Het thans zittende college heeft voor het laatst een begroting gepresenteerd. Mede daarom heb ik mij een zekere terugblik veroorloofd. De toenmalige fractievoorzitter van mijn partij in deze raad, heeft bij de presentatie van het collegeprogram destijds reeds gezegd dat hij het collegeprogramma wat pretentieloos vond. (De heer Ten Brug (weth.): Hij kon het programma overigens wel onderschrijven.) Hij vond het programma wat pretentieloos, mijnheer Ten Brug. (De heer Ten Brug (weth.): Neen, hij kon het programma onderschrijven.) Ik herhaal zijn woorden over pretentieloos. Ik vind het overigens aardig van de heer Ten Brug dat hij een en ander nog zo goed weet. Het was volgens hem een programma waar men geen buil aan wilde vallen. Het was een programma zonder grote visie. "Op de winkel passen", was meer het motto. Ik wil daarbij wel erkennen dat het u allen niet aan werklust heeft ontbroken en u heeft ook zeker de tijd niet meegehad. Ik vind echter dat u niet in alle opzichten goed op de winkel heeft gepast. Ik blijf erbij dat u een aantal beslissingen heeft voorgesteld die, economisch gezien, niet verantwoord waren. Ik noemde ze reeds. Het waren voorstellen waarvan wij naar ons gevoel nog jarenlang de wrange vruchten zullen proeven. Stelt men daarbij ook de vraag of dit college, in zijn huidige vorm, in staat is gebleken een duidelijke richting te geven, een richting waarbij Leeuwarden uit het dal geraakt, dan waag ik dit te betwijfelen. Juist een liberale, doch meer zakelijk ingestelde gedachte, heeft naar ons gevoel in het college ontbroken. (De heer Ten Brug (weth.): Dat is duidelijk.) (Gelach) Ik ben blij dat u dat erkent, mijnheer Ten Brug. De VVD is bovendien van mening dat het besturen van een gemeente op zo breed mogelijke basis moet geschieden. Zo is ook de gemeentewet ingericht. Een zo breed moge lijke basis van het dagelijks bestuur, dus het college van b. en w., geeft betere garanties aan de burger dat ook zijn belangen bij het dagelijks besturen worden behartigd. Wij zijn altijd bereid geweest, in samenwerking met anderen, mee te helpen bij het oplossen van problemen. Juist in een tijd van moei lijkheden past meer onze benadering van de problemen. Ik heb dat reeds aan het begin van mijn be schouwingen gezegd. Wij verwachten dat er bij de collegevorming, na de komende gemeenteraadsver kiezingen, meer rekening zal worden gehouden met de liberaal denkenden in deze gemeente en dat zijn er heel wat. (De Voorzitter: Wij zullen de gemeenteraadsverkiezingen afwachten, mijnheer Bijkersma.) De Voorzitter schorst, om 15.45 uur, de vergadering voor de pauze. De Voorzitter heropent, om 16.05 uur, de vergadering. Mevrouw Van der Werf: De algemene beschouwingen over het beleidsplan zijn voor mijn fractie meestal aanleiding om de grenzen van de toch vrij enge gemeentepolitiek, van de sleur van de dage lijkse besluitvorming in een stadhuis, te overstijgen. Het is niet voor niks dat dat gebeurt; het heeft te maken met het moment van bezinning dat het houden van algemene beschouwingen vaak is en dan vooral bezinning op vragen als: moeten wij als linkse politieke groepering zoveel tijd en energie blijven ste ken in gemeentepolitiek, zetten wij met onze politieke activiteiten op gemeenteniveau nog steeds stap pen in de door ons voorgestane richting? Met andere woorden, bij het houden van algemene beschou wingen stellen wij het perspectief van de links progressieve beweging centraal. Als ik het heb over dat perspectief, dan kom ik natuurlijk onmiddellijk op de politieke gebeurtenis van de afgelopen tijd: 21 november, de dag van de massale vredesdemonstratie. De dag waarop 400.000 mensen de straat op gingen om de plaatsing van nieuwe kernwapens in Europa tegen te houden. De grootste demonstratie ooit gehouden in Nederland. Eén demonstratie uit de vele, die in de voorbije maanden in Europa zijn gehouden, waarbij miljoenen mensen tegen de wapens hebben gedemonstreerd. 21 november, een dag waarop wij ons sterk en machtig voelden, een indrukwekkende dag en ook een ontroerende dag. Vorig jaar bij de algemene beschouwingen heb ik erop gewezen dat er onder grote delen van de be volking twijfel en onzekerheid over de toekomst heerste, onder andere door de dreiging van de bewape ningswedloop, kernenergie, milieuvervuiling, werkloosheid, economische crises. Ik heb er ook op ge wezen dat de vage gevoelens van angst en uitzichtloosheid toenamen en dat door de politieke macht hebbers van dat moment knap werd ingespeeld op dat soort gevoelens, door het doemdenken, het ach- en-wee-geroep aan te wakkeren om op die wijze uiterst rechtse maatregelen en bezuinigingen door te drukken. Wij hebben toen een beroep gedaan op de verbeeldingskracht van politici, ambtenaren en be woners van Leeuwarden om dwars door alle rookwolken en doemdenkerij heen mee te werken aan een hoopvol perspectief voor de toekomst. Daarom was 21 november zo'n belangrijke dag, omdat overduide lijk werd dat het politieke tij ten goede lijkt te keren. Aan de hele wereld is toen duidelijk geworden dat ontzettend veel mensen niet in lijdzaamheid en apathie ten onder willen gaan en dat hun betrokken heid en strijdbaarheid niet ophoudt bij het invullen van een stembiljet. Veel mensen zijn zich kennelijk bewust dat een politiek, die angst en onzekerheid over de toekomst uit wil sluiten, een actieve deeina- me van allen aan het politieke besluitvormingsproces vereist. 19 De vredesbeweging is maar één - weliswaar zeer machtige - van de sociale bewegingen van dit mo ment. Er zijn er talloze, die zich allen richten tegen de tendensen, die samenhangen met de ontwikke ling van het kapitalisme, zoals de ongecontroleerde technologische ontwikkeling, de milieuvernietiging en de grondstoffenverspilling. Enkele sociale bewegingen zijn: de antikernenergiebeweging, de milieu beweging, de vredesbeweging, maar ook de kraakbeweging, de buurtbeweging en de vrouwenbeweging. Eén ding hebben al deze bewegingen gemeen, namelijk het opeisen van het recht om mee te beslissen, het opeisen van de greep op de eigen levenssituatie. PAL staat niet geïsoleerd van deze bewegingen. Integendeel, wij staan er middenin, wij zijn er deel van. Een van de belangrijkste uitgangspunten van PAL's gemeenteraadspolitiek is ruim baan te geven aan de eisen van deze sociale bewegingen door voortdurend, op alle momenten en op alle terreinen, het democratisch kunnen meebeslissen van mensen over hun eigen woon-, leef- en werksituatie te bevorderen. Ook het afgelopen jaar hebben wij ons weer sterk gemaakt voor verdergaande vormen van democra tie. In het afgelopen jaar heeft de raad echter in onze ogen weer heel wat kansen gemist om de in veel beleidsnota's beschreven leuzen voor meer inspraak, zeggenschap en democratisering inhoud te geven. Ik noem een aantal gevallen: - twee weken geleden, toen wij met voorstellen kwamen om de Woningstichting Leeuwarden-Leeuwar- deradeel te democratiseren; - onze emancipatienota, tot stand gekomen in samenwerking met Leeuwarder vrouwengroepen; - de discussie naar aanleiding van de raadsbrief Bewoners werken aan hun straat. Ook het afgelopen jaar zijn wij daarbij weer gestuit op het gezapig conservatieve denken hierover van de rest van de raad, enkele uitzonderingen daargelaten. Van VVD en CDA verwachtten wij in feite niet anders. De verschuiving van de machtsverdeling op gemeentelijk niveau en daarbuiten is voor hen niet relevant. Het gaat er immers om de bestaande verhoudingen te handhaven. Ik wil hierbij echter het CDA en de VVD zeker niet op één hoop vegen. Het CDA heeft vanmiddag bij monde van de fractie voorzitter over een en ander toch wel een duidelijk genuanceerder standpunt naar voren gebracht dan de VVD. Van de PvdA, een partij die de spreiding van kennis, macht en inkomen hoog in haar vaandel heeft geschreven, verwachten wij meer. Maar ook de sociaal-democraten blijven redeneren vanuit prin cipes van beheersbaarheid en efficiè'ntie. De PvdA-fractie Leeuwarden huldigt - klaarblijkelijk una niem - de opvatting dat participatie en democratisering positief beoordeeld mogen worden, zolang het bestaande parlementaire stelsel zelf maar niet ter discussie wordt gesteld. Een behoudend, conservatief standpunt, dat ertoe leidt dat de binding van de PvdA met de sociale bewegingen van dit moment hieruit bestaat, dat de bewegingen gemodelleerd worden, ingepast moeten worden in regels en wetten en on dergeschikt worden gemaakt aan de "echte" politiek. Hiermee wordt de strijd voor andere verhoudingen, bijvoorbeeld tussen mannen en vrouwen, tussen kapitaal en arbeid en tussen speculanten en woningzoe kenden, ingekapseld in plaats van gesteund. Gemeentepolitiek wordt op die manier verengd tot het be sturen van de gemeente en dan ook nog in harmonieuze samenwerking tussen partijen met tegengestelde belangen onder het motto "samen de schouders onder het algemeen gemeentelijk belang". in de visie van PAL is politiek en bestuur niet hetzelfde. De politieke strijd gaat ook na de verkie zingen en ook binnen het gemeentebestuur gewoon door. Daarbij is het terwille van de duidelijkheid aanscherpen van belangentegenstellingen niet tendentieus en onparlementair. Een opvatting die een groot deel van de raad klaarblijkelijk aanhangt. Daarbij past ook geen verontwaardiging of verdachtma king van onze fractie als wij op gezette momenten de partijen in de raad confronteren met hun verkie zingsprogram. Wij krijgen vaak naar ons hoofd geslingerd: "dat doet hier niet ter zake", "dat Is een zaak van landelijke politiek" of "daar heb je hen weer, ze halen alles er weer bij". In de opvatting waarin gemeentepolitiek wordt verengd tot de gemeente besturen, kunnen dergelijke argumenten kloppen vanuit de redenering dat het land verdeeld is in drie bestuursniveaus, met elk eigen taken en bevoegd heden. Daarbij past de opvatting dat de allerechtste politiek wordt bedreven in de Tweede Kamer. Wij vinden dat ook in de gemeenteraad op een duidelijke manier de strijd tussen de verschillende belangen groepen in de maatschappij tot uitdrukking moet komen. Gemeentepolitiek moet actiepolitiek zijn om van onderop - vanuit steden en dorpen - zelf eisen te stellen en de eisen vanuit de buiten-parlementaire beweging te ondersteunen, met de bedoeling ook de landelijke politieke besluitvorming te beïnvloeden en om te buigen in de door ons gewenste richting. Kortom: wij blijven op onze eigen manier doorgaan, wij zullen ons niet beperken tot het gemeentelijke stekkie en wij zullen nooit leren wat "des gemeen tes is. (De heer Ten Brug (weth.): Neen, dat denk ik ook niet.) Laat staan, dat wij naar vergaderingen toegaan om er zo snel mogelijk weer uit te zijn. Het niveau van de plaatselijke politiek lijkt ons vaak knullig. Het is soms ook om moedeloos van te worden, maar gelukkig zijn er ook de successen waaruit de invloed van de buitenparlementaire druk en van een tweepersoonsfractie van PAL blijkt. Hieruit blijkt ook dat de sociaal-democratische fractie - zij het soms tegen wil en dank - niet achter kan blij ven. Ik denk dan bijvoorbeeld aan het feit dat enkele weken geleden er een meerderheid in de raad te-

Historisch Centrum Leeuwarden

Raadsverslagen van de gemeente Leeuwarden, 1865-2007 (Notulen) | 1981 | | pagina 10