24
dat de diepere oorzaken van de financiële problematiek fundamenteel en structureel van aard zijn. In
die situatie kan alleen een fundamentele aanpak leiden tot structurele oplossingen. Alhoewel wij een
wezenlijke verbetering constateren bij de aanpak, missen wij die benadering toch weer in dit ontwerp-
dekkingsplan. Nog teveel voorstellen zijn ad hoc-voorstellen met als enig politiek aspect dat zij niet in
strijd zijn met het collegeprogram.
D'66 bepleit voor de situatie in onze gemeente het volgende:
1 Een politieke aanpak van de financiële problemen. Voor het gehele gemeentelijke beleidsterrein
dienen politieke prioriteiten te worden aangegeven. Uiteraard dient het collegeprogram daarbij rich-
tinggevend te zijn. Aan de hand van dit politieke kader moeten bezuinigingsopdrachten worden ge
formuleerd.
2. In deze politieke aanpak past ook het fundamentele en permanente proces van herwaardering.
Het verheugt D'66 dat dit laatste aspect, dat wij in het verleden zo vaak hebben bepleit, nu door
een werkgroep onder leiding van de wethouder van Financiën wordt aangepakt. Volgens ons past hierbij
ook een onderzoek naar de mogelijkheden voor privatisering en de toepassing van de profijtgedachte.
Naast bezuinigingsmogelijkheden dient daarbij met name te worden gelet op de werkgelegenheid en
de inkomensverdeling. Wij hebben dit punt al vaker bepleit en wij menen dat het heel goed in het col
legeprogram past. Een en ander is verwoord in bijlage III van het ontwerp-dekkingsplan 1983-1987, par.
2, punten 6 en 7Volledigheidshalve willen wij nog opmerken dat het bij privatisering niet alleen gaat
om het afstoten van taken (zoals in het collegeprogram staat), maar ook om het uitbesteden daarvan.
Een punt van belang hierbij is de opstelling die het huidige VVD-CDA kabinet inneemt ten aanzien van
privatisering en profijtgedachte. De profijtgedachte wordt door dit kabinet wel op een heel bijzondere
manier toegepast. Het geeft de gemeenten de financiële pijn en het rijk het profijt. Een verwerpelijke
opstelling, maar helaas wrange realiteit. Juist dit feit is voor ons reden te meer om er opnieuw voor te
pleiten snel de mogelijkheden van privatisering en profijtgedachte te onderzoeken. Alleen dan is ver
antwoorde besluitvorming daarover nog mogelijk. Doen wij dit niet, dan wordt ons het een en ander
praktisch opgelegd door dit kabinet. Met deze ontwikkeling van het eerst bespreken van het ontwerp-
dekkingsplan 1983-1987 voordat het beleidsplan voor die periode panklaar in de raad aan de orde komt,
zijn wij bijzonder gelukkig.
Nog een laatste opmerking voordat ik ons oordeel geef over de verschillende herwaarderingsprojec
ten. In het ontwerp-dekkingsplan 1983-1987 lezen wij dat de zich continuerende structurele groei van
de uitgaven voornamelijk een gevolg is van de uitzettingen in het zogenaamde ongewijzigd beleid. Dit
concentreert zich dan vooral in het accres van de onrendabele investeringen, die, volgens het college,
een van de voornaamste oorzaken van de moeilijke begrotingspositie zijn. Wij zijn daar nogal van ge
schrokken en wij willen daarom ook met klem bepleiten het automatisme van ongewijzigd beleid uit te
schakelen
Ik kom nu toe aan de in het ontwerp-dekkingsplan genoemde voorstellen.
Fase 1: Wij gaan akkoord met het treffen van uitgavenverlageride c.q. inkomstenverhogende maat
regelen. Wat betreft de mogelijkheden tot incidentele dekking gaan wij akkoord met het onder a. ge
noemde rekeningoverschot 1981 Wel willen wij aandringen op het opzetten van een systeem van bewa
king van de uitvoering van de lopende begroting met periodieke rapportage aan de Commissie voor de
Financiën. Wij zijn eveneens akkoord met de onder b. genoemde reserve extra afschrijving. D'66 heeft
stelselmatig gepleit voor onderzoek van deze mogelijkheid. Een bedrag van 3 miljoen incidenteel gaat
zelfs onze verwachting te boven!
Fase 2. Voorstellen tot herwaardering 1983-1987. Wij staan volledig achter de herwaardering vol
gens twee-sporengedachte in de beleidssector Ruimtelijke Ordening, Openbare Werken, Verkeer en Vervoer,
doch wij hebben twee kanttekeningen en die zijn ten eerste dat de inspraak niet aan inhoud mag verlie
zen en ten tweede dat wij tegen een nog verdere verlaging van de jaarlijkse storting in het Fonds Stads
vernieuwing zi jn
In de beleidssector Onderwijs gaan wij bij b., het beperken van het schoolzwemmen, met grote
moeite en bij c., exploitatie van openbaar kleuter- en lager onderwijs, moeiteloos akkoord. Wat punt
d. betreft, de aanvullende taakstelling in verband met een tegenvaller ten aanzien van de onderwijscir-
culaire en de vervoerskosten, onderschrijven wij in beginsel de gedragslijn om kortingen van het rijk op
de specifieke uitkeringen volledig aan de beleidssectoren door te geven. Wel moet steeds worden beke
ken in hoeverre een en ander in verband met de eigen gemeentelijke verantwoordelijkheid kan worden
doorgezet. Wij willen in dit verband opmerken dat de onverantwoorde kortingen door het rijk op met
name het onderwijs tot fel protest noopt van de gemeente richting Den Haag.
Wij zijn akkoord met de punten e. t.e.m. j. die worden opgevoerd onder de beleidssectoren Volks
huisvesting, Nutsbedrijven, Reiniging en Brandweer, Volksgezondheid en Milieuhygiëne en Cultuur. Over punt
k., het Frysk Orkest, willen wij opmerken dat D'66 bij de herwaardering van een half jaar geleden
25
heeft gepleit voor afbouw van de exploitatiesubsidie van het Frysk Orkest en wij beschouwen de voorge
stelde afbouw van 400.000,— als een eerste stap in die richting. Wij zijn akkoord met de taakstelling
voorde Stichting Beeldende Kunst Friesland.
Beleidssector Sport, Recreatie en Toerisme. D'66 heeft al eerder voorgesteld om in plaats van het in
voeren van de rioolretributie onder anderen de exploitatiesubsidies voor het Frysk Orkest en de Stichting
Cambuur af te bouwen. Wij hebben dit standpunt in ons beleidspgrogramma opgenomen en tijdens de
verkiezingscampagnes ook duidelijk naar voren gebracht. Wij hebben nu dan ook geen moeite met de
beëindiging van de subsidie aan Cambuur. Meer moeite hebben wij met de laatste zin van de aanvullen
de raadsbrief, want het daarin gestelde ontkracht naar onze mening het hele dekkingsvoorstelHoe
denkt het college bij de slechte financiële positie van onze gemeente en de zeker nog verslechterende
financiële middelen Cambuur concreet tegemoet te kunnen komen als het betaald voetbal inderdaad in
gevaar komt? Wij zijn akkoord met de punten n. t.e.m. r. van deze beleidssector.
Beleidssector Samenlevingsopbouw en Jeugdwerk. Hoewel wij met het collegevoorstel akkoord gaan,
signaleren wij toch dat dit college de koers ten opzichte van de doelgroep van Hippo 180 graden heeft
verlegd. Nog niet zo lang geleden betoogde wethouder Geerts dat voor de doelgroep waarop Hippo zich
richtte, een voorziening in de binnenstad nodig was. Nu kan deze doelgroep echter ineens wel terecht
in een bedrijfshal op een industrieterrein. Het kan verkeren met doelgroepen! Wat betreft de FIOM zijn
wij van mening dat juist voor deze instelling ruimte moet worden gevonden bij de post nieuw beleid en
wij zouden dit dan ook met heel veel klem willen bepleiten.
Beleidssector Overige uitgaven en inkomsten. Wij zijn akkoord met de onder t. genoemde onttrekking
aan de reserves. Ook zijn wij met de verlaging van de groei van diverse investeringen akkoord. Toch
citeer ik nog een paar zinnen uit de toelichting op dit hoofdstuk en wel: "Er is sprake van een zeer om
vangrijk investeringsvolume voor de periode 1983-1987" en "Het reële accres van de met dit investe
ringsvolume samenhangende kapitaal lasten staat in geen enkele verhouding tot het reële accres van de
gemeentelijke inkomsten." Verder nog: "Het accres van de onrendabele investeringen vormt een van de
voornaamste oorzaken van de moeilijke begrotingspositie." Volgens D'66 zit hier iets fundamenteel
scheef. Het verrassende daarbij is dat deze scheve verhouding is ontstaan binnen de definitie "ongewij
zigd beleid". Wij hebben al gepleit voor aanpassing van deze definitie met uitschakeling van automa
tisme, maar er moet onzes inziens meer gebeuren ten aanzien van de investeringen. D'66 acht het van
belang dat de raad meer inzicht krijgt in het gehele investeringsbeleid. Wij dringen er dan ook bij het
college op aan het meerjarige investeringsbeleid neer te leggen in een investeringsplan en dit plan aan
de raad voor te leggen.
Wij gaan akkoord met de taakstelling ten aanzien van taak en functie van de Buitenschool.
Hoewel D'66 met de totale financiële taakstelling van 3,5 miljoen zoals die is opgesteld onder A.
kan instemmen, willen wij ook ons oordeel geven over de keuzemogelijkheden die genoemd zijn onder
B. De bedoeling is daarmee een aanzet te geven tot verlaging van de belastingverhoging die in het be
leidsplan is opgenomen. Ons standpunt is en blijft duidelijk. Wij achten de belastingdruk voor de inwo
ners van de gemeente Leeuwarden - laatste cijfers 223,per inwoner - nu al te hoog vergeleken met
de overige gemeenten in Friesland. In andere gemeenten betaalt men maximaal 200,-- per inwoner.
D'66 vindt dan ook dat alles gedaan moet worden om te voorkomen dat wordt overgegaan tot daadwerke
lijke invoering van een rioolheffing ten bedrage van ca 35,per inwoner.
In principe zijn wij met alle onder B. genoemde voorstellen akkoord, doch wij willen daarbij de
volgende kanttekeningen maken:
- Bezuinigingen bij de Districtsgeneeskundige- en Gezondheidsdienst tot 30.000,-- zijn akkoord,
maar een en ander mag niet ten koste gaan van de Jeugdgezondheidszorg.
- Frysk Orkest. Wij stellen voor te trachten de totale exploitatiesubsidie af te bouwen in vijf jaar. Ons
standpunt in dezen is bekend.
- Openbare Bibliotheek. Op een raming van 670.000,voor aanschaf van boeken vinden wij een
korting van 200.000,niet verantwoord. D'66 bepleit een onderzoek naar de mogelijkheid een
gering bedrag te heffen per uitgeleend boek in de categorie die nu nog gratis boeken kan lenen.
- Verdere verlaqinq kapitaaIlasten investeringsvolume. D'66 is bereid het bedraq van 200.000,op
te trekken tot 500.000,-.
D'66 wil het personele aspect van de herwaarderingsvoorstellen zeker niet onbesproken laten. Sinds
in het beleidsplan 1982-1986 het niet vervullen van 40 tot 50 vacatures is opgenomen, is het personele
aspect bij de financiële problemen heel duidelijk in het geding. De thans ter discussie staande voorstel
len hebben eveneens allerlei personele consequenties. D'66 wil het college vragen of het mogelijk is de
raad inzicht te geven in de personele consequenties van dit meerjarige beleid. Om op de veranderende
situatie in te kunnen spelen, zal de flexibiliteit van het personeelsbestand moeten worden vergroot. Het
is gemakkelijk voorspelbaar dat zich zeker in de nabije toekomst afstemmingsproblemen kunnen voordoen
