30
hanteren dan zou dat ongunstiger kunnen uitwerken op de arbitrage, hetgeen iets is dat noch door het
college hard is te maken noch van deze kant hard is te bestrijden.
Wij hebben even met de gedachte gespeeld om de beslissing over dit voorstel drie weken te laten
uitstellen omdat er volgende week een gecombineerde vergadering is van de Commissie voor het Electri-
citeitsbedrijf en de Commissie voor de Financiën. Ik heb echter gezien dat zo'n uitstel ons, uitgaande
van het tarief voorstel zoals dat hier ligt, 26.000,kost. Ik heb ook begrepen dat er dan weinig
nieuwe informatie zal zijn. Blijft over het feit dat wij vanavond of besluiten het college te volgen of
besluiten voor 1983 de tarieven van 1982 te hanteren plus 3% en dan in de loop van 1983 te bezien of
wij dusdanig uit de arbitrage kunnen komen dat wij alsnog, zij het achteraf, de tarievenstructuur van de
provincie gaan volgen. Na veel overwegingen, ook binnen de fractie, heb ik een motie gemaakt waar
van ik niet weet of iedereen in mijn fractie daar achter staat. De motie luidt als volgt.
"De raad van de gemeente Leeuwarden, in vergadering bijeen op 13 decem
ber 1982,
gelezen het voorstel van b. en w. van 8 december 1982 (bijlage nr. 495),
besluit:
I. met ingang van 1 januari 1983 als tarieven voor de levering van elektri
sche energie aan kleinverbruikers te hanteren de tarieven zoals die gel
den voor 1982 verhoogd met 3%;
II. in 1983 alsnog, indien de financiële voorwaarden daarvoor gerealiseerd
worden, de tarieven van de provincie over te nemen."
De motie is mede-ondertekend door mevrouw Brandenburg-Sjoerdsma.
(De Voorzitter: Niet met terugwerkende kracht, mijnheer Meijerhof?) Nee, niet met terugwerkende
kracht, want dat is ook niet mogelijk volgens de voorwaarden.
Ik wil nog even een toelichting geven op punt II van de motie. Met dit punt willen wij de intentie
uitspreken dat wij bereid zijn de provincie te volgen in haar tariefstelling en dat dit ook in de richting
van de arbitragecommissie een element is. Aan de andere kant vinden wij de consequentie die het voor
stel van het college heeft voor onze financiële situatie, een gat van bijna een half miljoen, toch te ris
kant. Vandaar de motie. Ik wil mijn excuus maken voor het feit dat ik de wethouder waarschijnlijk
overval met deze motie. (De Voorzitter: Een motie overvalt ons meestal, mijnheer Meijerhof.)
De heer Visser: Dit voorstel vertoont twee facetten die bikkelhard zijn. Het eerste facet is dat het
geen vreugdevol voorstel is en het tweede facet is dat het voorstel de raad wel op een zeer laat tijdstip
heeft bereikt. Dit laatste zeg ik in verband met het oog op 1 januari.
De problematiek waar het hier over gaat is de structuurwijziging in de tarieven die de provincie
Friesland hanteert. Mijn fractie heeft altijd het standpunt gehuldigd om de provincie in haar tarieven te
volgen, hetgeen betekent dat wij de provincie ook in dit geval volgen, maar daar kom ik bij de eind
conclusie nog wel op terug. Het is niet zinvol dat ik nog inga op de cijfers en de getallen die de heer
Meijerhof heeft genoemd. Ik ben het wat dat betreft helemaal met hem eens. Waar ik wel op wil wijzen
is het beleid van het PEB met betrekking tot de dekking van het eigen verliessaldo. Het blijkt namelijk
dat ook het PEB met verlies werkt. Om nu de tariefverhoging zoveel mogelijk te beperken doet de pro
vincie kennelijk een beroep op haar eigen fondsen. Een en ander brengt meteen met zich mee dat de
gemeente Leeuwarden, gelet op haar budgettaire positie - de gemeente zit ook met een begrotingste
kort -, in grote moeilijkheden komt te verkeren. Wij zitten dan dus midden in het probleem. Men kan
natuurlijk naar alternatieven zoeken, de heer Meijerhof heeft er zojuist al een genoemd, maar elk al
ternatief moet men bekijken in het licht van het eigen begrotingstekort. Dat betekent dat zo'n alterna
tief bestaat uit een hoger tarief dan de provincie voorstelt. Ik denk dat mijn fractie op het standpunt
staat - ik heb hierover nog niet met de fractie kunnen spreken - dat het zakelijk gezien onjuist is om af
te wijken van het tarief van de provincie. Ook sociaal gezien is dat niet verantwoord in deze tijd van
enorme lastenstijging. Het gaat dan omgerekend misschien niet eens om zulke heel grote bedragen, maar
toch heeft een en ander een psychologische uitwerking op de burger. Als gemeente Leeuwarden kunnen
wij ons niet veroorloven een hoger tarief te hanteren dan de provincie.
Ik kom dan nu bij de motie die is ingediend door de heer Meijerhof om voor een jaar, vanaf 1 janu
ari 1983, de tarieven van 1982 te handhaven plus 3%. Op grond van de overwegingen die ik zonet heb
genoemd, heb ik de indruk dat mijn fractie daar niet achter zal staan. Het is misschien verstandig om de
motie na de tweede koffiepauze in stemming te brengen, zodat wij nog enig overleg kunnen plegen. (De
heer Meijerhof: Het tarief hoeft niet te gelden voor geheel 1983. Als de omstandigheden zich wijzigen
per 1 februari 1983, dat is natuurlijk een heel gekke situatie, dan betekent dat dat wij dan weer een
ander tarief hanteren. Deze situatie hoeft niet een jaar te duren. Wij moeten vanavond wel een besluit
nemen.) Ja, dat ben ik met de heer Meijerhof eens, want elke maand dat men langer wacht kost geld.
31
De Voorzitter: De heer Meijerhof heeft duidelijk aangegeven wat zijn intentie is. Een maand is na
tuurlijk wel een beetje theorie, maar hij heeft gelijk als hij zegt dat het tarief niet voor het gehele jaar
hoeft te gelden
De heer Bijkersma: Ik denk dat er hier toch een versluiering van de gang van zaken is opgetreden.
Het lijkt alsof alleen de elektriciteitstarieven voor 1983 worden vastgesteld, maar ik moet er op wijzen
dat naast deze verhoging, die komt tengevolge van het afschaffen van het vastrecht, ook nog de brand
stoftoeslag in rekening zal worden gebracht. Mijn fractie kan zich moeilijk vinden in het voorgestelde
en wel om de navolgende redenen.
In de eerste plaats hebben wij grote bezwaren tegen datgene wat de heer Meijerhof heeft voorge
steld omtrent de begroting van de gemeente Leeuwarden. Wij denken dat er voor het Gemeentelijk
Electriciteitsbedrijf (GEB) een groter tekort zal gaan ontstaan dan het zich nu laat aanzien. Bovendien,
dat heeft de heer Meijerhof ook al gezegd, ben ik bang dat de minister van Economische Zaken een
verhoging van meer dan 3% niet zal toestaan. De minister heeft dat in een circulaire geschreven en
volgens mij doet hij dat toch niet voor niets. Ik zie daar ook voor onze begroting grote gevaren in.
In de tweede plaats vind ik - het gaat hier om een administratieve zaak waar ik vaak op hamer -
dat iedereen de wet moet hanteren. In de wet/de regelingen staat dat tariefverhogingen gepubliceerd
moeten worden 30 dagen voordat zij ingaan. De gemeente mag niet van de mensen in de gemeente vra
gen dat zij de wet en de regelingen volgen, terwijl de gemeente dat zelf niet doet. Als het college
voorstelt om de tarieven per 1 januari te verhogen dan gaat men duidelijk tegen de richtlijnen in. Dat
weet het college ook wel en ik vind dit voorstel daarom niet juist.
In de derde plaats betekent het afschaffen van het vastrecht het afschaffen van een basisinkomen
voor het elektriciteitsbedrijf. De heer Meijerhof heeft hierop ook al even geduid. De mening van de
PvdA over het afschaffen van het vastrecht verschilt echter van die van mijn fractie. Mijn fractie vindt
dat de vaste vergoeding voor het elektriciteitsbedrijf wel moet blijven bestaan. Het is simpel gerede
neerd dat het afschaffen van het vastrecht budgettair teniet zal kunnen worden gedaan door een prijs
verhoging. immers, door een prijsverhoging geef je de bedrijven waar het om gaat niet de basiszeker
heid van een vast inkomen voor de vaste lasten. Met een vastrecht geeft men die basiszekerheid wel.
Bovendien laat men de verbruikers die meer dan 2.100 kWh per jaar gebruiken betalen voor hen die
minder verbruiken, hetgeen een vorm van inkomennivellering is die mijn fractie niet wil volgen. Beslis
singen over inkomennivellering worden elders genomen en daarin gaan wij dan soms wel mee, maar de
verandering in de tariefstelling door het afschaffen van het vastrecht en een verhoging van het verbrui
kerstarief vinden wij niet juist. Deze verandering is een vorm van verkapte nivellering.
In de vierde plaats - voor dit punt vraag ik goede aandacht - komt in de raadsbrief naar voren dat
het gemiddelde verbruik van 2.100 kWh ongeveer gelijk blijft. Nu zijn er in deze gemeente inwoners
die gedwongen zijn om elektrisch te koken. Op dit feit wordt in de raadsbrief echter niet ingegaan.
Deze verbruikers vallen eigenlijk buiten het plaatje van het gemiddelde van 2.100 kWh omdat dit ge
middelde geldt voor verbruikers die de elektriciteit gebruiken voor verlichting en misschien voor wat
bijverwarming. Elektrisch koken kost natuurlijk heel wat kWh's en het college zadelt de inwoners van
Carr.minghaburen dan natuurlijk wel op met een last als men boven het gemiddelde van 2.100 kWh komt!
Ik had over dit punt graag iets in de raadsbrief gelezen, want ik vind dat een belangrijk aspect. Er had
een vergelijking in de raadsbrief moeten worden gemaakt, want de mensen in Camminghaburen moeten
weten wat hun te wachten staat en die weten dat nu niet.
Kortom, de genoemde punten brengen mijn fractie ertoe - ik wil eerst uiteraard het antwoord af
wachten maar ik denk dat dat toch erg onbevredigend zal zijn - niet met het voorstel in te stemmen.
(De Voorzitter: Wat wilt u dan wel, mijnheer Bijkersma?) Wij moeten nog eens goed over het hele
voorstel praten in de commissie en niet ad hoe.
De heer Van der Wal: Mijn fractie heeft grote aarzeling bij dit voorstel, echter niet wat betreft het
afschaffen van het vastrecht. Het effect van individuele energiebesparing wordt directer doorberekend
aan de klant en kan ook nog een gunstige invloed hebben op een eigen elektriciteitsvoorziening. Zo'n
elektriciteitsvoorziening zal in de stad wel niet zo vaak voorkomen, maar wij hebben ook nog buiten-
dorpen. Wat de afschaffing van het vastrecht met inkomennivellering te maken heeft ontgaat mij volle
dig en ik wil het woord "onzinnig", dat vanavond door de VVD ook al is gebruikt, even terugkaatsen.
Ik begr ijp niet hoe men daarbij komt. (De heer Bijkersma: U kunt mij ook niet volgen, mijnheer Van der
Wal, dat weet ik allang.) Legt u dan het verband maar eens uit tussen inkomennivellering en meer of
minder stroomverbruik. Het verband is mij in ieder geval niet duidelijk, maar ik hoor dat dan nog wel.
Veel meer problemen hebben wij met de voorgestelde verhoging van 1% van het basistarief voor
kleinverbruikers die een negatief effect heeft op de verliespositie van het GEB van ongeveer
