163
nisaties die discrimineren. De PvdA-fractie verklaarde zelf ook zeer alert te zullen zijn op mogelijke
discriminatie. Rond diezelfde tijd was het nu voorliggende programma voor de eerste keer aan de orde in
de Commissie voor Wel zijnsaan gelegen hedenIk heb daar gevraagd of het college van b. en w. bereid
was om aan het Leger des Hei Is twee vragen voor te leggen, namelijk de visie van het leger op homo
seksualiteit en hoe het daarmee omgaat binnen de eigen organisatie en het standpunt van het leger met
betrekking tot de apartheidspolitiek in Zuid-Afrika. Tot mijn verbazing weigerde de wethouder dat met
het argument dat het eind dan zoek zou zijn, omdat je dergelijke vragen dan aan veel meer organisaties
zou moeten stellen. Ik heb toen beargumenteerd waarom wij met het Leger des Heils zouden kunnen be
ginnen. Er waren veel perspublikaties rondom het leger geweest. Andere gemeenteraden en colleges van
b. en w. hadden hetzelfde gedaan als dat waar ik tijdens de commissievergadering om vroeg. En óls dat
nodig is zou je inderdaad meer organisaties moeten aanschrijven.
Het is toch geen redelijk argument dat je, omdat discriminatie zo breed verbreid is in onze samen
leving, dan maar geen begin moet maken met het aanpakken daarvan? Wij maken ons erg boos als men
sen zeggen dat er dan sprake is van een heksenjacht. Het aanpakken van mogelijke discriminatie met
zo'n opmerking afdoen is wel erg goedkoop en leidt tot een veel te passieve houding. Ook wij hopen
dat het niet nodig is om meer groepen en organisaties aan te spreken op hun mogelijk discriminerende
opstelling. Maar na de CDA-partijraad van afgelopen zaterdag zijn wij daar somber over. Als de vrij
heid van particuliere instellingen, overigens goeddeels betaald uit gemeenschapsgelden, bestaat uit de
vrijheid tot discriminatie, dan mag dat grondrecht van ons ondergeschikt worden gemaakt aan andere
grondrechten. Ik wil eigenlijk niet zoveel woorden vuil maken aan de intolerantie van een groot deel
van de op een na grootste partij in Nederland. Het commentaar van bijvoorbeeld de heer Noordmans in
de Leeuwarder Courant was wat dat betreft duidelijk genoeg. Helaas zonder het gewenste succes overi
gens. Voor de vrijheid tot discriminatie binnen christelijke particuliere organisaties, die werkelijk kan
leiden tot een heksenjacht op homoseksuelen, zouden wij dan zogenaamd respect moeten hebben. Maar
voor het aanpakken van mogelijk discriminerende organisaties in Leeuwarden zelf loopt het college niet
warm. Daarom dan nu maar over naar het Leger des Heils zelf.
Wij willen vooropstellen dat wij respect hebben voor een aantal activiteiten van het Leger des
Heils; daar hoeft de discussie dan zo meteen ook niet over te gaanToen b. en w. weigerden een aantal
vragen voor te leggen aan het Leger des Heils heeft PAL dat zelf gedaan. Op grond van de beantwoor
ding van de schriftelijke vragen, nadere telefonische toelichting van het Leger des Heils en informatie
van andere steden - er is ons ook informatie verschaft door de secretarie in Leeuwarden, waarvoor wij
zeer erkentelijk zijn - komen wij tot de volgende conclusie. Het Leger des Heils kent een arbeidsorga
nisatie en een geloofsgemeenschap, die te onderscheiden zijn. Aan de mensen die alleen behoren tot de
arbeidsorganisatie worden geen eisen gesteld met betrekking tot hun seksuele levenswandel. Die eisen
worden wel gesteld aan hen die zich in vrijwilligheid bij de geloofsgemeenschap aansluiten. Zij hebben
zich te houden aan een aantal richtlijnen, aan de hand waarvan bijvoorbeeld de gemeente Amsterdam
concludeert, ik citeer: "Het Leger des Heils accepteert geen homoseksuele heilsoldaten of officieren.
Wordt homoseksualiteit bij heilsoldaten of officieren geconstateerd, dan dient de betrokkene het leger
te verlaten Nu zal een deel van de hier aanwezige raadsleden waarschijn lijk stellen dat het het goed
recht is van het Leger des Heils om te discrimineren. Het gaat immers om een club waarbij je je in vrij
heid aansluit. De vraag is echter of dit juridisch gezien een verdedigbaar standpunt is. Voor een deel is
die problematiek natuurlijk vergelijkbaar met al genoemde CDA-opvatting over homoseksuelen in chris
telijke ziekenhuizen, op scholen, enz. Voor hen echter die achter de Wet gelijke behandeling staan
- in deze raad zijn het in ieder geval landelijk gezien de fracties van PvdA, VVD, D'66 en PAL - is
het interessant te weten dat in die wet iedere discriminatie op grond van homoseksualiteit verboden
wordt, uitgezonderd - ik haal dan de toelichting aan van bedoelde wet - voorzieningen en activiteiten
van godsdienstige aard en in verband met bezinningsbijeenkomsten van levensbeschouwelijke aard. Dat
is de enige uitzondering. Maar dat soort activiteiten en bijeenkomsten is nu ook juist niet subsidiabel
in het kader van de onlangs vastgestelde Algemene Subsidieverordening. In artikel 25 van deze verorde
ning wordt immers uitgesproken dat activiteiten, die naar het oordeel van het bevoegd gezag tot doel
hebben de godsdienstige, levensbeschouwelijke of politieke identiteit van de instellingen in stand te
houden of te versterken, niet voor subsidie in aanmerking komen.
Conclusie. Of het Leger des Heils discrimineert waar dat niet mag volgens de Wet gelijke behande
ling óf het moet zich beroepen op het intern gerichte van de activiteiten. Maar dan komt het Leger des
Heils sowieso niet meer voor subsidie in aanmerking. Op het moment dat het Leger des Heils besluit sub
sidie aan te vragen betekent dat dat het zelf van mening is dat die activiteiten blijkbaar niet tot doel
hebben om de identiteit in stand te houden of te versterken, want anders zou het geen subsidie krijgen.
Ten aanzien van de zangbrigade van het Leger des Heils kun je daar al grote twijfels over hebben. Ge
164
steld dat je aanneemt dat de activiteit de identiteit niet versterkt en er dus in principe subsidie zou
kunnen worden verleend, dan speelt op dat moment de vraag of je als overheid een organisatie mag sub
sidiëren die zelf toegeeft dat zij op dit punt discrimineert. De subsidie-aanvragen gaan niet - dat heeft
men mij ook telefonisch nog een keer bevestigd - over de arbeidsorganisatie maar over de geloofsge
meenschap ten aanzien waarvan de discriminerende regels gelden. Neem bijvoorbeeld de zangbrigade
van het Leger des Heils. Deze bestaat uitsluitend uit heilsoldaten en officieren. Homoseksuelen kunnen
hiervan dan ook geen deel uitmaken. Op mijn vraag of die dan ook als niet-heilsoldaat zouden mogen
meezingen werd ontkennend geantwoord.
Naar de mening van onze fractie moet artikel één van de nieuwe Grondwet, waarin iedere vorm
van discriminatie ontoelaatbaar wordt verklaard, en de uitwerking daarvan in andere wetten, waarbij
het gaat om de zogenaamde horizontale werking - dus die tussen burgers onderling; zoals de Wet gelijke
behandeling -, voor fracties die discriminatie actief willen bestrijden aanleiding zijn om het Leger des
Heils niet te subsidiëren. Daar komt bij dat het de vraag is in hoeverre het uitsluiten van homoseksuelen
van de door ons gesubsidieerde activiteiten te rijmen valt met artikel 10 van de Algemene Subsidiever
ordening, waarin staat dat een instelling een open karakter moet hebben wil zij voor subsidie in aan
merking komen. Of moet "open" verstaan worden als: open voor iedereen die over blijft, nadat wij een
aantal discriminerende eisen hebben kunnen stellen?
Onze conclusie zal wel duidelijk zijn en daarom dien ik de volgende motie in.
Motie 5.
"De raad van de gemeente Leeuwarden, in vergadering bijeen op 19 decem
ber 1984,
behandelende het Programma Sociaal-cultureel Werk 1985,
overwegende dat:
- de raad een beleid voert waarin iedere vorm van discriminatie bestreden
wordt;
- te subsidiëren activiteiten eveneens hieraan behoren te voldoen en ook om
die reden een open karakter behoren te dragen (artikel 10, lid c, van de
Algemene Subsidieverordening);
- het Leger des Heils subsidie vraagt voor een aantal activiteiten waarvan
homoseksuelen bij voorbaat zijn uitgesloten;
- dit activiteiten zijn die niet liggen op het gebied van de interne bezin
ning noch tot doel hebben de godsdienstige identiteit in stand te houden
of te versterken, aangezien deze niet subsidiabel zijn op grond van arti
kel 25, lid c, van de Algemene Subsidieverordening,
besluit de subsidie-aanvragen voor de zangbrigade en het jeugdwerk van het
Leger des Heils voor het jaar 1985 niet toe te kennen."
De motie is mede-ondertekend door de heer Siemonsma. (De Voorzitter: De motie is voldoende onder
steund en maakt deel uit van de beraadslagingen.)
Tot slot nog een korte opmerking over BLUT en de Stichting Project Mensen zonder Werk. Wij zijn
blij dat BLUT alsnog voor subsidiëring in aanmerking komt ingaande 1985 en wel voor het gevraagde be
drag van 8.000, Een verdere discussie daarover voeren wij wel als het voorstel eind januari op ta
fel ligt.
Wat betreft de Stichting Project Mensen zonder Werk het volgende. Wij kunnen ons verenigen met
de voorstellen dienaangaande, alleen niet met de voorgestelde huisvesting in de Haniasteeg. Kan dit
element nu uit de voorstellen worden gehaald en een keer apart besproken worden? Ik heb namelijk be
grepen dat ook bij andere fracties grote twijfels bestaan of het juist is om de Stichting Project Mensen
zonder Werk daar te huisvesten.
Dit was mijn bijdrage in eerste instantie.
De heer Buurman: Mijnheer de voorzitter, het is innerlijk tegenstrijdig wanneer enerzijds aange
drongen wordt op een gelijktijdig tot ontwikkeling brengen van de sociaal-culturele planning en de ge
meentelijke beleidsplanning en vervolgens bedenkingen te uiten vanwege de opeenhoping van door
raadsleden te verwerken stukken. Het is mij echter glad onmogelijk gebleken de jongste vergadering van
de Commissie voor Welzijnsaangelegenheden d.d. dinsdag 11 december j.l.bij te wonen, aangezien ik
in die week geacht mocht worden bezig te zijn met de te houden algemene beschouwingen, hetgeen tot
de laatste prioriteit heeft geleid. Voorts moeten wij in aanmerking nemen dat er een verzoek was van b.
en w. om vrijdag daaraanvolgend, 14 december, een kopie in te leveren van de algemene beschouwin-
