22
Foar in great part giet it oer it grien yn dizze wyk dat bydrage moat ta de wenkwaliteit, de for-
bettering fan de wenomjowing foar de minsken dy't der komme to wenjen. Yn it foarste plak komt dan de
fordieling fan it grien oer dizze nije wyk oan de oarder; de hear Miedema hat hjir ek al op wiisd. In
great part fan it grien wurdt opslokt troch de greate stroken lans it Alddiel en lans de Grinzerstrjitwei.
Nou is Fryslan in iepen lanskip, dus ik soe my der it béste yn fine kinne dat lans it Alddiel de biplan-
ting fan beammen oer giet en dat it grien foaral in funksje hat lans de Grinzerstrjitwei. (De hear Ten
Hoeve: Gers is ek grien.) Ja, mar jo witte wol dat beammen nou ienkear mear wearde hawwe foar it
bilibjen fan it grien en se hawwe ek in nuttiger funksje. De beammen lans de strjitwei tsjinje as stof-
fanger, as luddimper - oer de surstof sil ik mar net prate - en se hawwe dér in nuttige funksje. As
der sprake fan is om grien oan to plantsjen dan is dat foaral lans de Grinzerstrjitwei. It grien dat dan
oerbliuwt kin hwat regelmjittiger yn de wyk fordield wurde. Oft it grien tarekkene wurde moat oan de
grounkosten, dat is fansels wol de gewoonte en der wurdt hjir al spekulearre op in lokaesjesubsydzje.
Hwa't lykwols yn Nederlan in bytsje wit hoe't de wyn waeitder binne mar 4 stêdden dy't foar in
lokaesjesubsydzje yn oanmerking komme dat ik twifelje wol ris(De Foarsitter: Der binne mar
4 dy't der automatysk foar yn oanmerking komme.) Dy binne dudlik oanjown yn de "Verstedel i jkings-
nota" fan minister Gruijters. Wy soene ek graech in bytsje ót dy pot meipikke wolle en dér is us strïb—
jen ek op rjochte en torjochte. Oft dat trochgiet is fansels fers twa. Ik haw dér wol hwat in swiere
mütse oer op. As it net trochgiet dan sille de kavelprizen fansels noch moai hwat omheech rinne.
Oer it winkelsintrum is ek al praet. Ik leau ek yndied dat it fan bilang is dat it winkelsintrum sa
sintrael mooglik leit omt men dan ek it béste alle soarten winkels byelkoar krije kin. Hwat foaral in
punt fan bilang is is dat ek it uterlik fan dat soart winkelsintrums in bytsje de "toets der kritiek"
trochstean kin. Hwat men tsjintwurdich sjocht oan moderne winkelsintrums binne mear blokkedoazen
as winkels dy't in bytsje toanber binne.
Der is ek even praet oer it feit dat de huzen net allinnich boud wurde moatte mar ek forkocht wur
de moatte. Troch ien fan de hearen fan it C.D.A. is hjiroer in nuttige ynformaesje, in nuttige finger-
wizing jown. Yn allerhanne stêdden dy't ik bisocht haw yn Ingeldn wie yn it sintrum fan sa'n stêd in
ynformaesjesintrum dêr't takomstige keapers gewaer wurde koene hwat der oan de han wie, hwat der
boud waerd, hwat it koste en al sokke dingen mear. Ik leau dat it yndied in nuttige "hint" is om in
soarte fan "service-instituut" yn it sintrum yn to rjochtsjen.
De fordieling fan de soarten wenten, 40-40-20, ik wit net oft dat allegearre wol to hel jen is. It
C.D.A. docht de suggestje om de flek noch hwat greater to meitsjen hwertroch der hwat mear fleksibi-
liteit komme kin yn de forskillende forkavelingen. It liket my dochs wol nuttich ta dat men dér de
nedige oandacht oan besteget.
In oar punt is wenje, wurkje, rekréearje. Dat wie fanalds normael yn de stêdden. Yn dit plan wurdt
bisocht om dit wer in bytsje yn lykwicht to krijen. Lange jierren hat der in tendins west om wenjen,
wurkjen en rekréearjen to skieden hwat fansels in protte forkear opróp en hwat eins de drokte op de
wegen tanimmen die. Ik leau yndied dat as de mooglikheit bistiet, sa as dat ek yn de modellenota
oanjown wurdt, om in seker oantal bidriuwkes yn it wengebiet yn to rjochtsjen, dat in winstpunt wêze
soe.
Der binne hiel hwat dingen yn dizze nota oeral helle en ik moat sizze, it is foar immen dy't net
eltse dei mei dizze matearje to meitsjen hat tige ynstruktyf. Ik wit net oft alles hwat wy joun biprate
ek réalisearber is. In protte hinget öf yn hoefier de ryksoerheit hjir de nedige finansiéle help jaen
wol, hwant oars hat it in protte fan allinne plannen meitsje. Fryslan hat altyd swier fan plannen west
mar bernet nea, sei Folkertsma dan, en dat jildt ek foar de legere oerheden. As wy al of net de nedi
ge finansiéle help fan de ryksoerheit krije yn dit stik fan saken, dêrmei stiet of fait dit plan. Foar't
wy fierder geane mei dizze dingen is it, leau ik, fan bilang dat wy der aensen de nedige faesje efter
sette om to witten to kommen yn hoefier't wy op de ryksoerheit in birop dwaen kinne en yn hoefier't
dat birop tasein wurdt.
De heer Rijpma (weth.): In de eerste plaats wil ik de raad dank zeggen voor de welwillende en
waarderende woorden die gesproken zijn over de nota en over het tempo waarin de nota tot stand is
gekomen. Ik dacht dat één van de dingen waar wij op dit moment mee te maken hebben inderdaad het
tempo is. Wij hebben een tijdlang gedacht dat de verdere woningbouw van Leeuwarden een tijdje op
een zacht pitje zou kunnen staan, maar ik dacht dat wel gebleken was dat dat op dit moment geen
reële zaak is. Wij zullen, willen wij niet weer in situaties terecht komen die Leeuwarden vaker heeft
gekend, met vaart aan de voortgang van dit ontwerp moeten werken om te bereiken dat er in 1978
gebouwd kan worden en dat in 1978 ook de eerste woningen opgeleverd zullen worden. Als dat niet
het geval is dan betekent dat dat er waarschijnlijk in 1977/1978 een bepaalde vorm van vraag ont
staat waaraan wij niet meer voldoende kunnen voldoen. Dat betekent automatisch dat men zijn blikken
23
verder laat gaan en als er elders wel mogelijkheden zijn dan heeft men de vrije keuze niet meer en
zal men die keuze waarschijnlijk wel richten op andere gebieden dan binnen de Leeuwarder gemeen
schap.
Ik zou een paar opmerkingen willen maken over de betekenis van deze model lennotaIn de model-
lennota is nog lang niet alles overhoop gehaald. De heer Geerts heeft dat gezegd, er is op verschil
lende onderdelen geen onderzoek geweest. Wij hebben het op prijs gesteld om aan de raad al in een
nog eerder stadium een aantal indicaties te geven over de richting waarin zich het programma voor
Camminghaburen zou moeten ontwikkelen. Sommige vormen van onderzoek zijn misschien onafhanke
lijk van bepaalde elementen die in Camminghaburen gerealiseerd moeten worden. Ik dacht dat er ook
andere waren die er wel nauw aan gerelateerd zijn. Ik zal daar een voorbeeld van noemen. Als wij
met de afdeling Onderwijs, als wij met de Onderwijscommissie van het openbaar onderwijs, als wij
met de besturen van het bijzonder onderwijs gaan praten en de raad heeft uitgesproken dat wij niet op
de toer moeten van een zekere concentratie, een zeker sturen van de scholen naar het centrum van
het gebied om daarmee ook te proberen een aantal multifunctionele voorzieningen te bereiken die
meer betekenen dan hetgeen ze voor het onderwijs zouden betekenen, dan kunnen wij ons heel wat
gesprekken met heel wat instanties besparen; dan hoeven wij niet meer met C.R.M. en met Sociale
Zaken te praten, want dan blijven wij binnen de mogelijkheden die op het ogenblik aanwezig zijn,
dan zijn wij min of meer traditioneel bezig en zijn wij niet bezig om bepaalde barrières die er onge
twijfeld zijn op een bepaalde manier te doorbreken en de stormloop al in een vroeg stadium te onder
nemen. Deze nota heeft dus in wezen niet meer pretenties dan het startpunt aan te geven van waaruit
de gedachtenontwikkeling, de planontwikkeling moet plaats vinden. Er zit alleen één "maar" bij, n.l.
dat er twee ontwikkelingen parallel aan elkaar moeten verlopen. Dat zijn het globale bestemmings
plan, het vlekkenplan, en de uitwerking van de eerste vlek. Normaal is het zo dat die twee zaken
achter elkaar verlopen, maar hier moeten ze parallel lopen. Eén van de dingen die op de kortst moge
lijke termijn moeten gebeuren willen wij in 1978 doen wat wij ons voorstellen te doen is het instellen
van een projectgroep voor het uitwerken van de eerste vlek die wordt aangewezen. Die projectgroep
zal zijn handen vol hebben ook gezien de opdrachten die zij al heeft. Ik neem aan dat sommigen van
deze raad, degenen die in de Commissie R.O. zitten, inmiddels de meerjarenplanning van de bestem
mingsplannen hebben gekregen; die meerjarenplanning voor de bestemmingsplannen is zeer ambitieus.
Dat betekent dat, als wij naast alles wat er in schil en binnenstad, in Wirdum, in Lekkum, in Snakker-
buren en bij de herziening van een aantal oude uitbreidingsplannen - wij teren op een aantal uitbrei
dingsplannen uit de 40-er jaren die niet eens door onze gemeente zijn vastgesteld maar door de ge
meente Leeuwarderadeel - moet gebeuren ook een projectgroep moeten hebben voor de eerste vlek
van Camminghaburen, er eerder kans is op een overspanning dan op een tekort aan inspanning. Ik ge
loof dat het aanwijzen van de projectgroep voor de eerste vlek - dat moet eerder morgen dan over
morgen gebeuren - mogelijk gemaakt wordt als de nadere detaillering van het globale bestemmings
plan gebeurt op de wijze die in de raadsbrief wordt voorgesteld. Ik dacht dan ook dat het praktisch
onmogelijk is om te zeggen: Stel een projectgroep in voor het werk dat op dit moment door de stuur
groep wordt gedaan. Daar hebben wij op dit moment de mankracht niet voor. De uitwerking van de
eerste vlek en de volgende vlekken is al een uitdaging aan onze dienst. De mensen die in deze orga
nisatie een plaats hebben zullen daar hun handen vol aan hebben, niet alleen qua tijd maar het doet
ook een zwaar beroep op hun inventieve mogelijkheden enz. Ik zou er dus voor willen pleiten ons de
gelegenheid te geven op de in de raadsbrief voorgestelde wijze door te gaan. Het is een indicatieve
nota. Dat betekent dat wij bij de verdere uitwerking telkens naar de raad terug zullen moeten spelen.
Als er een distributie-planologisch onderzoek heeft plaats gehad dan zal de raad geconfronteerd moe
ten worden met de resultaten daarvan, want dat is van belang voor de verdere detaillering, de verdere
uitwerking van het plan. Wanneer men in de werkgroep Onderwijs tot bepaalde conclusies is gekomen
- die kunnen of in de richting gaan van de wijze waarop het in het Aldlan gaat of in de richting gaan
van de voorstellen die een aantal onderwijsinstellingen hebben gedaan - dan zal er teruggekoppeld
moeten worden naar de raad. Verder wil ik de raad herinneren aan het feit dat in het vorige globale
bestemmingsplan een artikel voorkwam dat de raad verantwoordelijk was voor de uitwerking. Ik neem
aan dat de raad van mening is dat dat ook geldt voor de opzet van het nieuwe plan. Dat betekent dat,
als een projectgroep bezig is met het vorm geven van de eerste vlek van 500 of 1 .000 woningen, dan
ook voortdurend teruggekoppeld zal moeten worden naar de raad om, wanneer er bepaalde punten zijn
die een beslissing vergen, de raad op dat moment een beslissing te laten nemen. Dat is beter dan te
wachten tot alle punten verzameld zijn en de raad geconfronteerd wordt met een reeds volledig uitge
werkte vlek. Ik geloof dat ook de raad bereid zou moeten zijn om aan de parallelschakeling van dit
ontwerp mee te werken. Het is dus een indicatieve nota die een grote mate van flexibiliteit en terug-
koppelir.gsmogelijkheden in zich bergt. Ik moet er wel bij zeggen dat de raad over bepaalde elementen
