De laatste molen aan het Kalverdijkje 1850-2000
Chris Visser Hot Knlverdijkje nan de oostkant van Leeuwarden, zoals we dal nu kennen is slechts
een restant van het vroegere Kalverdijkje, Het was al in de zestiende eeuw (1542
Kalvcrdiok) een landweg die begon bij de Zwarte weg -sinds ongeveer I860
Groningersti-aatweg- in de huurt van het Groningerplein.
De molen in de, zomer van t9frt
(foto: B. Fevnstra)
vlammen opgegaan, Aangestoken door een
pyromaan? In opdracht? Daarna heeft het
skelet van de molen er nog enkele jaren ge
staan. In september 2000 viel definitief het
doek: de molen wordt niet meer opgchouwd.
Omdat de omgeving niet geschikt is. Ja, dal
is al dertig jaar bekend!
Leeuwarden heeft nu nog één molen, de
Himriksmolen uit de achttiende eeuw. Tol
ongeveer 1950 stond hij aan de Greuns en
bemaalde de z.omerpolder van de Hemrik,
Sinds 1976 staat hij aan de Kleine Wielen,
De Zwettemolen die vanaf 1962 aan de
Froskepölle staat is eigenlijk een Huizumer
molen.
De laatste dag van de molen, 's nachts nog
gaaf, in de ochtend verwoest11 mei 1994
'foto: Chris Visser)
Op de plaats van bet Schoppershof en om
geving stond vanaf' de veertiende tot in do
negentiende eeuw <18101 het slot
Camminghahurg. Dit slot stond te midden
van landerijen; hqt Kalverdijkje maakte
daar omheen een grote bocht en kwam ver
volgens weer op de Zwarteweg uit. tegen
over het Tolhuis.
De Camminghabuurstermokn, de laat
ste molen die aan hel Kalverdijkje heeft ge
staan, is hondervijftig jaar geleden, in 1850
opgericht, Tot 1947 maalde de molen op
windkracht en hield de waterstand in de
Camminghabuursterpalder op peil. Vanaf
1947 ging de bemaling elektrisch. In de ja
ren vijftig van de vorige eeuw zat er een gal
in de romp, waarschijnlijk veroorzaakt door
een storm. De molen raakte in verval. In fe
bruari 1958 kocht do gemeente de molen
vnnr vijf gulden; in hetzelfde jaar werd de
molen met financiële steun van de provincie
gerestaureerd door De Roos uit
I/eeuwarden. Aan het Kalverdijkje stonden
behalve de genoemde monniksniolen ook
enkele spinnckoppen, o.a, één waar nu de
Plantaanschnol staal.
Keren we terug naar 1850. Het land
waarop de Camminghahuurstermolon werd
gehouwd, moest eerst door het polderbe
stuur worden aangekocht van de familie
Van Weideren liengers, die ook de laatste
bewoners van de gesloopte Camminghahurg
waren. De eerste molenaar -in de archief
stukken voor hel eersl in 1851 genoemd-
Tjitze D. Jonker bleef dat tot aan zijn dood
in 1896. Zijn ïoon Sjoerd volgde hem op. Die
werd op zijn beurt na een halve eeuw in
1941 opgevolgd door zijn z.oon Tjisse. Die
bleef niet zolang als zijn vader en grootva
der. In 1947 vertrok hij naar Groningen. De
volgende molenaars waren Gerrit Woel inga
(1947-1953) en Koop Gatsonides uit
Boksuni i 1953-1970). Hij was de vijfde en
laatste molenaar,
Vanaf de jaren zeventig van de twintig
ste eeuw verrezen in de omgeving van de
molen diverse gebouwen. De molen verloor
daardoor zijn landschappelijke waarde, Ir
de jaren negentig werden de roeden gestre
ken en waren er plannen de molen te ver
plaatsen naar een betere standplaats. Door
laksheid kwam hier niets van terecht en in
de vroege ochtend van woensdag 11 mei
1994 is de molen op het geraamte na, in
LtOVdr^tdL
