- 32 -
de corporaties. Is het college bereid deze mogelijkheden verder te onderzoeken?
Een gereorganiseerd apparaat dat effectief en doelmatig moet functioneren, heeft ock een
goede huisvesting nodig. In de visie van D66 voldoen de gebouwen rond het Hofplein en het
Stadhouderlijk Hof en het stadhuis daar zeker niet aan. De laatste twee zijn allesbehalve func
tioneel en in de gebouwen rond het Hofplein zou de woonfunctie zoveel mogelijk moeten worden
hersteld. Door de beschikbaarheid van het Burmaniahuls heeft mijn fractie er in het verleden op
aangedrongen de huisvestingsmogelijkheden van een deel van het gereorganiseerde apparaat en het
bestuurscentrum op de Ickatle Burmaniahuls te onderzoeken. Heeft dit onderzot inmiddels reeds
tot bepaalde conclusies geleid?
Aan het Raadhuisplein klopt het hart van de lekate democratie. En In die Ickale democratie
maëct op grond van de getalsverhoudingen de PvdA de dienst uit. Dat is geen verwijt, maar een
constatering. Veel raadszetels betekent veel Invloed, maar ock veel verantwoordelijkheid, ock
voor het functioneren van de Ickale democratie. En over dat laatste meken wij ons zorgen. Het
recente verleden heeft minstens twee voorbeelden gegeven van een onvoldoende functioneren van
de Ickale democratie. Het eerste geval betrof de procedure voor een nieuwe gemeentesecretaris,
waarbij de niet in het college vertegenwoordigde fracties zich tekort gedaan voelden. Het
tweede geval was in de visie van D66 de discussie rond en de besluitvorming over de toekomstige
structuur van het voortgezet onderwijs. Daarbij werd de democratie verengd tot de dictatuur van
de helft plus één, terwijl het in een democratie vooral moet gaan over het zoveel mogelijk re
kening houden met de opvattingen van minderheden. Dat is de essentie van democratie.
Ock het maatschappelijk draagvlek bij dergelijke Ingrijpende beslissingen is van groot
belang. Voor het peilen van een voldoende groot maatschappelijk draagvlak is een consultatief
referendum mogelijk. Mede op grond van het collegeprogramma dringt D66 er opnieuw op aan de
toepassingsmogelijkheden van een dergelijk Ickaal referendum te onderzoeken. Misschien kan dan
bij de beslissende besluitvorming over de inrichting van het voortgezet onderwijs een dergelijk
consultatief referendum voor het eerst worden toegepast. Het onderwerp is er in leder geval
zwaar genoeg voor.
Nadat jaar van deze raadsperiode is verstreken, zijn ock de politieke machtsverhoudin
gen duidelijk. De PvdA heeft het CDA politiek In de houdgreep en laat zich in voor links
gevoelige pol itleke kwesties vaak leiden door de fractie van PAL. Het beeld dringt zich op van
het kleine loodsbootje van PAL voor de Juiste linkse koers; daarachter de grote tanker van de
PvdA en ten slotte de machteloze volgboot van het CDA. (De heer Prulksma: En daarachter het
dwaallicht van D66!) Ik ben benieuwd of dat beeld de komende li jaar ock nog zal veranderen.
Tot slot enkele financiële opmerkingen.
Het beleidsplan 1989-1993 heeft opnieuw aangetoond dat dreigende tekorten een nieuwe forse
herwaardering noodzakelijk meken. Ock de resultaten van de rekeningen 1985, 1986 en 1987 leren
dat er nog steeds grote financiële gevaren dreigen. Analyse van de meest recente rekeningsclj-
fers is dan ock hard nodig. Worden daarmee intussen al wat vorderingen gemaekt?
Ock de reservepositie voor de komende jaren vervult D66 met grote zorg. Wij vinden het
onverantwoord in sommige jaren de algemene reserves te laten dalen onder een bedrag van drie
miljoen gulden. Forse tegenvallers bij de rekeningen, zoals de afgelopen jaren hebben plaats
gevonden, kunnen de gemeente Leeuwarden dan in zeer grote financiële problemen brengen.
De nieuwe herwaarderingsoperatie moet een bedrag van vijf miljoen gulden opleveren. De
resultaten zullen In het voorjaar van 1989 aan de raad worden voorgelegd. Kan het college op
dit moment ock enig zicht geven op de aanpek die daarbij wordt gevolgd? D66 wijst een nieuwe
bezuinigingsronde op de subsidies door middel van de 'kaasschaafmethode" af. Het functioneren
van te veel instellingen zal daardoor in ernstig gevaar komen. D66 wijst er opnieuw op dat bij
de reorganisatie van het gemeentelijk apparaat het huidige tdcenpëcket kritisch zal moeten wor
den béceken. Daarmee zou een substantiële bezuiniging kunnen worden gerealiseerd.
Mijnheer de voorzitter, de komende jaren zullen grote, dynamische veranderingen zich ver
der in de stad voltrekken. Dat geeft vertrouwen in de toekomst van onze gemeente. Daarnaast is
er spreke van een ernstig stagnerende bevolkingsontwikkeling en dat vervult ons met grote zorg.
Tot zover het politlek panorama van D66.
- 33 -
De heer Rozema: Mijnheer de voorzitter, de GPV/RPF/SGP-fractie wil deze beschouwingen
beginnen met de ambtenaren, en zeker ock de boden, hartelijk te bedanken voor hun werk en
Inzet. In het afgelopen jaar zijn de ambtenaren weer geconfronteerd met allerlei problemen als
gevolg van de reorganisatie, automatisering en de hier en daar te grote werkdrik. Mijn fractie
zegt b. en w. dank voor het werk dat door hen verricht is. Dit houdt uiteraard niet in dat ik
altijd even gelikkig ben met voorstellen die het college aan de raad voorlegt. Die voorstellen
houden nu eenmeel verband, zo realiseer ik mij, met het collegeprogram en voortgaand beleid.
Mijn fractie zal, binnen het bereik van haar mogelijkheden, haar krachten blijven Inzetten
voor het medebesturen van onze gemeente en het verwoorden van een christelijke politiek.
De financiën.
Het beleid van de centrale overheid met betrekking tot het stelsel van sociale voorzienin
gen is er op gericht deze voorzieningen (welke op een hoog niveau liggen) zoveel mogelijk be
taalbaar te houden. De positie van de minst draa^crachtlgen zal waar het mogelijk en verant
woord is, verbeterd dienen te worden.
Overigens moet niet uit het oog worden verloren dat de positie van een andere grote groep
met een modaal Inkomen de laatste jaren ock niet of nauwelijks is verbeterd. Door de Onder
zoekscommissie Armoedeproblemat1éc zal getracht worden om binnen de beperkte gemeentelijke mar
ges maatregelen te nemen ten gunste van de minima.
Meerdere malen ben Ik in het beleidsplan met betrekking tot de financiële situatie van de
gemeente Leeuwarden het woord "zorgwekkend" tegengekomen. Het is duidelijk dat het hier niet
alleen maar om een constatering gaat. Er gaat duidelijk ock een waarschuwing vanuit. Wij als
raadsleden hebben op onze tellen te passen! Daarbij komt ock artikel 12 van de Financiële
Verhoudingswet om de hoëc kijken. In het nieuwe beleidsplan worden wij opnieuw, maar nu wat
uitgebreider, op de hoogte gebracht van enkele facetten met betrécklng tot een artikel
12-gemeente. Mijn fractie zou graag wat meer duidelijkheid willen hebben over deze zaëcAls ik
het goed begrepen heb, zullen bij het in aanmerk 1 ng komen voor een artikel 12-gemeente de
belastingen omhoog moeten gaan, terwijl tevens de keuze van onze uitgaven beperkt zal worden.
Twee zeken die, ondanks daartegenover staande voordelen, diep Ingrijpen in het gemeentelijk
beleid: het gaat er om of wij zelf onze beslissingen nemen of dat het voor ons gedaan wordt.
Het lijkt mij dan ock zinvol dat de gemeente zelf eens een onderzoek Instelt naar mogelijkheden
voor een artikel 12-gemeente aan de hand van door het rijk gestelde normen. Waar liggen de
knelpunten met betrekking tot onze beroerde financiële situatie en wat kunnen wij daar zelf aan
doen?
Hieraan gécoppeld zou ik verder willen voorstellen de een of andere vorm van taëc inven
tarisatie In te stellen. Aan de hand hiervan zou een lijst met bezuinigingen op taken gemaakt
kunnen worden met een (door de raad vast te stellen) volgorde. Met een dergelijke lijst kunnen
nieuwe tegenvallers adequaat worden aangepakt door de bovenste of onderste (gedeelten van)
taken te schrappen. Zo'n lijst kan ock worden gebruikt om bestaand beleid in te leveren voor
nieuw beleid. In plaats van elk jaar opnieuw met herwaarder Ingsvoorstel len te komen, kan zo'n
lijst continu gebruikt worden voor herwaardering en nieuw beleid, mits Jaarlijks aangepast en
aangevuld. Ik begrijp dat mijn voorstel nadere uitwerking behoeft. Van mijn kant wil ik slechts
een handreiking doen om tot een meer doeltreffend beleid te komen, waarbij tegenvallers tijdig
kunnen worden opgevangen en wij wat verder van de financiële afgrond vandaan kunnen blijven.
Dit houdt dan wellicht ock in dat wij de algemene reserve niet beneden het niveau van drie
miljoen gulden laten komen. Dit zal tot gevolg hebben dat er (nog) meer bezuinigd zal moeten
worden of dat de gemeentelijke belastingen verder zullen moeten worden verhoogd. Dit klinkt
niet vriendelijk en zeker niet naar de burger toe, maar een zorgelijke financiële situatie
vereist naar mijn mening een harde aanpëc
Reorgan i satie.
De reorganisatie van ons ambtelijk apparaat is in volle gang. De inspradcprocedure moet
duidelijkheid verschaffen over de Ideeën en meningen van de betrokkenen zelf. Van belang Is dat
