28
der Wal: Raadslid, hoe kom je daarin verzeild?) Tsja, ik draaide al een tijd bij PAL mee
en het leek mij leuk werk. Gemeenteraadswerk brengt veel contacten met zich mee en veel
mensen voelen zich er bij betrokken. Is dat bij jullie niet zo? Of stem jij soms helemaal
niet meer? (De heer Van der Wal: Jawel, ik stem nog wel bij de gemeenteraadsverkiezin
gen, maar dan alleen op landelijke partijen, wat weet ik nou van plaatselijke politiek. Met
zijn hoevelen zitten jullie daar eigenlijk?) Wij hebben bij de verkiezingen in maart een ze
tel verloren. Wij zitten nu nog met zijn drieën van de 37. Piet van der Wal, die ken je
toch nog wel van vroeger.... (De heer Van der Wal: Haalt die zijn pensioen daar?) Katja
Westra, die is nieuw, en ikzelf. (De heer Van der Wal: 3 op de 37, heb je daar' dan wel
wat te zeggen?) Dat is heel wisselend en misschien is het ook wel minder dan ik vroeger
gedacht had. Het gaat allemaal zo langzaam, maar toch boeken wij wel resultaten op de
langere termijn. (De heer Van der Wal: Zeg, ik las dat jullie stadsgewest zijn geworden.
Nooit geweten dat Leeuwarden zo groot is gegroeid. In mijn tijd hier zat er niet zoveel
schot in. Hoe hebben jullie 'em dat gelapt?) Oh, de gemeente heeft geweldige contacten
in Den Haag, vooral het CDA, en dan.... nee, even serieus. Het is namelijk een beetje
vreemd gesteld met het „zelfbeeld" van Leeuwarden. Wij beschouwen onszelf als „groei
stad", maar er groeit al jaren niets meer. Zo blijft de gemeente maar geloven in een toe
name van de bevolking en andere groeiprognoses. (De heer Van der Wal: Is Cammingha-
buren dan al volgebouwd?) Welnee, en wat er van klaar is blijkt voor een deel zelfs heel
moeilijk te verhuren. Maar praten over een afbouwvariant is voor groeidenkers moeilijk.
Hoewel, wij kregen laatst steun voor onze kritiek op de groeifilosofie uit onverwachte
hoek. Een voorzitster van een woningbouwcorporatie zei dat de nieuwbouw in Leeuwarden
moet zijn afgestemd op de werkelijke behoefte en niet op „theoretische groeiprognoses,
die al jarenlang niet blijken te kloppen met de werkelijkheid." (De heer Van der Wal:
Nou, veel sterkte met je stadsgewest en tot kijk. Kom eens langs als je in de buurt bent
van mijn stadsgewest.)
Leeuwarden mag dan misschien minder inwoners hebben dan gepland was, het is van
middag wel weer druk op de Lange Pijp. Met het autoverkeer valt het nu nog wel mee op
de Nieuwestad - werkt de verrassende enquête van D66 als een self-fulfilling prophe
cy? -, maar tegenover V D is er voor voetgangers geen doorkomen aan. Links staat de
zangbrigade van het Leger des Heils uit volle borst te zingen; even luisteren wat "wij"
subsidiëren. Best mooi, en goh, wat een mooie jongen staat daar bij de bassen. Nou ja,
hij moet gelukkig ook blozen. Ze worden wel een beetje overstemd door de orgelman en
de jongeren bij het paard luisteren ook niet erg aandachtig. Het paard! zo'n beetje het
symbool van de PvdA-verkiezingscampagne met dat bord „wees een blind paard, stem
PvdA!" en die wervende advertenties met dat „supertrio". Nu, ze zitten stevig in het za
del. Van de fractie wordt tot nu toe opvallend weinig kritiek vernomen en afwijkend of
verdeeld stemmen is ook een hoge uitzondering. Voor een deel is dat ook begrijpelijk.
Het CDA is nog steeds even lief en kleurloos en dat terwijl de PvdA-wethouders duidelij
ker voor hun linkse opvattingen uitkomen dan de vorige generatie wethouders. Nadeel is
wel dat veel discussies nu binnen de PvdA-fractie gevoerd worden zonder dat dat in de
raadzaal doorklinkt. Steun voor PAL-moties of de intentie er van bij een pilsje in de
kroeg achteraf is minder zichtbaar dan meestemmen in de gemeenteraad.
Ik had niet aan drinken en de kroeg moeten denken, want nu voel ik plotseling hoe
hard ik toe ben aan het bezoeken van een openbare toiletinrichting. Maar welke openbare
toiletinrichting is nog niet gesloten? Moet ik nu helemaal naar de Prinsentuin? Of zou een
zorgzame CDA-er bereid zijn om mij even in zijn huis te laten? Dat weet je bij „zorgzaam
heid" nooit van tevoren. Als hulpbehoevende moet je maar afwachten of de charitas ook
een boodschap heeft aan jouw (hoge) nood. Als de collectieve en openbare voorzieningen
wegvallen, word je weer afhankelijk van iemands gunsten. Maar goed, mijn nood blijft
hoog. Laat ik rustig doorlopen en gewoon aan iets anders denken.
„Hoi" - goh, waar ken ik die jongens ook al weer van? Oh ja, van dat verkiezingsfo
rum voor Marokkaanse jongeren in Salam. Zouden zij nu het idee hebben gekregen dat
hun stem meer gehoord wordt nu zij hebben meegedaan aan de verkiezingen? Zouden zij
nu het gevoel hebben dat zij meetellen nu zij vertegenwoordigd zijn in onze veel geprezen
parlementaire democratie? Is er in hun situatie werkelijk wat veranderd met het verkrij
gen van dit formele recht? Dat formele gelijkberechtiging niet leidt tot daadwerkelijke ge
lijke kansen weten wij uit de geringe positieverbetering van vrouwen na jarenlange eman
cipatie-inspanningen. Dat maakte het VN-kleurkatern over de gemeente-secretarie van
Arnhem en de toepassing van voorkeur bij gelijke geschiktheid ook weer heel erg duide
lijk. Moeten wij nu bij etnische groepen weer eerst dezelfde lange weg volgen om opnieuw
dezelfde ontdekking te doen, namelijk dat een voldoende opleidingsnivo voor hen nog
geen gelijke kans op werk garandeert, dat aanname bij gelijke geschiktheid nauwelijks zo
den aan de dijk zet? Wij praten al jaren over beleid voor etnische groepen maar het heeft
nog geen baan opgeleverd, de werkloosheid onder deze groep jongeren ligt gemiddeld ho
ger dan 50%!
Als ik nu verder „de banaan" afloop kom ik vanzelf wel bij een terrein dat even
29
dienst kan doen als openbare toiletinrichting, dat is immers al zo vervuild. En steeds
stuiten ze weer op nieuwe teerputten en andere troep. Hier is op kleine schaal gebeurd
wat op grote schaal nog steeds onverminderd doorgaat. Alleen dit jaar al Tsjernobyl en
het gif in de Rijn! Zal Leeuwarden nu eindelijk echt serieus werk gaan maken van haar
milieubeleid? De jaarlijkse rapportage die beloofd was over de voortgang bij de uitvoering
van de Hinderwet heb ik nog niet gezien. 70% van de bedrijven had in februari 1985 geen
geldige hinderwet-vergunning. En welke andere aspecten van het milieubeleid in die nota
aan de orde zullen komen?
Het gat bij het Hoeksterend is precies zoals het gat in de gemeente-begroting: het
wordt steeds dieper en wij stuiten steeds weer op nieuwe tegenvallers. 10 miljoen tekort
in 1985, 4 miljoen méér dan verwacht, terwijl de gemeente tot nu toe nog steeds meeval
lers had op rekeningbasis. Neem je de rekeningen van 1983, 1984 en 1985 bij elkaar dan
is er ten opzichte van de verwachtingen nog een batig saldo van 2 miljoen (5 miljoen ten
opzichte van 1983, 1 miljoen ten opzichte van 1984 en -4 miljoen ten opzichte van 1985).
Maar het is natuurlijk wel duidelijk dat de trend niet gunstig is; als deze lijn zich door
zet dan zou de rekening van 1986 een nog grotere tegenvaller kunnen bevatten, zodat wij
ongeveer terecht komen op de begroting die geen rekening houdt met onderuitputting.
Dat behoort tot de mogelijkheden, maar zeker weten wij niets omdat wij een analyse van
de rekeningscijfers missen. Er is geen reden voor paniek, wel voor twijfel aan het finan
ciële management dat zulke schommelingen (onverwacht) voor kunnen komen.
10 miljoen tekort en een rechtse regering die ons slechts evenredig laat meebezuini-
gen. Hoera! Laten wij een akkoord sluiten waarin wij dat vastleggen! En de compensatie
voor de meer dan evenredige bezuinigingen van de voorgaande jaren? Wat gaan de ge
meente en de VNG daar nog aan doen?
Voordat ik naar huis ga, nog even langs bij het Shell-station. Zou de burgemeesters-
auto hier wel eens tanken? Zou zo'n groot bedrijf zich wat aantrekken van die vriendelij
ke verzoeken van gemeentebesturen om zich terug te trekken uit Zuid-Afrika? Of zou de
gemeente een stap verder moeten gaan en duidelijker moeten maken dat bedrijven die
contacten blijven onderhouden met Zuid-Afrika uit de gratie zijn? Je kan als gemeente
geen formele economische boycot afkondigen, maar je kunt wel andere bedrijven, die geen
contacten onderhouden, met voorkeur behandelen. Misschien moeten wij daar met de alge
mene beschouwingen toch maar een motie over indienen.
Nu moet ik echt naar huis. Gelukkig is er door de politiek van „inbreiden" veel
nieuwbouw in het centrum gereed gekomen, juist ook voor mensen die niet in traditioneel
gezinsverband wonen.
Zo'n wandeling werkt wel inspirerend. Welke facetten van de stad ben ik wel niet al
lemaal tegengekomen? Genoeg stof voor de algemene beschouwingen, dunkt mij. Laat ik
voordat ik ga schrijven eerst even de belangrijkste vragen formuleren en de motie over
Zuid-Afrika.
Een aantal belangrijke vragen:
1. a. zou het college in staat zijn om een kosten-baten-analyse te maken van de Aegon-
vestiging op de Oude Veemarkt?
b. is het hiertoe ook bereid?
c. wordt de 30.000 m2 bruto vloer-oppervlak door de Aegon in de plannen ook over
schreden?
2. a. hoe verhoudt het onderzoek naar de mogelijke vestiging van een concertzaal zich
tot de haast die geboden is bij de realisatie (onder voorwaarden) van een voorzie
ning voor niet-traditionele kunstbeoefening in de Harmonie?
b. wat is de uiterste datum dat het college een dergelijke voorziening gerealiseerd
wenst te zien?
3. wanneer worden er beheersprogramma's opgesteld om minima te kunnen vaststellen
voor het onderhoudsniveau van straten en openbaar groen?
4. zijn b. en w. bereid om aspecten van de openbare ruimte door te nemen met betrek
king tot de wensen en behoeften van ouderen?
5. is het college het eens met de geciteerde uitspraak van een voorzitster van een wo
ningbouwcorporatie in Leeuwarden?
6. a. kan het college aangeven welke argumenten zouden pleiten tegen het bij voldoende
geschiktheid aannemen van leden van etnische groepen in gemeentelijke dienst?
b. wat zijn eventueel de argumenten die vóór zo'n maatregel pleiten met betrekking tot
vrouwen, die niet opgaan voor etnische groepen?
7. welke aspekten zullen in de milieunota (wanneer?) aan de orde komen?
De motie over Zuid-Afrika luidt als volgt:
Motie V.
De gemeenteraad van Leeuwarden,
bijeen in vergadering op 15 december 1986,
overwegende dat:
