Zoals u uit het rapport moge blijken, heeft de provinciale commissie
zich op het standpunt gesteld, dat gestreefd moet worden naar de vorming
van grotere gemeenten en wel:
A. êén provinciehoofdstad van ongeveer 100,000 inwoners.
B. drie grote centrumgemeenten van ongeveer 40.000 inwoners.
C. negen gemeenten van gemiddeld 23-000 inwoners.
D. zeven gemeenten van gemiddeld 13.000 inwoners,
In totaal derhalve, met uitzondering van de eilandgemeenten, die
buiten beschouwing zijn gelaten, 20 gemeenten,
Blijkens de bij het rapport gevoegde kaart AA zal Idaarderadeel
Warga moeten afstaan aan Leeuwarden en Wartena, hetzij aan Leeuwarden, het
zij aan de nieuw te vormen gemeente Bergum, De gemeente Rauwerderhem wordt
aan Idaarderadeel toegevoegd en de gemeente Baarderadeel - met uitzon
dering van Winsum en Huins, die bij Franeker komen en Weidum en Hijlaard,
die naar Leeuwarden gaan - eveneens
Op deze wijze ontstaat dan de nieuwe gemeente Grouw met een in
wonertal van rond 11.500, Volgens de bij het rapport gevoegde kaart BB
zouden hieraan eventueel nog Akkrum, Nes en Oldeboorn, die in eerste in
stantie aan Heerenveen zouden worden toegewezen, kunnen worden toegevoegd,
zodat de nieuwe gemeente Grouw rond 15-500 inwoners zou tellen. de dor
pen Terhorne, Terkaple en Akmarijp worden gevoegd bij de nieuwe gemeente
Joure
De commissie stelt, dat het, met het oog op het financiële aspect,
aanbeveling verdiende, om een minimum van 10.000 inwoners aan te houden.
Zij heeft uitgerekend, dat de bestuurskosten per inwoner in het algemeen
toenemen, naarmate de gemeenten van kleinere omvang zijn. Als bestuurs
kosten zijn aangemerkt de salarissen en sociale lasten, verantwoord op
hoofdstuk II van de gemeentebegroting. Algemeen beheer Een sprongs
gewijze toeneming valt waar te nemen, wanneer het inwonertal zakt beneden
circa 9000 inwoners. In gemeenten van 10.000 - 20.000 inwoners moet het
gemiddelde van de bestuurskosten volgens de berekening van de commissie
per inwoner worden gesteld op 31-95 en in gemeenten van 5.000 - 10.000
inwoners op 41,77 Per inwoner. Voor Leeuwarden 50.000 - 100.000 in
woners ligt dit gemiddelde op 27,63.
Wij betwijfelen zeer, of het wel reëel is, alleen de bestuurs
kosten van hoofdstuk II als maatstaf te bezigen bij het bepalen van het
minimum inwonertal.
Moeten de kosten van het ambtelijk apparaat van diensten :n be
drijven niet mede in de beschouwing worden betrokken In kleine gemeenten
toch worden de bestuurskosten van b.v. de sociale dienst verantwoord op
hoofdstuk II, terwijl in de grotere gemeenten hiervoor een speciale dienst
in het leven is geroepen.
In Idaarderadeel wordt de sociale dienst vrijwel door een man
"gerund". Kan men in Leeuwarden met ongeveer 80.000 inwoners met het
elfvoudige volstaan Het is ons bekend, dat aan de sociale dienst van
Leeuwarden rond 90 ambtenaren zijn verbonden.
Het gaat naar onze mening niet om de vraag, of de bestuurskosten
in engere zin per inwoner wat hoger of lager zijn, maar om de vraag, of
een kleine gemeente voldoende bestuurskracht kan opbrengen om in heden
en toekomst een redelijk leefklimaat te waarborgen. Het niet in geld te
waarderen welzijn van de mens is naar onze mening een veel belangrijker
criterium.
Benadering vanuit Idaarderadeel.
Door het instellen van een nieuwe gemeente Grouw met slechts één
behoorlijke kern Grouw en een veelheid van kleine dorpen wordt naar
de mening van burgemeester en wethouders de bestuurbaarheid niet ver
sterkt maar veeleer verzwakt
