- 3 -
Gjin ienriedigens dus op dit punt yn de gemeenterieden fan
IdaarderadielRaarderhirn en UtingeradielRaarderhim giet
it fierst. It Frysk moat ynfierd wurde en alles moat der op
rjochte wurde om it safier te krijen. Utingeradiel sjocht safolle
beswieren (prinsipiële sawol as praktyske) dat men ynfiering
fan it Frysk yn it offisjele ferkear ôfwiist. Idaarderadiel
nimt in tuskenstânpunt yn. Mear omtinken foar it Frysk is wol
akkoart, mar op grûn fan benammen in tal praktyske beswieren
moat men net te hurd rinne.
3It einrapport, haadpunten fan belied.
a. Lykweardigens en lykberjochtiging.
Wy binne it iens mei it sintrale útgongspunt fan it rapport,
dat it Frysk en it Nederlânsk lykweardich binne en as útfloeisel
dêrfan lykberjochtige wurde moatte. Wy binne it ek iens mei
it útgongspunt fan de twataligens, ynhâldende dat hieltyd
of foar it Frysk of foar it Nederlânsk keazen wurdt. Folsleine
dûbeltaligens wize wy of.
It rapport seit fan net, mar yn de praktyske útwurking fan
dit útgongspunt hat it der in soad fan dat in belied fan lykwear
digens en lykberjochtiging del komt op in belied fan befoardering
fan de Fryske taal. It brûken fan it Frysk wurdt dan as doelstel
ling steld boppe it brûken fan it Nederlânsk. Op himsels fine
wy dat net sâ slim, om't it Frysk in grutte efterstan hat
op it Nederlânsk, mar men moat der wol foar hoedzje dat men
dêrtroch net sa folie wjerstân opropt, dat it fierdere doel
fan de lykberjochtiging net mear helle wurdt.
Lykberjochtiging fan it Frysk en it Nederlânsk hâldt neffens
ús yn, dat beide talen troch de Fryske oerheid brükt wurde
kinne, los fan de fraach oft alle boargers fan Fryslân beide
talen ek behearskje.
Wat it brûken fan it Frysk oanbelanget, hâldt dit wol yn,
dat yn guon gefallen in Nederlânske oersetting levere wurde
moat
Lykberjochting fan it Frysk en it Nederlânsk hâldt neffens
ús net yn, dat de oerheid it brüken fan it Frysk boppe it
brûken fan it Nederlânsk stelt.
De lykberjochtiging jout in ramt oan, mar skriuwt oangeande
de taalkar neat foar, útsein de fatsoensnoarm fan it folgjende
taalgedrach en de rjochtsnoarm fan in sa folslein mooglike
rjochtsbeskerming. Wy komme der aanst op werom. Wy fine it
wichtich om der gjin misbegryp oer ûntstean te litten, dat
neffens ús lykberjochtiging net it selde is as it befoarderjen
fan sa folie mooglik Frysk yn it offisiële ferkear.
b. Rjochtsbeskerming.
Wy binne fan betinken, dat rjochtsienheid en rjochtsbeskerming
sa wichtich binne, dat dizze wearden steld wurde moatte boppe
de lykber jochting fan it Frysk en it Nederlânsk as it giet
om it fêststellen fan algemien ferbinende regels (oarderings,
regleminten ensfh.Eltsenien moat dy leze kinne, Frysktalich,
Nederlânsktalich of dûbeltalich.
