Eregalerij: Nicolaas Struiksma
LeoV<JLr^t-4i> --
Corien Rat tink ln deze rubriek steden auteurs in korte geschreven portretten hekend e en minder be
kende Leeuwarders uit het verleden aan u voor. Mannen en vrouwen die mede de stad
hebben gemaakt tot wat zü nu is- Uit de teksten zal blijken waarom deze vroegere in
woners een plaatsje in de eregalerij hebben verdiend.
Het derde portret is gewijd uun Klaas Struiksma, een man die zijn sporen verdiend
heeft in de strijd tegen drankmisbruik.
Van het gebouw Nieuwoburen 126 hing op
zaterdag 11 Februari 1939 de vlag halfstok.
Binnen was de vergaderzaal ingericht voor
een herdenkingsbijeenkomst, Tussen zwar
te gordijnen was een witte zijden baan ge
spannen met daarop het rode Malthezer
kruis. Daaronder stond bet portret van de
overledene en lag zijn nrdelint, Herdacht
werd Klaas Struiksma, een van de oprich
ters van de afdeling Leeuwarden van de
Internationale Orde van Goede Tempe
lieren. Hij overleed 8 februari 1939 op 62-ja-
rige leeftijd.
De Goede Tempelieren was een drankbe-
slrijdingsorganisatie die zijn wortels in de
Verenigde Staten had. In Nederland deed
zij haar intrede in 1893 en in l^eeu warden
in 1913. Toon werd hier de loge *t Noorder
licht opgericht. De Tempelieren wilden meer
zijn dan alleen een drankbestrijdingsorga-
nvsatie; zij wilden ook trouw, waarheid en
brooderschap bevorderen. De leden werden
dan ook aangesproken met broeders en zus
ters, Nieuwe leden werden met rituelen
wachtwoorden, kloptekens, bepaalde hand
grepen- ingewijd en zij moesten beloven
geen 'bedwelmende dranken' te zulten ge
bruiken. Aan het begin van iedere vergade
ring werd uitdrukkelijk aan Ieder lid per
soonlijk gevraagd of hij zijn gelofte had ge
houden, Om de onderlinge band te
bevorderen was bet aantal leden van een
loge beperkt tot ongeveer veertig. Door
splitsing ontstonden dan ook nieuwe loges
met optimistische namen als Leef voor t
Goede, De Nieuwe Menseh, Willen is
Kunnen, Gelijk Recht, De Goede Tempelier,
De Daad, Door de Branding in Veilige
Haven, Moedig Voorwaarts, De Leeuwarder
Tempelieren beleefden hun hoogtepunt tij-
Nicotaas Struiksma <1876-1939)
deus de eerste wereldoorlog, Kr waren toen
10 loges niet 400 leden, In de jaren twintig
liep het aantal leden sterk terug. Volgens
een bestuurslid was één van de redenen dat
mensen materiële ondersteuning hadden
verwacht. Een tweede tegenvaller was een
gedwongen verhuizing uit een groot pand
aan de Eewal. Na vele omzwervingen kon in
1932 het gebouw aan de Nieuweburen 126,
vanaf dat moment Ons Tempelierenhuis ge
noemd, betrokken worden.
De Tempelieren ontwikkelden allerhan
de activiteiten om hun doel, een alcoholvrije
samenleving te bereiken. Op openbare bij
eenkomsten werd voorlichting gegeven,
soms in de vorm van een lezing (Na regen
komt zonneschijn: dankzij de geheelonthou
ding ontworstelt een gezin zich aan armoe
de). In het Tempeüerenhuis werd een con
sultatiebureau ingericht, liet bleef belang
rijk elkaar te steunen in de strijd tegen de
alcohol. Het Onthouderskoor, bezoeken aan
zieke leden, wedstrijden in welsprekend
heid, een reisclub en de Blauwe Winkel wa
ren allemaal middelen om de saamhorig
heid te vergroten en het doel te berc-ikc-n.
Leden die hun gelofte van onthouding had
den verbroken, konden om huisbezoek vra
gen, Een bijzondere zorg van de Tempe
lieren betrof mensen die door alcoholge
bruik op het criminele pad terecht waren
gekomen. De aanwezigheid van een gevan
genis leidde er toe dal de reclassering juist
voor de Leeuwarder Tempelieren een be
langrijke taak werd. Geregeld bereikten
hen verzoeken een gevangene te bezoeken
of na ontslag uit de gevangenis te begelei
den, Rechters veroordeelden verdachten
soms tot verplicht bezoek aan een consulta
tiebureau.
Wij reizen met elkander
Het reelasseringswerk in ljoeuwnrdon leid
de in 1920 bij ministeriële beschikking tot
de eervolle benoeming van St ruiksma tot lid
van de Reclasseringsraad. Struiksma was
vanaf de oprichting in 1913 in verschillende
functies actief in de Inge T Noorderlicht en
hfj was lange tijd voomtter van de Hulp
