4
de exploitatie van kranen, bulldozers en zand- en grint-
transport. Er is een wagenpark van 53 vrachtauto's en
er werken op het ogenblik 70 a 80 man. Dan heeft
„Pax" nog een dochteronderneming-in-opbouw ingecal
culeerd, die een totale bezetting van 100 mensen heeft.
(De heer Engels: In Leeuwarden werkzaam?) Ja,
aan de Snekertrekweg. Het is een uitbreiding van de
reeds bestaande industrie, die in moeilijkheden zit en
die in Leeuwarden wil blijven, maar evengoed ergens
anders naar toe kan gaan. Ik dacht, dat het College
in het algemeen probeert zoveel mogelijk te doen voor
de bestaande bedrijven. We hebben hier te doen met
een goed bekend staande firma, waar reëel zaken mee
zijn gedaan; deze tracht een stuk industrieterrein te
krijgen. Of ze hier nu gaat graven of bouwen, in
teresseert mij niet. Ik heb er alleen belang bij, dat het
het bedrijf goed gaat.
Dat zijn eigenlijk de motieven om met „Pax" in zee
te gaan. Dit is in ieder geval een gelegenheid levens
vatbaarheid te geven aan een bedrijf, waar van ik ook
nog kan zeggen, dat het een goede orderportefeuille en
internationaal veel contacten heeft.
De Voorzitter: Ik zou toch wel graag grote nadruk
op de waarde van dit bedrijf voor Leeuwarden willen
leggen. Dit is direct geen industrie, maar een bedrijf
dat zich beweegt op het terrein van het transport,
waar beslist perspectief in zit en waarbij nogal wat
mensen in dienst zijn. Wij menen verplicht te zijn mede
werking te verlenen, dat dit bedrijf zich blijvend in
Leeuwarden kan vestigen. Dat heeft bij het College
een belangrijk argument uitgemaakt in dit complex
van maatregelen en ik geloof, dat het van belang is,
dat wij dit ook duidelijk vooropstellen.
De heer Heetia (wetli.)Het gaat hier dus om het
complex van ongeveer 5U00 m2, maar verder is het
de bedoeling, dat t.z.t. de vrachtauto's en de bull
dozers naar Leeuwarden komen.
De heer De Jong (weth.)Tot nu toe was er een
onderscheid tussen het storten van vuil op het terrein
van de R.O.D. bij de Greunsweg en het storten van
puin en stobben op een terrein aan de Dammelaan. Het
storten van vuil aan de Greunsweg kostte geld. Het
storten van puin en stobben aan de Dammelaan was
gratis. I.v.m. de ontzettende hoeveelheden puin, die op
het industrieterrein en andere plaatsen neergegooid
werden, waarvan de opruiming vorig jaar, naar ik
meen, meer dan f 30.000,kostte, heeft de Raad ge
zegd, dat dit anders moest. Voor puin en stobben heb
ben we daarom het terrein aan de Dammelaan be
stemd. Toen dit terrein afgesloten werd omdat het vol
gestort was, zat de R.O.D. met het probleem, hoe een
ander terrein voor dit doel te krijgen. Het Grondbe
drijf, desgevraagd, zag daar geen mogelijkheid voor.
Het is na het vol geraken van het gat aan de Damme
laan nu al gebruikelijk puin en stobben te storten bij
het terrein aan de Greunsweg en dan gaat het met het
andere vuil mee naar de N.V. „De Toekomst"; ergens
in de buurt van Veen wouden is de stortplaats. Doordat
puin zwaar is, moet men hiervoor i.p.v. f 16,per m3
f 24,rekenen. Nu kregen wij de gelegenheid zaken te
doen met „Pax", die wij graag willen helpen en die wij
als dienstverlenend bedrijf graag definitief in Leeu
warden gevestigd zagen.
We konden met „Pax" tot overeenstemming komen
over de berging van puin en stobben, die zij voor f 8,
a f 9,wilde uitvoeren, al naar gelang van de hoeveel
heid per jaar. Wij dachten zelfs nog wel beneden de
f 8,terecht te kunnen. Dat betekent dus een bespa
ring van f 24,f 8,— f 16,— per m3. Gerekend
naar de storting over het eerste halfjaar aan de Dam
melaan, zou dat jaarlijks 5000 x f 16,is f 80.000,
voordeel voor de Gemeente opleveren. Dat is het aan
trekkelijke, waarover in de raadsbrief wordt gespro
ken. We hebben aan „Pax" ook terdege eisen gesteld,
gelijk aan die, welke m.b.t. het terrein aan de Damme
laan golden, wat betreft afrastering, keetwagen voor
de bewaker, huur van bulldozers en pompen en de
loonkosten voor de bewaker; voorts is een aarden wal
rondom van 2 m hoogte eis, zodat het vuil ook voldoen
de afgeschut is, en men van buiten af geen rommelige
indruk krijgt. De vuilstorting aan de Dammelaan heeft
ons in het eerste halfjaar f 22.000,gekost. Dat wordt
f 45.000,per jaar en gedurende 8 jaar 8 x f 45.000,
is f 360.000,Dergelijke kosten krijgt „Pax" nu om
een en ander in gereedheid te brengen. Laten we dus
een ander niet rijk rekenen, maar onszelf de vraag
stellen, wat voor ons het voordeligste is. Zo gezien, is
het voordeel van f 80.000,- voor ons inderdaad een
zeer aantrekkelijke zaak. Het enige alternatief was;
storten op het terrein aan de Greunsweg en mee laten
wegvoeren door de N.V. „De Toekomst", waarbij wij
voor twee jaar aan het bekende tarief vast zouden zit
ten, een tarief, dat misschien nog de neiging heeft iets
te stijgen. „De Toekomst" is verplicht een minimum
kwantum af te nemen op basis van 25.000 m3 over de
gehele contractperiode van ongeveer vijf jaar.
De heer Tiekstra (weth.): Het is de Raad bekend
dat in de kostprijs van f 26,per m2 industrieterrein
alle kosten zijn ingecalculeerd die door de Gemeente
gemaakt zijn. Bij deze transactie komen f26,volle
dig boven water. Ook als we ophooggrond nodig hebben,
wordt die ingecalculeerd in de voor het terrein gelden
de grondprijs. Hier gaat het om ongeveer 10.000 m3 op
hooggrond van dezelfde kwaliteit, die we hier globaal
in Leeuwarden aantreffen, en deze hoeveelheid kan met
vrij veel gemak worden verwerkt, zo nodig in de uit
breidingsplannen Bilgaard en Lekkumerend tegen de
gebruikelijke prijs. Binnen het kader van grote contrac
ten als voor 't „Aldlan" kan wel een iets lagere prijs
worden bedongen, als de mogelijkheid daartoe aanwezig
is. Maar dat geldt vanzelfsprekend niet voor kleine op
pervlakten, zoals in het Bilgaard en het Lekkumerend.
Ik kan volstaan met te zeggen, dat de prijs van f4,35
zeer redelijk ligt en ook bepaald niet uitgaat boven de
gecalculeerde prijzen voor ophooggrond voor het Bil
gaard en het Lekkumerend.
Ik mag hier nog aan toevoegen, dat dit bedrijf voor
nemens is op het terrein licht te bouwen. I.v.m. wat
men in de grond heeft gestopt zal heien onmogelijk zijn.
De hear Tjerkstra: Ik wie der wol fan oertsjüge,
dat B. en W. alles dogge om de bisteande bidriuwen
safolle mooglik tomjitte to kommen. Fierders hoopje
ik mei de hear Heetia, dat it dit bidriuw goed giet en
ek, dat it op it Gemeentehüs goed giet. Ik bin der
nou wol fan oertsjüge, dat it foar üs frij hwat foar.
dieliger is om op de ütstelde wize to hanneljen. Ik
freegje my allinne óf, oft dat minimum bidrach, dat
hjir stiet, gjin fierdere konsekwinsjes hat. Men bi-
tellet safolle per m3 neffens it oantal m3 dat men
dêr bringt. Dit bringt my op de gedachte, dat wy
altyd oan in minimum boun binne yn in jier. Mar ik
haw it miskien forkeard bigrepen. Lykwols, wy sitte
net twa jier fêst can dizze sack, mar ien jier, hwant
yn maert 1968 wurde de tariven dochs hersjoen.
Mei de hear Tiekstra hoopje ik dan mar, dat it op-
heegjen mei swiere klaei üs like goed foldwaen sil as
it opheegjen mei san en dat wy der gjin mear spul
mei krije sille.
De heer Heidinga: Ik zie toch niet, dat dit voor de
Gemeente voordeliger is. Als zij een kuil graaft op
eigen industrieterrein, moet zij dat zelf weten, tenzij
een verordening dat verbiedt. Maar die kunnen we dan
ook nog zelf vaststellen. Dan kunnen we de grond die
eruit komt, inbrengen in het Grondbedrijf en gebrui
ken waar het maar nodig is voor ophoging, dus
voor f 4,35. En het lijkt mij heel gewoon, dat degene die
puin brengt bij de Gemeente, haar daar iets voor moet
vergoeden. Dat lijkt mij veel normaler dan dat wij dat
allemaal zo maar gratis opruimen en het bovendien
aan een derde betalen. Ik weet wel, dat dit niet aan
de orde is, maar het is wel een facet van het probleem.
Als de Gemeente zelf die grote kuil graaft en vol puin
laat storten door de burgerij, is dat onherroepelijk voor
deliger dan deze transactie.
De heer Engels: Ik heb met nadruk gevraagd naar
het belang van het werknemersbestand. Waar gaat het
hier eigenlijk om? Het bedrijf in Leeuwarden krijgt
een stuk grond, zet niet zijn spullen daarop, doch
gaat daar de eerste vijf jaren een kuil in graven. Van
de opstal van het geheel komt de eerste vijf jaar niets
terecht, terwijl jaren door deze N.V. werd gezocht naar
een terrein. Er klopt hier iets niet. Misschien kan het
College mij van mijn twijfels verlossen. De Wethouder
5
heeft het vergeleken met de kosten die de Gemeente
zou moeten betalen op basis van de Dammelaan. Hij
maakt het mij net iets te globaal, als hij die op
f45.000,per jaar berekent; afrastering toch behoeft
maar één keer berekend te worden. En mogelijk zijn er
meer kostenfactoren in dat bedrag van f 22.000,—, die
niet herhaald behoeven te worden, zodat men misschien
niet op f 45.000,maar op f 30.000,komt; dat scheelt
dan ongeveer de helft. En tenslotte heeft de Wethouder
ook niet en dat is ook eigenlijk de vraag van de heer
Heidinga duidelijk gemaakt, hoeveel het nu voor
deliger zou zijn, als we zelf de zaak op het industrie
terrein zouden onderbrengen. Dat alternatief van een
goedkopere oplossing is naar mijn gevoel onvoldoende
uitgewerkt.
Er zal toch een duidelijker argumentatie moeten ko
men, eer mijn fractie hier ja op kan zeggen.
De vraag is ook, of „Pax" die grond nog nodig heeft.
Ik heb zo de indruk, dat dit een soort werkverschaf
fingssubsidie aan „Pax" is. Dit kan nodig zijn, maar
laten we het dan zo noemen.
Ik vind, dat de gegevens, die wij nu in deze discussie
krijgen, wel zo fundamenteel verschillen van de gege
vens, naar aanleiding waarvan wij ons een oordeel moes
ten vormen, dat ik er bezwaar tegen maak, dat wij op
deze manier tot besluitvorming moeten komen.
De heer Kingma: Ik ben ook niet zo optimistisch.
Het punt van de werkgelegenheid vind ik natuurlijk
wel belangrijk. Maar ik vraag me toch af, of het Col
lege hier geen betere zaken had kunnen doen voor de
Gemeente. Wij zijn ook niet twee jaar aan de tarieven
van „De Toekomst" gebonden, want ze worden in
april 1968 al herzien.
Het ziet er wel mooi uit, maar het geheel vind ik
nogal duur en ik ben het volkomen met de heer Engels
eens.
Zijn alle mogelijkheden om puin te storten wel on
derzocht? En hebben wij er dan zoveel belang bij een
bouwterrein te verkopen waar puin gestort kan wor
den? Ik geloof nog altijd, dat we beter zelf kunnen
ontgraven en storten dan het een ander laten doen.
De hear Miedema: Yn pleats fan ien riedsbrief oer
de N.V. Pax soene wy trije hawwe moatte, d.w.s.: ien,
hweryn wy „Pax" yndustryterrein forkochten foar
f 26,ien hweryn wy it pün kwyt wurde foar f 8,
en ien hweryn wy groun foar f 4,35 foar opheegjen keap-
je koene; dan wie de hiele saek fuortdaliks düdlik en
niene wy in gcedkeape joun. Nou stiet alles ynkalku.
learre yn ien kompleks en is de boat oan. As it Kol-
leezje seit, dat it de direkteur fan it Grounbidriuw op
droegen hat in plak to sykjen om to üntgraven om it
pün kwyt to wurden, dan moat ik dat oannimme.
Wy kinne der nei myn bitinken net fan ütgean, dat
wy as Gemeente op in yndustryterrein in great gat
grave en dat wy letter wer nij yndustryterrein keapje
moatte. En dan bin ik der dochs wol kontint mei, dat
der in yndustrieel foun is, dy't dy groun to pas komt.
(De Foarsitter: Sa is it yndied.) Wy moatte bliid
wêze, dat wy ien fine, dy't dizze „rotzooi" ünder syn
gebou hawwe wol. Dat dy man syn ünkosten der nou
in bytsje ryklik üt krijt, fyn ik hielendal net sa slim.
De heer Vellenga: Zopas heeft de heer Tjerkstra
een aantal financiële en technische opmerkingen over
dit voorstel gemaakt namens onze fractie, maar ik heb
behoefte om vanuit beleidsoverwegingen te vragen, wat
hier nu precies gaat gebeuren en wat oorspronkelijk de
bedoeling van het College was. Ik lees n.l. in de raads
brief: „Gelet op de bestemming welke de N.V. Pax
aan deze grond wenst te geven, kunnen wij ons voor
stellen, dat zij de grondprijs te hoog vindt." Dat is een
uitgangspunt. „Pax" vindt de grondprijs te hoog voor
haar bedrijf. Dit heeft ertoe geleid, dat zij suggesties
aan de hand heeft gedaan om de verkoop aan haar
gunstiger te maken. Dat is het goed recht van „Pax".
Maar nu moet het College zich niet gaan uitsloven en
met enorme bedragen gaan werken, om ons duidelijk te
maken, dat het eigenlijk niet voor „Pax" een voordelige
transactie is, maar voor de Gemeente. Dat beluister ik
uit het betoog van Wethouder De Jong. Als B. en W.
met zulke constructies in de Raad komen nadat de
raadsbrief is verschenen, weten wij als Raad niet meer
precies waar wij aan toe zijn. Ik zou dus graag willen
weten, of ik die regel, die ik geciteerd heb uit de raads
brief, als reëel moet accepteren. Als dat zo is, dan is
de verdediging van de heer De Jong dus van minder
waarde dan de moeite die hij zich heeft getroost om ons
duidelijk te maken, hoe voordelig het voor de Gemeente
is, zijns ondanks. Welke zijn de beweegredenen van het
College geweest? Had het niet op zijn weg gelegen om
met meer cijfermateriaal te komen of kunnen B. en W.
dit voorstel nog eens terug nemen? Het gaat er immers
helemaal niet om, dat dit bedrijf zou vertrekken en
ook nieu, dat we de industrialisatie dienen; het gaat er
alleen maar om, dat wij hier een bedrijf terwille zijn,
zoals we meer bedrijven terwille zijn geweest, door ze
grond te verkopen voor dezelfde grondprijs zonder dat
wij met voor die bedrijven voordelige neventransacties
zijn gekomen.
De heer Van der Veen: Ik ben het niet eens met de
redenering van de heer Vellenga en ik geloof, dat de
cijfers, die Weth. De Jong gegeven heeft, duidelijk ma
ken, dat hier twee partijen elkaar gevonden hebben, die
beide belang hebben bij deze transactie. Ik zou me toch
bepaald willen verzetten tegen de opvatting van de heer
Vellenga, dat, als de één er voordeel bij heeft, dat auto
matisch het nadeel van de ander moet zijn. Ik geloof,
dat het heel duidelijk is, dat de Gemeente hier ook be
lang bij heeft.
Ik geef de heren Heidinga en Engels toe, dat wij de
genen die het puin kwijt moeten, daar iets voor moe
ten laten betalen. Maar we hebben, dacht ik, in het ver
leden al ontdekt, dat betaling voor het storten van puin
enz. nu niet zo'n gemakkelijke zaak is, omdat het heel
eenvoudig is het puin ergens neer te leggen, waar de
Gemeente het liever niet heeft; het is misschien voor
ons toch nog goedkoper het dan maar op deze manier
te ontvangen. Ik geloof, dat wij nu inderdaad, om met
de heer Miedema te spreken, het geluk gehad hebben
iemand te vinden, die deze kwaliteit grond gebruiken
kan en dus eigenlijk net in ons straatje komt. Ik heb
geen enkel bezwaar om, gehoord alles wat er gebeurd
is, vanavond vóór dit voorstel te stemmen.
De heer Rijpma: Ik kan mij voorstellen, dat de
N.V. Pax een prijs van f 26,te hoog vindt. Ik dacht,
dat het veel verschil maakt, welk soort industrie men
aantrekt. Bij een produktie-apparaat, dat zeer arbeids
intensief is, is de grondprijs niet de belangrijkste
factor. Maar bij een transportbedrijf, dat over een be
langrijke oppervlakte moet beschikken, maar deze niet
in zijn industrieproduktie kan verrekenen, ligt dat an
ders. En dan feliciteer ik het College met het feit, dat
het met de N.V. Pax op deze wijze tot een oplossing
is gekomen. We hebben dan ook geen enkele moeite
dit voorstel te steunen.
De heer Schönfeld: Ik kan geheel akkoord gaan
met hetgeen zojuist door de heren Van der Veen en Rijp
ma naar voren is gebracht. Ik sta volledig achter het
voorstel van B. en W.
De Voorzitter: Ik zou graag voorop willen stellen
n.a.v. de opmerkingen die de heer Vellenga heeft ge
maakt, dat wij zo duidelijk mogelijk moeten zijn. Ik
geloof ook niet, dat het College probeert nu een ander
aspect aan het geval te geven dan in de raadsbrief is
gedaan. Weth. De Jong heeft wat de nadruk gelegd
op de pluspunten voor de Gemeente, omdat sommige
raadsleden de indruk hadden, dat deze transactie al
leen maar voordelen bood voor „Pax" en dat h.i. eigen
lijk ten onrechte in de raadsbrief stond, dat hier twee
partijen elkaar gevonden hadden. Ik kan U zeggen,
dat in het College is gewikt en gewogen en is getracht
zo duidelijk mogelijke taal te spreken.
De heer Heetia (weth.): Er is opgemerkt, dat we
ook zelf het gat, dat de N.V. Pax in het industrieter
rein zal graven, zouden kunnen maken, maar daar
zouden we dan „Pax" waarschijnlijk ook bij nodig
hebben (Gelach) en dan komen we wel een beetje bij
de duivel te biecht. Belangrijk is echter wel dit (ik
heb het al in eerste instantie gezegd)Het gaat nu
eerst om plm. 5.000 m2 en een optie van 15.000 m2.
Die 5.000 m2 wil „Pax" zo vlug mogelijk in orde ma
ken en als men daarmee klaar is, neemt men de vol
gende 15.000 m2, die o.a. voor de bouw van kantoren
