Inleiding
Voor u ligt het herindelingsontwerp van vijf gemeenten in het hart van de provincie Fryslân: Boamsterhim,
Heerenveen, Leeuwarden, Súdwest-Fryslân en Skarsterlân (als rechtsvoorganger van de gemeente De
Friese Meren i.o.). Dit ontwerp is de eerste formele stap die de gemeenten samen zetten om te komen tot de
opheffing van de gemeente Boamsterhim per 1 januari 2014 door middel van twee samenvoegingen en
twee grenscorrecties.
Het bestuurlijk landschap van Fryslân is in beweging. De gemeenteraad van Boamsterhim heeft nagedacht
over versterking van de bestuurskracht en de verdere toekomst van de gemeente Boamsterhim. Hij heeft
uitgesproken dat het niet wenselijk is dat de gemeente Boamsterhim zelfstandig blijft voortbestaan.
Leeuwarden, Heerenveen, Súdwest-Fryslân en Skarsterlân nemen als logische en natuurlijke partners
gebiedsdelen van Boamsterhim over.
Dat maakt dat dit herindelingsontwerp een uniek karakter heeft. Tot op heden heeft er in Nederland nog
geen traject plaatsgevonden waarin een gemeente vrijwillig en op eigen initiatief werd opgesplitst in vier
afzonderlijke delen. De gekozen verdeling kan rekenen op ruim draagvlak in de betrokken dorpen. De
uitwerking van de voorgenomen plannen in dit herindelingontwerp is gezamenlijk opgesteld door de vijf
betrokken gemeenten. Daarbij moet worden genoemd dat het hier een herindelingsontwerp betreft dat in
formele zin voorziet in het instellen van twee nieuwe gemeenten met de namen Heerenveen en Leeuwarden
door middel van herindeling (namelijk een samenvoeging van delen van Boamsterhim met Leeuwarden en
Heerenveen), het uitbreiden van twee bestaande gemeenten door middel van grenscorrecties (namelijk
Súdwest-Fryslân en Skarsterlân) en het opheffen van één gemeente (namelijk Boamsterhim).
Vanuit zorgvuldigheid en toekomstbestendigheid is er gekozen voor één integraal herindelingsontwerp,
waarin zowel de samenvoegingen als de grenscorrecties zijn opgenomen. Daarmee wordt op één en het
zelfde moment een robuuste oplossing geboden voor alle inwoners en het totale grondgebied van de
gemeente Boamsterhim. Er wordt een integrale oplossing gepresenteerd, met duidelijkheid voor zowel
inwoners, maatschappelijk middenveld en andere lokale en regionale belanghebbenden. De gemeenten
Heerenveen, Leeuwarden, Súdwest-Fryslân en Skarsterlân dragen door hun deelname bij aan het vergroten
van de bestuurskracht in de regio. De samenvoegingen en grenscorrecties hebben als doel om ten dienste
van de samenleving ook in de toekomst zorg te dragen voor een robuuste en adequate aanpak van
maatschappelijke opgaven op en rond het grondgebied van de huidige gemeente Boamsterhim.
Tegelijkertijd wordt er verder gebouwd aan de bestuurskracht van de vier betrokken gemeenten. De vijf
gemeenten hebben er zorg voor gedragen dat de belangen van de inwoners van de gemeente Boamsterhim
en de belangen van de inwoners in de andere vier gemeenten in balans samenkomen in de voorgenomen
plannen.
Een speciale status in dit herindelingstraject is weggelegd voor de gemeente Skarsterlân. Deze gemeente is
op dit moment, samen met haar partners Lemsterland en Gaasterlân-Sleat, betrokken in een
herindelingstraject dat aper 1 januari 2014 moet leiden tot het ontstaan van de gemeente De Friese Meren.
De grenscorrectie met Boamsterhim zal waarschijnlijk op 1 januari 2014 feitelijk plaatsvinden met deze
nieuwe gemeente. Daar waar de gemeente De Friese Meren echter nog niet bestaat is dit
herindelingsontwerp opgesteld in overleg met haar rechtsvoorganger, de gemeente Skarsterlân. Daarbij
heeft de gemeente Skarsterlân zorg gedragen voor zorgvuldige en adequate afstemming met haar
fusiepartners. Daar waar gesproken wordt over Skarsterlân geldt dat dit per 1 januari 2014 geldt voor de
gemeente De Friese Meren, er van uitgaande dat op basis van de brief van de minister de Arhi-procedure
voor deze gemeente per 1 januari 2014 wordt afgerond.
Voor wat betreft het juridische fundament van dit herindelingsontwerp hebben de gemeenten zich
gebaseerd op de Grondwet en de wet Algemene Regels Herindeling (wet Arhi). In de Grondwet (artikel
123, eerste lid) is bepaald dat gemeenten kunnen worden opgeheven en ingesteld. De wet Arhi schrijft voor
hoe het instellen en opheffen van gemeenten procedureel en qua inhoudelijke kaders in zijn werk dient te
gaan. Daarnaast is dit herindelingontwerp opgesteld conform de uitgangspunten in het Beleidskader
Gemeentelijke Herindeling, zoals vastgesteld in de ministerraad op 3 april 2009.
6
