82 SI
fracties zijn, want dan kun je niet geconfronteerd worden met dit soort zaken. Wat is er nu
op tegen dat een CDA-fractie in een andere gemeente zo'n mening heeft? Wij hebben onze
eigen mening.
Er is niets op tegen dat u een andere mening heeft. Maar waar het om gaat is dat er lan
delijk in heel veel gemeenteraden een beweging is waarbij PvdA en CDA zelf met dit soort
voorstellen komen. Kunt u zich voorstellen dat het voor ons teleurstellend is dat er alleen in
Leeuwarden plotseling praktische bezwaren zijn? Dat kan dus niet, want die bestaan ook niet
in andere gemeenten. (De heer Koopmans: Ik heb niet over praktische bezwaren gesproken
maar over bezwaren. Wij vinden heel duidelijk - dat is de mening van mijn fractie - dat hier
sprake is van chantage-achtige middelen.) U heeft gelijk wat die praktische bezwaren be
treft, want die kwamen met name van de kant van b. en w. en de PvdA. Maar die praktische
bezwaren zijn in ieder geval niet vol te houden. Wat dat betreft vind ik het jammer dat de
CDA-fractie in deze raad spreekt van chantage, terwijl het CDA in andere gemeenteraden
zegt dat het juist zeer de moeite waard is om de druk op Shell verder op te voeren.
Om ieder misverstand te voorkomen en om in ieder geval niet de stemmen van de PvdA-
fractie mis te lopen, hebben wij onze motie aangepast omdat duidelijk moet zijn dat het ons
alleen om een paar grote bedrijven gaat die zich nu eindelijk uit Zuid-Afrika moeten terug
trekken. Wij willen de motie aanpassen in die zin dat er onder het tweede aandachtsstreepje
van het besluit komt te staan: "-bedrijven waarmee de gemeente een relatie onderhoudt en
waar aan gevraagd is alle economische banden met Zuid-Afrika te verbreken omdat zij (grote)
economische belangen in Zuid-Afrika hebben, te informeren dat handhaving van deze betrek
kingen in de toekomst consequenties zal hebben voor hun relatie met de gemeente." Op deze
manier kan er geen misverstand over bestaan dat wij niet de lokale groenteboer of het buurt
huis Sinneljocht aanspreken. Dat doen wij dus niet. Wij doen wat een heleboel andere gemeen
teraden in Nederland ook hebben gedaan, namelijk gebruik maken van de marges die je als
lokale gemeenteraad hebt.
Ik hoop dat met deze toelichting ook de PvdA-fractie de motie kan steunen. (De heer
Ten Hoeve: Kunt u nog even zeggen welke lijst u bedoelt van bedrijven die bekend zijn?) Er
is een lijst van de Werkgroep Zuidelijk-Afrika waarop precies is aangegeven welke bedrijven
welke financiële belangen hebben. Er zijn helemaal niet zoveel Nederlandse multinationals
meer die nog steeds handel drijven met Zuid-Afrika, maar het zijn er toch nog een aantal.
Een aantal daarvan zit ook in Leeuwarden, bijvoorbeeld Philips en Shell. Dat zijn de bedrij
ven waarop wij ons moeten richten en die ook altijd in andere gemeenteraden zijn genoemd.
Wij kunnen aan de hand van eerdergenoemde lijst bekijken wat wij kunnen doen. Wij hebben
expres een open formulering gekozen, want op die manier kan je per bedrijf bekijken hoe je
deze zaak aanpakt. Je kunt bijvoorbeeld een concurrent van een bepaald bedrijf het voordeel
gunnen van je besteding. Maar op een ander bedrijf zal je andere druk moeten uitoefenen.
Ik ga verder met mijn reactie op het antwoord van b. en w. Mijn fractiegenoot Piet van
der Wal zal bij agendapunt lc ingaan op de omvang van de nieuwe bezuinigingen naar aanlei
ding van het rekeningstekort. (De Voorzitter: Krijg ik nog een gewijzigde tekst van de motie
over Zuid-Afrika? Dat betekent dus dat de eerste motie over dit onderwerp is ingetrokken
en vervangen wordt door de motie met de nieuwe tekst zoals die zojuist is voorgedragen. De
motie houdt volgnummer V.)
Wij zijn blij dat de niet-traditionele kunstbeoefening niet wordt vertraagd naar aanleiding
van plannen voor een concertzaal.
Ik heb geen andere opmerkingen naar aanleiding van het commentaar van wethouder
Kessler dan die welke ik al eerder heb gemaakt.
Wethouder Miedema. Er is een hele tijd gediscussieerd over de vraag wie de bewuste fol
der moet uitgeven en of dat wel of niet een gemeentelijke verantwoordelijkheid is. Daarbij is
ook steeds de naam van de City-Club gevallen, maar dat is toch heel iets anders dan de ge
meente? Is de gemeente onlangs niet lid geworden van de City-Club? Of vergis ik mij daarin?
Als dat zo is dan volg ik de discussie niet meer helemaal. (De heer Burg: Dat betrof het
lidmaatschap van de Commerciële Club Leeuwarden.) Ja, dat is natuurlijk heel wat anders!
Wethouder Miedema heeft ook gesproken over een lijst met actiepunten. Wij zijn benieuwd
naar die lijst en hopen dat die regelmatig voor ons ter inzage zal worden gelegd en besproken
zal worden in de Commissie voor Economische Zaken en Bedrijven.
Wat betreft de wethouders Vlietstra en Heere het volgende. Wij zijn in onze algemene be
schouwingen schaars op hun portefeuilles ingegaan. Wij zijn expres selectief geweest om niet
al te lange beschouwingen te houden, maar dat wil niet zeggen dat dingen die beide wethou
ders hebben genoemd daarmee onbelangrijk zouden zijn of dat wij niet "boos" zouden zijn
over de kortingen op de onderwijsbegroting.
Tot slot in de richting van wethouder Timmermans nog een aantal opmerkingen. Wij zijn
tevreden met zijn antwoord op en formulering van de groeifilosofieHet is heel goed geweest
dat wij daar wat dieper op in zijn gegaan. Het leek er eventjes op alsof de wethouder een
soort karikatuur maakte van dat PAL alleen maar tegen groei zou zijn. Zijn voorbeeld van
achteruitgang van het aantal inwoners van Leeuwarden, dat je weer op peil wilt houden,
88 2%
geeft volgens mij aan dat je in zulke gevallen niet tegen groei hoeft te zijn. Wat wij altijd aan
de kaak stellen zijn allerlei overtrokken groeiprognoses die steeds optimistischer worden.
Wij hebben het in eerdere instantie gehad over de kleurloosheid van het CDA. De kleur
groen ontbreekt wat teveel in deze raad vinden wij. Groene filosofie en politieke ideeën ont
breken ook eveneens. Niet dat wij die nu direct van het CDA verwachten. (De heer
Koopmans: Maar wij zijn ook niet de Groenen!) Nee, maar de kleur van uw partij wordt wel
aangeduid met groen. Ik wil er mee zeggen dat de "Groenen" ecologischer denken en dat ele
ment lijkt in onze raad wel eens wat ondervertegenwoordigd te zijn. Het is vanuit die invals
hoek dat de PAL-fractie de kritiek op de groeifilosofie naar voren haalt. (De heer Heere
(weth.): Ik herinner mij dat mevrouw Vlietstra gisteren iets groens aan had.) Wel blijft
over de concrete vraag aan wethouder Timmermans of hij het eens is met de uitspraken van
mevrouw Bakker. In eerste instantie hebben wij ook gevraagd om wat nader op dat aspect
van de groeifilosofie in te gaan.
Wij hebben ook een vraag aan de wethouder gesteld over beheersprogramma'sHet gaat
daarbij ook over minimale onderhoudsbudgetten. De wethouder is wel op een vraag daarover
van de PvdA ingegaan, maar niet op die van ons.
Het zal duidelijk zijn dat wij niet helemaal tevreden zijn met het antwoord van de wethou
der op onze vraag naar een kosten-/batenanalyse met betrekking tot de Aegon. Wij zouden
juist wel voortdurend een financieel plaatje willen hebben, omdat wij niet zo erg veel vertrou
wen hebben in de financiële basis van het hele project. Wij willen daarmee niet de hele dis
cussie opengooien, maar wij willen voor ons zelf weten welke ruimte wij hebben, bijvoorbeeld
ten aanzien van parkeervoorzieningen en andere zaken. Wij hebben de indruk dat ook b. en
w. het financiële overzicht in deze affaire wel eens wat kwijt zijn.
Tot slot de openbare ruimte en de ouderen. Wij zijn blij dat de wethouder deze zaak wil
gaan bespreken in de externe overlegcommissie ouderen. Wat ons betreft is dan de inzet van
de discussie dat er toetsingspunten/criteria opgesteld moeten worden die kunnen worden toe
gepast bij bestemmingsplannen, inrichtingsplannen voor openbaar groen, enz. Wij denken dat
alleen op die manier systematisch wordt ingebouwd dat er aandacht wordt besteed aan de ele
menten die belangrijk zijn voor ouderen bij de inrichting van openbare ruimten.
Dit was onze bijdrage in tweede instantie.
Mevrouw Van der Kloet is inmiddels ter vergadering gekomen.
De heer Ybema: Ik zal de portefeuilleverdeling aanhouden bij mijn inbreng in tweede ter
mijn en daarbij op verschillende plaatsen de inbreng vanuit de diverse fracties betrekken.
Mevrouw De Haan van de PvdA heeft in haar eerste termijn belangwekkende woorden ge
sproken over het verbeteren van het functioneren van de raad. Dat zijn geluiden die wij
graag horen. Ook de concrete suggesties die daarbij naar voren werden gebracht vinden wij
alleszins het overwegen waard. Het college heeft daar positief op gereageerd. Wat dat betreft
zien wij met belangstelling concrete voorstellen op vrij korte termijn tegemoet. Met name het
element om in het hele democratische proces de adviesfunctie, die toch bedoeld is voor de
raadsadviescommissiesbeter uit de verf te laten komen lijkt ons een goede suggestie. Ook
het CDA heeft zich, ik wil niet nalaten dat te zeggen, in die zin uitgesproken. Ik heb zelf
in mijn eerste termijn ook gewezen op het verbeteren van het functioneren van de raad. Daar
bij heb ik met name aangehaald de procedure die wordt gevolgd met betrekking tot de besluit
vorming over het nieuwe beleid voor het begrotingsjaar. Ik heb de suggestie gedaan om de
raad daarin een sturende rol te geven, door de mogelijkheden na te gaan om in het voorjaar
reeds de raad te betrekken bij de eerste ronde over de voorstellen voor nieuw beleid. Het
college heeft daar nog niet op gereageerd, maar dat zal ongerwijfeld in tweede termijn nog
gebeuren.
De voorzitter heeft gereageerd op mijn opmerking over het consultatief referendum dat,
zoals hij terecht heeft opgemerkt, een element is uit het collegeprogramma. Ik heb er op aan
gedrongen om dat element niet te ver weg te schuiven, maar dat, als middel om de lokale de
mocratie te versterken, op afzienbare termijn op zijn praktische toepassingsmogelijkheden te
onderzoeken. Ook op dat punt zou ik nog graag een reactie willen hebben.
Ik kom dan nu bij een aantal moties die door de voorzitter zijn becommentarieerd. Aller
eerst motie II van de PvdA over de helihaven. Ik heb reeds in eerste termijn opgemerkt dat
wij op het punt van de helihaven graag een duidelijke uitspraak van de raad zouden willen
zien en ook blij zijn dat de PvdA met een motie is gekomen. De motie heeft onze instemming.
Wij denken dat het goed is om een duidelijk signaal te geven naar de provinciale overheid.
De reactie van het CDA daarbij is toch wel opvallend en is, althans voor een deel, vergelijk
baar met de discussie die over deze zaak op provinciaal niveau heeft plaatsgevonden. Het
CDA tilt erg zwaar aan de werkgelegenheidsaspecten van dit project en vindt dat eerst de con
crete mogelijkheden op hun consequenties moeten worden onderzocht. Wij hechten er meer
aan om vast te houden aan onze reactie die wij destijds, ik dacht in 1982, hebben gegeven op
het Structuurschema Militaire Terreinen. Die reactie was overduidelijk en had als teneur dat
er voor extra militaire activiteiten binnen onze gemeente gekoppeld aan de vliegbasis, gelet
