26
lisme, overmatig alcoholgebruik, gebruik van andere verslavende middelen, schoolverzuim. Op iede
re Leeuwarder school kan men daarvan voorbeelden noemen. Toch is er zelfs voor de meest ernstige ge
vallen onvoldoende hulp. Deels is dit het gevolg van het sterk onderbemand zijn van de provinciale
instellingen zoals de Jeugd Psychiatrische Dienst. Maar anderzijds blijkt dat de door mij genoemde
gemeentelijke diensten ook niet systematisch het advies inroepen van de laatstgenoemde organisatie,
noch van het MOB. Zowel de JPD als het MOB zijn in de gelegenheid om op basis van consultatie
- zonder financiële consequenties - de DGD en de Schooladviesdienst bij te staan in het opzetten van
een meer gedegen aanpak met betrekking tot ernstige psychische problemen bij kinderen en jeugdigen.
Het bevreemdt ons dat deze mogelijkheden van gemeentewege nog nooit zijn benut; zelfs overleg hier
over heeft nog nooit plaatsgevonden.
Een van de wethouders is voorzitter van de Stichting Het Friesche Patronaat, waaronder de JPD
ressorteert. (De heer Ten Brug(weth.): Geen enkele wethouder is daar voorzitter van.) Neemt u mij
niet kwalijk. Toch vraagt D 66 met klem overleg te openen, zodat de eerste stap kan worden gezet
om de zorg voor onze geestelijke volksgezondheid in het algemeen en die voor kinderen en jeugdigen
in het bijzonder beter te organiseren. Wij zijn ons bewust dat het aantal deskundigen schaars is, maar
door een betere organisatie zou van hen een efficiënter gebruik kunnen worden gemaakt, wat voor gro
tere groepen effect kan hebben.
Geestelijke problemen vinden deels hun oorzaak in omstandigheden waarin mensen verkeren. Eén
aspect daarvan is het woonklimaat; D'66 heeft daarop al eerder gewezen. Er zijn mensen die in hun
dagelijks werk worden geconfronteerd met de schadelijke gevolgen die een onjuist opgezette huisves
ting op bewoners kan hebben. D'66 bepleit ook deze mensen te betrekken in de voorbereidende fase bi;
nieuw op te zetten of te renoveren wijken. Immers, een beleid dat zich richt op het welzijn van de bur
gers zal zorgen dat zoveel mogelijk de uitkomsten van ervaringen en onderzoek, ook op het gebied
van de geestelijke volksgezondheid, in de planning worden betrokken. Wij vragen met nadruk in de
toekomst hieraan de nodige aandacht te willen geven.
Het is voor ons overigens verheugend dat het instituut wijkagent zulke uitstekende relaties heeft
met de verschillende hulpverlenende instanties. Wat ons eveneens verheugt, is de afgekomen toestem
ming van het ministerie tot de bouw van een psychiatrische jeugdvoorziening in Franeker.
Ik heb gezegd dat goed wonen voor mensen belangrijk is en dat wij inschakeling van deskundigen
bij de planning een goede zaak achten, maar D'66 is ervan overtuigd dat de beste deskundigen nog al
tijd de bewoners zelf zijn. Daarom hechten wij bij wijkverbetering grote waarde aan inspraak. In
spraak is naar ons gevoel: samen met de bewoners zoeken naar mogelijkheden om hun eigen wijk leef
baarder te maken. Te vaa« echter in het afgelopen jaar stonden bewonersplan en collegevoorstel haaks
op elkaar. Ik noem u de Smidsbuurt, waar het projectontwikkelaarsplan met de eer ging strijken en
dat, zoals nu valt te constateren, voorlopig puinhopen zal achterlaten. Molenpad, waar het bewoners
plan geen kans maakte, omdat het collegevoorstel scheen gekoppeld aan de uitspraken van de provinci
ale stadsvernieuwingscommissie, die als dreigende stok achter de subsidie-deur werd genoemd. Achter
de Hoven/VegeIin, ook hier weer het collegevoorstel haaks op het bewonersplan. Een geluk voor de
ze wijk dat inmiddels de provinciale stadsvernieuwingscommissie was weggepubliceerd. Schrijnend staat
daar tegenover dat het verzoek van de werkgroep "Leeuwarden" om alsnog financiële hulp te verlenen
bij het haalbaarheidsonderzoek naar renovatie van 193 woningen, werd verworpen. Het bedrag hier
mee gemoeid: 7.000 d 8.000 gulden; de inzet: 193 woningen waarin even zovele gezinnen graag wil
len blijven wonen, goed, vertrouwd en na renovatie ook nog redelijk betaalbaar, in elk geval betaal
baarder dan vervangende nieuwbouw.
Bewonersplan en collegevoorstel haaks op elkaar. Wat opvalt, is dat op één punt de bewonersplan
nen vrij unaniem zijn: ze weigeren kwalitatief goede en betaalbare woningen op te offeren aan parkeer
plaatsen, ook al worden die parkeerplaatsen dan heel poëtisch verpakt in "lucht en ruimte". D'66 on
derschrijft dat bezwaar! Bovendien is er bij ons de twijfel of zo strak moet worden vastgehouden aan
de norm van 1 op 1 Immers de economische terugval is ook merkbaar, heel gevoelig zelfs, in de auto
branche. Aanvaardbaar voor ons is: indien mogelijk parkeerplaatsen scheppen naar behoefte; onaan
vaardbaar is: parkeerplaatsen scheppen voor een zeer twijfelachtige groei.
Wij veroordelen hiermee het autobezit niet. Wij onderkennen zelfs de mobiliteit als een belang
rijk onderdeel van de werkgelegenheid. Mensen moeten naar het werk, maar ook het werk naar de
mensen gebracht. Een eerste vereiste daarbij is voldoende woon- en bedrijfsruimte. Wij denken hier
bij onder andere aan kleinschalige bedrijven in woonwijken, zoals bij voorbeeld de nieuw op te zetten
wijk Wiardaburen.
We zijn ons bewust dat mensen zelden bij hun werk wonen en daarom speelt het vervoer een zo
belangrijke rol, maar het zal u niet verbazen dat D'66 vooral denkt aan het openbaar vervoer. Stop
plaats-voor treinen in Camminghaburen en ook verbindingen via stadsbussen vanaf het station naar de
industrieterreinen verdienen, zeker in deze tijd van toenemende energieschaarste, grote aandacht.
27
En,energieschaarste is een probleem. Hoewel D'66 geen voorstander is van vuilverbranding als oplos
sing voor het kwijtraken van ons afval, vinden wij het een goede zaak dat, nu de vuilverbrandingsin
stallatie aanwezig is, de vrijkomende energie wordt aangewend voor stadsverwarming. Wij dragen zo
een steentje bij met het zoeken naar oplossingen in een nationaal en internationaal probleem. Wel
vinden wij dat juist daarom er wel een grotere nationale bijdrage tegenover had mogen staan.
Een prima aanzet, maar wij hopen dat het niet bij deze, aanzet blijft. Want er zijn nog andere mo
gelijkheden van energiebesparing en onderzoekingen op dit terrein vinden op grote schaal plaats. Eén
mogelijkheid springt duidelijk naar voren: de combinatie van zon- en windenergie. Wellicht kunnen
wij als gemeente zelf bepaalde gebouwen en voorzieningen op de haalbaarheid van toepassing van zon
en windenergie laten onderzoeken. Vele stichtingen en verenigingen en ook de industrie kunnen ons al
vast de eerste informatie gratis verschaffen.
Verder menen wij dat het goed is voor alle gemeentelijke gebouwen en voorzieningen - wij den
ken hierbij ook vooral aan de zwembaden - een energiebesparingsplan op te stellen. Nog steeds wor
den gebouwen ontworpen waarbij het gebruik van energie als sluitpost geldt. En dat, terwijl energie
besparingssystemen op de markt zijn die zichzelf in enkele jaren terug vorderen. Energieschaarste is
ons aller probleem, energiebesparing ons aller noodzaak. Juist daarom vragen wij een betere voorlich
ting te stimuleren en de burgers die suggesties en ideeën hebben op dit gebied, die kenbaar te laten ma
ken. Samen werken en zoeken naar oplossingen schept, naar ons gevoel, saamhorigheid en juist dat
heeft het meeste effect.
Ook een steeds groter wordende zorg is ons milieu. Wat wij, democraten, dan ook van harte toe
juichen, is dat met invoering van milieuwetten getracht wordt de kwaliteit van ons bestaan te verbete
ren. Maar juist deze wetten doorsnijden vaak al lang bestaande situaties. Situaties, ontstaan omdat niet
tijdig werd ingespeeld op wel tijdig gegeven signalen.
Door het aannemen in de Tweede Kamer van de gewijzigde Luchtvaartwet is er ineens een confron
tatie met de gevolgen van die wetgeving. Met name voor de dorpen Marssum en Jelsum, waar ruim 120
woningen ten offer dreigen te vallen omdat ze gebouwd zijn in de zone van 65 KE of daarboven. Voor
de betrokken bewoners een regelrechte ramp en waar de wet is bedoeld als bescherming, wordt ze hier
geproefd als bedreigend. Het rijk heeft in zoverre begrip getoond dat een haalbaarheidsonderzoek wordt
jedaan naar verdraaiing van de hoofd-startbaan in noord-zuid-richting. Dit zou een aanmerkelijke ver
betering inhouden voor genoemde dorpen wat de geluidsoverlast betreft en bovendien zou de massale
afbraak niet nodig zijn. Maar wij vragen ons wel af in hoeverre dit een verslechtering betekent voor
Leeuwarden en de inwoners van Westeinde in het bijzonder. Het in aanbouw zijnde plandeel IV en het
nog geplande plandeel V komen dan immers wel heel dicht onder de noord-zuid-baan te liggen. On
rust bij de bewoners van Westeinde - nu al - en wij vragen het college dan ook extra alert te zijn op
de verdere ontwikkelingen in dezen. Alerter dan destijds bij de planning van deze stadsuitbreiding, lm
mers, de vliegbasis was een bestaand gegeven. Signalen over geluidsoverlast rond een vliegbasis al
lang geuit, want in 1961 is de aanzet gegeven tot de gewijzigde Luchtvaartwet, maar toch zijn wij
rustig doorgegaan met mensen steeds dichter bij de geluidsbron en daarmee bij de geluidsoverlast te
plannen. We vinden het een goede zaak dat onderzoek wordt gedaan naar verdraaiing van de baan.
Verbetering van de situatie voor de omringende dorpen juichen ook wij van harte toe, maar wij stel
len wel heel duidelijk dat wij verschuiving van het probleem, met andere woorden, verslechtering van
de situatie van de bewoners van het Westeinde, als onaanvaardbaar beschouwen.
Leeuwarden zal een evenementenhal en een manege rijker worden. Sinds de gewijzigde tarieven
hebben wij het genoegen dat de parkeerkelder intensiever wordt gebruikt. Door het weren van door
gaand autoverkeer in de binnenstad is deze nu goed bereikbaar en vooral begaanbaar voor de fietsen
de en wandelende Leeuwarders. En ook niet onvermeld wil ik laten de terugkeer van onze Sint Boni-
fatiustoren. Het zijn verheugende zaken voor onze stad. Minder verheugend vinden wij de invulling
van de hoek Willemskade-Prins Hendrikstraat, vooral de accentuering van een weinig fraai gebouw
door het opzichtige violet-achtig gekleurd glas vinden wij een slechte greep. Weinig vreugde ook valt
te beleven aan de invulling of, beter gezegd het achterwege blijven daarvan, van het terrein op de
hoek Sint Jacobsstraat
Tussen het moment van aankoop van de kazerne en het duidelijk worden dat deze kazerne toch
wel erg zwaar op de gemeente-maag drukt, ligt niet alleen tijd, maar vooral veel gemeenschapsgeld.
Ging aankoop met veel gescharrel en geld gepaard, afstoten kost ook geld, veel, erg veel, vrezen
wij. Een wrange constatering. Wij zijn vanaf het begin tegen de merkwaardige manier van aanwerven
van de kazerne geweest en voor het haalbaarheidsonderzoek voor sociale woningbouw in de kazerne.
Wij zijn dan ook van mening dat dit haalbaarheidsonderzoek alsnog moet plaatsvinden.
Ben ik vorig jaar geëindigd met de conclusie dat wij nog steeds in onzekerheid verkeerden omtrent
de uitwerking van Bestek '81 op onze gemeentefinanciën, nu kan ik zeggen dat wij meer zekerheid
