\6
vrss
efkes fol bouwe kinne. Ik wol dat düdlik meitsje mei it
foarbyld fan dy 1675 wenningen dy't wy net bouwe
kinne neffens it skema dat wy opset hawwe. Dat giet
om 550 wenningen yn Westeinde (der steane yn it
skema foar Westeinde 995 wenningen). It ütwreidings-
plan foar Westeinde is noch net klear. Stel nou ris,
dat wy takomme jier mei bouwen bigjinne kinne. Dan
is der al ien fan de trije jier om. Dan soene wy yn
1972 en 1973 as ik it skema fan de hear Miedema
folgje soe; dy suggerearret dat dêr eins wol folie mear
boud wurde kin dêr 1500 wenningen bouwe moatte.
Dat liket my net reéel. Wy sizze: As wy yn it skema
opnimme, dat wy yn de earste trije jier 975 wenningen
yn Westeinde bouwe sille, dan halde wy üs net min. De
550 dy't der dan oerbliuwe, kinne of net-subsidiearre
wenningen wurde of moatte foar in bilangryk part yn
1974 boud wurde. Deagewoan omt wy net earder klear
binne mei de plannen. It selde probleem spilet yn Ald
lan-west. Yn üs plannen hawwe wy 325 wenningen
opnommen. It mei de hear Miedema bikend wêze, dat
dat plan foaral foar net-subsidiearre wenningen
bistimd wie. Miskien is it mooglik, dat Aldlan-west nou
flot fan stapel komt en dan soene dêr 475 wenningen
boud wurde kinne yn de kommende trije jierren (fan
it earste jier binne al trije moanne om). Wy moatte ek
noch üs uterste bést dwaen dêr in bigjin to meitsjen.
Dat sil net sa maklik wêze. Ik sjoch noch net, dat hjir
mear boud wurde sille as 325, mar it kin wêze, dat
der forromming komt, omt de oannimmers ta de
konkiüzje komme, dat hja miskien better oerstappe
kinne nei de subsidiearre sektor, as hja harren
oarspronklike plan to bouwen yn de net-subsidiearre
net nei komme kinne. Dat soe der yn sitte kinne. Dêr
hawwe wy 325 wenningen foar pland en dat is in hiele
soad foar in wyk dêr't earst allinne net-subsidiearre
wenningen komme soene. Mear koene wy ek al net
dwaen yn oktober fan forline jier, wittende hwat dizze
oannimmers woene. Wy hawwe mei harren plannen
düdlik rekken halden. De hear Miedema wit ek wol
hoefier it is mei Aldlan-oost. Dêr kinne wy dit jier
noch gjin huzen bouwe. As wy dêr takomme jier bi
gjinne kinne mei bouwen der moatte totael 1600
wenningen boud wurde dan fyn ik it al in hiele op-
jefte dêr yn twa jier 1100 wenningen to bouwen yn de
subsidiearre sektor. Mear doare wy net oan, ek al
omt it net mooglik is dat gebiet yn ien kear fol to
bouwen. De terreinen moatte geskikt makke wurde, der
moatte wegen komme ensfh. en dat freget nochal
hwat. Yn Goutum hawwe wy 250 huzen pland, 150 noch
net. De groun is noch net allegearre eigendom fan'e
gemeente.
Rekken haldend mei de stan fan saken mei de
ütwreidingsplannen hawwe wy in skema opsteld. Wy
sille meiinoar bisykje moatte de saek foarinoar to
krijen. De hear Miedema mei my dan optimistysk
neame, ik moat ek noch sjen, dat wy üs oan dit skema
halde kinne, mar wy sille dêr üs uterste bést foar
dwaen.
Nou freget de hear Miedema oft wy de wenningen
dy't wy yn de kommende trije jier net klear krije
oerboeke meije nei 1974. Oant nou ta hawwe wy
„volumes" tawiisd krige, dy't sterk boun wiene oan in
bipaeld jier. Wy moasten nou, oan de han fan de
kapasiteiten dy't wy hawwe, en de stan fan saken mei
de ütwreidingsplannen, in skema opstelle foar trije
jier en dat moat dan réalisearre wurde. Ik leau net dat
oerboeking binnen dy trije jier swierrichheden oplever-
je sil, just omt it om in „meerjaren-beleid" giet. Mar
wy moatte sjen dit skema yn dy trije jier of to wurkjen.
Komt dat net klear, dan moatte wy bisykje dy efter-
stan yn de jierren dêrnei yn to heljen. En dêr sitte wy
dan mei.
Yn it program, dat oktober 1970 opsteld is, binne foar
Lekkumerend 248 wenningen foar minsken op jierren
opnommen. Sa't it nou liket mei it nijste plan
kinne der gjin 248, mar 148 komme. Dat binne al 100
minder dan hwer't wy fan üt gien binne. Dat is de
earste strop al. Der kinne noch mear fan dat soarte
stroppen yn sitte. It is mar de fraech oft Werkmanslust
dit jier klear komt; ik moat dat noch sjen. Wy lüke
der hurd genöch oan, mar wy hawwe ek to meitsjen
mei de opdrachtjowers, mei de architekten, mei de
stéboukundige tsjinst. De gemeente kin wol koördi-
nearje, mar is seis net opdrachtjower. Wy binne fan
to folie oare ynstansjes ófhinklik. It gebou dat de
N.C.H.B. sette sil, stiet ek op it program foar 1971. En
hjirby is it ek wer de fraech oft dat dit jier yndied
wêze sil. De forantwurdlikheit dêrfoar leit yn it foarste
plak by de N.C.H.B. Hja moatte de plannen op'e tiid
klear hawwe. Wy wolle wol graech. It terrein is biskik-
ber. Wy kinne faek net mar dwaen hwat wy wolle, of
wy soene seis alles bouwe moatte. En dat is net it
gefal. De ütfiering fan de plannen leit yn hannen fan
de wenningbouforieningen en de bilizzers en wy wolle
harren graech de romte jaen.
De hear Miedema fynt wol, dat wy in skema opsteld
hawwe, dat sa üngefear üt to fier en is, mar hy is eins
fan miening, dat wy ütgean moasten fan hwat der
komme moat. Dat soe ik ek wol graech wolle. Koene
wy mear bouwe, dan soene wy dat ek wol dwaen. Mar
wy moasten yn oktober 1970 opjaen hwat wy reéel bouwe
koene op groun fan de gegevens dy't der doe wiene
oangeande ütwreidingsplannen ensfh. En dat barde op
in momint, dat wy it hwat ófwitte litten hawwe; dat
wit de hear Miedema seis wol. En dan kinne Jo wol in
greate broek oanlüke en sizze: Wy sette der mar
mear op as wy ridlikerwiis réalisearje kinne, mar dat
hawwe wy net dien. Wy hawwe it program sa opset,
dat wy it ütfiere kinne as wy alle wyn mei hawwe.
As der mear koe, soe dat moai wêze, mar my tinkt,
dat wy hjir de hannen al fol oan hawwe. En dêr giet
it krekt om. By üs libbet it langstme om mear to bou
wen ek wol, mar alderhanne dingen hawwe üs hwat tsjin
sitten; de oarsaken kin de hear Miedema like goed as
ik.
De hear Miedema hat noch hwat oars sein, ek yn de
ófdielingsgearkomste. Hy hat sein: de groei fan
Ljouwert is hjirmei muoid. Wy groeije net as it sa troch
giet. Ik soe dan dochs dizze sifers op tafel lizze wolle.
Ik haw ris neigean litten hoe great de wenningbisetting
yn trochsneed wie op 1 jannewaris 1964 en op 1
jannewaris 1971. En as Jo dy twa sifers neist inoar
lizze, sjogge Jo dit frjemde forskynsel, dat yn sawn
jier tiid dy wenningbisetting efterütroun is fan 3,57 nei
3,04. Dat bitsjut, dat, as wy dat yn forhalding sjogge
mei it oantal wenningen (dat wie yn 1964 23.968 en yn
1971 29.127, dus in formeardering fan it wenningbisit
mei 5649), fan de 5649 dy't der nei 1964 bykaem binne
net minder as 4338 fuortgien binne oan dizze forleging
fan de wenningbisetting. Der binne dus 1311 oerbleaun.
En dan tocht ik en dat nim ik him net kwea óf dat
de hear Miedema to folie ütgiet fan de gedachte, dat
de üttinning fan de wenningbisetting yn dit tempo
fierder giet. En dat is noch mar de fraech. (De hear
Miedema: Dy sifers wiene üs net bikend; dêr koene
wy dus net op réagearje en wy koene dy dus ek net
forwurkje. Ik bin bliid, dat Jo de sifers nou neame.
Jo koene net fan üs forwachtsje dat wy dy yn üs
bitooch biloeken, hwant dit komt nou pas nei foaren.)
Ik haw dit argumint wol oanfierd, doe't de hear
Miedema yn de ófdielingsgearkomste stelde en dat
wie nochal in positive stelling fan him dat der 1000
wenningen yn't jier boud wurde moasten en dat wy dan
noch net in wenning winne soene. Doe haw ik sein:
Dit is in stelling fan de hear Miedema dy't noch net
biwiisd is. Dêr is net yn forwurke de rol fan de
wenningbisetting. Ik haw Jo fan dy wenningbisetting
dus nou de sifers jown. Ik nim it de hear Miedema
hielendal net kwea óf dat hy krityk hat. Wy binne
allegearre bigien mei it lot fan Ljouwert. Ik wol noch
efkes werom komme op de sifers oangeande de wenning
bisetting; 78V& pst. fan de wenningwetbou (fan 1964 óf)
is brükt foar formindering fan de bisetting per
wenning. Stadichoan wurdt dy bisetting lytser, mar dat
haldt ien kear op. Ik tocht dat wy op in bipaeld
momint sizze koene: Nou moatte wy der foar soargje,
dat wy net under in bisetting fan byg. 3,04 per wenning
komme. Dat soe bitsjutte kinne, dat wy dan wol in
moai stik wenningbou foar de groei fan Ljouwert bi-
stimme kinne. De stelling: As wy 1000 wenningen per
jier bouwe, komme wy net in stap foarüt, koe dan
wolris net mear opgean. Miskien kinne wy dan sizze:
Alles hwat wy mear bouwe as 600 is in bydrage ta
de groei fan Ljouwert. De wenningbisetting kin noch
wol ris hwat sakje, mar it sil grif net mear sa fluch
gean as oant nou ta. Yn Bilgaerd is de wenningbisetting
trochinoar 3,08; noch heger dus as de bisetting per
wenning rekkene foar de hiele stêd. Ik leau, dat it net
sa min liket as wy it nivo fan nou hanthavenje kinne.
Yn it rapport fan de Stichting Provinciaal Opbouw-
orgaan Friesland wurdt derop wiisd, dat wy binammen
stribje moatte nei it bouwen fan greatere wenningen,
omt de huzen faek to lyts binne foar minsken mei
gesinnen; dy hawwe to min romte. Yn it struktuer-
rapport sil dizze saek wol wer oan de oarder komme.
Der sil yn de takomst mear en mear nei bihoefte boud
wurde moatte. En dan kin it bést wêze, dat wy net ünder
in bisetting per wenning fan 3 hoege to kommen. Yn
de groei fan Ljouwert kin wolris mear faesje sitte as
de hear Miedema yn syn Onderstellingen mooglik
achtet.
Ik bin bliid, dat de hear Miedema net fierder yngien
is op de finansieringsproblemen. Gemeente en wenning
bouforieningen dogge harren uterste bést de finan-
siering sa oan to pakken, dat de wenningbou yn
Ljouwert goede ütkomsten jaen sil.
It soe moai wêze, as wy bislute koene mear ien-
gesinswenningen to setten foar minsken op jierren. Ik
fiel dêr seis ek folie foar. Ik haw mei minsken fan
de wenningbouforienings nei de Jouwer west om in kom-
pleks huzen foar minsken op jierren to bisjen, ek al
om harren sjen to litten hwat wy foar Ljouwert yn de
takomst winskje. Ik wol wier wol sok soarte huzen hjir
bouwe. Mar de hear Miedema wit krekt like goed as
ik, dat it yn it ramt fan de romtlike oardering net sa
maklik is dy saek finansieel roun to krijen. Wy wurde
tsjin üs sin dreaun nei heechbou. Binammen yn de
nije plannen stribje wy nei de bou fan mear iengesins-
wenningen; wy wolle sa mooglik net mear as 30 pst.
heechbou. Mar de swierrichheit is, dat dat persintaezje
heger wurdt as de finansiële resultaten oangeande de
grounpriis nei foaren komme. Dat wie ek wer it gefal
yn Aldlan-west. Yn earsten binne wy ütgien fan in
forhalding heechbou - leechbou fan 30 - 70, mar wy sitte
nou al wer boppe de 40 pst. heechbou, om de üt
fiering fan it plan finansieel mooglik to meitsjen. Wy
wolle wol oars, mar mei it each op'e sinten kin it net;
de hierprizen moatte ek passé yn de Ljouwerter for-
haldings. Ik wol de hear Miedema wol tasizze, dat ik
der nei stribje sil, hwer't dat mooglik is, iengesins-
wenningen foar minsken op jierren to bouwen. Wy sille
hjir noch ris wer oer prate mei de wenningbou
forienings. It kin bést wêze, dat hja ek sizze: Wy
wolle wol, mar ekonomysk is it net mooglik. Mar wy
sille üs bilied dêrop wol ynstelle moatte; wy sille rek
ken halde moatte mei de hiele üntjowing op dit gebiet.
Wy moatte, mei üs skema foar eagen, bouwe hwat
wy bouwe kinne; miskien moatte wy dêrby wolris hwat
skouwe. As wy yn de iene sektor net bouwe kinne, mar
yn in oare wol, dan moatte wy üs plannen hwat wizigje
kinne, sadat de greatst mooglike kans bistiet it kwan
tum dat üs foar eagen stiet, to heljen.
De heer Van Haaren heeft een pleidooi gehouden
voor het niet aan de bestemming onttrekken van
woningen. Dat het een moeilijk probleem is, is wel
gebleken uit de discussies die we daarover zojuist
hebben gevoerd. Wij proberen echt wel de huizen voor
bewoning te behouden, maar misschien doen we er,
volgens de heer Van Haaren, niet voldoende aan. Wij
moeten woningbeleid, saneringsbeleid en krotoprui-
mingsbeleid op elkaar afstemmen en het is wel eens
moeilijk een grens vast te stellen. Het is een probleem
waar wij voortdurend mee worstelen; het gaat ons echt
niet voorbij.
De Voorzitter schorst, om 17.40 uur, de vergadering.
