12
je in woede, zowel over mij als over ieder
een die je nadert. Je wilt zonder enige
orde leven, je maakt de nacht tot dag, je
buien zijn grenzeloos.' Maria Louise ver
maant haar dan, om toch enige regels na
te leven: 'Je moet de tijden van de ere
diensten aanhouden, je moet je echtge
noot vriendelijk en voorkomend tegemoet
treden, je schoonouders gehoorzaam zijn,
orde in je dagelijks leven en in je finan
ciën houden.'
In 1730 bracht Amelia een bezoek aan
haar moeder op Soestdijk. Toen zij haar
vaderland weer zag en Arnhem naderde,
waren de tranen niet tegen te houden. Het
verlangen naar de Nederlanden en naar
haar moeder was te groot. Terug in Karls
ruhe schreef zij haar moeder, dat ze aan
vreselijke hoofdpijnen leed en dat haar
borduurwerk haar verschrikkelijk moei
lijk viel. Ze kon haar moeder eigenlijk niet
zo veel schrijven, dat kostte haar teveel
moeite. Na de geboorte van haar tweede
kind, Wilhelm, op 14 januari 1732, ging
het snel bergafwaarts. De geboorte had
uren geduurd en ging gepaard met com
plicaties. Markgraaf Carl Wilhelm schreef
maart 1732 aan stadhouder Willem (IV)
van Oranje, dat de geestelijke toestand
van Amelia snel verslechterde en dat ze er
alles aan deden om haar uit die 'toestand
van verwarring' te krijgen. Ze leed aan
religieuze waanvoorstellingen, aan hevige
uitbarstingen en agressiviteit, vervolgens
verviel ze in een volledige zwakte, zodat
de omgeving dan dacht dat ze dood was.
In ieder geval waren er weinig momenten
van helderheid meer. Duitse en Hollandse
artsen stonde voor een raadsel. Zij pro
beerden het met mineraalwater-kuren,
maar niets mocht baten.
Intussen was de toestand van erfprins
Friedrich ook kritiek geworden. De long
ontsteking waaraan hij leed verergerde
zo, dat voor zijn leven werd gevreesd. Ook
hierover gingen brieven richting Leeu
warden. Op 26 maart 1732 stierf Frie
drich, 29 jaar oud, waarschijnlijk aan
tuberculose. Het Huis van Baden en het
Huis van Oranje waren verslagen. Ame
lia was weduwe, maar op een moment dat
het zeer slecht met haar ging. Omdat ze
niet in Karlsruhe kon blijven werd voor
haar het oude slot te Durlach ingericht.
Ze kreeg twintig man personeel om haar
te verzorgen.
In 1734, een paar maanden na zijn
huwelijk, bezocht Amelia's broer, Willem
Carel Hendrik Friso (Willem IV), stadhou
der van Friesland, haar en haar kinderen.
Hij schreef zijn moeder in Leeuwarden,
dat hij zijn zuster totaal apathisch aan
trof in een donkere kamer waar zij koffie
dronk. Boeken met Franse preken en het
Lutherse gezangenboek lagen naast haar.
Weliswaar herkende zij haar broer, maar
plotseling vroeg zij hem, welke godsdienst
hij en zijn moeder beleden. Toen Willem
antwoordde dat ze protestants waren,
schreeuwde ze: Wat vreselijk voor jullie'
en daarop werd ze gewelddadig. Willem
riep de artsen en stelde voor om aderla
ting toe te passen. De doktoren zeiden dat
dat niet kon, omdat eerst de hondsdagen
van augustus voorbij moesten zijn. Vervol
gens zocht Willem zijn twee neefjes op, de
kleine Carl brabbelde dat hij graag naar
zijn moeder wilde, omdat zij voor hem
moest zorgen, maar dat ze ziek was. Uit
de correspondentie met de Badense fami
lieleden begrijpen we dat Amelia steeds
geïsoleerder leefde. Zij was rustig als nie
mand in de buurt was. Dan vermaakte zij
Willem Karei Hendrik Friso, Stadhouder
Willem IV (1711-1751)
zich met het neerkrabbelen van nietszeg
gende letters, die ze aan elkaar vast pro
beerde te maken met spelden.
In oktober 1742 stierf de oude mark
gravin, de schoonmoeder van Amelia,
zodat de zoontjes van Amelia alleen ach
ter bleven. Grootmoeder Maria Louise en
oom Willem in Leeuwarden waren nog de
enige familieleden. In 1765 stierf Maria
Louise. Elf maanden lang was het hof
te Baden gedwongen in rouw te gaan en
zwart te dragen. Haar zoon Willem was
al in 1751 gestorven, haar dochter Amelia
leefde nog steeds in het slot te Durlach.
Ze zou nog twaalf jaar leven. Op 17 sep
tember 1777 kwam er een eind aan haar
leven; 45 jaar had ze op haar kamers in
krankzinnigheid geleefd. Haar gelukkig
ste jaren had ze in Leeuwarden met haar
moeder en haar broer doorgebracht. Haar
leven was een lijdensweg geworden.
Nazaten
De afstammelingen van Amelia en Frie
drich zijn talloos. Daaronder bevinden
zich enkele grote historische personen,
zoals keizerin Elisabeth van Oostenrijk
(Sisi) en haar echtgenoot, keizer Franz
Joseph. Tsaar Nicolaas II en zijn vrouw,
tsarina Alexandra van Rusland beho
ren tot hun nazaten. De bekende Lord
Mountbatten, opperbevelhebber van de
strijdkrachten in Zuidoost-Azië tijdens de
Tweede Wereldoorlog, stamt van haar af.
De huidige regerende vorsten konin
gin Elisabeth II van Groot-Brittannië,
koning Juan Carlos van Spanje, koningin
Margrethe II van Denemarken en koning
Carl XVI Gustav van Zweden, prins Hans
Adam II van Liechtenstein en zelfs prins
Rainier III van Monaco, zij allen stam
men van deze Leeuwarder prinses af.
J tt- j FX/SO tüttStose
