4
5
instituut voor heel Friesland en wel om onderwijskundi
ge motieven, maar welke die motieven zijn, komt er niet
helemaal uit. Misschien kan de Wethouder die in het
kort nu even toelichten. In de eerste plaats lijkt ons
een dergelijk instituut n.l. nogal log en tamelijk moei
lijk te hanteren in de praktijk en in de tweede plaats
wordt dit streven nu al doorkruist omdat Smallinger-
land, Heerenveen en Weststellingwerf te kennen heb
ben gegeven, dat ze niet mee willen doen. Is de voor
gestelde bestuursvorm, in combinatie met Harlingen
en Sneek, dan zo veel beter dan de manier waarop de
Leeuwarder middelbare handelsavondschool momenteel
wordt bestuurd en zo ja, in welk opzicht?
Tenslotte nog dit. Vooruitlopend op het door de Raad
te nemen besluit, heeft het College al een gewijzigde
aanvraag in bovengenoemde zin (zegt de raadsbrief)
aan de Staatssecretaris toegezonden. We staan als
Raad dus min of meer voor het blok. Dit wordt in de
raadsbrief aan tijdgebrek geweten en onze fractie
neemt dat volgaarne aan, maar wel blijven er nog de
vragen over:
a. Had de Raad niet eerder op de hoogte kunnen
worden gesteld van de gang van zaken bij het ge
pleegde vooroverleg?
b. Waarom is deze zaak niet in de Onderwijscom
missie behandeld?
De heer Wiersma: Ik zou graag een paar woorden
willen zeggen over de raadsbrief. Het is mij bij het
lezen van deze brief opgevallen, dat hier gesproken
wordt over een dag-avondschool voor m.a.v.o.. l.e.a.o. en
m.e.a.o. of een combinatie van deze vormen van on
derwijs. Het is een hele mondvol. Er zijn, dacht ik,
een heleboel van die vormen zo langzamerhand bij be
trokken. Ik vraag mij af en dit is een vraag die ik
zou willen stellen, omdat met de verschillende school
besturen en gemeentebesturen is gesproken, o.a. ook
met het bestuur van een bijzondere handelsavondschool
-waarom in dit geval geen contact is opgenomen met
de Stichting voor Christelijk Algemeen Voortgezet On
derwijs en Economisch en Administratief Onderwijs hier
in Leeuwarden. Die exploiteert al een school voor
m.e.a.o. Ik zou dat wel eens willen weten. Ik begrijp
nl. niet waarom er wel met andere besturen wordt
gesproken en niet met dat bestuur. Men weet over
het algemeen de weg naar dat bestuur wel te vinden
wanneer het over andere zaken gaat. (De heer Ten
Brug (weth.Het bestuur weet de weg naar ons ook
wel.) Ik dacht, dat het in dit geval toch wel een goed
idee zou zijn geweest om overleg te plegen met deze
mensen.
De heer Ten Brug (weth.): De heer Buising is be
gonnen met te zeggen, dat hij een aantal opmerkingen
wil maken en heeft daarbij zelfs gezegd: „een aantal
kritische opmerkingen". Ik heb het idee, dat hij dit al
een tijd geleden moet hebben overdacht, omdat ik die
kritische geluiden op dit moment niet van hem ver
wachtte, gezien de blijde gebeurtenis die onlangs in
zijn gezin heeft plaats gevonden en waar ik hem van
harte mee wil feliciteren.
De heer Buising begint met het aanhalen van het
voorstel van 31 maart 1970 en dan kom ik direct bij
de heer Wiersma, wiens opmerking kennelijk op een
misverstand berust. Op 31 maart 1970 hebben wij hier
inderdaad in de Raad gehad het besluit om de handels
avondschool om te zetten in een avond-l.e.a.o., cq
m.a.v.o. c.q. m.e.a.o. en een combinatie daarvan. Eigen
lijk hadden deze opmerkingen van de heer Wiersma
moeten worden geplaatst bij het vorige voorstel dat
nu van de baan is. (De heer Wiersma: Dat kan nu
nog wel, want er is nog niets gerealiseerd.) Daar kom
ik later nog op terug.
Wat is er hier met het avondonderwijs aan de hand?
De handelsavondscholen een sinds lange jaren be
staand instituut komen niet meer voor in de Wet
op het Voortgezet Onderwijs en in één van de artikelen
van deze wet staat, dat deze scholen in 1973 verdwij
nen. Het gaat er dus om in welke schoolvorm,
die de wet nu kent, deze scholen kunnen wor
den omgezet. Toen wij indertijd bij de Raad
kwamen met het voorstel omdat wij op tijd moes
ten zijn met het oog op de planprocedure heb
ben wij als alle andere gemeenten allerlei vormen van
onderwijs, genoemd in de Mammoetwet, daarvoor in
gevuld, l.e.a.o., m.a.v.o. (en dan dachten we voorname
lijk aan de lagere handelsavondschool) en de m.e.a.o.,
waarbij gedacht werd aan de middelbare handels
avondschool, de top op onze bestaande school. Bij het
Rijk was men ondertussen al een aantal jaren aan het
dubben over de toekomst van de handelsavondscholen.
In de Lochemse conferenties is dit meerdere malen
een punt van bespreking geweest, maar men is er
daar niet op tijd uitgekomen om een voorstel aan de
Minister te doen over het vervangen van deze scholen.
Toen is op het laatste moment het Ministerie tot de
overtuiging gekomen, dat het het verstandigste zou
zijn om die lagere handelsavondscholen want het
aantal daarvan is aanmerkelijk hoger dan het aantal
scholen, dat daarbij nog een middelbare opleiding heeft
om te zetten in een avond-m.a.v.o. Dat is wel dui
delijk om de redenen die de heer Buising ook heeft
genoemd. Een m.a.v.o.-opleiding is de vooropleiding
voor het volgen van de middelbare handelsavondschool,
dus die lagere handelsavondschool kun je vergelijken
met een m.a.v.o. Daarover zijn in het gehele land be
sprekingen geweest, o.a. in Leeuwarden op 4 januari
j.l. Met de besturen van de handelsavondscholen in
Friesland dan ben ik weer bij de heer Wiersma
en dat waren Leeuwarden, Harlingen, Smallinger-
land, Heerenveen en Weststellingwerf, wat betreft de
gemeentelijke scholen, en Sneek, wat een bijzondere
handelsavondschool betreft. Tegen die besturen is toen
gezegd: Ons voornemen is deze scholen om te zetten
in avond-m.a.v.o.'s en alle andere aanvragen zullen
worden afgewezen. Daarbij werden een aantal kaarten
(U hebt ze bij de stukken kunnen zien) op tafel ge
legd waarop aangegeven was hoe de provincie in ge
bieden zou kunnen worden ingedeeld. Daarmee ver
vielen dus in feite de aanvragen voor avond-l.e.a.o. en
avond-m.e.a.o. Dat wil niet zeggen, dat we geen aan
vraag langs de normale weg van de planprocedure
voor een avond-l.e.a.o. of een avond-m.e.a.o. zouden
kunnen indienen, maar die aanvragen konden niet
worden gekoppeld aan het bestaan van een lagere
handelsavondschool of een middelbare handelsavond
school, want de omzetting zou geschieden in een avond-
m.a.v.o. met en dat staat, dacht ik, ook in onze
raadsbrief de mogelijkheid van het houden van cur
sussen op m.e.a.o.-niveau. Cursussen voor bepaalde
vakken, handelscorrespondentie, boekhouden en wat
dies meer zij, op m.e.a.o.-niveau. De belangstelling
dat geef ik de heer Buising toe voor het avond-
m.a.v.o. neemt om sociale redenen af. Het aantal leer
lingen is dan ook niet zo geweldig groot. Voor Leeu
warden was dat op 4 januari j.l. 68, voor Harlingen 55,
voor Sneek 55, voor Heerenveen 55, Wolvega 42 en
Smallingerland 42. Allemaal vrij kleine scholen. Die
avond-m.a.v.o. zou dan in de opzet van het Ministerie
een uitzonderlijke m.a.v.o. worden, want men wil de
leerlingen de kans geven om het diploma öf in één
keer of in deelcertificaten te behalen öf alleen deel
certificaten, maar dan op m.a.v.o.-niveau, voor b.v. het
talenpakket te behalen, wat dan voldoende zou zijn
om aansluiting te vinden bij cursussen op m.e.a.o.-ni-
veau. Dat geldt voor talen, maar ook voor wiskunde
en handelsvakken. Wil zo'n avond-m.a.v.o. de nodige
differentiatie kunnen geven, dan moet er toch wel
een minimum aantal leerlingen zijn van 80. Dat wil
zeggen 80 leerlingen die het hele m.a.v.o.-pakket vol
gen. De leerlingen die maar de helft van het pakket
volgen, worden ook maar voor de helft meegerekend.
Volgen 80 leerlingen de helft van het pakket, dan heb
je in feite een school van 40 leerlingen en dat bete
kent, dat een dergelijke school eigenlijk niet levens
vatbaar zou zijn. Toen heeft het Ministerie ook in be
ginsel gesuggereerd U hebt het op die kaart kun
nen zien, waarop een grote cirkel om al die plaatsen
in Friesland is getrokken de aanvragen die er van
uit Friesland bij het Ministerie waren ingediend te
bundelen tot een gezamenlijke aanvraag om op die
manier een zo sterk mogelijke school te krijgen. Zo'n
grote school is beter om de mogelijkheden te hebben
tot differentiatie. Als je één sterke school hebt, kan
je gemakkelijker komen tot een verdeling van de les
sen over Friesland. Dependances behoren dan niet tot
de onmogelijkheden. Een grote school heeft gauwer
een aantal leraaruren over, die voldoende zijn om
een nieuwe groep te vormen. Dat zou er bij een totale
combinatie zeker in zitten. Het spijt mij, dat de ge
meenten Heerenveen, Smallingerland en Weststelling
werf hebben gezegd, dat ze hun eigen gang gaan. Zij
vonden een combinatie van scholen een achteruitgang
vergeleken met de toestand waarin ze nu verkeren.
Dat betekent, dat de rest van de schoolbesturen (Leeu
warden, Harlingen en Sneek) in feite voor het blok
stond en geen andere keus had dan gezamenlijk
een aanvraag in te dienen. Ik moet tot mijn vreugde
zeggen, dat dat tot geen enkele moeilijkheid heeft ge
leid, ook geen moeilijkheid omdat het twee gemeente
lijke scholen en een bijzondere school waren. Men heeft
elkaar vrij gemakkelijk gevonden en de gezamenlijke
aanvraag is ingediend. Dat moest op zeer korte ter
mijn gebeuren. Aanvankelijk moest de aanvraag voor
16 januari in Den Haag zijn, maar dat was uiteraard
onmogelijk, want de besprekingen moesten nog wor
den gehouden tussen de schoolbesturen in Friesland.
Uiteindelijk is het 16 februari geworden. Wij moesten
dus ook wel vlug handelen en buiten de Raad om deze
aanvraag indienen. Ik dacht, dat dit op zichzelf ook
niet zo'n bezwaar was, want in feite is hier van een
principiële verandering vergeleken met de situatie van
maart 1970 geen sprake. Het gaat er n.l. om de han
delsavondschool te handhaven in een vorm, die onge
veer overeenkomt met de situatie waarin we nu ver
keren. Van de zijde van het Rijk is gezegd, dat de
enige mogelijkheid is het aanvragen van een avond-
m.a.v.o. Dat zal worden goedgekeurd en op een bepaal
de manier in de planprocedure gebracht worden. Een
avond-m.e.a.o. zal niet worden aanvaard als een aan
vraag tot voortzetting van de oude middelbare handels
avondschool. We kunnen dus wel maar dat gaat bui
ten de planprocedure om - zelfstandig cursussen aan
vragen, verbonden aan de avond-m.a.v.o. op m.e.a.o.-
niveau. Ik dacht, dat er geen principiële wijziging was.
Alleen de zaak is door de besprekingen met het Mi
nisterie meer geconcretiseerd.
Ik dacht, dat het de heer Wiersma ondertussen wel
duidelijk is geworden, dat er geen aanleiding was met
andere scholen hierover te spreken, omdat de hele
m.e.a.o.-aanvraag er nu uit viel. Hadden wij moeten
spreken met de Vereniging voor Christelijk a.v.o. en
e.a.o. dan had dat in de vorige situatie gemoeten, maar
dat is ook gebeurd, zonder resultaat overigens. We
hebben dat al eens eerder gedaan over de vraag of we
gezamenlijk niet één m.e.a.o. konden oprichten in Leeu
warden en toen kregen we een briefje van twee regels
waarin stond: We voelen er niets voor. De bespreking
van deze kant was iets uitvoeriger, maar dat wil niet
zeggen, dat we er over blijven wrokken, maar ik meen
de toch wel, dat ik dit hier even moest opmerken.
Waarom is de Onderwijscommissie niet gehoord
Daaraan is door mij helemaal niet gedacht. Dat kan
twee redenen hebben. Ik zou het bestaan van die com
missie helemaal zijn vergeten. Ik geloof niet, dat dat
zo is. Ik dacht meer, dat ik er van uit ben gegaan,
dat er geen principiële situatie aan de orde was. Die
hele zaak van het middelbare handelsavondonderwijs
en lager handelsavondonderwijs is indertijd uitvoerig
in de commissie aan de orde geweest en dit was een
uitwerking van de planning die er toen uit gekomen is,
zij het wat concreter doordat wij nu meer gegevens
hadden. Het was ook niet een kwestie van wel of niet
doen. We wisten nu alleen, dat we, als we het zo zou
den aanvragen, een avondschool houden en anders krij
gen we niets.
De heer Buising: Nog een paar korte opmerkingen.
In de eerste plaats wil ik zeggen, dat ik het bijzon
der jammer vind, dat alleen een aanvraag voor een
avond-m.a.v.o. kans maakt te worden aangenomen. Als
ik goed ben ingelicht dan telt de handelsavondschool
op het ogenblik 88 leerlingen. Dan zitten we al met
8 man boven het vereiste minimum. Ik heb het idee,
dat, als we van die school een m.a.v.o. maken, de kans
groter is onder de 80 te zakken, dan wanneer we het
oen duidelijk economisch-administratieve school laten
olijven, ik denk, dat je dan gemakkelijker 80 leer
lingen zult krijgen dan wanneer het een m.a.v.o. wordt.
De verdeling van de leraaruren, zoals de Wethouder
zei, over die verschillende scholen, lijkt me rooster-
technisch moeilijk te verwezenlijken. Het aantal les
uren van zo'n leraar is aan een maximum gebonden.
Laten we zeggen, dat dat er 7 a 8 zijn. Als hij daar
van 5 in Leeuwarden geeft dan zou hij voor de overige
3 uren naar Sneek moeten rijden of naar Harlingen.
Ik zie de man nog niet voor me die dat zal gaan doen.
De heer Wiersma: Ik dacht, dat het bijzonder goed
was, dat de handelsavondschool wordt omgezet in een
school voor avond-m.a.v.o. Het is een school die een
aantal leerlingen heeft die de norm waarschijnlijk wel
of bijna zal halen. Het is een schooltype waarin de
huidige school gemakkelijk kan worden omgezet. Dan
is er in ieder geval in Leeuwarden een gelegenheid
voor de jongelui om het avond-m.a.v.o. te volgen en
misschien in deelcertificaten het diploma te behalen.
Ik ben het aan de andere kant wel eens met hetgeen
de heer Buising stelt, n.l. dat men er hiermee niet is.
Wat de belangstelling heeft bij een heleboel jongelui
in Leeuwarden en directe omgeving, is het volgen van
cursussen aan het m.e.a.o. Dit is ook wel gebleken bij
de Stichting, omdat men daar ook al extra cursussen
heeft aangevraagd. Ik zou het bijzonder jammer vin
den wanneer deze zaak niet helemaal goed benut zou
worden. Wij moeten ons nu eenmaal realiseren, ook
al is dat misschien een beetje vervelend en verdrietig
voor het Gemeentebestuur, dat er een m.e.a.o. in Leeu
warden is, zij het dam, dat het een christelijke m.e.a.o.
is. De leerlingen die dat onderwijs volgen, zijn van
alle gezindten. Alle leerlingen worden volledig geac
cepteerd en dat zal ook het geval zijn als aan die
school straks avondonderwijs zal worden gegeven. Ik
ben er niet van overtuigd, dat Leeuwarden binnen af
zienbare tijd een tweede m.e.a.o. zal kunnen krijgen.
Reden waarom b.v. ook de gemeenten Heerenveen en
Smallingerland waarschijnlijk niet mee zullen willen
doen in deze zaak. Het ligt hem, dacht ik, ook aan het
feit, dat Heerenveen reeds een school voor m.e.a.o.
heeft en Drachten wel eens de derde plaats zou kunnen
worden die een school voor m.e.a.o. toegewezen krijgt
in de toekomst, omdat er in Leeuwarden toch al een
dergelijke school is. Uit hoofde daarvan, en zo deze
kwestie verder bekijkend, dacht ik, dat het goed was,
dat men toch wel af en toe de hoofden bij elkaar steekt
en van gedachten wisselt over de mogelijkheden die er
liggen voor leerlingen in Leeuwarden en omgeving en
er niet te sterk de nadruk op te leggen, of dat nu een
school betreft voor christelijk onderwijs of voor open
baar onderwijs.
De heer Ten Brug (weth.)Om maar met dat laat
ste te beginnen, nou breekt mij de klomp. Het gaat
hier niet om een dagschool voor m.e.a.o. öf openbaar
öf protestants christelijk! Het gaat er alieen maar om
een bestaand instituut om te zetten in een onderwijs
vorm die nu in de Mammoetwet past. En ik dacht,
dat iedereen het er over eens was, dat de lagere han
delsavondschool een school is die ongeveer overeen
komt met een avond-m.a.v.o. (aangezien het m.a.v.o.
de vereiste vooropleiding is voor de middelbare han
delsavondschool). Temeer omdat het nu de bedoeling
is, dat de leerlingen het diploma in deelcertificaten of
alleen maar deelcertificaten kunnen behalen. Het vol
gende is, dat de middelbare handelsavondschool (de
4- en 5-jarige kop) wordt omgezet in cursussen op
m.e.a.o.-niveau. Dat is niets nieuws, er worden nu al
aan de middelbare handelsavondschool cursussen ge
geven naast de mogelijkheid het diploma middelbare
handelsavondschool te behalen. Ik dacht ook, dat in
de stukken duidelijk staat, dat het de bedoeling is, dat
dit onderwijs (die cursussen) komt in de plaats van
de oude middelbare handelsavondschool. Van een con
currentiepositie is hier helemaal geen sprake. Er wor
den in feite gewoon andere namen ingevuld voor een
bestaande situatie. Wanneer er ook aan andere scholen
plannen zouden zijn om avondonderwijs te starten
naast een reeds jarenlang bestaande avondopleiding in
Leeuwarden, dan lijkt het mij inderdaad nuttig, dat
men met elkaar eens gaat praten. Ik wil ook wel zeg
gen, dat het bestuur van de Vereniging voor Christe
lijk a.v.o. en e.a.o. met de situatie van de lagere en
middelbare handelsavondschool op de hoogte is. In
verband met sollicitatiekwesties en het aanpassen van
de ene school op de andere zijn er inderdaad bespre
kingen geweest.
