La» it
20
'Boatsjefarre' mei fan lofts nei rjochts Janneke Calsbeek, Jan Calsbeek en Nel Dekinga, 1931
gruttere tallen klearmakke kisten griente
nei de hutte fearn waarden om dan mei de
grutte skou nei de feiling brocht te wur-
den. Ek waard mei de grutte skou byge-
lyks hynstedong helle by de maresjausee-
kazerne oan de Arendstün yn de stêd en
dat waard dan oerladen yn it skouke, foar
de doarren fan de warenhuzen fearn en
dan mei kroaden dêr ferspraat. Omslach-
tich, mar wol minder leabrekkend as hiele
einen kroadzjen ef sjouwen.
Yn 1938 waarden der tomaten op kont-
rakt ferboud foar Ingelan. In kommisjenêr
üt Harns, Hannema soarge foar de kon
trakten en it ferfïer Harns - Huil. Alles
moast yn ovale hingselkuorkes ferpakt
wêze en der waard frij strang sjoen nei
in unifoarme mjitte, dêrfoar hiene wy by it
ütskiften in plankje mei gatten der by.
Stoofparren foar fytsbannen
It begun al te driigjen 5m july 1939, ik
soe mei grutte broer Jelle op'e fyts mei
fakansje. It paste him noch net sa bot
mar ik seurde: 'aanst roppe se dy op as
soldaat'. No we binne op de tandem nei
Naaldwyk west, mar in pear wike nei üs
thüskomst, wie it raak. Jelle moast yn
tsjinst en twa wike letter ek Pyt Tromp,
dêr't sus Janneke in wike as wat fer-
kearing mei hie. Jelle kaam yn Drinte
en Pyt oan de Grebbeberg. Doe kaam 10
maaie 1940, Jelle syn öfdieling rekke oer
de Ofslütdyk nei Den Helder en siet frij
rêstich, mar Pyt siet midden yn'e slach as
hospitaalsoldaat. Lokkich kamen beide
ridlik gau wer thus, mar Pyt wie knap
oerstjoer fan wat hy meimakke hie, dat
der waard ornearre, dat it goed wie as hy
wat wurk hie, leafst yn in frije omjou-
wing. Benammen üs mem sette troch, dat
hy op de tün oan'e slach kaam. Doe moast
de stedman omleard wurde. Hy moast
leare woartelkrüd fan tüch te ünderskie-
den, hy moast grave en skoffelje en al sa
mear. It wie moarns betiid al oan'e bak,
om seis oere. Mei kofjetiid wie hy wolris
sa min, dat hy mei it kopke tusken de fin
gers yn sliep sukkele, dat plukte mem der
dan tusken üt. Honke en Durkje wiene 2
novimber 1940 troud en wennen yn it hüs
Oan'e Dyk 57, op de tün.
It gewoane libben gie syn gong en der
waard omsjoen nei middels om it bestean
wat üt te bouwen. De kans kaam doe't yn
in advertinsje yn Harns kassen te keap
oanbean waarden, dy't wike moasten foar
de oanlis fan it Van Harinxmakanaal en
Tjerk Hiddesslüzen. Heit skreau der op
yn en it waard him gund. Doe koe Jelle
syn yn it Westlan oanlearde keunsten
fertoanen gean. Nei twa jier waaksten de
druvestrüken al moai en begünen te dra
gen. Doe moasten de trossen lytse drüfkes
krinte wurde. Jelle waard ynstrukteur,
Heit en Honke hiene net safolle op mei
dat gepiel, dat al gau bestie de krinters-
ploech üt Jelle en Pyt, skoansuster Durk
je en muoike Afke en Hedzers Greetje, de
frou fan Jelle syn maat Hedzer Rozema.
Muoike Afke moast gauris meiriden wur
de, want dy fun it sünde dat al dy drüfkes
der üt knipt waarden en liet te folie sitte,
sadat de trossen letter te stiif waarden.
Al gau waarden de waarme kassen yn de
iere maaitiid ek brükt foar ündertelt fan
betide grienten, dy't aardich oan de priis
wiene en sa wie it rendemint knap.
Fansels is der yn de oarloch fan alles
bard, skea troch loftöfwar, razzia's,
tewurkstelling yn Drinte en Gelderlan
fan Jelle, Honke en Pyt, ünderdüke, hon-
gerflechtelingen. Mar al mei al binne we
der goed troch skarrele. Yn 1943 koe der
in stik tün byhierd wurde, dat neist Jelle
Talsma sines oan de Dokkumer Ie lei, it
twadde Elba. It waard hierd fan de doch
ter fan de eardere tünker Pieter van der
Ende. In jier as wat nei de oarloch is it
stik by de Talsma tün kommen.
Wat wol oars wie yn de tiid, wie de
ruilhandel. Benammen stoofparren en
druven wiene gewilde saken om oan
weet en rogge te kommen of oan süker
en fytsbannen. Fierders waard it no ek
wenst ijochtstreeks oan partikulieren te
ferkeapjen. Üs heit hie der net folie mei
op, mar sa wie hy wol wis, dat de spul
len ijochtstreeks by eigen folk kaam en
net op de feiling opkocht waard foar de
Wehrmacht. We hiene foar dizze ferkeap
fêste tiden op de neimiddei, as ik üt sko-
alle wie en üs mem bystean koe. It wie
sa slim mei de tarin, dat we sawol op it
paad nei üs hüs, as by it hüs fan Honke en
Durkje in stevich stek mei skerpe punten
hiene mei in slot der op, oars rünen der
de hiele dei minsken de tün op. Ik mocht
twa kear wyks mei de fyts nei skoalle, dan
wie de saak öfladen mei sekken en tassen
griente. Foar freonen fan Jelle, in bak
ker en in slachter, foar Heit syn suster,
