eigen middelen worden betaald? Ik heb een stille hoop,
dat dit plan zodanig opgezet is, dat deze categorie nog
met een zekere overheidssteun tot stand zal kunnen
komen. En bij het beoordelen van de groep blokken
bouw ben ik er van uitgegaan, dat in ieder geval een
vrij groot gedeelte hiervan in de woningwetsector ge
bouwd zou kunnen worden. Als dit niet het geval is,
dan krijgt het dorp wel een zeer eenzijdige structuur.
Ligt het, zoals ik veronderstel, n.l. dat er 100 bunga
lows zijn, te betalen uit eigen middelen, 75 woningen
grotendeels te betalen uit eigen middelen, en 200 wo
ningen, waaraan de overheid een belangrijke bijdrage
kan geven, dan begint de samenstelling van de bevol
king enigszins evenwichtig te worden. Aan de andere
kant wordt het, gezien de tegenwoordige bevolking,
toch wel een hele toer om van dit dorp een gemeen
schap te maken. De belangen van de bevolkingsgroe
pen die hier een woonplaats zouden vinden, zouden wel
eens vrij sterk uitelkaar kunnen lopen. Hier ligt m.i.
een bijzondere taak voor de vereniging Dorpsbelang,
