30
Wat het eventueel in Leeuwarden te vestigen casino betreft - ik moet mijn tekst even aan
vullen, want deze zaak lijkt niet actueel meer voor Leeuwarden; de bestrijding is er niet
minder om - wil ik nog opmerken dat toename van de criminaliteit valt te vrezen. Voorts zou
het mij een raadsel zijn, wanneer de Partij van de Arbeid voorstander zou blijken te zijn.
Als er een groep altijd tegen het arbeidsloos inkomen is geweestredenen waarom de successie
rechten omhoog moesten, dan is dat het socialisme geweest.
Het vrouwenblad Margriet heeft in samenwerking met de Nederlandse Gezinsraad -mede
op kosten van het Ministerie van WVC - een brochure uitgegeven in een oplage van 800.000
exemplaren over trouwen en samenwonen. Het drukwerkje heeft op een groot aantal gemeente
huizen gelegen bij het andere voorlichtingsmateriaal van de overheid. Niet overal, want een
aantal gemeentebestuurders is terecht nogal geschrokken van de inhoud. Ik kan er op dit
moment niet breed op ingaan. Er worden in ons land en in onze gemeente wel meer zonderlinge
zaken gesubsidieerd, maar meestal gaat de overheid niet zo ver dat men vervolgens de bur
gers ongevraagd met de vruchten daarvan confronteert. Mocht dit weer gebeuren, dan nodig
ik het college uit zulk materiaal onverwijld te verwijzen naar de vernietigingsmachine.
Het takenpakket van de gemeentelijke overheid overziende, vind ik dat de handhaving
van de openbare orde, de bescherming van de burger en de eigendommen de meest wezenlijke
overheidstaak is, ofschoon politiek gezien niet de meest aanlokkelijke. Mijn fractie blijft hier
aan dan ook onverminderd voorrang geven. Steeds meer worden burgers zonder enige aan
leiding in elkaar geslagen. Steeds meer worden eigendommen beschadigd of vernield, waarvan
de krantenverslagen dan ook een sombere taal spreken. Hierin berusten betekent in feite de
bescherming van de burger veronachtzamen. In dit verband zij verwezen naar de publicatie
van de Consumentenbond, Test uw plaats, van 17 oktober j.l. Hieruit blijkt dat in Leeuwar-
uen zich niet minder dan 23% van de inwoners 's avonds niet alleen buitenshuis waagt. Niet
minder dan 25% van de ondervraagden in Leeuwarden had gedurende de laatste 12 maanden
last gehad van respectievelijk beschadiging en vernieling van eigendommen. Het instituut van
wijkagent achten wij waardevol, al zal de taak van de wijkagent kritisch bekeken moeten wor
den. Wat het gebruik van honden aangaat, merk ik op dat hiervan een preventieve werking
blijkt uit te gaan. De vestiging van een sexinrichting Herenwaltje 5, heeft nog al wat stof
doen opwaaien. Verwezen mag worden naar mijn inbreng tijdens de raadsvergadering van
10 januari j.l. De ontheffingsmogelijkheid op zich heb ik toen aangevochten. Het kwaad van
de sexinrichtingen dient niet gezoneerd te worden door de overheid, maar bestreden vanwege
het openbaar karakter. Het gebruik van gemeentelijk materiaal ten behoeve van zogenaamde
werkonderbrekingen of stakingsacties door ambtenaren zal niet mogen worden toegestaan.
In Rotterdam en Amsterdam zijn ergerlijke gevallen geconstateerd. Dit is in Leeuwarden ge
lukkig niet in die mate voorgekomen. "Joy-riding" is nog steeds strafbaar.
De eigen taak en de verantwoordelijkheid van de overheid ten aanzien van het onderwijs
kunnen niet genoeg beklemtoond worden. U hebt mij meer dan eens horen zeggen dat het
onderwijs voortvloeit uit de opvoedingstaak van de ouders. Dit kwam in oktober j.l. weer
naar voren naar aanleiding van het geven van godsdienstonderwijs aan openbare scholen,
toegespitst op eventuele subsidiëring van Islamitisch godsdienstonderwijs. Ik heb geargumen
teerd betoogd, waarom ik de gehele verordening heb afgewezen. Naast het verwarren van
verantwoordelijkheden voor het onderwijs, liet de gemeenteraad bovendien stilzwijgend toe
dat in feite de Bijbel op een niveau werd geplaatst naast de Koran. Een overheid, die in dienst
staat van God, kan het Christendom en andere religies niet ongenuanceerd op een lijn naast
elkaar stellen. Naar aanleiding van de combinatie Islamitisch godsdienst- en cultuuronderwijs
wil ik nog wel even kwijt dat ik - na enige verdere studie over dit onderwerp en kennisname
van wat CDA-literatuurik ben er niet slechter van geworden, mijnheer de voorzitter, - nog
meer dan tot nu toe tot de overtuiging ben gekomen dat, gezien de sterke verwevenheid en
vermenging van godsdienst en cultuur bij de Islam, het niet mogelijk is cultureel onderwijs
te geven, zonder daarbij ook het godsdienstig terrein te betreden. Wij hebben bij de Islam
nu eenmaal te maken met een Islamitische theocratie, een doelbewuste vermenging van kerk
en staat, die in de praktijk van veel moslimstaten tot gewrongen verhoudingen leidt.
Ook wat het roldoorbrekend onderwijs en vredesonderwijs betreft, dreigt de raad in de
fout te gaan. Laten de ouders, die dit onderwijs willen, dit toch zelf regelen, maar laat de
overheid dit niet van bovenaf opleggen! Laat de overheid nu maar zorgen dat zo veel mogelijk
faciliteiten voor het onderwijs aanwezig zijn, zonder er zich inhoudelijk mee te bemoeien. In
de komende jaren zal de raad al het mogelijke moeten doen om te zorgen dat ouders hun kin
deren kunnen blijven sturen naar scholen, waarvan het onderwijs in overeenstemming is met
hun godsdienstig belijden of overtuiging; in het bestuurlijk jargon aangeduid met de vage en
grijze term "levensbeschouwelijke richting".
De prognoses voor de leerlingenaantallen zijn van dien aard dat met name de scholen voor voort
gezet onderwijs in botsing zullen komen met de verhoogde opheffingsnormen van de staats
secretaris van Onderwijs en Wetenschappen. Ik wil graag de verzekering van het college dat
het diligent zal blijven, de nodige stappen zal ondernemen en de raad alsmede de belangheb
benden zo spoedig mogelijk zal informeren, wanneer en waar gevaren dreigen. Ook wat het
hoger onderwijs betreft, spreken wij de hoop uit dat de schaalvergroting binnen het hoger
onderwijs niet in die mate zal worden toegepast, als men in Den Haag meent te moeten doorvoeren.
31
Een ander punt is de Wet op de medezeggenschap in het onderwijs. Vorig jaar is overal
in ons land veel energie in de uitvoering van deze wet gestoken. Heeft dit nu ook geleid tot
meer belangstelling voor en invloed op het onderwijs bij dè ouders? Vergeet het maar! Dit
blijkt uit een onderzoek op een kwart van de scholen in Amsterdam en Groningen. De mede
zeggenschapsraden zijn een denkprodukt van Haagse bureaus, maar leven kennelijk niet
voor de betrokkenen. Het resultaat is dat de werkelijke betrokkenheid nog geringer is dan bij
de vroegere oudercommissies.
Het lijkt in de sectoren Ruimtelijke Ordening, Openbare Werken, Verkeer/Vervoer en
Volkshuisvesting om nogal technische zaken te gaan, een gedachte, die ik zou willen bestrij
den. Zoals een goed ingericht huis onmisbaar is voor de levensontplooiing van het individu,
zo is een deugdelijk ingerichte leefruimte voorwaarde voor de ontplooiing van individu en
samenleving. Daarom gaat het in deze sectoren om principieel van belang zijnde zaken. Het
ziet er naar uit dat door de bezuinigingen de politieke uitgangspunten voor het beleid in de
besluitvorming wat meer een rol zullen gaan spelen. Gaat de taak van de gemeente veranderen
en zo ja, hoe geven wij daar dan inhoud aan? Er is minder geld uit te geven. De gemeenten
worden op zich zelf teruggeworpen. Zij moeten nu aangeven wat het meest noodzakelijk is.
Mijns inziens moet de dienstverlening naar de burger toe, zo weinig mogelijk in gedrang
komen. Dat is wat wij gemeen hebben, ondanks alle politieke verschillen in opvatting. Ik
heb ten aanzien van deze sectoren een enkele praktische opmerking, suggestie en vraag.
Het beleidsplan reserveert f. 200.000,per jaar voor bodemsanering, zodat wij niet
meer dan één verontreiniging per jaar kunnen aanpakken. Een geleidelijke verhoging van het
te reserveren bedrag lijkt voor de hand te liggen. Het uitstel van onderhoud aan straten en
pleinen baart mij zorgen. Kost dit op de lange termijn niet meer dan het nu bespaarde bedrag?
Ik zou willen pleiten voor een strakke handhaving van een minimum-onderhoudsniveau met
duidelijke omschreven criteria en prioriteiten. Het verlagen van het verlichtingsniveau mag
niet tot gevolg hebben dat sociale onveiligheid en vandalisme etc. daardoor zouden toenemen.
Het is moeilijk om van te voren een verband tussen deze zaken te leggen. Desniettemin zou
ik willen vragen ervan uit te gaan dat zo'n verband bestaat.
Met het verkeersbeleid heb ik weinig moeite. Ik acht het een goede zaak wanneer wordt
doorgegaan met het uitvoeren van grote civiel-technische werken, vanwege het belang daar
van voor de positie van Leeuwarden. Het is te hopen dat het rijk het nut van zijn bijdrage
in deze blijft zien of opnieuw gaat zien. Ten aanzien van de verdeling van het verkeer acht
ik het redelijk dat het autoverkeer in de binnenstad een bescheiden plaats krijgt toebedeeld,
ten gunste van het langzame verkeer. De fiets verdient het als zelfstandig stedelijk vervoer
middel gezien en behandeld te worden. Gezien zijn grote aandeel in het totaal afgelegde kilo
meters in de stad en zijn te verwaarlozen negatieve bijproduktenis het een rechtvaardige
zaak dat wordt voortgegaan met de aanleg van fietsvoorzieningenHelaas wordt veel teniet
gedaan van die voorzieningen door fout parkerende automobilisten op fietsstroken. Met be
trekking tot bestrijding van de onveiligheid wil ik nog een suggestie doen. Op 16 november
j.l. reikte staatssecretaris Scherpenhuizen de Centraal-Beheersprijs uit aan de Amersfoortse
adjudant van politie, de heer van Hunenstijn, voor zijn bijdrage aan de fietsverkeersveilig-
heid. Hij stelde vast dat de verkeersopvoeding en wetgeving niet voldoende waren. Maar
controle op naleving van de wet is haast ondoenlijk door de papieren rompslompdie dit met
zich meebrengt. Op zijn voorstel heeft de justitie een eenvoudiger formulier opgesteld, waar
mee de politie, na aankondiging en waarschuwing, is gaan controleren in een grote campagne.
De bekeuringen waren niet van de lucht. Maar het aantal geregistreerde ongevallen, waarbij
fietsers betrokken waren, daalde fors. Dit wil ik graag aan het college doorgeven. Een zelfde
campagne zou ook voor fout parkeerders georganiseerd kunnen worden. Voorts: het is toch
te gek dat een fietser, die wel verlichting voert in Leeuwarden een vreemde vogel is?
Op pagina II-13-3 van het beleidsplan vermeldt het college onder het hoofd recreatievoor
zieningen dat het helaas niet mogelijk is gebleken, in het zomerseizoen 1983 een regeling te
treffen voor het openen van bruggen op zondag. Het woord "helaas" kan ik uiteraard niet
waarderen. Een beroep op Gods Woord is geen kwestie van theoretische uitgangspunten,
maar heeft rechtstreeks betekenis voor de samenleving.
Het verlenen van medewerking aan beroepssport behoort niet tot de taak van het gemeente
bestuur. Sportbeoefening, die niet bedoeld is of gebruikt wordt om de mens in staat te stellen
zijn taak beter te verrichten, is geen voorwerp van overheidszorg. Wie dergelijke sporten
wil beoefenen is hiervoor zelf verantwoordelijk. Gezien ook het feit dat de exploitatiekosten
van Cambuur zich in een afbouwfase bevinden, volgt op dit punt van mijn kant ten aanzien
van begroting en beleidsplan op grond van bestuurlijke overwegingen geen afwijzend stand
punt.
Financiële beschouwingen.
Onder verwijzing naar wat onder het hoofd "Algemene beschouwingen" is gezegd, lijkt
het mij verstandig bij de financiële beschouwingen slechts op een enkel punt de aandacht te
vestigen. In de eerste plaats wil ik mijn waardering uitspreken voor het feit dat opnieuw een
sluitende begroting en een sluitend beleidsplan uitgangspunt is. Een andere wijze van hande-
