2
Een raadsvergadering op 1 september 1953 in de raadzaal. Stenografen, v.l.n.r. mej. Y. Wei-
dema en mej. W. Steffering. Raadsleden: links: W.C. Dijkstra, PJ. Mani, H. Slaterus en J. de
Jong (allen PvdA); rechts: G. de Jong en K. de Jong (beiden ARP); midden: L. Ringenaldus-
van der Wal (PvdA) en G. Boersma-Hemminga (PvdA); achter: A. Drentje (PvdA), F.T. Dijk
stra CPN), H. Pols (WD), ir. B. C. van Balen Walther (VVD), dr. A. C.A. Blanksma-Kok (VVD)
en mr. B.P van der Veen (WD) Foto: Sj. Andringa
op politieke bijeenkomsten kan toegaan.
Dat geldt natuurlijk ook voor andere par
tijen. Ik bleef als 'onbesproken' en dus
aanvaarde kandidaat op de groslijst staan
en kwam later op de kandidatenlijst voor
de gemeenteraadsverkiezingen op de zes
tiende plaats terecht. Op de zeventiende
plaats stond Jan Tiekstra, die dankzij een
restzetel ook in de raad kwam. Nummer
één was J.K. Dijkstra en zowel hij als
Tiekstra zijn beiden wethouder van
Onderwijs en Openbare Werken geweest.
Tiekstra was wethouder tot 1974 toen hij
en ik tegelijk afscheid van de gemeente
politiek namen.
Vroom en Dreesmannen
Ik kom uit een hervormd a-politiek gezin,
maar had al vroeg politieke belangstel
ling. De jaren dertig waren een tijd van
politieke tegenstellingen. In die tijd, maar
zeker in de bezettingstijd, was er toene
mende kritiek op de politiek van Colijn.
Mocht je die harde bezuinigingspolitiek
nog wel 'christelijk' noemen? Wij leerden
van de toen bekende theoloog Karl Barth
dat de zonde van de vereenzelviging van
Gods wil met menselijk handelen (door
christelijke partijen: 'wij handelen naar
Gods wil') meer dan op de loer lag.
Na de bevrijding kwam ik in contact
met mensen die de opvatting toegedaan
waren dat eenzelfde levensbeschouwing
(de christelijke) niet automatisch leidde
tot dezelfde politiek-maatschappelijke
opvattingen. In die contacten werden de
contouren zichtbaar van een democrati
sche partij met een vorm van socialisme
naar Engels model. Maar zeker niet chris
telijk (denk aan Barth) en dat was voor de
christensocialisten een grote stap verder
dan de Christen Democratische Unie uit
de vooroorlogse periode: een groep
progressieve protestanten, die braken met
de protestantse partijen die Colijn steun
den, maar nog wel christelijk wilden
heten. Zo werd ik betrokken bij de oprich
ting van de Partij van de Arbeid. Het bre
ken met het traditionele denken van par
tijvorming werd de 'Doorbraak' genoemd.
De bij dit fenomeen betrokken mensen
met een kerkelijke achtergrond zoals ik
werden door de destijds zeer bekende
dominee Buskes aangeduid als de Vroom
en Dreesmannen. Vrome gelovigen die
stemden op de PvdA-leider Willem Drees.
Waar ik in die tijd van puur idealisme in
de verste verte niet aan had gedacht deed
zich nu voor. De Vroom en Dreesman was
gemeenteraadslid geworden, want na de
verkiezingen van 26 juli 1946 behoorde ik
tot de 35 raadsleden die op 4 september
de Leeuwarder raadszaal betraden.
Twee rijen socialisten
Links van de voorzitter zat de PvdA-fractie
met 17 zetels. Deze partij leverde drie wet
houders: J.K. Dijkstra, M.H. Geerts en W.C.
Dijkstra. De fractievoorzitter werd Hessel
Posthuma, die al eerder namens de Chris
ten Democratische Unie in de raad had
gezeten. Hij was voor die partij ook Tweede
Kamerlid geweest van 1937 tot aan de oor
log. Naast hem zat Klaas Leijenaar, die als
verzetsman was opgepakt en bij de overval
van 8 december 1944 op De Leeuwarder
gevangenis was bevrijd. De twee vrouwen
die de raad telde, zaten in 'onze' fractie:
mevrouw Ringenaldus-Van der Wal en
mevrouw Vondeling-Van 't Hof, inderdaad,
de vrouw van de latere PvdA-leider Anne
Vondeling.
De eerste tijd was ik diep onder de
indruk en zat ik vanaf mijn plaats op de
tweede rij vaak verwonderd om mij heen te
kijken. Ik zat naast de rijksarchivaris, dr.
A.L. Heerma van Voss, een erudiet man
met een grote parate kennis van geschie
denis en cultuur. Tussen de bedrijven door
heb ik veel van hem opgestoken. Maar hij
overleed al op 24 juli 1948 en werd opge
volgd door een wijze boer uit Wirdum, Bon
ne Hartstra. Zo heb ik al twee beroepen
genoemd, die je zelden of nooit tegenkomt
in een rode fractie als die van de PvdA.
Ik maakte mijn debuut. Het onderwerp
weet ik niet meer, maar ik herinner me nog
goed hoe ik, zeer nerveus en met trillende
benen mijn stoel beroerde, die weer tegen
de houten wand achter mij tikte. Ik was
gewend om te spreken in zalen en zaaltjes,
maar nu was ik kennelijk door de entoura
ge van de raadzaal en het hele officiële
gebeuren sterk geïmponeerd.
Confessionelen,
communisten, liberalen
Rechts van de voorzitter zat de fractie van
Le0Va.V3tA.1t
