De Sicherheitsdienst werd in eigen huis afgeluisterd
12
Maurits C.J. Wielenga Dit jaar is het zestig jaar geleden dat de Luisterpost aan de Nieuwe Oosterstraat
in Leeuwarden werd geïnstalleerd. Het is een van de bekendste Leeuwarder
verzetsfeiten uit de Tweede Wereldoorlog. De afluisterpost achter het pand van
wijlen mijn ouders, Carel Juliaan Wielenga en Hieke Wielenga-Ypma heeft zeven
weken lang een 24-uursverbinding gehad met het hoofdkwartier van de Sicher
heitsdienst (SD) in het Burmaniahuis aan de Nieuwestad (thans Stadskantoor).
Bij de 50ste herdenking op 27 februari 1995 mocht het echtpaar Wielenga in de hal
van het Stadskantoor de herdenkingsplaquette onthullen, ontworpen door Chris
Fokma. Een terugblik op de zeven weken zwoegen en zweten, ingehouden adem
en shagjes draaien om de zenuwen de baas te blijven...
De gevangeniskraak op 8 december 1944
en de overvallen op het politiebureau in
Sneek hebben veel onschuldige burgers
het leven gered. Tientallen bevrijden heb
ben er later na de oorlog over verteld,
waarbij zij hun bevrijders hebben bedankt
en gehuldigd. Dat was groots werk, waar
van de geruchten als donderslagen over
Friesland rolden. Veel minder bekendheid
kreeg het in stilte gedane werk, dat onder
groot risico maar met trouwe inzet werd
verricht op de Luisterpost in Leeuwarden.
Dank zij deze verzetsactiviteit konden in
de laatste anderhalve maand van de oor
log vele berichten, feiten en besprekingen
van de Sicherheitspolizei in Leeuwarden
worden afgeluisterd. Daaronder waren
ook talloze verhoren van illegale gevan
genen. En als dan onder zware mishan
delingen door een gevangene in uiterste
wanhoop namen en adressen werden
genoemd, stonden er onverschrokken
koeriersters klaar om een wedloop met
de Sicherheitsdienst aan te gaan: wie zou
het eerst bij de slachtoffers zijn? Hoeveel
mensen hierdoor aan een wisse dood ont
snapt zijn kan niet met zekerheid worden
gezegd. Maar dit werk kan wat het aantal
geredden betreft zeker op één lijn gesteld
worden met dat van eerdergenoemde
kraken.
De aanloop
Begin februari 1945 besloot de Duitse
politie het gebouw van de Spaarbank aan
het Zaailand te verlaten. Deze martel
kamer was te klein geworden nu het
Sonderkommando onder leiding van
Hauptsturmbahnführer Arthur Albrecht
hier de zaak in handen had genomen.
De Belgische rexisten uit Gent, die met
hem waren meegekomen, moordden en
martelden naar hartelust. Talloos waren
de arrestaties die zij verrichtten en zij
moesten meer ruimte hebben om zich
in hun wrede praktijken uit te leven 1).
De bemanning van de Luisterpost, gefotografeerd op 17 april 1945, dus 2 dagen na
de bevrijding van Leeuwarden. V.l.n.r.: Lo van der Werf, Lykle van Dijk, Mr. Eeuwke
Koopmans, prof. Fokke Sierksma en Teake Kuipers
LA» it