- 12 -
instemmen - komt het directe Leeuwarder belang echter in een wat ander licht te staan. Het
doel van de Vereniging LOTA is onder meer om de lidgemeenten te informeren over de situatie in
Zuid-Afrika en om zoveel mogelijk gezamenlijk activiteiten te ondernemen die de strijd tegen de
apartheid ondersteunen.
Wanneer LOTA de ANC-vertegenwoordiger had uitgenodigd was het in afgeleide zin een direct
Leeuwarder belang geweest. Nu Amsterdam dat zelfstandig heeft gedaan maar niet met de bedoeling
deze vertegenwoordiger exclusief in Amsterdam zijn werk te laten doen, is het aldus het college
kennelijk geen direct Leeuwarder belang. Met deze opvatting ts de PAL-fractie het niet eens.
Amsterdam had weliswaar beter In overleg met LOTA de uitnodiging aan het ANC kunnen doen. Maar
wanneer de strijd tegen apartheid een direct Leeuwarder belang is - en dat is het volgens ons -
is het nog slechts een kwestie van vorm en middelen welke activiteiten wel en welke activitei
ten niet gesteund zullen worden. Met andere woorden, het argument van het ontbreken van een
direct Leeuwarder belang acht onze fractie zwak.
Normaal gesproken is het zo, als je een dergelijk standpunt inneemt, dat je ook met een
motie moet komen. Dat doen wij niet. Wij hebben vanmorgen met LOTA gebeld en van die kant is
ons meegedeeld dat er op 17 juni weer een ledenvergadering is en dat daar een aantal voorstel
len besproken zal worden over acties die door gemeenten gevoerd zouden kunnen gaan worden. Dat
gaat natuurlijk ook geld kosten. Wanneer wij nu een motie zouden indienen, komt het er eigen
lijk op neer om f 625,aan het ANC te geven. Ik denk dat het beter is om die financiële ruim
te te benutten in de zin dat je kunt kiezen uit meer voorstellen. In ieder geval wil ik nu
reeds zeggen dat te zijner tijd dit punt daarin ook een rol zou kunnen spelen.
De motie van de VVD. Het klinkt allemaal heel aardig: hoe zou een democratie moeten func
tioneren enz. Datgene wat de VVD vraagt gebeurt volgens mij regelmatig. Ik heb regelmatig gele
zen op pagina 2 van de Volkskrant - Ik ben wat dat betreft misschien wat eenzijdig geïnfor
meerd - waarom Shell niet uit Zuid-Afrika wil vertrekken. Ik vind het op zich goed dat Shell
die informatie ook nog een keer aan de gemeenteraad zelf gaat aanbieden, maar die Informatie is
in Ieder geval voorhanden. Dus wat dat betreft lijkt mij de motie eigenlijk een open deur en
vragen om iets wat algemeen bekend kan zijn.
De heer Herrema: Ik wil kort reageren op een aantal punten die naar voren zijn gebracht.
Het eerste punt betreft het ANC. Wij zijn het eens met de lijn dat in principe subsidiëring pas
plaats kan vinden als het om lokale activiteiten gaat. Een heldere lijn die wij ook zoveel
mogelijk moeten vasthouden. Op zich is het ANC heel positief. De verantwoordelijkheid om als
gemeente daar geld aan te geven gaat denk ik echter niet op.
In juni Is er een ledenvergadering van LOTA waarin onder andere verschillende projecten
aangekaart zullen gaan worden. Er is dan ook de mogelijkheid voor gemeenten in LOTA-verband
- dat zijn er inmiddels meen ik al 60 - om daarop in te tekenen. Daar is ook een aantal ANC-
projecten bij. Ik zou mij kunnen voorstellen dat wij in de commissie nog eens nadrukkelijk over
de mogelijkheden gaan praten om toch eventueel nog een link te gaan leggen met het ANC-
gebeuren. Ik zou hier graag iets van de wethouder over willen horen.
Het tweede punt betreft de motie van de VVD. Ik denk ook dat de motie overbodig is. De ar
gumenten zijn duidelijk genoeg bekend. Zelfs de laatste actie bij het laboratorium van Shell
heeft Shell zodanig opgevat dat die alleen maar meer naamsbekendheid geeft en dat van die kant
het standpunt nog eens nadrukkelijk naar voren kon worden gebracht. Dus in die zin zie ik ook
niet zoveel he11 in deze motie.
De heer Heere (weth.): Voorzitter, de heer Bijkersma heeft gezegd dat naar de mening van
zijn fractie het hier een zaak van buitenlands beleid betreft. Het college deelt die mening
nadrukkelijk niet. Wij zijn van oordeel dat het wel degelijk ook voor de lokale overheid niet
alleen is toegestaan maar in sommige gevallen ook noodzakelijk is om over zaken die zo flagrant
in strijd zijn met de menselijke waardigheid en gerechtigheid uiting te geven aan datgene wat
onder de bevolking op dat punt leeft. Bovendien zijn wij van mening dat wij voor zover mogelijk
mee moeten werken aan activiteiten die de bevolking in Leeuwarden door middel van het Komitee
- 13 -
Zuidelijk-Afrika voorstelt en voorstaat, vanuit de visie die wij in deze raad ook altijd hebben
gehad dat het apartheidssysteem een verwerpelijk systeem is.
De discussie over de vraag of gemeenten "buitenlands beleid" mogen voeren zoals de heer
Bijkersma dat noemt Is over ontwikkelingssamenwerking en vredesbeleid gevoerd en wordt nu
opnieuw over anti-apartheidsbeieid gevoerd. Ik dacht dat wij die discussie eigenlijk al lang
achter ons hadden gelaten.
De VNG en de Ministeries van Binnenlandse Zaken en Buitenlandse Zaken keren zich ten prin
cipale niet tegen gemeentelijke uitvoering op dit punt voor zover het binnen de bevoegdheden
van de gemeente blijft. Op dat punt staan wij er dus geheel anders tegenover dan de heer Bij
kersma namens zijn fractie heeft aangegeven.
Merkwaardig is dat de heer Bijkersma dan toch, er vanultgaande dat deze raad dat beleid
voert, iets vindt van dat nog te voeren beleid. Op zich zelf kan dat misschien wel, maar ik
vind dat toch wel wat merkwaardig. Vervolgens zegt hij dat je in een goed functionerende demo
cratie niet eenzijdig moet kijken maar dat je hoor en wederhoor moet toepassen. Dat is nou
juist het punt dat wij zo graag in Zuid-Afrika zouden willen zien.
Ongeveer een half jaar geleden heb ik namens de gemeente Leeuwarden samen met vertegen
woordigers van andere gemeenten deelgenomen aan een discussie in de gemeente Delft met de
directie van Shell-Nederland over dit vraagstuk. She11-NederIand heeft toen volop gelegenheid
gekregen om de standpunten die men heeft aan ons duidelijk te maken. Wij hebben de gelegenheid
gegeven en gekregen om onze standounten aan Shell duidelijk te maken. Dat wij het niet met
elkaar eens zijn geworden hoeft op zich nog niet te betekenen dat er geen hoor en wederhoor is
toegepast. Van die discussie is een uitvoerig verslag gemaakt dat voor zover ik mij herinner
ook voor deze raad ter inzage heeft gelegen. De heer Bijkersma had dat ook kunnen lezen.
Verder zegt de heer Bijkersma dat de gemeente Leeuwarden indirect mee zou gaan doen aan
acties tegen Nederlandse bedrijven. Ik wijs hem - een van de andere sprekers heeft dat ook al
gedaan - op bladzijde 5 van de raadsbrief waarin het college schrijft juist aan een bijdrage
ten behoeve van die acties niet wenst mee te doen.
Voor wat betreft de motie van de heer Bijkersma kan ik kort zijn. Het college heeft daar
om de argumenten die ik al genoemd heb geen behoefte aan.
Ik kom bij de opmerkingen van de heer Bilker. Wij zijn het uiteraard met zijn stelling
"apartheid is verwerpelijk" geheel eens. Dat blijkt ook wel uit de voorstellen die hier worden
gedaan. De lijn: probeer zoveel rnogelijk aansluiting te vinden bij voorstellen die LOTA doet
omdat dat de club is waar wij met eikaar gezamenlijk proberen ook op dit punt sterk te staan en
sluit verder aan bij lokale activiteiten, hebben wij hierbij gevolgd. Hij onderschrijft dat.
De opvattingen van burgemeester Van Thijn heb ik via de televisie van hem vernomen. Ik
laat zijn opvattingen voor wat Amsterdam betreft bij hem liggen. Overigens was er gisteren een
interessante discussie in het Capitoo! die toch ook in sommige gemeentelijke kringen wellicht
tot enige verdeeldheid zal hebben geleid. Maar dat terzijde.
De heer Bilker wijst de motie af. Wat dat betreft vindt hij het college aan zijn zijde.
De heer Meerdink heeft gezegd dat hij wat moeite heeft met punt vijf van het besluit. Hij
onderkent wel dat er in de lijn van het niet-Leeuwardeibelang-zijn een zekere consequentie
zit, maar vindt toch dat wij daar wat ruimer in zouden moeten optreden. Verder verwijst de heer
Meerdink naar een ledenvergadering van LOTA op 17 juni. De heer Herrema sluit zich daarbij aan
en voegt daar de vraag aan toe: Kunnen wij de voorstellen die dan worden gedaan In de commissie
bespreken om dan eens te kijken hoever wij daar in mee kunnen gaan? Ik zeg hem dat toe. Ik denk
dat dat tevens een toezegging is aan het adres van de heer Meerdink die zegt dat dan de finan
ciële ruimte zal moeten worden benut inclusief de mogeiijkheid die nu wordt aangeboden om ook
het ANC in Amsterdam te steunen.
Voor wat dat laatste punt betreft vind ik dat wij daar wat mee op moeten passen. Het is nu
het vestigen van een kantoor van het ANC in Amsterdam als een besluit van de gemeente Amstei
dam. Als de gemeente Amsterdam dat graag wil dan moet zij dat doen. Maar om automatisch elk
ander besluit dat de gemeente Amsterdam in dat kader nog eens een keer zou willen nemen voor
rekening van andere gemeenten te nemen zou mij toch wat ver gaan. Je moet toch oppassen dat je
je eigen bevoegdheid in handen houdt en niet door derden laat beslissen voor welke bijdragen je
komt te staan. Enfin, die discussie krijgen wij nog.
