112
Ill
Waarom, zo zal men zich misschien afvragen, dan die speciale aandacht voor de motieven van de
Verenigde Staten? Dat antwoord ligt volgens mij voor de hand. Ons land maakt namelijk deel uit van
het ene blok, de NAVO. Onze regering dreigt zich volledig op te hangen aan de uitkomsten van de
onderhandelingen in Genève. Gezien de onderhandelingstactiek van de Verenigde Staten betekent dat
dat de plaatsing van kruisraketten in ons land steeds dichterbij komt. Het Interkerkelijk Vredesberaad
(IKV) heeft onthuld dat de feitelijke voorbereidingswerkzaamheden zelfs al zijn begonnen in de Peel.
Deze plaats komt voor in een opsomming van lokaties waar kruisraketten geplaatst zullen worden. De
onderhandelingen van onze NAVO-partner in Genève hebben alle kenmerken van een bliksemafleider.
Door schijnbaar redelijke voorstellen en een propaganda-offensief moet de publieke opinie gemasseerd
worden tot acceptatie van kruisraketten en daarmee de mogelijkheid van een zogenaamde beperkte
kernoorlog. Zo'n oorlog zal zich echter niet in de Verenigde Staten afspelen, maar wel in Europa.
De publieke opinie in West-Europa, en met name in ons land, is duidelijk in meerderheid afwijzend
ten aanzien van de voortzetting van de kernwapenwedloop, want dat blijkt uit talloze demonstraties,
enquêtes en dergelijke. Ook het blokdenken wordt afgewezen, blijkens een opinie-onderzoek van het
Centraal Bureau voor de Statistiek. Uit dit onderzoek, dat eind vorige week in de krant is gepubliceerd,
wordt geconcludeerd dat de Nederlanders een duidelijke voorkeur hebben voor een eigen rol in de in
ternationale arena. De bewapeningspolitiek van de Amerikaanse regering wordt, evenals die van de
Sovjetunie, afgewezen. Het blijkt dat een zeer hoog percentage Nederlanders niets voelt voor deelna
me aan de wapenwedloop en een grote mate van neutraliteit verkiest ten opzichte van de grote mogend
heden. De grootste sympathie van de Nederlanders gaat uit naar landen als Zweden, Oostenrijk en
Zwitserland. Deze landen voeren namelijk een neutrale politiek. In feite komt de uitslag van het opi
nie-onderzoek er op neer dat de Nederlanders het blokdenken willen doorbreken. De Telegraaf, die
zich zorgen maakt over dat feit, wijt een en ander aan een jarenlange indoctrinatie-campagne van de
vredesbeweging in Nederland. Deze als verwijt bedoelde mening houdt natuurlijk tevens een compli
ment in voor de vredesbeweging, die er toch maar in is geslaagd de verontrusting onder de bevolking
over kernwapens om te zetten in een overtuigende afwijzing daarvan.
Een Nederlandse regering, die zich van de uitkomsten van de onderhandelingen in Genève afhan
kelijk maakt, moet oppassen voor een frontale botsing van ongekende hevigheid met de publieke opinie.
Een Kamermeerderheid die, met welke argumenten ook en of er nu sprake is van wel of geen interim-op
lossing, zal instemmen met het plaatsingsbesluit ondergraaft daarmee de legitimiteit van het parlement.
Het aanzien van het parlement zal ongelofelijk worden geschaad.
Ook de lagere overheid kan niet om genoemde problematiek heen. Deze raad heeft zich op 13 de
cember 1982 uitgesproken tegen de plaatsing van kruisraketten. Zo'n uitspraak zal enigszins handen en
voeten moeten krijgen, die passen binnen de beleidsmogelijkheden van de gemeenteraad. Een aantal
gemeenten is ons wat dat betreft reeds voorgegaan met initiatieven, zoals bijvoorbeeld deelname aan de
burgemeestersconferentie op 9 juni 1983. De CDA-burgemeester van de gemeente Delft heeft gezegd dat
hij, ook al zal hij er zelf niet achter staan, toch naar die conferentie zal gaan. (De Voorzitter: Is die
man overgegaan naar het CDA? Volgens mij is dat niet zo.) Neem mij niet kwalijk, dit is een verspre
king van mij. De gemeente Delft heeft inderdaad geen CDA-burgemeester. De gemeente Delft roept bo
vendien op tot deelname aan de grote anti-kernwapendemonstratie in het najaar. Men heeft ongetwij
feld allemaal gelezen wat de gemeente Venray wil. Deze gemeente wil namelijk via de legale moge
lijkheden van bestemmingsplannen en de Algemene Politieverordening de plaatsing van kernwapens op
haar grondgebied zo lang mogelijk tegengaan. De primaire verantwoordelijkheid voor wat er op het
plaatselijke grondgebied gebeurt berust bij de gemeenteraad en bij niemand anders. Dat laatste blijkt
ook uit uitspraken van de Kroon inzake kwesties in hoger beroep ten aanzien van bijvoorbeeld de plaat
sing van booreilanden of het boren naar gas op Ameland. Misschien kan de CDA-fractie iets met deze
uitspraak, want zij heeft zich tijdens de algemene beschouwingen nogal beroepen op de autonomie van
de gemeente.
Het is zaak om nog eens indringend te kijken naar de legale mogelijkheden die bestemmingsplannen
bieden om een duidelijke bestemming te geven aan het gemeentelijk grondgebied. Naar onze mening
zullen wij in Leeuwarden ook tot concrete stappen moeten komen. Wat dat punt betreft zal ik nu een
motie indienen die mede is ondertekend door de heer Bron namens de PvdA-fractie. De heer Bron zal
overigens straks nog een aantal punten toelichten. De motie luidt als volgt.
"De raad van de gemeente Leeuwarden, in vergadering bijeen op 11 en 12
april 1983,
overwegende dat:
- de gemeenteraad van Leeuwarden zich op 13 december 1982 in meerder
heid heeft uitgesproken tegen het stationeren van nieuwe middellange af
standssystemen op Leeuwarder grondgebied;
- de raad onder anderen door deze uitspraak te kennen heeft gegeven een
rol te kunnen en te willen spelen in het ondersteunen van het verzet tegen
de kruisraketten;
- het moment van de officiële lokatiekeuze steeds dichterbij komt en dus
Nederlandse gemeentebestuurders op korte termijn direct geconfronteerd
zullen worden met de spanningen die mogelijke plaatsing van kernwapens
in de lokale samenleving oproepen;
- een definitief "nee" dit jaar van het Nederlandse parlement tegen statio
nering van nieuwe middellange afstandswapens in Nederland - te bereiken
door een brede coalitie van vredesbewegingen, vakbonden, politieke par
tijen en lokale overheden - een enorme stimulans kan zijn voor de vredes
beweging in die landen waar plaatsing dit jaar reeds aan de orde is,
voorts overwegende dat:
- het college van b. en w. uitgenodigd is voor een conferentie van lokale
bestuurders, waar gesproken zal worden over de rol en de taak van de ge
meentebesturen bij de introductie van kruisraketten;
- de Leeuwarder bevolking nog niet via gemeentelijke publicaties op de
hoogte is gesteld van de raadsuitspraak omtrent kernwapens en de hieraan
ten grondslag liggende overwegingen van 13 december 1982;
- praktische invulling van het raadsbesluit van 13 december 1982 dringend
gewenst is, opdat de raad niet door eventuele ontwikkelingen overvallen
kan worden en duidelijkheid verkregen wordt omtrent de mogelijkheden
welke die gemeente heeft om plaatsing van kruisraketten tegen dan wel op
te houden,
besluit:
- b. en w. te verzoeken een toezegging te doen dat zij zullen deelnemen
aan de "burgemeestersconferentie" op 9 juni 1983 door een lid van het
college af te vaardigen;
- het college van b. en w. op te dragen de Leeuwarder bevolking via ge
meentelijke publicatie op de hoogte te stellen van het standpunt van de
gemeenteraad met betrekking tot de kernbewapening in het algemeen en
nieuwe middellange afstandssystemen in het bijzonder, zoals vastgelegd in
genoemde motie van 13 december 1982;
- het college van b. en w. op te dragen een notitie op te stellen waarin
beschreven wordt: 1. welke mogelijkheden Leeuwarden heeftom eventue
le plaatsingen van kruisraketten zo lang als mogelijk tegen te houden,
door bijvoorbeeld aanpassingen van de APV, bestemmingsplannen en der
gelijke en 2. welke stappen het college denkt te nemen om zich zelf en
de gemeenteraad te informeren over mogelijke plannen van de rijksover
heid en wat hierop dan het gemeentelijke antwoord is."
Ik hecht eraan om nog te zeggen dat deze motie in overleg met het Leeuwarder Vredesoverleg is sa
mengesteld. Door het Leeuwarder Vredesoverleg is wat dat betreft een initiatief genomen waarvoor alle
fracties in deze raad zijn uitgenodigd.
De Voorzitter: Ik stel voor om deze motie te betrekken bij de verdere discussie.
De heer Bron: Na het meer algemeen politieke betoog van de heer Siemonsma over de achtergron
den die geleid hebben tot het indienen van een motie, die mede door mijn fractie wordt gedragen, wil
ik graag een toelichting geven op de inhoud van die motie. De teneur van de kernwapenmotie van 13
december 1982 was het aangeven van wat wij in Leeuwarden beslist niet willen, namelijk het plaatsen
van kruisraketten.
Wij rekenen er op dat de regering niet overgaat tot plaatsing van de kruisraketten. Immers, daar is
geen maatschappelijk draagvlak voor en het verzet tegen plaatsing neemt nog steeds toe. Steeds meer
mensen komen tot de overtuiging dat de vrede door plaatsing meer in gevaar komt dan wanneer plaatsing
achterwege blijft. Wij zijn evenwel realistisch genoeg om te erkennen dat, wanneer de regering on
danks dit alles toch tot plaatsing van kruisraketten besluit, dat zeker door zal gaan. Wanneer in die si
tuatie ook Leeuwarden wordt aangewezen als gemeente waar kruisraketten moeten worden geplaatst, dan
is het te laat om ons zorgen te maken over de vraag wat zo'n plaatsing voor onze gemeente betekent.
De Nederlandse vredesbeweging gaat in samenwerking met een aantal burgemeesters van het CDA,
