36
de snelle ontwikkelingen op het terrein van automatisering, de bezuinigingen op personeel
en materiaal en ook wel de druk op de salarissen. In het bijzonder moet waardering geuit
worden aan het adres van hen, die zich beijverd hebben de achterstand in jaarrekenin
gen in te nalen, als gevolg waarvan de begroting kan winnen aan realiteitswaarde.
Mijn fractie zegt het college eveneens dank voor het ten toon gespreide bestuurlijk
talent. Dit houdt uiteraard niet in dat ik nu altijd zo gelukkig ben met voorstellen die
het college beleidsvoorbereidend aan de raad voorlegt. Dat houdt nu eenmaal verband met
het collegeprogram, met voortgaand beleid en in het algemeen met zaken, waarvan ver
wacht mag worden dat ze de instemming zullen hebben van een raadsmeerderheid.
Mijn fractie zal, binnen het bereik van haar mogelijkheden, haar krachten blijven ge
ven aan het medebesturen van onze gemeente en voortgaan een christelijke politiek te
verwoorden. Het is haar taak de overheid voor te houden dat zij staande in Gods dienst ge
houden is haar beleid te normeren aan Gods wet. Moge Zijn zegen rusten op uw en ons
werk.
Het financieringstekort van het rijk.
Bij alle bezuinigingen lijkt nog al eens al te gemakkelijk vergeten te worden dat de
rijksoverheid nog steeds kampt met een staatsschuld, die met 20 miljard gulden per jaar
blijft oplopen. Het financieringstekort beliep in 1983 niet minder dan 10,11% van het Netto
Nationaal Inkomen (NNI). Het kabinet wil dit in 1990 teruggedrukt zien tot 5,25%. Daar
bovenop komt dan nog f% van de lagere overheden, in totaal dus 6%. Verwacht wordt dat
de rente zal dalen tot 3,5%, de olieprijs zal stijgen tot 25,en de dollarkoers niet on
der 2,25 zal zakken. Bovendien wordt gerekend met een zeer gematigde loonontwikke
ling, een werkloosheid van 500.000, een nullijn voor ambtenaren en trendvolgers - minis
ter Van Dijk lijkt hiervan reeds af te wijken - en 1 miljard gulden aan nieuw beleid. Het
regeerakkoord gaat uiteraard uit van een aantal vooronderstellingen. Optimistisch ramen,
zoals dit in onze gemeente wordt toegepast moet, dacht ik, gerangschikt worden onder
een geheel andere categorie.
Algemene aspecten van het beleid.
Het zal aan een ieder zijn opgevallen, behalve aan b.&w., dat het beleidsplan in alle
talen zwijgt over de enorme terugval van de aardgasbaten. In de afdelingsvergadering is
gezegd: „Het had er wel bij gemoeten." Het blijft opmerkelijk. De baten van het rijk da
len immers van ruim 21 miljard gulden in 1986 naar 81 miljard gulden in 1987. Dat is nu
juist de reden waarom én de regering én de volksvertegenwoordiging overtuigd zijn van
de noodzaak van verstrekkende maatregelen. Daarom wordt ook echt niet getwijfeld aan
de noodzaak van bezuiniging op de overheidsuitgaven van zo'n 6 miljard gulden en van
belastingmaatregelen voor ongeveer eenzelfde bedrag. Ook in de jaren na 1987 zal verder
bezuinigd moeten worden, maar per jaar toch minder dan in 1987. De afgelopen jaren wa
ren de meeste mensen er wel van overtuigd geraakt dat de vette jaren voorbij waren. De
verkiezingsuitslag bevestigde dat een meerderheid van ons volk bereid was het financieel
beleid van het vorige kabinet te continueren. Maar hoe zal dat gaan in 1987 en volgende
jaren, nu duidelijk lijkt te zijn dat het allemaal wat beter gaat? Dreigt onze maatschappij
te ontaarden in een gezelschap individualisten, die allemaal goed voor zichzelf zorgen,
maar de zorg voor de ander aan de overheid overlaten?
Op pagina 1-20 van het beleidsplan is te lezen: „Vrouwen genieten bij voldoende ge
schiktheid voorrang in die functies, waarin ze zijn ondervertegenwoordigd." Betekent dit
voorgestane beleid dat het voor mannen relatief zinloos is om te solliciteren naar vooral
middelbare en hogere functies bij de gemeente? Of worden wij hier ook over 1 of 2 jaar
teruggefloten door de realiteit? (Zie bijvoorbeeld activiteiten bevorderen deeltijdarbeid
een jaar of 4 geleden en recent het aantrekken van personeel voor 36 uur, wat ook 38
mag zijn.) Is het dan verantwoord in deze omstandigheden, waarin het beleidsplan wemelt
van prioriteitsstellingen, de meest geschikte mannelijke kandidaat te laten schieten? Wat
te denken van het zelfrespect van vrouwen in dergelijke situaties? Elke geëmancipeerde
vrouw wil toch gelijke kansen? En nu profiteren van dit beleid? Er zijn vrouwen die dit
beslist niet willen; vrouwen bepaald niet alleen behorend tot de achterban van mijn frac
tie! En hoe rijmen wij deze gedragslijn met artikel 3 van de Grondwet: „Alle Nederlanders
zijn op gelijke voet in openbare dienst benoembaar."
Het werkgelegenheidsbeleid.
Een lid van de gemeenteraad behoort alles te weten, of in hoofdlijnen te overzien, of
alleen de hem toegewezen beleidssector te beheersen en behoeft dus niet alles te weten.
Er zijn nogal wat gradaties. Het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid weet
veel, maar ook niet alles. Soms de belangrijkste zaken niet. Wist u dat bevallingsverlof
van 6 weken voor 46% van de bevallenen onvoldoende is? Dat het gemiddelde ziektever
zuim van zwangere vrouwen 23,4% is? Dat 13% haar kind op het werk de borst geeft? Dat
19% op de werkplek kolft? Dat 61 aanmerkingen op 109 c.a.o.'s niet heeft geleid tot het
(volledig) teniet doen van het onderscheid tussen mannen en vrouwen? Dat wist u niet?
37
Maar het ministerie heeft dat in oktober jl. haarfijn uitgeplozen, hetzelfde departement
dat het aantal echte werklozen nog niet op 100.000 nauwkeurig weet te berekenen! Het is
dan ook het best bewaarde geheim van Nederland. Overigens, als Sociale Zaken en Werk
gelegenheid het niet kan en de politiek het niet wil weten, misschien kan dan, dacht ik
zo, het Centraal Bureau voor de Statistiek het initiatief nemen. Die instelling kan erg
veel met enquêtes, steekproeven en zo. Kunnen ze gelijk de mare uit de wereld helpen
dat ambtenaren geen initiatieven nemen en zich niet voldoende inzetten. Zoals bekend mag
zijn, stelt mijn fractie zich op het standpunt dat ook de lokale overheid, naast de zorg
voor een evenwichtige economie, de zorg heeft voor voldoende werkgelegenheid. Het zal
haar een zorg zijn. Injecties van het rijk, in de vorm van gemeentelijke investeringen,
mede in verband met multiplier-effecten juichen wij toe, ook al zou dit voor een klein
deel ten koste gaan van een stukje van het financieringstekort.
Politie
In de binnenstad is voetsurveillance de meest voor de hand liggende vorm van poli
tietoezicht. De excentrische ligging van het hoofdbureau is daarbij jaar en dag een hin
derpaal. Het bureau Raadhuisplein zou daarvoor een uitgangspositie kunnen vormen, mits
daartoe de nodige voorzieningen worden getroffen. De gemeente wordt medewerking ge
vraagd om dit bureau qua ruimte en indeling geschikt te maken voor de politiedienst. Op
grond van de aangevoerde motieven wil mijn fractie deze medewerking nu reeds in princi
pe toezeggen, mits uiteraard de financiële consequenties aanvaardbaar zijn.
Industriegebieden
Sinds maart 1985 kunnen bedrijven 25% korting krijgen op de verkoopprijzen van
bouwrijpe grond in de Hemrik. Het promotionele effect is niet duidelijk. Het college is
van mening dat uitgegaan moet worden van goed koopmansgebruik, zodat ook de rente
kosten in de calculatie moeten worden betrokken. Maar is het ook goed koopmansgebruik
de verstrekte korting, die volgens mededeling in de afdelingsvergadering ongeveer
500.000,— heeft gekost, ten laste te brengen van het resterend gedeelte van de onver
kochte grond? Toekomstige kopers moeten dus de aan vorige kopers verstrekte korting
betalen. Wie zo handelt als koopman, zal niet lang koopman blijven. Zijn klanten zullen
hem zien aankomen. Als wij verliezen aan het oog onttrekken en opstapelen zijn wij niet
best bezig. Hoe staat het college hier tegenover?
Nutsbedrijven.
Reeds bij de behandeling van het ontwerp-dekkingsplan 1983-1987 heeft mijn fractie
het standpunt verwoord dat nutsbedrijven niet zijn opgericht om als melkkoe voor de ge
meente te fungeren. Het doen toevloeien aan de algemene middelen is gebruikelijk, doch
in het algemeen niet te verkiezen. Winstdrukkende effecten en andere ontwikkelingen zul
len de gemeente er op den duur wel toe dwingen een andere, betere gedragslijn te kie
zen. De gemeentelijke begroting is nu in vrij grote mate afhankelijk van de winst uit
nutsbedrijven. Wij willen natuurlijk graag met beide benen op de grond blijven staan en
zien wel in dat momenteel de financiële situatie niet bepaald uitnodigt om op korte termijn
op dit punt rigoureuze veranderingen te bepleiten. Voorlopig is enige voorzichtigheid ge
boden. Maar wellicht is de tijd en de meningsvorming er wel rijp voor geleidelijke afro
ming van inkomsten ten behoeve van reserves, die de gemeente hard nodig heeft, in de
overwegingen te betrekken. Mijn fractie verneemt gaarne van het college hoe het hierover
denkt
Basisonderwijs/„Londo"Zelfbeheer
In het kader van de heroverwegingsrapportages bij de rijksoverheid is een tweetal
rapporten uitgebracht over zelfbeheer. In het algemeen denken voltrekt zich een omwen
teling in de werking van organisaties: tegenover centralisatie-decentralisatie, tegenover
regulering-deregulering en tegenover specialistische benadering-totale benadering. De ge
meentelijke modellen gaan nog sterk uit van eerstgenoemde benadering. Bij de ontwikke
ling van het bekostigingsstelsel voor het basisonderwijs heeft de werkgroep „Londo" (op
nieuw) vastgesteld dat gemeenten duurder werken dan het bijzonder onderwijs. Mijns in
ziens heeft dit tot gevolg dat het grote goed van de financiële gelijkstelling resulteert in
een materiële achterstelling van het gemeentelijk openbaar onderwijs. Daar ik als raadslid
de plicht heb de belangen van het onderwijs in het algemeen te behartigen, meen ik dat
het gemeentebestuur een materiële achterstelling, als gevolg van het feit dat het open
baar onderwijs met hetzelfde geld minder verwezenlijkt dan het bijzonder onderwijs, dient
te bestrijden. Een middel daartoe is de toepassing van een vorm van zelfbeheer bij de
scholen. De schooldirecties dienen daartoe een budget beschikbaar te krijgen, waarbinnen
een grote mate van bestedingsvrijheid bestaat. De voordelen zijn niet gering: hoge over
headkosten worden tegengegaan, de aanwezige mogelijkheden worden beter benut, ver
groting van de creativiteit en een betere afweging tussen de verschillende bestedingsmo
gelijkheden.
