Zié
25
gaat het ook weer om de verdeling van 26 zetels. Ik
dacht dat de juiste verhouding, als we vanuit de raden
gaan kiezen, zou zijn: P.v.d.A. 9,48, C.C.P. gemaks-
halve duid ik het aan als C.C.P.men heeft niet in
alle gemeenten gezamenlijk deelgenomen aan de ver
kiezingen 10,95, V.V.D. 2,86, F.JM.P. 1,36 en Axies
(met de grootste restzetel) 0,54.
Ik heb dit overzicht gemaakt om in ieder geval tot
getallen te kunnen komen en te weten waar we over
spreken. Het moet mij van het hart dat bij de verde
ling, zoals die door de C.C.P.-fractie in onderling over
leg met de C.C.P.-fracties uit de andere gemeenteraden
is gemaakt, de P.v.d.A. nogal ruimschoots wordt be
deeld met 11 zetels en dat ten koste van een zetel die
eigenlijk zou toekomen aan de kleinere fracties, waar
ik de V.V.D. ook wel toe reken; ik heb echter gezien
dat men de 3 zetels van de V.V.D. er ook heeft uitge-
peuterd. Dit over het lijstje van de C.C.P.
Mijn volgende opmerking is dat in Menaldumadeel
al gestemd is en dat de zetelverdeling zal zijn zoals in
het lijstje van de C.C.P. is aangegeven, n.l. P.v.d.A. 1,
C.C.P. 1, de burgemeester uit het college (hier dus ge
schreven voor de V.V.D.) en F.N.P. 1. In het Bildt is
ook gestemd, met dien verstande dat men de aanwij
zing als een voorlopige wenst te beschouwen omdat
men wil afwachten of, als alle andere gemeenten ook
gestemd hebben en hun zetels hebben aangewezen in
de regioraad, er tot een afspiegeling gekomen is.
Ik dacht dat wij dus erg voorzichtig moesten zijn
met de zetels vrij definitief aan te wijzen, omdat we
in ieder geval voor ogen moeten houden dat de regio
raad een zo goed mogelijke afspiegeling moet zijn van
de politieke verhoudingen zoals die in de regio liggen.
Mevr. Dijkstra-BethlehemEven een korte opmer
king. Het is U bekend dat ik tegen elke vorm van
gewestvorming ben. Of het nu gewest of regio ge
noemd wordt, het blijft hetzelfde. Ik ben hier dan ook
tegen en zal ook straks het stembiljet blanco inleveren.
Ik wens dus te worden geacht tegen te zijn.
De hear Singelsina: Ik kin it stanpunt fan mefr.
Dijkstra diele. De F.N.P. tinkt der miskien yn it alge-
mien net krekt lyk oer as ik, mar ik stel gjin priis
op in sit yn de regioried en ik distansiearje my fan
eltse oanset ta de gewestfoarming op hokker manier
ek.
De heer Van Haaren: We hebben van de heren Rijp-
ma en Schaafsma nog een keer kunnen horen dat er
op een bijzonder handige manier is gerekend en wel
zodanig dat de C.C.P. en de V.V.D. bijzonder goed uit
de bus komen en dat de kleine fracties behoorlijk bui
ten de deur blijven staan. Er wordt nu opeens gekozen
voor een evenredige vertegenwoordiging en er is een
heel systeem ontworpen en dat slaat volgens mij toch
als een tang op een varken omdat wij helemaal niet
weten of ook de andere gemeenten de heer Rijpma
heeft dat ook al gezegd precies volgens dit systeem
gaan werken. Als je daar inderdaad zekerheid over
hebt, als het volkomen duidelijk is dat er een afspraak
is met alle andere participerende gemeenten dat er
volgens dit systeem zal worden gewerkt, dan klopt het
ook. Maar wij weten dat helemaal niet. Voor zover
mij bekend zijn alleen de zetels van Menaldumadeel
bekend. De heer Schaafsma zei dat ook het Bildt al
gestemd heeft. Maar ik heb het gevoel, zoals deze za
ken nu voor ons liggen, dat het op een handige manier
toerekenen naar de C.C.P. en de V.V.D. is.
Ik ben persoonlijk helemaal niet zo gelukkig met
een(De heer 13.. P. van der Veen: Als het om be
rekenen gaat, ik dacht dat het goed zou zijn als U ook
iedere som had gemaakt.) Die som komt nog. Mijn
telraampje is iets kleiner dan dat van de V.V.D.; daar
zijn ze van die grote telramen gewend. (De heer B. P.
van der Veen: Ik geloof dat bij U alles kleiner is.)
Gelukkig wel, ja.
Ik was bezig te zeggen dat ik persoonlijk helemaal
niet zo gelukkig ben met afspiegelingscolleges; van
mij mag er b.v. in deze Raad op 1 september best een
ander soort college komen.
U weet dat wij niet zulke grote voorstanders zijn
van de regioraad. Wij vinden echter toch dat het wen
selijk is dat daar eventueel ook iemand van Axies in
zou kunnen zitten, al is het alleen maar om de vinger
aan de pols te houden, te zien en te ervaren wat er
omgaat om dat eventueel door te kunnen geven aan
allerhande groeperingen waar wij ons nauw mee ver
want voelen.
Zullen wij iets aan becijferingen hebben dan moet
eerst bekend zijn van de andere deelnemende gemeen
ten of zij inderdaad dit systeem handhaven. In ver
band hiermee heb ik een motie klaar liggen. Die luidt:
,,De Raad der gemeente Leeuwarden, op 11 decem
ber 1973 in vergadering bijeen, besluit de benoeming
van leden voor de regioraad aan te houden tot de zetel
verdeling van de andere participerende gemeenten be
kend is, teneinde een samenstelling van de regioraad
op grond van evenredige vertegenwoordiging van de
regio alsnog mogelijk te maken."
Ik bedoel hier dit mee. Als die andere zetels bekend
zijn dan kunnen wij hier de 9 zetels, als we als laatste
een beslissing kunnen nemen, zo verdelen dat de even
redige vertegenwoordiging behoorlijk uit de bus komt.
Als we het nu doen zoals het wordt voorgesteld door
de heren Rijpma en Schaafsma, dan zeg ik dat het
niet klopt. (De heer Schaafsma: Ik heb niets voorge
steld.) U hebt gezegd hoe het naar Uw mening het
best zou kunnen. Eigenlijk zouden wij met dat voorstel
niet eens erg ongelukkig moeten zijn, want volgens het
laatste overzicht zou de verdeling in de regioraad wor
den: P.v.d.A. 10, C.C.P. 11, V.V.D. 3, F.N.P. 1 en Axies
1. Dan zit de zetel voor Axies dus wel safe. Maar ik vind
het hele systeem niet juist. Ik vind dat wij eerst moeten
afwachten hoe de andere participerende gemeenten hun
zetels verdelen; dan blijven er dus een aantal zetels
over. Dan kunnen we de mooie staatjes er nog eens
naast leggen en kunnen we op grond daarvan kijken
of het mogelijk is om te komen tot een verdeling in
overeenstemming met deze staat.
De heer Vellenga: Het is mogelijk om bij verkie
zingen als deze of bij stemmingen als deze uit te gaan
van een partij-politieke vertegenwoordiging en dan te
kijken hoe alle politieke groeperingen in de diverse
gemeenteraden vertegenwoordigd zijn. Je kan ook een
andere lijn volgen en zeggen: Wij willen eens kijken
m.n. in dit stadium van de proef hoe wij per
gemeente een bepaalde vertegenwoordiging samen kun
nen stellen die een redelijke doorsnee geeft van die
gemeenteraad van die gemeente. Ik dacht dat in dit
stadium een keus voor één van beide systemen iet
wat prematuur is en dat wij ons gewoon, zonder ons
teveel in becijferingen te verdiepen, zouden moeten
richten op een min of meer globale en ook giobaal-
rechtvaardige verdeling van het aantal zetels. Nu is
er een poosje terug in het seniorenconvent gepraat
over deze zaak. Leeuwarden kon 9 leden leveren. Toen
is de afspraak gemaakt: Laten we het zo doen: 3
C.C.P., 3 kleine fracties en 3 P.v.d.A.-P.P.R. Wij heb
ben van onze kant eigenlijk geen reden om op dit mo
ment ook na kennis te hebben genomen van het
cijfermateriaal daarvan af te stappen. Wat ons be
treft zouden we dus best aan die verdeling willen vast
houden, aan dat drieluik dat ook in redelijkheid een
doorsnee geeft van de samenstelling van deze Gemeen
teraad. Het krijgt wat een bijzonder aspect door het
feit dat twee kleine fracties om hun moverende rede
nen er geen prijs op stellen om in deze vertegenwoor
diging te worden opgenomen. Dat kan bij de keuze
van de drie mensen uit de kring der kleine fracties
mogelijk bepaalde fricties opleveren, maar dat kan af
hankelijk zijn van de namen die van die kant worden
genoemd.
Wanneer ik op dit moment namens onze fractie na
men zou willen noemen en in Uw aandacht aanbevelen
dan zijn dat de namen van mevr. Brandenburg en de
heren Meijerhof en De Vries. Ik dacht dat we misschien
na een eventueel antwoord van de zijde van het College
van B. en W. ook namen van andere fracties zouden
kunnen verwachten om te proberen op een bepaald
moment tot een afronding van de hele stemming te
komen.
De Voorzitter: Ik geloof dat ik niet hoef in te gaan
op enkele kanttekeningen die n.a.v. het aan de orde
zijnde agendapunt zijn gemaakt m.b.t. de regioraad
als zodanig. Dat punt is door de Raad afgewerkt en
vandaag dus niet aan de orde.
Ik zou willen opmerken dat er bij het overleg met
de andere gemeenten zowel als bij het overleg in de
Raad nogal duidelijk naar voren is gekomen dat er
naar gestreefd dient te worden dat de regioraad straks
toch wel een zodanige samenstelling zal hebben dat
wij daarin zonder het op een goudschaaltje te we
gen de politieke constellatie in de gezamenlijke ge
meenten redelijk terug kunnen vinden. Het hangt
van de stemming in de verschillende raden af hoe het
uitpakt. Er is afgesproken dat de verschillende partijen
in de gemeenten onderling toch wel een zeker overleg
zouden plegen en uit de gegevens die op tafel zijn ge
legd ik; stel het op prijs dat van mijn kant te ver
klaren blijkt dat dat overleg tot resultaat heeft ge
had dat wij heel dicht bij een evenwichtige verdeling
komen. Dat is alleen maar gunstig wanneer wij dus
refereren aan de gesprekken die wij daarover in het
verleden hebben gevoerd.
Het voorstel van de heer Van Haaren om de stem
ming uit te stellen lijkt mij weinig reëel en ook niet
erg elegant tegenover de andere gemeenten. Er is toch
wel overleg geweest en elke gemeente zou kunnen af
wachten wat de anderen doen en dan zouden we nooit
tot een regioraad komen. Ik dacht dat wij er in rede
lijkheid van uit mogen gaan dat wij een evenwichtige
samenstelling krijgen.
De heer Schaafsma: Ik heb mij in eerste instantie
beperkt tot een inleiding. Nu kom ik tot de zaak zoals
die op dit ogenblik voor ons ligt. Als wij de stemver
houdingen in de buitengemeenten zien dan is alleen
de aanwijzing door het College van de gemeente Me
naldumadeel zo dat de V.V.D. menselijkerwijze in de
buitengemeenten op 1 zetel mag rekenen. Alle andere
gemeenten hebben een zodanige verdeling dat wij als
kleine groepering daar niet aan te pas komen terwijl
wij gemiddeld toch met 2,86 zoals uit de becijfering
blijkt uit de bus komen. Het zijn cijfers, mijnheer
Van Haaren, die ik niet zelf heb gecreëerd; het zijn
gewoon gevolgtrekkingen uit de verkiezingen, gewoon
optellen, aftrekken en delen en de resten zo goed mo
gelijk verwerken. Het betekent dus dat wij er op grond
van het laatste overzicht op menen te mogen staan dat
wij met 3 zetels vertegenwoordigd worden in de regio
raad. Blijft het punt over waar die vandaan moeten
komen. En dan komen eigenlijk toch wel wringingen
te voorschijn. De merkwaardige situatie zou zich dus
voor gaan doen dat, gezien de verhoudingen, die 2 ze
tels nog het beste uit de Raad van Leeuwarden zouden
kunnen komen. Of dat het doel waarvoor de regioraad
wordt ingesteld ten goede komt, is iets dat wij nog
zouden kunnen betwijfelen. Dit soort wringingen ko
men m.i. deels toch wel voort uit de vaagheid waarin
art. 5 ons laat zwemmen. Wij hebben weinig grip op
de zaak. Het is een kwestie van goed vertrouwen in
wat de anderen met elkaar doen. Ik dacht dat dat ver
trouwen op het ogenblik aanwezig was maar het is dan
toch maar zo dat je op het ogenblik een heel eind moet
gaan blindzwemmen. Ik ben dan ook van mening dat
wij dat blindzwemmen moeten voortzetten, dit in te
genstelling tot de heer Van Haaren die meent dat we
de zaak moeten aanhouden. Want welke zekerheid heb
ben de andere gemeenten Die zouden de zaak ook
aan kunnen houden en dan komt de hele zaak op de
lange baan. Hoewel wij niet zo voor de regioraad zijn,
vind ik het een goed idee de zaak te laten proefstomen
voor de nieuwe verkiezingen; daar staan wij ook volle
dig achter. Wij vinden dat de kogel nu maar door de
kerk moet.
Er is dus van onze kant het bezwaar dat wij, als
wij 3 zetels moeten hebben, die moeten vinden door 1
in Menaldumadeel en in feite 2 in Leeuwarden; dat
is dus de eerste claim. Hierbij zou ik het willen laten.
(De Voorzitter: U doet geen suggesties t.a.v. na
men?) Nee.
De heer B. P. van der Veen: Ik zou allereerst wil
len zeggen dat wij geen voorstanders geweest zijn van
deze regionale raden, maar dat het vanzelf spreekt
dat, als die dingen door de meerderheid gewenst wor
den, de democratie meebrengt dat wij daaraan bij
dragen. Dat vind ik een logische zaak. (De hear Sin
gelsina: Dat is hielendal net logysk.) Nee, maar ik
weet ook niet of logica wel het allersterkste punt van
mijn linkerbuurman is. (De hear Singelsma O né
Wat de kwestie van wel of niet uitstellen betreft,
als je door een deur gaat die te nauw is om er met
zijn tweeën tegelijk door te gaan dan zegt de een
tegen de ander „gaat U voor". En als je dat tot in
der eeuwigheid blijft herhalen dan had de deur net
zo goed dicht kunnen zijn want dan kom je er nooit
door. (De hear Singelsma: Ik tocht dat jimme dringe
soene.) U rekent teveel bij Uzelf. (Gelach)
Ik zou willen voorstellen dat uit deze Raad in de
regioraad worden gekozen mijn fractiegenoten Weide
en Schaafsma.
De heer Van Haaren: Ik ben het met de heer
Schaafsma eens dat art. 5 bijzonder vaag is en dat
daar allerhande moeilijkheden uit voort kunnen komen.
De heer Schaafsma zegt dat het een kwestie van goed
vertrouwen is. Ik weet dat niet, ik zet daar vraagte
kens bij. Ik vind het gewoon een politieke zaak die je
best politiek hard kunt spelen. Er staan politieke be
langen op het spel en ik geloof in dat veld niet zo erg
in dat goede vertrouwen.
Ik heb gevraagd deze zaak uit te stellen. U zegt dat,
als andere gemeenten dat ook doen, er nooit een be
slissing komt. Ik dacht evenwel dat Leeuwarden de
meest aangewezen gemeente zou zijn om te wachten
omdat Leeuwarden met zijn 9 zetels ontzettend veel
kan bepalen door een andere verdeling aan de hand
van de zetels die bekend zijn. In een gemeente die maar
2 of 3 zetels aanwijst is dat veel moeilijker. Wij kun
nen met 9 zetels wat dat betreft de overeenstemming
maken met de evenredige vertegenwoordiging die zo
veel geprezen is. Nogmaals, ik geloof daar niet in. Ik
ben het graag eens met de heer Vellenga dat wij beter
terug kunnen vallen op de oorspronkelijke suggestie
die in het seniorenconvent is gedaan. Als we ons daar
aan houden dan is de motie ook overbodig. Dan bete
kent het gewoon dat we de verhouding 3-3-3 aanhou
den. Van de zijde van de P.v.d.A. zijn drie namen ge
noemd, van de C.C.P. zullen we nog wel namen te
horen krijgen en van de zijde van de V.V.D. zijn twee
namen genoemd. Ik zou namens mijn fractie de heer
Piet van der Wal als vertegenwoordiger willen voor
dragen. Op die manier zou het mogelijk zijn het 3-3-3-
systeem te handhaven waar ik zonder meer voorstan
der van ben. Als men dit niet wil, als men per se wil
vasthouden aan de berekeningen van de evenredige
vertegenwoordiging dan vind ik dat mijn motie zinvol
is en dan wil ik die handhaven.
De heer Rijpma: Er is in het seniorenconvent in
derdaad de verhouding 333 genoemd. Ik wijs er
echter op dat ik bij die gelegenheid heb gezegd nog
overleg te willen plegen met bevriende fracties uit
de andere gemeenten. Dat overleg heb ik ook gepleegd.
Het is m.n. de gemeente Ferwerderadeel geweest die
ons heeft verzocht het mogelijk te maken dat 1 lid
van de P.v.d.A. uit hun gemeenteraad aan de regio
raad zou kunnen deelnemen, omdat zij het wat on
plezierig vonden wanneer zij 3 vertegenwoordigers van
dezelfde politieke kleur zouden aanwijzen. Ik zou hier
aan nog willen toevoegen dat, mocht blijken dat bij de
definitieve stemmingen in de andere raden de C.C.P.
uiteindelijk hoger zou komen dan de 11 die op het
overzicht staan, wij van onze kant geen enkel bezwaar
hebben op dat moment een correctie voor te stellen.
Wij dachten dat wij op deze manier de zaak een
goed begin maken met het samenstellen van de eerste
regioraad een dienst hadden bewezen met ons on
derzoek. Wij menen dan ook dat ons voorstel niet in
gegeven is door eigen belang, maar dat het duidelijk
is ingegeven door het streven om tot een goed overleg
in deze regio te kunnen komen. Dat geeft mij ook de
vrijmoedigheid om voor te stellen af te wijken van de
gesuggereerde 3-3-3-verhouding en aan de C.C.P. in
Leeuwarden 1 zetel meer te geven. Onze fractie ziet
zich graag in de regioraad vertegenwoordigd door
mevr. Visser-van den Bos en de heren Heidinga, Wier-
sma en De Leeuw.
De Voorzitter: Wij kunnen nu de beraadslagingen
over dit punt als beëindigd beschouwen. We hebben
echter nog de motie van de heren Van Haaren en Van
der Wal. Ik zou hen willen vragen of zij de motie hand-
