16
der wol ris oer. Lykwols, in folk dat syn eigen achtergrün ferjit, giet in tsjustere ta-
komst yn'e mjitte.
Mevrouw Vlietstra (weth.): Eerst een opmerking vooraf. De brief van de Permaninte
Kommisje Frysk yn it Underwiis bevat inderdaad een groot aantal aanbevelingen en maat
regelen, maar dezelfde brief zegt dat hij niet bedoeld is als een soort handleiding voor
gemeenten om al die maatregelen uit te voeren; de genoemde aanbevelingen zijn duidelijk
bedoeld als suggesties, als richtlijnen. De gemeenten hebben de mogelijkheid om die maat
regelen over te nemen die in hun gemeente van toepassing zijn. Dat betekent dus dat de
Permaninte Kommisje Frysk yn it Underwiis er van uitgaat dat niet in alle gemeenten
dezelfde situatie bestaat, de heer Bilker heeft dat ook al gezegd, en ik zou dat toch om
te beginnen bij mevrouw Westra nog eens van harte onder de aandacht willen brengen.
Immers, de gemeente Leeuwarden kan niet worden vergeleken met bijvoorbeeld de ge
meente Boarnsterhim. Het Leeuwarders is al even gevallen; ik zou ook nog willen wijzen
op de op sommige scholen in vrij groten getale voorkomende leden van etnische groepen
In die situatie is er mijns inziens wel degelijk reden om ook wat gemeenten betreft te dif
ferentiëren.
Dan de punten die mevrouw Westra heeft genoemd. Dat het er in zijn algemeenheid
niet best voorstaat met het Fries in het onderwijs is mij ook bekend. De gegevens uit het
onderzoek van de inspectie kennen wij. Leeuwarden zal daarvan niet zo heel veel afwij
ken. Een van de belangrijkste punten die daarbij een rol spelen - wij hebben dat ook
naar aanleiding van ons onderzoek gezegd - is de deskundigheid van de mensen die dat
onderwijs moeten verzorgen. Van mensen die van huis uit niet Friestalig zijn kan nauwe
lijks worden verwacht dat hun deskundigheid op dit gebied in de korte periode waarin de
applicatiecursus wordt gegeven zodanig wordt vergroot dat zij in staat zijn om op een
verantwoorde manier daarin les te geven. Mijns inziens spelen deze zaken in een gemeen
te als Leeuwarden, waar Friestaligheid toch niet de hoofdmoot is, nog weer sterker. De
vraag is wat het bevoegd gezag daaraan kan en wil doen. Ik geef ogenblikkelijk toe dat
het hier geformuleerde antwoord niet een antwoord is waaruit kan worden gelezen dat wij
op korte termijn daarmee heel actief aan de gang zullen gaan. De reden daarvoor is dat
wij ontzettend veel dingen willen in ons onderwijs. Ik wil nog wel even herhalen wat dat
allemaal is, maar u weet het ongetwijfeld zelf ook. Er is een nota onderwijs/emancipatie,
er is een homo-nota, wij zijn bezig met onderwijsvoorrangsbeleid, etnische groepen, noem
maar op; er komt nog vredesonderwijs, er komt mondiale vorming en ik denk dat in die
rij prioriteiten moeten worden gesteld. Ik voel er niet veel voor om op korte termijn ook
nog weer eens heel actief met een werkgroep aan de gang te gaan om te kijken hoe het
Fries beter van de grond kan komen. Dat betekent niet dat ik het niet belangrijk vind,
maar het lijkt mij beter een en ander gefaseerd aan te pakken. Dat betekent dat wij op
dit moment onze aandacht beperken tot het aan de hand van de schoolwerkplannen en de
activiteitenplannen die de scholen jaarlijks bij ons indienen bekijken wat er op dit gebied
gebeurt en wat daarin wellicht aan verbeteringen zou kunnen worden aangebracht. Aan
de andere kant kunnen de leerkrachten worden gestimuleerd mee te doen aan applicatie
cursussen. Mevrouw Westra vindt een en ander onvoldoende en „te meager". Dat zij dan
zo, ik neem daar kennis van. Op dit moment zijn het de mogelijkheden die wij voorhan
den hebben.
Mevrouw Westra heeft nog een aantal concrete vragen gesteld. Zij vraagt onder ande
re of de benoemingseis er komt. Ik vind dat een moeilijk punt. Er is een benoemingsbe
leid. Er is ook met betrekking tot het onderwijs een aantal keren uitgesproken dat vrou
wen, mensen uit etnische groepen en homoseksuelen voorkeur moeten hebben. Als wij
daar dan ook nog aan toevoegen dat het Friestalige mensen moeten zijn, dan vraag ik mij
af waar wij met elkaar „bedaren". Ik heb er mijn twijfels over of dit nu al zo duidelijk
moet worden uitgesproken. Het lijkt mij wel belangrijk dat er binnen een schoolteam één
of meer mensen zijn die het Fries beheersen, maar of zo ver moet worden gegaan dat dit
bij de benoeming van alle leerkrachten als eis moet worden geformuleerd lijkt mij niet
juist. Ik zeg dus op dit moment ook niet toe dat die eis er komt.
De heer Bilker vraagt of er ideeën zijn om iets meer met het Leeuwarders te doen
binnen het onderwijs. Die ideeën zijn er op dit moment niet. Ik kan hem ook niet toezeg
gen wanneer die er zullen komen.
De financiële faciliteiten van het rijk zijn onvoldoende, dat ben ik met de heer Bilker
eens. Een en ander is mager, in het voortgezet onderwijs zijn er zelfs geen financiële fa
ciliteiten. Dat leidt er al gauw toe - in een situatie als Leeuwarden misschien nog wel
eerder - dat het erg afhangt van de leerkracht of er binnen de school meer of minder
aandacht aan het betreffende vak wordt gegeven. Overigens geldt dit wel voor meer vak
gebieden. Ik ben dit allemaal met de heer Bilker eens. Wat wij daaraan kunnen doen - ik
heb dit zojuist ook al gezegd in mijn antwoord op de vragen van mevrouw Westra - is aan
de hand van de gesprekken die wij regelmatig met de scholen hebben en door middel van
schoolwerkplannen en activiteitenplannen de zaak aan de orde stellen en bekijken hoe wij
17
er voor kunnen zorgen dat het allemaal niet zo vrijblijvend wordt als de heer Bilker
vreest. Wij vinden het niet zomaar goed, aldus de heer Bilker. Ik ben dat met hem eens.
Als wij de mogelijkheden en met name de tijd hebben om een en ander actiever aan te
pakken, dan zullen wij dat zeker niet laten.
De heer Bilker heeft nog een vraag gesteld omtrent het taalbeleid, waarover in het
collegeprogramma ook iets is gezegd ten aanzien van het Fries en het Leeuwarders. Als
ik het goed heb dan is dat een onderdeel van de portefeuille van wethouder Kessler.
Wellicht zou hij daarover iets kunnen zeggen. Ik begrijp uit zijn reactie dat er op dit
moment nog niets over kan worden gezegd. Er zijn nog geen concrete voorstellen voor
ontwikkeld.
Mefrou WestraDe wethalder hat earst wat sein oer it karakter fan de oanbefellings
fan de Permaninte Kommisje. Dy hoege net perfoarst troch eltse gemeente oernommen te
wurden. Dat is my ek bést, dy suggestje haw ik yn myn ferhaal ek net lizze wollen.
(Mevrouw Vlietstra (weth.): U had het over 23 voorstellen die door ons zomaar aan de
kant gelegd zouden zijn. In dat kader lijkt het mij goed te wijzen op het karakter van de
brief.) Ik haw as kritykpunt ynbrocht dat it kolleezje eins neat mei de suggestjes docht,
mar se trochskoot, foarüt skoot of nei oare klubs skoot. Der wurdt troch it kolleezje
net oer neitocht wat wy mei dizze suggestjes yn Ljouwert dwaan kinne. Ik fyn lykwols ek
dat der in bytsje in eigenaardige draai yn de diskusje üntstiet. Yn myn rjochting wurdt
no sein dat ik wat mear each hawwe moat foar de bysündere posysje dy't Ljouwert yn-
nimt. Ik soe nammentlik wat te egaal oer de kwestje prate. Ik tink lykwols dat it kolleez
je net sa'n algemiene list mei suggestjes dellizze kin yn it Ljouwerter ünderwiisfjild sun
der fierder yn te gean op de fraach wat it bysündere yn Ljouwert is en wat de fisy fan
it kolleezje is op bysündere kenmerken fan skoallen yn Ljouwert. Wat dat oangiet is it
Ljouwerters neamd en de oanwêzichheid fan etnyske groepen yn Ljouwert. It wurdt no
suver sa draaid dat ik net genóch omtinken foar ien en oar hawwe soe, wylst myn kri
tykpunt is dat sa'n algemien ferhaal net sünder mear trochskood wurde kin nei de skoal
len, sa fan; Réd jim der mar mei! Dér sil in fisy op üntwikkele wurde moatte om't der
yndied yn Ljouwert sprake is fan in hiel eigen situaasje. No wol ik dat lykwols ek wol
wer in bytsje relativearje. It algemiene idee is faak dat yn Ljouwert sa'n bytsje alle mins-
ken Hollansktalich binne. Ut de sifers docht bliken dat tsjin 56% fan de bern yn Ljouwert
thus Hollansk praat wurdt. 44% groeit thüs dus net Hollansktalich op. In grutte groep
wurdt op dit stuit yn it ünderwiis net yn de eigen taal opfongen. Ik fyn it nuver dat,
wylst it sa klear as in klüntsje is dat it mei de kwaliteit fan it Frysk min steld isit
foechhawwend gesach fan in protte skoallen seit: Wy witte wol dat it sa is, mar wy dogge
der op dit stuit neat oan. Stel jo foar dat der sa oer praat wurde soe as der ünfoldwaan-
de nivo wêze soe by bygelyks it rekkenünderwiis of it ierdrykskunde-ünderwiis. Dat
bringt my ek op it punt fan de kwalifikaasje-easken. Stel jo foar dat in ünderwizer it
rekkenjen net genóch yn'e macht hawwe soe, dan soe dat by in sollisitaasje wol as in
minpunt beskóge wurde. As ünderwizers it Frysk net genóch yn'e macht hawwe - it
Frysk is yntusken in ferplicht fak -, dan wurdt dat fan minder belang achte. De wethal
der neamt in rychje fan dingen op dy't al dien wurde: wy dogge al wat oan frouljuseman-
sipaasje, wy wolle wat dwaan foar minsken üt etnyske groepen en wy wolle wat dwaan
foar homoseksuelen. Dér past dizze kwestje dan hast net mear by, want dan wurdt it sa-
folle! Eins giet it dan allinnich mar om in kwantitatyf argumint en net om in ynhaldlik ar-
gumint. Mar ik fyn dat gewoan yn it ramt fan wat ien yn'e hüs hawwe moat oan oplieding
en oan feardichheden besjoen wurde moat oft hy as kwalifisearre beskóge wurde kin om
ünderwiis te jaan.
De wethalder seit der foarlopich net oan te wollen om foar eltse ünderwizer it Frysk
as kwalifikaasje-eask te stellen. Ik haw yn de kommisje al opmurken dat ris ynventari-
searre wurde kin hoe't it der yn de teams op'e skoallen foarstiet. Der soe neigien wurde
kinne oft der yn elts team in ridlike deskundichheid oanwêzich is wat it Frysk oanbelan-
get. Dat soe dus in foarlopige ynfolling wêze kinne foar skoallen dêr't dat mar amper it
gefal is, as wy teminsten nije learkrêften hawwe wolle dy't as pree hawwe dat hja it
Frysk goed yn'e macht hawwe. Der is wat üs oanbelanget hiel wat diskusje oer dit soart
saken mooglik, mar de gelegenheid om dér mei elkoar neier oer te praten wurdt üs op
dizze manier eins net bean.
De hear Bilker: Ik hie hope dat it kolleezje him troch myn ferhaal wat aktiver opstel-
le soe, mar nei de wurden fan wethalder Vlietstra haw ik no wer myn twifels. Mei my
konstatearret de wethalder dat de finansjele middels op dit stuit net genóch binne. Dan
sis ik: By dy konstatearring moat it net bliuwe. Wat docht it kolleezje no mei de oanbe
fellings dy't der dochs dien wurde? Hoe sil it kolleezje mei dizze saken by de provinsje
en by it ryk op it aljemint komme? De wethalder hat ek sein dat der regelmjittich yn it
oerlis mei de skoallen foar it iepenbier ünderwiis oer dizze saak sprutsen wurde sil. Ik
hie üt de riedsbrief begrepen dat ien en oar ien kear oan'e oarder steld wurde soe, mar
