If/I?
nogmaals dat ik vind dat alle groepen, dus ook de gehandicapten, aan werk geholpen zouden moeten
worden, maar ik heb in de motivering in de aanbiedingsbrief eigenlijk geen aanleiding kunnen vinden
om te zeggen: De D.S.W. in Leeuwarden moet eigenlijk maar zorgen dat er een A.R.A. komt. Ik vind
dus de investering van ruim 3 ton op dit stuk van zaken voor de gemeente niet verantwoord. Ik weet wel
dat, als het in A.C.W.-verband gebeurt en met allerlei subsidies, de gemeente die 3 ton niet op tafel
hoeft te leggen, maar de exploitatie komt elk jaar weer terug en het is zo speculatief op het ogenblik,
niemand kan zeggen wat de bezetting van zo'n A.R.A. zou zijn en daarom vind ik dat het rijk hiervoor
garant moet staan.
De hear Jansma: Der is in jier as 3 lyn ek al ris fanót de ried yn it ramt fan de bigreatingssittingen
frege wurden oft hjir yn Ljouwert ek plak wêze soe foar in A.R.A. Der is doe sein: Né, it hoecht net
hwant Hearrenfean kin it wol óf. Nou snijt de hear Bouma dit probleem hjir oan. Hy is it eins net iens
mei hwat it kol leez je op forski Ilende fragen antwurdet. Hy sjochtdy A.R.A. foar Ljouwert net si tten en hy
fynt dat it ryk foar de gefolgen dy't der foar dizze kafegory minsken binne opdraeije moat. Ik wol dochs
in pear kanttekeningen pleatse by itjinge de hear Bouma hjir oer sein hat. Hy seit, der wurdt spekulear-
re op de takomstige Algemiene Arbeidsungeskiktheitswet. De minsken dy't der hjoed de dei, nou't dy
wet der noch net is, binne forkeare net yn oare omstannichheden as dan. It is just de bidoeling fan de
Algemiene Arbeidsungeskiktheitswet om de mankeminten dy't der hjoed de dei binne op to heffen. Dêr-
foar komt dy wet der just; dy wet komt der net allinne om to soargjen dat dizze minsken in ütkearing
krije kinne, mar ek om revalidaesje mooglik to meitsjen. Nou giet it by sa'n A.R.A. net allinne om it
trainen, né, it giet yn it allerearste plak der om: Hwat kin dizze persoan dy't syn eigen wurk net mear
dwaen kin troch in sykte of in ungemak noch wol. En yn de prakfyk hat it bliken dien dat in psycholo-
gysk undersyk of in advys fan in biropskeuze-adviseur yn in hiele protte gefallen net tarikkend is; dêr
kin men mei in bipaelde kafegory minsken eins net mei üt'e fuoften. Dizze minsken moatfe hwat men
dan populair neamt test wurde yn de overall, dy moafte yn de wurksituaesje observearre wurde en oan
de han fan de resultaten dy't dérmei birikt wurde kin dan in bihoarlik advys troch sa'n A.R.A. jown
wurde. Dat freget yn de regel in oanfal wiken: observearje en wurkje litfe. Der is troch if ryk koartlyn
in bipaeld skema dêrfoar opsteld wurden hwertroch in oantal A.R.A.'s yn it Ian yn de gelegenheit steld
binne om troch in eksperimint to sjen hoe't men hjir fierder mei wurkje kin; de A.R.A. fan Hearrenfean
heart dêr ek by. Nou tocht ik dat it wol in goed ding wie dat wy as gemeente hjir ek op ynspylje. De
hear Bouma seit: It ryk soe dit eins dwaen moatte. Ik fyn, der wurdt al sa'n protte troch it ryk dien, as
gemeente hawwe wy de saek in lyts bytsje tichter by hus. As it nei it C.V.V. ta gean soe dan moat dêr
hiel hwat oars barre as der hjoed de dei is, if C.V.V. is net outillearre hwat de test oangief, it C.V.V.
soarget gewoan foar oplieding, dat is in ambachtskoaIIe foar greafe minsken, dêr komt if ungefear op
del. Der hat men deagewoan net de kapasiteiten, de mankrêft en de outillaezje om dit wurk fo dwaen.
Dit wurk soe hiel goed oanslute by de sosiale wurkpleafsen. Ik bin der net in foarstanner fan om dit op
to hingjen oan it C.V.V., né, dit sil barre moafte yn it ramt fan de W.S.W. Nou kin ik yn safier mei de
hear Bouma meigean dat hy seit: Nou sit der wol in bipaelde kans yn dat us gemeente hjir nochal hwat
jild by ynsjitte sil. Dan moat ik him gelyk jaen, dan siz ik: Ja, hjir is eins net foldwaende garansje,
mei namme yn hoe fier de omlizzende gemeenten, foaral fan Noard Fryslan, ré binne om to soargjen
dat ek minsken ét harren gemeente dy't op dizze A.R.A. plak fine kinne hjir hinne forwiisd wurde en
dat dêr ek foar bitelle wurdt. Oan dat léste moat ta op sekere hichte foldien wurde. Wy sille der as
gemeente seis ek it nedige oan bitelje moatte; dat moatte wy ek foar de kafegory minsken dêr't it om
giet dudlik oer hawwe, fyn ik, hwanf oars wurdt it op in manier bistege dat it allinne mar ütkearingen
binne. Dan soe ik dochs wol sizze wol Ie - ik slót dan oan by itjinge b. en w. hjir ek sizze - dat der
nei us miening yn de hjoeddeiske tiidsomstannichheden gjin reden is om óf to wiken fan it sfanpunt sa't
dat m.b.t. it wurkjen oanf nou ta ynnommen is. B. en w. stelle hjir: "Ideëel en principieel kan o.i. na
melijk gesteld worden dat de Wet Sociale Werkvoorziening allerminst aan actualiteit heeft ingeboet.
De huidige economische recessie is uiteraard van invloed op de orderportefeuille van de D.S.W." De
hear Bouma hat yn dat ramt sein: Hwer moafte dizze minsken aenst hinne, it is in great probleem yn
dizze tiid fan wurkleasheit. Ik leau dat wy by dizze A.R.A. net yn it foarste plak sjen moafte nei de
wurkleazens sa't dy der hjoed de dei is, mar dat wy it mear yn greater forban sjen moatfe. Dat woe ik
graech even yn it midden bringe oangeande de A.R.A. Mear wol ik der op dit stuit ek net fan sizze, ik
tocht dat it wol in goed ding wie dat wy hjir in A.R.A. krigen, allinne, der sil miskien noch hwat mear
wissichheit ynbakt wurde moafte.
De heer Bouma: Ik zou hier graag even op in willen gaan, want waf de heer Jansma nu zegt is eigen
lijk een bevestiging van wat ik gezegd heb, het is alleen wat meer uitgesponnen. Dat neemt niet weg
dat ook de heer Jansma moet toegeven dat er door het rijk een algemene volksverzekering wordt getrof
fen - hef is helemaal niet een gemeentelijke regeling -, maar dat men de gemeente wil laten opdraaien
XT/Z8
voor de kosten er van. Als het een rijkswet is en een algemene regeling dan zie ik niet in waarom hef
rijk wel zorgt, b.v. via het C.V.V., voor omscholing van validen maar niet met rijksgelden zorgt voor
revalidatie van minder validen. Ik zie niet in waarom de gemeenten daartoe bereid moeten worden ge
vonden. Ik vind dit zuiver een rijkstaak.
De hear Jansma: Dêroer forskiIIe wy dochs fan miening. Ik fyn dat wy dit tichter by hus hólde moatte.
De ryksfaek is wol dearbeidsbimiddeling yn syn aIgemienheit, fia de arbeidsburo's, en dat sil fansels ek
barre. Mar der moat earst utsocht wurde hwat in bipaeld persoan noch kin en hwat foar him it beste is.
Dêrnei sil it arbeidsburo wol oan it bimiddeljen gean. Dit alles nimt net wei dat de nije wet en de Ar
beidsungeskiktheitswet sa't dy der hjoed de dei is harren part wol mei bitelje oan de kosten; dat is wol
dudlik. Dy sille it lykwols allinne bitelje foar safier it om harren eigen klanten giet, om it sa mar ris to
sizzen, de forsekerden neffens dy wet. As men net neffens dy wet forsekere is dan komt it oars fo lizzen.
Ik wol dan graech oerstappe nei punt 246. Yn it antwurd stief: "Plaatsingsaanvragen van handarbei
ders bij particuliere instellingen of bedrijven hebben ons tot dusverre niet bereikt." Ik haw der forline
jier foar pleite om, as it net sa maklik leit by de D.S.W. om gaedlik passend wurk foar de minsken bi-
skikber to stellen, dan ek ris fo sjen nei de mooglikheden dy't it frije bidriuw biedt yn dy sin dat men
yn W.S.W.-forban by in partikulier bidriuw ek wurkje kin. Nou sizze jo dus dat pleatsingsoanfragen jo
net birikt hawwe. Ik tocht, it soe just in taek fan de D.S.W. wêze om soksoarte plakken op to sporen,
net ófwachtsje mar der seis op óf. Yn it antwurd giet if fierder mei: "Overigens is voor dergelijke plaat
singen individueel toestemming van de minister van Sociale Zaken nodig." Nou, dat hat foarhinne sa
west, mar sunt in jier ungefear kin de rykskonsulint dy't wy hjir yn Fryslan hawwe dêr seis in bislissing
oer nimme, dat ik tocht dat it kolleezje him op dit punt net goed foarljochtsje litten hat; it kin tichter
by hus foun wurde. (De Foarsitter: Dy man docht it üf namme fan de minister.) De minister haf it dele-
gearre oan de rykskonsulint en dat kin wol ris forskil meitsje. De leste rigel fan if antwurd is: "Tot nu
toe heeft de D.S.W. in deze in de eigen organisatie voldoende passend emplooi kunnen bieden." Dat is,
tinkt my, in bytsje yn striid mei it slot fan it antwurd op fraech 251 Dêr stiet ntl"De huidige econo
mische recessie is uiteraard van invloed op de orderportefeuille van de D.S.W. Om die reden kan aan
de desbetreffende personen geen volledige dagtaak worden gegarandeerd." As ik dan yn it jierforslach
fan 1974 fan de D.S.W. op side 5 lês: "Redenen van niet plaatsbaar zijn waren o.m. ongeschiktheid in
gevolge medische en/of psychologische indicatie, het niet vuor handen zijn van passende arbeid en het
niet meewerken aan een plaatsingsonderzoek." Dus ek dódlik "het niet voor handen zijn van passende
arbeid". Dan freegje ik my even óf, hoe sit it nou eins, hwant it iene is wol in bytsje mei it oare yn
striid. (De heer De Vries (weth.): Staat het aar.tal er ook bij wat betreft dat niet voor handen zijn van
passende arbeid?) Né, dêr stiet gj'n oantal by. Der stief wol: "Niet plaatsbaar bleken 72 personen" en
dan komme de redenen hwerom net yn de folchoarder sa't ik se krekt neamde. Ik wit net oft dy folch-
oarder in yndikaesje is, dat soe miskien kinne.
De heer De Greet: Ik zou in willen gaan op punt 251Ik ben door de beantwoording van die vraag
razend benieuwd geworden waarop de uitspraak "Ideëel en principieel kan gesteld worden dat de Wet
Sociale Werkvoorziening allerminst aan actualiteit heeft ingeboet" gebaseerd is. Het is zo, denk ik,
dat maatschappelijk gezien de discussie over wat arbeid is en wat arbeid zou moeten zijn toch wel aan
de orde is, niet alleen bij de vakbeweging, ook hef bedrijfsleven doet er aan mee. Een andere zaak is
dat ook in de sfeer van de sociale dienstverlening toch wel langzamerhand wat genuanceerd gedacht
gaat worden over de functie die de sociale werkplaatsen zouden moeten hebben. Ik heb voor mijzelf
een analyse proberen te maken. Ik heb nu voor mij een rapport van een studiecommissie van ged. staten
van Zuid-Holland van oktober 1974 met als titel "Sociale Werkvoorziening in een nieuw perspectief,
veranderende arbeidssituatie, nieuwe problemen, nieuwe oplossingen." Ik neem aan dat het college en
de dienst dit rapport ook kennen. Ik vind toch dat een wat genuanceerder antwoord op zijn plaats was
geweest. Ik dacht dat de analyse die wordt gemaakt in het rapport voor het college misschien aanleiding
zou kunnen zijn geweest om een ander antwoord te formuleren. Waar gaat het n.l. om, het gaat om de
uitgangspunten die ten grondslag liggen aan de sociale werkvoorziening; die uitgangspunten zijn in de
jaren vijftig geformuleerd en die uitgangspunten zijn door de loop van de tijd in een ander daglicht ko
men te staan. In dat rapport worden m.n. 3 principes genoemd die steeds meer, niet alleen door de eco
nomische crisis maar ook door de veranderde houding en m.n. de ethos, anders zijn komen te liggen.
Eén van die principes is de paral lel liteitsgedachte, de gedachte dat in de sociale werkvoorziening toch
dat werken in het bedrijf weer terug gehaald moet worden, de arbeidsgewenning staat hoog genoteerd.
Dan is er de kwestie van het rendement, het moet rendement opleveren. Dat wil zeggen dat er een ar
beidsprestatie moet worden geleverd. Een ander facet is de doorstromingsgedachte. Het idee is dat uit
eindelijk de sociale werkplaats een doorgangshuis is en dat mensen herplaatst moeten worden in de
maatschappij. Dat waren de criteria waarmee men gestart is maar in de loop van de tijd zijn er toch wel
