36
De heer Siemonsma: Wij kunnen akkoord gaan met het voorstel over de te volgen gedragslijn bij de
afhandeling van moties. De voorgestelde gedragslijn lijkt ons vooralsnog de meest werkbare. Alvorens ik
mijn betoog zal houden, wil ik mij eerst even wenden tot de heer Pruiksma. Hij verbaast mij toch wel,
niet zozeer vanwege het formele karakter van zijn betoog maar vanwege het feit dat de inhoud van zijn
betoog niet overeenstemt met het gedrag van het CDA bij een vorige gelegenheid over dit onderwerp.
Het CDA heeft toen ook een motie ingediend, maar kennelijk acht de heer Pruiksma de materie niet
meer zo urgent dat. (De heer Pruiksma: Als de heer Siemonsma goed had gelezen dan had hij het ver
schil tussen taak en bevoegdheid gezien, maar dat is hem ontgaan. Er is toen namelijk in het kader van
een algemene bevoegdheid en in het kader van algemene beschouwingen een motie van algemene strek
king ingediend. Ik heb in mijn betoog uiteengezet dat de maatregelen zoals u die waarschijnlijk straks
zult blijken voor te staan niet kunnen en niet in overeenstemming zijn met de wettelijke taak van de
gemeente.) Volgens mij betreft het toch wel een landelijke zaak en als ik mij niet vergis sprak de heer
Pruiksma net over taken die bij de rijksoverheid horen en waar wij ons als gemeente - ook als het gaat
om het onderwerp waar wij nu over praten - niet mee zouden moeten bemoeien. (De heer Pruiksma: Uit
spreken van zorg, mijnheer Siemonsma, is heel iets anders dan als gemeente verklaren dat wij die din
gen hier willen hebben, gesteld dat wij dat zouden willen.) (De Voorzitter: Nu spreekt de heer Sie
monsma weer tot de voorzitter want dan schieten wij een beetje op.)
Ik wil ook graag ingaan op de brief van de Werkgroep energie Wirdum/SwichumWij maken ons
grote zorgen over de toenemende kernbewapening in Oost en West, in supermogendheden en in kleinere
landen en over defensi eb lokken die tot een dergelijke toeneming leiden. De wereld kan al een aantal
keren vernietigd worden met kernwapens die aanwezig zijn. De "rijkdom" aan wapens die wij hier heb
ben steekt heel schril af tegen de armoede in andere delen van de wereld waar men aan de meest ele
mentaire levensbehoeften eenvoudigweg niet toekomt. Een nieuwe generatie atoomwapens, bestemd voor
gebruik op het slagveld, werkt drempelverlagend en de gevaren van daadwerkelijk gebruik van atoom
wapens nemen daardoor toe. Gezien de aanwezigheid van de vliegbasis is deze ontwikkeling van groot
en direct belang voor onze gemeente in tenminste twee opzichten. In de eerste plaats is er de kwestie
van atoomtaken voor bijvoorbeeld de F— 1 6 op de vliegbasis en in de tweede plaats worden wij, doo de
atoomtaken, een belangrijk doelwit bij een onverhoopt oorlogstreffenWel is dan belangrijk wat ons
perspectief is in het licht van het regeerakkoord van CDA en VVD. De regering stelt haar beleid inzake
kernwapens afhankelijk van de uitkomsten van de onderhandelingen in Geneve. Deze onderhandelingen
bieden nog bijzonder weinig vooruitzicht op enig resultaat. In afwachting van de resultaten van de on
derhandelingen wordt er nauwelijks een actief vredesbeleid gevoerd.
In het regeerakkoord kunnen wij lezen dat bestaande nucleaire taken van luchtmacht en marine ge
handhaafd worden en dat de voorbereiding voor plaatsing van kruisraketten gewoon doorgaat. Naar onze
mening is het actueel en noodzakelijk als gemeente een duidelijke uitspraak te doen. Zo er nog geen
atoomtaken zijn toebedeeld aan de vliegbasis, worden ze dat misschien morgen of overmorgen wel. De
bewoners rond de vliegbasis Volkel hebben al meerdere malen duidelijk gemaakt dat zij de atoomtaken
wel kwijt willen. Als wij ons zorgen maken over de kern wapen wed loop in het algemeen en over onze
eigen veiligheid in het bijzonder dan zullen wij iets concreets met die bezorgdheid moeten doen. On
derhandelingen over wederzijdse wapenbeheersing en vermindering hebben ondanks wereldwijde be
zorgdheid bij lange na niet het gewenste resultaat. De ervaring leert dat het optreden en het denken in
bondgenootschappen en blokken de bewapeningsspiraal juist in stand houdt. Om zo'n spiraal te kunnen
doorbreken zijn andere stappen nodig, zoals eenzijdige stappen. Herhaaldelijk is gebleken dat de Ne
derlandse bevolking een eigen opstelling wil kiezen en in Friesland is dat onlangs ook duidelijk gewor
den door de geweldige manifestatie die wij nog geen maand geleden in Leeuwarden hebben gehad. Het
is vanavond aan de raad om duidelijk te maken of men zich met die bevolking actief wil opstellen en
wil helpen om die noodlottige bewapeningsspiraal te doorbreken. Er zijn initiatieven nodig van de !age-
re overheid, als het ware in de trant van: in eigen huis het gevaar zo goed mogelijk weren. De burge
meester zal straks wellicht opmerken - in navolging van de heer Pruiksma - dat wij weinig meer kunnen
doen dan onze zorg uitspreken omdat het hier om een rijksaangelegenheid gaat. Wij menen dat wij bij
een onverhoopt vernietigingsbesluit van bepaalde besluiten die wij als gemeenteraad nemen, niet met
een onder curatele gesteld worden, maar dat wij nog best verder kunnen. Al vinden wij natuurlijk o'n
vernietigingsbesluit ontzettend jammer, het maakt volgens mij aan de regering duidelijk dat men wel
van bijzondere huize moet komen wanneer men juist Leeuwarden zou uitzoeken voor haar plaatsingsbe
leid.
Voor ons heeft een aantal gemeenten ook reeds verklaard, met alle wettelijke middelen, vervoeren
opslag van kernwapens tegen te willen gaan. De gemeente Wychen heeft geprobeerd een en ander ie
concretiseren in bestemmingsplannen. Volgens de Provinciale Planologische Commissie van de provincie
Gelderland kan misschien via de milieuwetgeving ook het een en ander geregeld worden. Vanavond
37
kunnen wij een basis leggen voor een gemeentelijk vredesbeleid door Leeuwarden tot kernwapenvrije
gemeente uit te roepen. Daarna kan gekeken worden welke concretiseringen mogelijk zijn, waarbij wij
denken aan het plaatsen van borden - de burgemeester heeft vanavond al een fraai exemplaar van zo n
bord aangeboden gekregen -, consequenties met betrekking tot bestemmingsplannen en milieuwetgeving,
vredesonderwijs, contacten met gemeenten in landen van het Warschau Pact enz. PAL wil hierop op
korte termijn nog eens terugkomen, eventueel via een initiatiefvoorstel. Wij komen daarom nu met een
eenvoudige motie die voor ons gevoel niets aan intenties te raden laat en die uitdrukking wil geven aan
het feit dat wij ons één voelen met al degenen die de afgelopen jaren voor een kernwapenvrij Friesland,
Nederland, Europa en de landen daarbuiten in actie zijn geweest. In de motie van de PvdA vinden wij
een en ander te weinig terug en wij vinden het teleurstellend dat wij geen gezamenlijke motie met de
PvdA hebben kunnen indienen. (De heer Schagen: U mag onze motie wel mee ondertekenen!)
Als wij de uitspraken in de motie van de PvdA bij elkaar optellen dan komen wij jammergenoeg nog
niet aan een kernwapenvrij Leeuwarden. Ik wil hierbij opmerken dat, als men van opvatting zou zijn
dat landelijk een of twee kerntaken gehandhaafd zouden moeten worden, dat toch niet uitsluit dat
plaatsing in de gemeente Leeuwarden ongewenst kan zijn. In dit verband is het ook van belang dat wij
in Leeuwarden zitten met het feit van de aanwezigheid van de vliegbasis. Wij vragen ons af wat de be
tekenis is van de oproep die de gewestelijke vergadering aan de gemeenteraadsleden van de PvdA heeft
gedaan om moties over kernwapenvri je gemeenten te steunen. Wat kan en wil men daarmee doen? Wat
dit punt betreft wil ik nog een opmerking maken in de richting van een aantal PvdA-raadsledenElders
in het land ondersteunen collega PvdA-raadsleden wel dergelijke moties. Als dat zo doorgaat dan bete
kent dat volgens mij dat automatisch die een of twee kerntaken die moeten overblijven uiteindelijk in
Leeuwarden terecht gaan komen. Wij zijn van mening dat er geen enkele opening mag worden gelaten
waardoor Leeuwarden direct betrokken kan worden bij het kernwapenbeleid en wij hopen dan ook dat
het fraaie bord waarover ik het zojuist had aan de rand van onze gemeente geplaatst kan worden. Ik zal
dan nu de in te dienen motie voorlezen.
"De raad der gemeente Leeuwarden, in vergadering bijeen op 13 december
1982,
overwegende dat:
- het huidige niveau van kernbewapening in de wereld een allesvernieti
gende oorlog mogelijk maakt;
- de strategie van een beperkte atoomoorlog en de daarbij te gebruiken
nieuwe kernwapens het gevaar van daadwerkelijk gebruik van atoomwa
pens dichterbij brengt;
- de aanwezigheid van de vliegbasis onder meer vanwege atoomtaken van
de F— 16 extra gevaren voor Leeuwarden met zich meebrengt;
- de afbouw van kernbewapening niet afhankelijk gemaakt mag worden van
onderhandelingen over tweezijdige ontwapening tussen de supermogendhe
den;
- eenzijdige stappen van Nederland gewenst zijn ter vermindering van de
kans op een atoomoorlog;
- ook initiatieven van lagere overheden gewenst zijn om de regering van de
bezorgdheid onder de bevolking te doordringen,
besluit:
1 alle wettelijke middelen te hanteren om zijn grondgebied vrij te maken
en/of te houden van kernwapens;
2. een actief voorlichtings- en bewustwordingsbeleid te voeren over de ge
varen, verbonden aan het bezit en het gebruik van kernwapens;
3. deze besluiten ter kennis te brengen van de regering en de raden van de
andere Friese gemeenten."
De motie is mede-ondertekend door mevrouw Van der Werf.
Als de voorzitter het mij toestaat wil ik nog graag een opmerking maken naar aanleiding van de
uitspraak van de gemeenteraad van Westerbork met betrekking tot de opslag van radio-actief afvalWat
dit punt betreft zou ik de gebeurtenis over hetzelfde onderwerp in de gemeente Velsen in herinnering
willen roepen. Kortheidshalve zou ik willen zeggen dat wij moeten vermijden dat iets dergelijks ons in
Leeuwarden overkomt. Uit de pers hebben wij begrepen dat in dergelijke gevallen contact wordt opge
nomen met de burgemeester. Aan onze burgemeester willen wij graag vragen of hij wil toezeggen dat de
raad wordt ingelicht zodra hij met een dergelijke vraag benaderd wordt.
