15
De gemeentepolityk is dan faaks wat makliker te ferklearjen
en/of te begripen.
It noarden, dêr't wy diel fan útmeitsje, wurdt troch de Haachske
politvk yne 4e nota Romtlike Oardering beskreaun as in perifear
gebiet. Frij oerset: in gebiet oan de râne, sûnder wichtige
betsjutting. De betsjutting fan ús gebiet wurdt bepaald troch de
betsjutting dyt it noarden foar de Rânestêd oer hat.
Net mear en net minder. Soks is net nijYn de twa ieuwen fan de
Nederlânske ienheidssteat, dêr't wy sûnt 1814 ús selsstannigens
yn kwyt rekken, is der ferearming ûntstien.
Allinne yn en flak nei de léste wrâldkriich waarden de rollen in
skoftsje omdraaid en krige it noarden tydlik grutte betsjutting.
Foar de stêdssteat Amsterdam oer wiene wy fan it begj in óf in
perifear gebiet, en wie dêr de gedachte fan in koloniaal winge
west net frjemd. Beneamingen as "veenkoloniën" en "Nieuw Amster
dam" tsjutte sok tinken oan. Us betsjutting bestiet op dit stuit
net langer yn it leverjen fan turfenerzjy, mar fan gasenerzjy,
wylst wy as hofleveransier fan lânbouprodukten net langer de
rânestêdklandyzje hawwe. De betsjutting wurdt oangeande de
Rânestêd dêrmei noch lytser,
Hokker takomst stiet Den Haach eins foar eagen yn it Noarden?
Soene se dêr it scenario fan de "stragische terugtrekking"
ütfiere wolle, lykas beskreaun yn de 3e nota "Waterhuishouding".
Dat scenario, dat basearre is op de gedachte dat ekonomysk min
der wichtige gebieten mei it omheech kommen fan de seespegel
gjin beskermjende diken hâlde. Mei dat secenario ferdwynt
Fryslân under wetter!
Is it erchtinkendheid as wy de opteinens út Den Haach wei foar
de moerasplannen oer yn dat kader besjogge, of soe it politike
ûnnoazelens wêze om soks net te dwaan?
Hoe dan ek: de Haachske gedachte dat wy perifear gebiet binne,
mei us yn alle gefallen net ûntgean.
Us polityk sil dêr rekken mei hâlde.
In oar aspekt yn de hjoeddeiske polityk soene wy dochs ek
beneame wolle. It is in ferskynsel dat ús ünder mear opfallen is
by de foarskiednis en fierdere útwurking en behanneling fan it
bestj oersplan.
It liket wol as lizze der gj in politike fraachstikken, mar
inkeld finansjele problemen. De maatskiplike problemen wurde
finansjeel fertaald, en dan is der gjin politike kar mear.
Der ûntstiet in technyske, rasjonele diskusje, mar mei dy ferte-
chnisearring ûntstiet de ferfrjemding fan boargers oangeande de
polityk. Oer de twadieling yn üs maatskippijoer de nije klasse
fan kânsearmen, oer de earmoedsaaiers fan dizze tiid, wurdt net
praat, en ek litte wy wichtige saken as taal en kultuerbelied
lizze
Soks betsjut earmoede. Earmoede fan de geast. De geast, dy't de
minske besiele moat yn it wurk, en yn de plannen dy't hy makket.
Taal en kulteur, opfallende karakteristiken yn dizze streek,
wurde net beneamd, net ynventarisearre en net útwurke yn wat it
earste haadstik wêze moatte soe fan it bestjoersplan.
Fan syn taal en kultuer út wei libbet de minske, wol er erkend
wurde en ta syn rjocht komme. Moatte wy faaks ús komôf ferjitte,
bygelyks ferjitte dan yn ús streek it Reveil fan de frsyke
literatuer ûntstie, moatte wy de Halbertsma's út it omtinken
banne en dy kulturiele rykdam fersmite?
«JOTIONOV/RAAD/ I s
