13 Laatste wens Sophia's gezondheid heeft veel te lijden in de laatste jaren van haar leven. In Duitsland laat ze zich zonder resultaat behandelen in verschillende kuuroorden. In 1642 sterft ze in Arnhem, nog geen vijftig jaar oud. Haar ongebalsemde lijk ligt daar maandenlang opgebaard in het Nassause Hof voor het in een dubbele kist vervoerd wordt voor de definitieve bijzet ting in de grafkelder in Leeuwarden. Sophia's invloed reikt tot ver over haar dood heen. Willem blijft als plichtsgetrou we zoon zijn leven lang rekening met haar wensen houden. De eed aan zijn moeder om met een Oranjeprinses te huwen weegt zwaar. Hij zoekt zo vaak mogelijk het gezelschap van Amalia, in de hoop ooit de hand van een van haar dochters te verwerven. Die taak valt hem niet licht. In zijn dagboeken schetst hij haar steeds vaker als een onsympathieke, hoog moedige vrouw die door eigenbelang en humeurigheid geregeerd wordt. Tenslotte wordt zijn moeite beloond. Na de dood van Willem II is in het grootste deel van de Republiek het stadhouderschap afge schaft. Amalia begint te beseffen dat een huwelijk met de graaf van Nassau- Dietz de positie van de Oranjes in de Nederlanden op den duur weer kan ver sterken. Willem trouwt met Albertine Agnes en krijgt zijn mannelijke opvolger. Dan is hij inmiddels ook al enige jaren stadhouder van Groningen en Drenthe. Eén grote ergernis blijft echter bestaan. In de nadagen van Frederik Hendrik is Louise zeer tegen haar zin uitgehuwe lijkt aan de Keurvorst van Brandenburg. Het testament dat de Oranje-erfenis verdeelt is dan drastisch gewijzigd, in het nadeel van de Friese Nassaus. Het nieuwe testament bepaalt dat de erfenis, bij gebrek aan mannelijke nakomelingen van Willem II, naar de nazaten van Louise en de Keurvorst zal gaan. En na de dood van de kinderloze Stadhouder-Koning Willem III (de laatste echte Oranjevorst) en jarenlange processen, strijkt uiteinde lijk de koning van Pruisen, de nakomeling van de Keurvorst van Brandenburg, het grootste deel van de buit op. De lotgevallen van de Stuarts, de Oranjes en het huis van Nassau-Dietz verlopen in de zeventiende eeuw uiterst wisselvallig. Elizabeth Stuarts jongste dochter Sophia zal stammoeder van de Engelse koningen uit het huis Hannover worden; Amalia en Sophia zijn samen de voormoeders van het Nederlandse koningshuis, dankzij het huwelijk van Willem en Albertine Agnes. Bij Sophia's dood bevindt haar huis zich qua macht op een dieptepunt. Stap voor stap wint graaf Willem terrein terug, geholpen door het merkwaardige mechanisme dat wanneer het slecht gaat met de Oranjes de Friese Nassaus van de situatie kunnen profi teren. Dat de rivalen Amalia en Sophia Hedwig uiteindelijk samen aan de wieg van het Nederlandse koningshuis stonden hadden ze zelf nooit kunnen vermoeden. Sophia Hedwig op latere leeftijd. Zij was letterljk en figuurlijk een imposante vrouw.

Historisch Centrum Leeuwarden

Leovardia, 2000-2018 | 2004 | | pagina 16