30
Die dwingende voorwaarden moeten er komen, vinden wij. De V.V.D. had tot voor kort in wezen
dezelfde houding als de P.P.R. nu heeft. Ik hoor de heer Bijkersma nog zeggen: Verhoging van de b.t.w.
op aardgas, dat nooit. Een van de eerste beleidspunten van de nieuwe regering is het invoeren van
de verhoging van de b.t.w. op aardgas. (De heer Bijkersma: Dit is naijlen.) Oh, was het naijlen. (De
Voorzitter: Zullen wij ons met elkaar aan de afspraak houden dat wij alleen nieuwe elementen in de
discussie zouden brengen? Dit was al lang bekend.) (Gelach) Dit punt is vanavond nog niet genoemd.
Dan het transport waar ik het even over heb gehad. Het prijsverschil in de transportkosten is na
tuurlijk heel belangrijk omdat er grote misrekeningen mee kunnen plaats vinden. Dat er grote stroppen
uit kunnen voortkomen is, dacht ik, duidelijk genoeg. Het rapport dat hier ligt is daar ook heel dui
delijk over. De bereidwilligheid van de N.E.O.M. die al even is genoemd is hier niet zo groot als
in Almere, waar sprake is van stadsverwarming voor 30.000 woningen. Daar wordt door de N.E.O.M.
zonder meer tot 55% aan deelgenomen, maar daar is hier nog geen sprake van. Al met al hebben wij
als fractie wel vaker op het gebied van de tarieven van electriciteit de mening uitgesproken dat aan
passing en besparing van energie op gemeentelijk niveau alleen maar met kleine stapjes kan gebeuren.
Vandaar dat ik nogmaals zeg: Energiebesparing, akkoord, maar dan wel met die voorwaarden. (De
Voorzitter: Dat is ook het voorstel.)
De hear Miedema: Oanslutend by hwat de hear Knol sein hat bin ik it mei him iens dat hy seit dat
der wol in garansje wêze moat oer de levering fan ierdgas op de langere termyn. De foarsitter kin dan
wol sizze dat dat ek it foorstel is, mar it is net it foorstel. It bislut is dat wy mei ierdgas bigjinne
kinne, mar der wurdt gjin termyn yn neamd. (De Voorzitter: Ik lees voor: "Er dient overeenstemming
te zijn bereikt omtrent het gebruik van aardgas voor de warmte-krachtcentrale en voor de hulpketel-
centrales.") Mar der stiet net oer hokker termyn. Ik stean der op dat der in termyn fan foldwaend lange
dur yn stiet, hwant oars bin ik it folslein mei de P.v.d.A.-fraksje iens dat wy dan enoarme kosten fan
ombou krije en dat wy yn miljeu-perikelen komme dy't net ienfaldich binne. (De Foarsitter: Dogge jo
in ötstel of docht de hear Knol in ütstel? Dat soe wol forstannich wêze, hwant der moat gjin misfor-
stan oer komme.)
Yn de biantwurding oer de transportIieding is der sein dat it forskil sa't de hear Knol dat oanjoech
net réeel wie, dat it wol djurder wurde sil en dat de priis earne yn it midden komme sil to lizzen.
Myn fraech is dan: Is it subsydzje dat wy dan freegje heech genoch? As de wethalder seit dat it eks-
ploitaesje-oersjoch noch komt en der op dit stuit noch gjin ynsjoch is yn de finansiéle konsekwinsjes,
dan fyn ik dat foar sa'n projekt in nochal huveringwekkende saek. It bliuwt óteiniiks in ófweaging
fan bilangen. De wethalder hat ek in pear kear sein dat de finansiéle konsekwinsjes net foar us mar.
foar it ryk binne. Ik moat oannimme dat hy gelyk hat foar safier't it bitrekking hat op dizze ynstal-
laesje. As wy as gemeente in opunthald fan bouwen en biwenjen fan Camminghabuorren troch in of-
wachtsjende holding fan de boargers krije fan ien of twa jier, dan rinne it rinteforlies en de hegere
boukosten fan de wenningen dy't der komme yn de miljoenen dy't net to forheljen binne op it mini-
stearje. Dizze miljoenen binne yndirekt forboun mei dizze operaesje, mar wurde net dutsen troch it
foorstel sa't it hjir op tafel leit. Dat is ek réeel. As wy as gemeentebistjur dit aventur oangeane, is
it réeel as wy seis dy finansiéle konsekwinsjes drage. Yn it bilang fan de gemeente Ljouwert bin ik
mei in diel fan myn fraksje fan oardiel dat it net forantwurde is om dizze stap to dwaen. Ik soe dan
ek in twingend birop dwaen wol Ie op de ried om dit foorstel net oer to nimmen.
Wy hawwe noch in moasje makke oer de termyn fan de levering fan ierdgas. As it foorstel dochs
oannommen wurdt, moat it foorstel ek sa goed mooglik wêze. (De Foarsitter: Oer punt 3 a komt dus nog
in moasje. Wy wachtsje dy noch efkes of.)
Mevrouw Smit: Ik heb van de wethouder geen antwoord gehoord op de vragen van voortzettirjg
van het onderzoek naar toepassing van stadsverwarming. Als het feest nu eventueel niet doorgaat om
dat de voorwaarden - zelfs al besluit de meerderheid van de raad dat wij doorgaan - niet worden ver
vuld dan blijft hef belang van een onderzoek ook in de toekomst bestaan.
Verder heb ik een vraag op een heel ander gebied. Wij bezitten 49% van de aandelen van Frigas.
Hoe stemt onze aandeelhouder? Worden de stemmen verdeeld volgens de stemverhouding van de raad,
waarbij ik dan aanneem dat de raad vanavond niet tot een eenstemmig oordeel over het voorstel dat
er nu ligt komt?
In voorwaarde 4 van het besluit staat: "Er dienen voldoende waarborgen te zijn, dat de levering
van de benodigde materialen en de uitvoering van de werken geen vertraging in de woningbouw tot
gevolg hebben." Hoe meten wij dat?
De heer Van der Wal: :lk heb met voldoening kennis genomen van de toezegging van het college
bij monde van wethouder Eijgelaar dat de kleinschalige opzet van de stadsverwarming alsnog mee
31
onderzocht zal worden. (De heer Eijgelaar1 (weth.): Onderzocht is een groot woord. Wij hebben weinig
tijd, er is n.l. geen uitstel mogelijk.) (De Voorzitter: Het moet nog voor 1 april gebeuren.) (De heer
Ten Brug (weth.): Niet direct blij maken met een dooie mus.) Een bijkomend voordeel van een klein
schalige opzet is nog dat je het P.E.B. niet nodig hebt. Je hebt dus een gesprekspartner minder. Bij
de kleinschalige opzet is de Frigas n.l. zowel opwekker als distributeur van de warmte. Bij de groot
schalige opzet is het P.E.B., de provincie dus, nodig. Een kleinschalige opzet heeft dus kortere besluit-
lijnen enz.
Dan het gasnet. Door een relatief kleine investering ben je in één klap min of meer emotionele
bezwaren tegen het ontbreken van een gasnet in Camminghaburen kwijt. Er kan worden volstaan met
een vrij dunne leiding, omdat de verwarming van de huizen niet d.m.v. gas gebeurt. Alleen de oven
van de warme bakker wordt eventueel door gas verwarmd.
Dan kom ik even terug op de structuur van Camminghaburen. De structuur is opgebouwd volgens
een dubbel lussysteem. De hoofdwegen vormen een grote lus en daarop zijn allemaal kleine lusjes aan
gesloten. Door die lussen moeten allemaal leidingen aangelegd worden, waterleiding, eventueel twee
warmwaterleidingen, electricifeitsleidingen, telefoonleidingen en leidingen voor een centrale an
tenne-systeem. Is ooit overwogen om daar leidingstraten aan te leggen? Deze leidingstraten zijn vorst-
vrij want zij worden warm gehouden door de warmwatervoorziening. In dat geval zou de mogelijkheid
tot aanleg van het gasnet zeer eenvoudig te realiseren zijn. Bovendien, als er storingen in het buizen
net optreden, kan men er erg eenvoudig bij door het deksel van de puf te halen. Het zal wel een
zwaar deksel moeten zijn, maar daar hebben wij wel kraanwagens voor. Is dit punt ooit overwogen
door Frigas of in de stuurgroep Camminghaburen? Zo niet, dan lijkt mij dit nog een aardig idee.
Tot slot wil ik even ingaan op hetgeen de heer Knol gezegd heeft. Ik heb kennelijk de reactie
snelheid en de soepelheid van de heer Knol m.b.f. deze materie wat overschat. Hij nuanceert zijn
eerste uitspraak overigens door nu te stellen dat de P.P.R. in het ingezonden stuk van die partij min
of meer pal voor was, dus eigenlijk aan de kant stond van de meerderheid van de P.v.d.A.-fractie.
(De heer Knol: Heb je dat ingezonden stuk al gelezen?) Ja zeker, er zaten inderdaad nuances in.
Het blijft spijtig dat er vanuit de fractie van de P.v.d.A. geen enkele steun komt voor deze klein
schalige opzet. Er komt eigenlijk helemaal niets, het is net alsof de P.v.d.A.-fractie het standpunt
inneemt van hoe groter hoe beter. (De heer Ten Brug (weth.): Daar streven wij ook al jaren naar.)
(Gelach) Dat merken wij dan ook bij deze stadsuitbreiding en dat merken wij ook bij de aanpak van
deze stadsverwarming. Het blijft spijtig. Ik ben benieuwd hoe het toekomstig programma van de
P.v.d.A. er uit ziet. (De heer Ten Brug (weth.): Dat zullen wij niet met jullie overleggen.) (Gelach)
De Voorzitter: Zijn wij nu klaar met de discussies?
De hear Miedema: Der is krekt in moasje berne, mynhear de foarsitter.
"De raad van de gemeente Leeuwarden, in vergadering bijeen op 20 februari 1978, beraadslagend
over raadsvoorstel no. 45, gelet op de ter zake gehouden discussies, besluit aan het gestelde op blad
zijde 6 punt 3 sub a. toe te voegen de woorden: voor een tijdsperiode van ten minste 20 jaar."
De motie is ondertekend door de heer Knol en mijzelf.
De heer Visser: De wethouder is mij nog een antwoord schuldig op mijn vraag over de mogelijk
heid van de bouw van een wijkcentra Ie in Camminghaburen. Dit is door de K.E.M.A. afgewezen op
grond van economische motieven, de aflevering aan het elecfricifeitsnet en de aanvoer van brand
stoffen. Daarnaast zijn er nog de milieu-hygiënische bezwaren aangevoerd. Dit komt helemaal niet
in de stukken tot uiting. Daarover zou ik nog wel iets willen horen.
Een ander punt is het volgende. Ik heb van de wethouder gehoord dat de N.E.O.M. mogelijk mee
zou financieren in dit project. Nu heb ik in de stukken gelezen dat juist in het Leeuwarder project de
N.E.O.M. niet gaat mee-financieren. Dat is uitdrukkelijk afgewezen.
Dan heeft de wethouder nog een opmerking gemaakt over het feit dat een eventuele vertraging
in de bouw ontoelaatbaar is. Ik ben het daar volledig mee eens, niet alleen uit financiële overwe
gingen maar ook op grond van andere aspecten. Ik wil toch een van die aspecten noemen, omdat ik
het een nogal belangrijk aspect vind, n.l. het demografische aspect waar Leeuwarden echt wel mee
zit.
Hef laatste punt - ik weet niet of dit een nieuw element is waar u, mijnheer de voorzitter, om
hebt gevraagd - is het wegvallen van het verzorgingsgebied Camminghaburen voor de N.V. Frigas.
Normaliter zou de N.V. daar een x percentage winst gemaakt hebben. Nu weet ik niet of ik het goed
lees, maar is dit begrepen in de z.g. aanloopgroei? Als dat niet het geval is, hebben wij, dacht ik,
nu nog de gelegenheid om dit punt bij de voorwaarden op te nemen.
