La» it
2
SÉSlSi
A.J.Veeman-200]
De waterpoort
Over de Oude Herengracht langs het
Ruiterskwartier werd een waterpoort
gebouwd volgens een ontwerp dat ook al
was toegepast bij de bouw van de Hoek-
ster- en Vrouwenwaterpoort. De door
vaart kreeg een breedte van 4,20 m en een
omlijsting van afwisselend grote en iets
kleinere zandstenen negblokken. Daarbo
ven bevond zich een gemetselde borstwe
ring, waarvan de voorzijde versierd was
met een stenen leeuw die het stadswapen
vasthield, aan beide zijden geflankeerd
door stads- en provinciewapen en rolwerk
cartouches met de opschriften 16 en 31.
De binnenpoort
Op de illustratie links kunnen we zien
dat het poortcomplex sindsdien bestond
uit drie onderdelen. Behalve de nieuwe
waterpoort was dat allereerst de binnen
poort, waarvan het oudste deel stamde uit
1494. Het bezat een mooi versierd front
met twee hangende arkeltorens van 16,5
m hoog. In 1613 was de doorgang, die
voorzien was van kruisgewelven, naar
de stadszijde met 7 m verlengd. Hier
door ontstond een soort tunnel onder de
stadswal door. In hetzelfde jaar had men
de vlakke bovenzijde van de binnenpoort
ontdaan van geschut, waarschijnlijk de
zijgevels verlaagd en het geheel voorzien
van een woning voor de poortwachter. Bij
Het Wirdumerpoortscomplex omstreeks 1820,
vanuit westelijke richting gezien. Uiterst links
de huizen aan het Ruiterskwartier, waarvan
tegenwoordig alleen een deel van het huis op
de hoek van de Wirdumerdijk nog bestaat.
Er zit een reisbureau in. Ter oriëntatie: op de
plaats van het pand ertegenover bevindt zich
nu Mc Donalds. Tussen de bomen op de voor
grond zien we de koemarkt. Rechts daarvan de
Oude Heerengracht en een stalling voor paar
den. De gemetselde pijp maakt deel uit van
de waterpoort, met links, tegen de beboomde
stadswal, het Wirdumer Achterom. Het eer
ste huisje direct naast de poort stond bekend
als de Turfdragersbaan. Aan de rechterzijde
bevond zich de Wirdumerpoortsdwinger met
het molenaarshuis. Tussen de binnen- en de
buitenpoort zien we een pleintje, dat door
een rondgaande muur afgescheiden is van
de verhoogde binnenruimte van het bastion.
Direct naast de binnenbrug staat het com
miezenhuisje met zijn piramidevormige dak.
Tenslotte zien we boven aan de afbeelding de
buitenpoort met het aangebouwde wachthuis
en de Wirdumer buitenbrug.
