/53
De heer Vellenga: Los van de franje, is het, geloof ik,
juist dat dit punt van tijd tot tijd aan de orde
wordt gesteld. Het is n.l. zo, dat zowel op de doel
stelling als op de organisatie en alles wat daarmee
annex is veel kritiek bestaat. Vaak is het kritiek waar
van je zou kunnen zeggen, dat die ingegeven wordt door
bepaalde politieke overwegingen (hoewel die op
zichzelf respectabel zijn), maar ook is het wel vaak
zonder meer zakelijke, feitelijke kritiek. Wanneer men
er nu evenwel zoveel over heeft gelezen als de heer Van
Haaren doet doorschemeren, is men toch kennelijk voor
bij gegaan aan het feit, dat door de Minister van Binnen
landse Zaken onlangs een stuurgroep in het leven is
geroepen om de B.B. om te vormen tot b.v. een
rampenorganisatie of tot een algemene hulpverlenings
organisatie; beide termen worden wel gebruikt. Het is
mij bekend, dat men daarover het inzicht heeft
gevraagd van de verschillende Commissarissen der
Koningin. Ik neem aan, dat die de betrokken burge
meesters hierover hebben geraadpleegd of dat alsnog
zullen gaan doen, m.a.w.: wij zijn op weg om dit
apparaat op een bepaalde manier om te vormen. Ik
geloof, dat wie hier over deze dingen praat, toch deze
aspecten daarbij niet mag verwaarlozen en dat het
daarom op dit ogenblik nog zin kan hebben om in het
totaal van de ontwikkeling van de reorganisatie
pogingen de kern van een bepaalde gedachte toch wel
vast te houden. Ik kan mij daarom moeilijk vinden in
de conclusies van de bijdragen van mevr. Dijkstra en
de heer Van Haaren. Ik zou m.n. maar misschien
dat de Burgemeester dat ook ongevraagd had medege
deeld nog eens willen horen welke opstelling het
gemeentebestuur heeft gekozen t.o.v. de gedachte van
de stuurgroep waarover ik zopas sprak.
De Voorzitter: Ik heb er eigenlijk geen behoefte aan
in te gaan op de opmerkingen van de heer Van Haaren
en mevr. Dijkstra. Ik zou wel iets willen zeggen over
hetgeen de heer Vellenga heeft gevraagd. Het is
algemeen bekend, dat op het ogenblik in Nederland,
zowel landelijk als provinciaal, ernstig wordt nagegaan,
in hoeverre wij kunnen komen tot een algemene hulp
verleningsorganisatie, waarbij de Brandweer een zeer
belangrijke rol zal spelen en waarbij ook een poging
zal worden gedaan om de B.B. in te passen. Ik heb
er, gelet op de besprekingen die in landelijk, maar ook
in provinciaal verband zijn gehouden, veel vertrouwen
in, dat wij daarin zullen slagen. Ik kan U zeggen, dat
het College van B. en W., en ook ik persoonlijk, er
alle medewerking aan geven deze opzet te doen slagen.
Ook wij zouden graag zien, dat deze separate B.B.-
organisatie zou kunnen worden geliquideerd en dat de
mensen die daarvoor in reserve zijn een nuttige functie
kan worden gegeven, direct in de algemene hulp
verleningsorganisatie. Dan zou je enkel overhouden een
zekere opslag van het materieel dat je onder bepaalde
omstandigheden nodig zou hebben. Wij staan dus zeer
positief tegenover die reorganisatie, wij werken daar
ook aan mee, en ik heb er veel vertrouwen in, dat wij
na verloop van tijd de B.B. kunnen liquideren en kunnen
doen opgaan in die algemene hulpverleningsorganisatie.
Als er geen behoefte is aan een tweede instantie over
dit onderwerp, wil ik eerst even een punt van orde
stellen. Wij moeten vanavond weer om half 8 beginnen.
Zullen we nu tot half 6 doorgaan? Kunt U daarmee in
stemmen? Na enig gemopper van bepaalde zijde is
besloten, dat we tot half 6 doorgaan.
Hoofdstuk V - Volkshuisvesting.
Algemeen.
De heai Miedema: Ik haw yn de öfdielingsgearkomste
in pear opmerkingen makke oer it wenningboubilied dat
it Kolleezje üs foarlein hat yn it oanbiedingsbrief en
yn de „Memorie van Antwoord". Ik haw doe bisocht
ütkomme to litten de soarch dy't wy hawwe oer dit
bilied en oer it oantal wenningen, dat oanjown is. De
Wethaider hat doe antwurde en ik moat sizze, dat hy
my in bulte düdlik makke hat. Hy hat my binammen
düdlik makke, dat hy folie optimistysker is as ik bin.
En dêr bin ik bliid om. Ik hoopje, dat it optimisme fan
de Wethaider in groun hat en foar safier as ik him kin,
moat ik dat wol oannimme. De Wethaider fan Folks-
hüsfêsting is as regel allinne optimistysk as dêr in
groun foar is, mar ik haw dochs op dit punt myn
twivels noch. It punt, hwer't it optimisme fan de Wet
haider ta utering komt, is, dat wy bisykje moatte yn
1974 yn Camminghaburen to bouwen. (Dat is de léste wi-
ken hieltiten wer steld yn de Ried). Dan moatte wy
dêroan ta wêze. Dêrom moasten wy ek op slach oan
it opheegjen. Dan kinne wy dus hiel Camminghaburen
folbouwe yn fjouwer jier tiid. Nou hat it Kolleezje in
ütstel dien oer itjinge der yn de kommende trije jier
1971, 1972, 1973 boud wurde sil. Der is by de Minister
in oantal wenningen yn de preemje- en de wenning-
wetsektor fan 3750 oanfrege en dêroer wie ienich forskil
fan miening yn de ófdielingsgearkomste tusken it
Kolleezje en my. Ik haw steld, dat wy yn de gebieten
dy't wy noch hawwe, yn de kommende trije jier krapoan
5000 wenningen bouwe kinne en dat de skatting fan
3750 to leech west hat. Yn syn antwurd op myn op
merkingen hat de Wethaider sein, dat dy skatting goed
west hat, omt dy 1250 wenningen (it forskil) boud wurde
sille yn'e frije sektor. As de Wethaider gelyk hat, as
hy foldwaende groun hat foar dizze riddenaesje, dan
bin ik dêr tige bliid mei en ik moat, tocht ik, dan myn
bitrouwer. yn de Wethaider stelle. Mar yn myn earste
opset doarst ik hjir net fan üt to gean, sjoen hwat
yn it forline yn Ljouwert bard is. Mei it each op itjinge
de léste jierren yn de frije sektor boud is, fyn ik it in
hwat forsearre skatting oan to nimmen, dat wy de kom
mende trije jier yndied 1250 wenningen yn de frije sektor
bouwe sille. Hwant wy moatte üs goed réalisearje, dat
wy miskien wol in part wenningen boud krije kinne
troch bilizzingsmaetskippijen, miskien wol troch oan-
nimmers dy't foar forkeap bouwe, mar dy wolle dochs
noch wol graech yn de preemjesektor bouwe. En dy
preemjewenningen sitte yn dy oanfraech by de
Minister (dy 3750). Nettsjinsteande it optimisme, net-
tsjinsteande it bitrouwen, dat ik yn de Wethaider stelle
wol, bliuw ik dochs earne hingjen by myn stanpunt,
dat wy mear wyn yn'e seilen hawwe moatte as wy
de léste jierren hawn hawwe, sil dit klear komme. Myn
fraech is op dit momint: Kolleezje, Jo hawwe by de
Minister yntsjinne in oanfraech foar 3750 wenningwet-
en preemjewenningen (dizze mearjierren-planning is
fansels in nij systeem), mar sitte wy hjir oan fêst?
Is der as wy in jier fierder binne in mooglikheit
dizze oanfraech to forheegjen omt wy der net mei üt
komme? Kinne wy it skema fan jier ta jier bystelle,
dan gean ik folslein akkoart mei dit üntwerp en dan
sjogge wy it kommende jier nochris hoe't de saek der
foar stiet.
Wy hawwe hjoed en ek juster in wiidweidich
bitooch halden en oanhearre kinnen oer de stan fan
saken yn üs ütwreidingsplannen. Wy kinne wol oer
wenningbou prate, mar as der gjin groun is om op to
bouwen wurdt it in swiere saek. Ik bitwivelje noch oft
it program, sa't it Kolleezje him dat foarstelt foar dit
jier, réalisearre wurde kin. By de stikken lei in oer-
sjoch hoe't dit tocht wie en dêryn sjoch ik dat der ü.o.
yn Werkmanslust nochal hwat boud wurde sil. Ik wit
net, ik wit net. Dan is der Lekkumerend-oost; dat komt
allegearre sa mar klear. Miskien wol, mar in part fan
de groun is noch net iens fan üs, of better sein: de
pachlskea is noch net regele. Der komme dizze simmer
wer kij to rinnen en dat sil de hiele simmer wol sa
bliuwe. Mar neffens it skema moatte der dizze hjerst
huzen stean. It rammelet earne. Stel nou ris, dat it
optimisme fan it Kolleezje to great west hat. Dan kinne
wy op in bipaeld momint mei üs noas op'e feiten drukt
wurde; dan wurdt der sein: Ja, wy soene 1400 huzen
bouwe yn 1971 yn de wenningwet- en preemjesektor,
hwerfan 471 wenningwetwenningen (Ik bin ek noch
ynteressearre yn dy goed 900 preemjewenningen; hoe-
folle meije dêrfan boud wurde troch de wenningbou-
korporaesjes? Dat is wichtich yn forban mei de
finansiering.) mar it slagget üs net. Hwat bart der dan?
Dér haw ik gjin sicht op en dêrom freegje ik dernei.
Is it, mei de ynfiering fan dizze nije regeling, mooglik
it kwantum, dat wy oanfrege hawwe en dat üs tasein
is, to forskouwen nei it program fan takomme jier?
Ik tocht, dat dat net koe. Stel nou ris, dat ik gelyk krij
en wy komme net klear mei it program fan dit jier;
hwat docht it Kolleezje dan? Yn it forline haw ik mei
makke, dat de huzen Ljouwert dan öfnommen waerden
en tawiisd oan oare gemeenten. As wy dan yndied in
oantal wenningen hjir net bouwe kinne en wy meije
de bou net forskouwe nei in oar jier ik stel it sa
swart mooglik foar, mar wy moatte reéel bliuwe
dan soe ik in birop op it Kolleezje dwaen wolle in „moe
dige poging" to dwaen dy huzen dan boud to krijen yn
gemeenten sa ticht mooglik by Ljouwert, sadat de lju
dy't yn Ljouwert wurkje, der dochs noch fan profitearje
kinne. Dat soe yn it slimste gefal in needoplossing wêze
kinne.
Dit program jowt 1200 wenningen yn it jier oan foar
de earste trije jier. Ik haw der bigryp foar, dat it
Kolleezje dizze opset sa makke hat. Der is bisjoen hok-
ker mooglikheden der noch binne en as it in bytsje mei-
sit is it reéel to ünderstellen, dat wy de earste trije jier
1200 wenningen bouwe kinne. En ik moat dit in reéle
opstelling neame. Mar Jo soene ek fan de oare kant
óf bigjinne kinne. Dan soene Jo sizze moatte: As it
goed wêze sil yn Ljouwert, hoefolle moatte wy dan
bouwe? En dan komme der, tocht ik, hiele oare sifers
op tafel. Wy hawwe it hjoed hawn oer ütwreidings
plannen: dan moat dit klear en dan moat dat klear.
Wy hawwe sprutsen oer rykswegen, hwant dy moatte
passe yn in struktuer fan Ljouwert mei 130.000 of
140.000 ynwenners. En as Jo der dan fan üt geane,
dat wy in bilied fiere moatte, dat Ljouwert great wurdt
dan moat de wenningbou dêrby oanpast wurde. Dat
wurdt net dien en dat kin ek net dien wurde dêr
haw ik bigryp foar omt wy op't heden hwat yn'e
swierrichheden sitte mei bistekkleare plannen, mar
ik leau, dat it goed is, dat hjir ris düdlik steld wurdt,
dat wy net fierder kinne en dat üs skattingen winliken
to leech binne. Ik kin it net oars sjen. As dit program
ütfierd wurdt, sil de groei fan de stêd Ljouwert de
earstkommende trije jier nochal skril öfstekke by de
groei fan de oare gemeenten yn Nederlan. En dan
moatte wy üs oer trije jier net öffreegje hoe't dat
komt; dat kinne wy nou wol birekkenje. Dat is gjin
forwyt oan it Kolleezje op dit punt, hwant de mooglik
heden binne der net. Dêr moatte wy bigryp foar hawwe.
Ik hie der dochs bihoefte oan to stellen, dat it wier-
skynlik sa komme sil.
In oar punt is de finansiering fan üs hiele bouprogram.
Yn de ófdielingsgearkomste haw ik dêr ek inkele op
merkingen oer makke. It is in swier probleem. Der
spile doe noch tuskentroch, dat der in forsyk wie fan
ien fan de wenningboukorporaesjes, dat al in goed jier
op it stêdhüs lei en hwer't noch oan doktere waerd.
Ik bin bliid, dat dizze saek oplost is en dat it brief
biantwurde is. Justermoarn krige ik der in öfskrift fan.
Ik bin bliid mei dat brief; it Kolleezje hat in stanpunt
ynnommen. Wy kinne der nou oer prate. Ik kin wol
sizze, dat ik der gjin bihoefte oan haw op dit stuit oer
it stanpunt fan it Kolleezje to diskussiearjen, ek al omt
de oare riedsleden dit stik net sjoen hawwe. Der
binne fan myn kant wol hwat biswieren, mar dizze
saek sil earst spylje yn de Federaesje fan Wenning-
bouforieningen en dan komt it praet der wol wer op
yn dizze Ried. Ik haw üt de biantwurding wol merkbite
kinnen, dat it Kolleezje yndied oertsjüge is fan de
swierrichheden dy't hjir lizze, en dat sjoch ik as in
winstpunt.
Dan haw ik noch ien punt. Wy hawwe it dêr al ris
earder oer hawn. It giet om de bou fan wenningen foar
minsken op jierren. Dêr koene wy it oant nou ta net
sa bést oer iens wurde en ik bin bang, dat dat hjoed
ek in hiele toer wurde sil. Ik wol der dochs oer prate.
As de gemeente Ljouwert wenningen foar minsken op
jierren bout, dan binne dat as regel flats. Ik wol neat
fan flats sizze. In part fan üs bifolking en ek in part
fan de ynwenners fan üs gemeente binne yndied wol
gelokkich mei in flat. Mar ik tocht, dat it, binammen
nou't wy sjogge, dat üs wenningboumooglikheden
biheind binne, yn earste ynstansje saek is, dat wy èn
üs aide èn üs nije wenningbisit sa goed mooglik bisykje
to fordielen en der sa goed mooglik alles üt helje hwat
der üt to heljen fait. En nou tocht ik, dat der noch
in part minsken op jierren wie (dy't harren hiele
libben yn in royael aid hüs wenne hawwe) dy't net ré
binne om, nou't hja aid wurden binne, to forfarren nei
in flat. Miskien binne hja wol ré to forfarren nei in
kompleks wenningen (sünder etaezje) foar minsken op
jierren, sa't wy dy kompleksen rounom yn Nederlan
oantreffe. It soe my gjin nij dwaen as de nijbou fan for-
soargingsflats, serviceflats, tohuzen foar minsken op
jierren (hwer't wy yndied yn Ljouwert noch wol forlet
fan hawwe) troch swierrichheden mei garansjes foar lie-
ningen ensfh. hwat stagnearje soe. En dan soene wy
troch it bouwen '-fan iengesinswenningen foar minsken op
jierren in stik need forsêftsje kinne. En net allinne soe
ne wy need forsêftsje kinne, mar oan de oare kant soe
ne wy dêrmei in part aldere romme huzen frij meitsje
(dy't wier net sa'n hege hier- of keappriis freegje sille)
foar gesinnen. Ek dit punt soe ik it Kolleezje noch ris
earnstich yn oerweging jaen wolle. Ik wit net oft it by
sa'n kompleks wenningen foar minsken op jierren (ik
tink oan in kompleks fan 150) mooglik is in stikje for-
soarging to jaen. Dan kom ik efkes op it terrein fan
de Wethaider fan Soasiale Saken. It Kolleezje soe noch
ris ündersykje kinne hokker mooglikheden der op dit
gebiet lizze.
De heer Van Haaren: Ik kan heel kort zijn. Na het
geen zostraks al gezegd is over de Bisschopstraat en de
discussie die naar aanleiding daarvan gevoerd is, zou
ik eigenlijk kunnen volstaan met te verwijzen naar wat
ik gezegd heb in de afdelingsvergadering en in mijn
algemene beschouwing.
Een belangrijk punt, dat ik toch nog wil onderstrepen,
is, dat wij het gevoel hebben, dat er zo weinig mogelijk
woningen aan de oorspronkelijke bestemming moeten
worden onttrokken, dat de woningen, naar ons oordeel,
te gauw worden dicht gespijkerd en dat het vaak
mogelijk is met geringe investeringen deze woningen
voor bewoning te behouden. Daarbij denk ik dan ook
aan andere vormen van bewoning, m.n. door jongeren
in groepsverband, door kunstenaars, door gastarbeiders.
Ik wil dit aspect nog eens dringend in de aandacht
van de Wethouder aanbevelen.
De heer Hovinga: Gisteren heeft U, mijnheer de
Voorzitter, mij gevraagd een gedeelte van mijn betoog
uit te stellen tot vandaag. Gezien het feit, dat hetgeen
ik n.a.v. dit onderwerp wil zeggen zich heel gemakkelijk
laat invlechten in mijn verhaal n.a.v. volgno. 162, wil
ik liever straks die twee zaken combineren.
De hear De Jong (weth.): De hear Miedema hat my
„nochal optimistysk" neamd. Dat koe him wolris óf-
falle as ik aenst ütpraet bin, hwant ik bin net sa
optimistysk oangeande it wenningboubilied as hy oan
jown hat. Ik haw ek soarch oer de fraech: Kinne wy
réalisearje hwat wy ütsteld hawwe en hwat wy yn it
program opnommen hawwe? Ik haw yn earste ynstansje
ek sein en dat hat de hear Miedema net oanhelle;
ik wol dat noch ris sizze dat wy üs uterste bést
dwaen sille om dit program to réalisearjen (dy 3750
wenningen yn 1971, 1972 en 1973). Dat sil üs net sa
maklik falie; dat is in taekstelling, hwerby alles mei-
wurkje moat. Nou hat de hear Miedema sein, dat ik
doe opmurken haw, dat dy 1600 wenningen (it forskil
tusken syn birekkening en dy fan my) yn de frije sektor
boud wurde moasten. Sa haw ik dat net steld. Ik haw
wol sein, dat hwat wy yn üs program opnommen
hawwe, allinne subsidiearre wenningen binne en dat
dêrneist ek noch net-subsidiearre wenningen boud
wurde moatte en dat yn it ramt fan de planning troch
de ryksoerheit 18 pst. foar de net-subsidiearre sektor
yn oanmerking komt. As Jo dat yn it gehiel forwurkje,
krije Jo in hiel oar byld.
Ik haw mei klam sein, dat ik der net alhiel wis fan
bin, dat wy yn 1974 al yn Camminghaburen bouwe kinne.
Ik fyn dat wy dêr rekken mei halde moatte. As it heal
kin, moat it wol barre, mar de hiele prosedure yn it
ramt fan de Wet op de Ruimtelijke Ordening moatte
wy noch folgje en ik twivelje der oan oft dit wol op tiid
klear komme sil.
Der is noch in tredde punt dat hjir mei gearhinget.
Wy hawwe it juster hawn oer de problemen fan de
romtlike oardering en de ütwreidingsplannen. De hear
Miedema sil der bigryp foar hawwe moatte, dat,
hwannear't in plan oannommen is, wy net sünder mear
sizze kinne: Nou kinne wy yn ien jier tiid dat hiele
plan folbouwe. Dat sil hy ek net sizze. Mar mei dat
probleem sitte wy hieltiten. Wy rinne efter de
üntjowing fan de bistimmingsplannen oan; wy kinne
eins net earder los. As in bistimmingsplan hielendal
klear is en wy bigjinne mei it bouwen, dan moatte wy
net de yllüzje hawwe, dat wy dat hiele plan samar
